PICASSO: EEN WERELD
IN SCHERVEN
'televisie
RADIOLUX
Vademecum
Figuur die hele moderne
kunst domineert
Van Eycks „Lam Gods"
gerestaureerd
Philips grootbeeld apparaat
Radicale afrekening
met het humanisme
Radioprogramma
Indo-Europeanen in
Indonesië voelen
zich achtergesteld
Overheidstoezicht op
onmaatschappelijke
gezinnen?
T ele visie-programma
De schuldeloze hloem
Demonstratie
Maandag 5 November 1951
ALS MEN DE ONTWIKKELING van de beeldende kunsten
in de eerste helft van de twintigste eeuw zou willen type
ren door één naam, door het oeuvre van één kunstenaar, dan
doemt onmiddellijk de naam: Picasso, in de geest op. Voor de
ingewijde, zowel als voor de leek, is hij het, die alle stromingen,
alle radicale omwentelingen van de moderne kunst domineert,
en die als het ware het symbool is geworden voor alles wat de
kunst van deze eeuw onderscheidt van die van de vorige (en
dat is heel wat). Als men zoekt naar een verklaring voor deze
dominerende positie en zich afvraagt op Picasso zóveel be
gaafder is dan zijn tijdgenoten, dan is in de eerste plaats, be
halve natuurlijk de inderdaad geniale persoonlijkheid van de
kunstenaar, toch vooral ook zijn enorme veelzijdigheid, de
oorzaak dat in tal van stromingen hij de kern is geweest die
aller ogen tot zich trok.
hollende reuzinnen van 1923 druk
ken heel iets anders uit dan levens
vreugde en harmonie.
Innerlijke verscheurdheid
Innerlijke verscheurdheid, angst,
wreedheid, geweld, zijn de motieven
die meer en meer Picasso's kunst
gingen beheersen. De historische ge
beurtenissen gaven er alle aanlei
ding toe. Het grote doek ..Guernica"
is niet alleen de illustratie van één
incident uit een nietsontziende bur
geroorlog. doch het beeld van het
innerlijk verscheurde Europa.
Picasso is een Spanjaard en hij
heeft met een typisch Spaanse zin
voor het extreme, de problemen van
zijn tijd in schilder- en beeldhouw
werk op de spits gedreven. Dat hij
ook als mens, radicale oplossingen
zoekt en van het communisme het
heil voor de mensheid verwacht,
duidt eveneens op de anti-humanis
tische tendenz die ik hierboven heb
getracht te definiëren.
Donderdag is Picasso zeventig jaar
geworden. Een halve eeuw heeft hij
de kunst van Europa beheerst en er
een onuitwisbaar stempel op ge
drukt. Het hangt niet van aestheti-
sche factoren af. hoe de kunst in de
tweede helft van deze eeuw zich
zal ontwikkelen...
R. E. PENNING
Advertentie LM.)
Hoe asthma en bronchiale
hoest te verlichten
Wat zou U er niet voor over hebben
om Uw benauwende hoestaanvallen te
kalmeren? Toch bestaat er een mid
del dat zijn doeltreffendheid bewe
zen heeft en dat aan duizenden lij
ders aan asthma en bronchiale hoest
verlichting heeft gebracht. De Ado-
zo-tabletten zijn zo samengesteld, dat
één tablet de felste aanval in 30 se
conden verlicht en de normale, rus
tige ademhaling in 515 minuten
herstelt Neem gratis de proef met
Adozo Stuur Uw naam en adres per
briefkaart aan Agila. afd 25 IJmui-
den. U ontvangt dan omgaande de
Adozo-proeftabletten.
Havenstaking in Hamburg
duurt voort
HAMBURG. De wilde staking
in de haven van Hamburg, waar
bij 5500 havenwerkers zijn betrok
ken. zal waarschijnlijk worden
voortgezet totdat de communisti
sche steunkassen zijn uitgeput
Vandaag waren 8000 arbeiders
aan het werk. Daaronder was een
aantal uit de havenreserve.
Doch het belang van Picasso's
activiteit ligt niet in de spectacu
laire gedaanteverwisselingen die zijn
kunst onderging. Picasso heeft het
eerst en het meest radicaal afgere
kend met het Humanisme, dat sedert
de Renaissance het geestelijk leven
van Europa had beheerst.
De Griekse beschaving had in de
oudheid, de mens bevrijd uit de sla
vernij, waarin de vrees voor mee
dogenloze godheden hem gekluisterd
lueld. De Griekse mens bracht zijn
goden terug tot menselijke schaal
en won er zijn zelfbewustzijn, zijn
vreugde in het leven mee. Deze glim
lachende vreugde, de harmonie, de
schoonheid, de beweging kenmerken
de Griekse kunst tegenover de ont
zagwekkende, roerloze grootsheid
van de Egyptische. Babylonisch-As-
syrische en Perzische culturen.
Toen in het Romeinse Rijk het
Christendom tot staatsgodsdienst
werd verheven, hernam de uit het
Oosten stammende opvatting van de
in naam van God gevoerde absolute
heerschappij, zijn rechten. De mens
verloor zijn individuele vrijheid en
zou die pas omstreeks 1500. in de
Renaissance, herwinnen. Het her
wonnen zelfbewustzijn gaf Europa
de kracht om een wereldheerschap
pij te veroveren.
Kentering
De negentiende eeuw bracht een
culminatie in deze machtspositie,
doch leidde tevens tot zelfgenoeg
zaamheid en zelfoverschatting. In de
twintigste eeuw kwam de kentering.
Reeds lang voordat de eerste slagen
aan de politieke en economische po
sitie van Europa werden toegebracht,
was een geestelijke crisis ingetreden.
Picasso heeft het eerst in zijn kunst
duidelijk gemaakt welke verande
ring zich aan het voltrekken was.
De Europese mens had het bewust
zijn van zijn sonvereiniteit verloren,
niet door de erkenning van Hogere
Machten, doch door de twijfel aan
zijn eigen macht. Vrees voor de irra
tionele krachten van zijn eigen in
nerlijk, voor de fatale loop van om-
DINSDAG 6 NOVEMBER 1951
HILVERSUM I 402 m.
KRO: 7.00 Nws 7.15 Omroeporkest 7.35
Klein koor 7.45 Morgengebed en liturgi
sche kalender 8.00 Nws en weerberich
ten 8.15 Gram muz. 855 Hoogmis 10.15
Waterstanden 10.20 Maastrichts Stede
lijk Orkest 10.40 Schoolradio 11.00 Voor
de vrouw 11.30 Schoolradio 12.00 Ange
lus 12.03 Gram.muz. (12.3012.33 Land
en tuinbouwmcdcdelingen) 12.55 Zon
newijzer 13.00 Nws cn Katholiek nws
13.20 Actualiteiten 13.15 Amusementsmu
ziek 14.00 Gevar. programma 14 53
Gram.muz. 15.30 „Ben je zestig?" 16 00
Voor de zieken 16.30 Zickenlof 17.00
Voor de jeugd 17.15 Felcitotics voor de
jeugd 17.45 Gram.muz. 18.00 Nws 18.15
Actualiteiten 18 20 Sportpraatje 18.30
Gram.muz. 18 45 Cursus voor lckenspe-
lers 19 00 „Hier ls Europa". Vaudeville-
programma 19.30 Gram.muz. 19.40 „Dit
is Leven", causerie 19.50 Gram muz.
20.00 Nws 20.03 De gewone man zegt er
't zijn van 20.15 ..La Reine mortc" (De
dode Koningin), hoorspel met muziek.
In de pauze: Gram muz. 22 45 Avond
gebed en liturgische kalender 23.00 Nws
23.15 .Gezond gezin", causerie 23.25—
24.00 Rotterdams Philharmonisch Or
kest.
HILVERSUM n 298 m.
AVRO. 7.00 Nws 7.15 Ochtendgymnas
tiek 7.30 Gram muz. VPRO: 7.50 Dag
opening AVRO; 8.00 Nws 8.15 Gram.
muz. 9 00 Morgenwijding 9.15 Gram.
muz. 9.25 De groenteman 9 30 Gram.
muz 10.50 Voor de kleuters 11.00 Voor
de zieken 11.30 Alt-mezzo en plano
12 00 Exquise muziek 12 30 Land- en
tuinbouwmedcdclingen 12.33 Voor het
platteland 12.40 Pianospel 13.00 Nws
13.15 Mededelingen of gram.muz. 13.20
Orgel, viool cn alt 13.50 Gram.muz. 14.00
Voor de vrouw 14 30 Grairunuz. 14.40
Schoolradio 15. 00 Gram.muz. 15 30 ..On
ze Amerikaanse buren" 16 00 Lichte
muziek 16.30 Voor de kinderen 16.50
Kindc.rkoor 17.15 Dansmuziek 17.45 Re-
geringsuitzending: ..Nederlandse en In
donesische nationaliteit" door Prof. Dr.
W. L G. Lcmaire 18,00 Nws 18.15 Lich
te muziek 13.55 Voor de kinderen 19.00
Pianospel 19.15 ..Paris vous Parle" 19.20
Jazzmuziek 10.50 Voor burger en mili
tair 20.00 Nws 20.05 Actualiteiten 20.15
Gevar. programma 2115 Gram.muz.
21.30 AVRO-allerlei 2135 Amusements
muziek 22 00 ..Dit is Uw land Uw volk-
klankbeeld 22.45 Buitenlands overzicht
23.00 Nws 23.1524.00 Gram.muz.
„Guernica",
Picasso's ge
tuigenis van
de Spaanse
burgeroorlog:
beeld van 'n
innerlijke
verscheurde
wereld (1937)
standigheden, die hij
niet meer beheerste,
vernietigden zijn
zelfvoldaanheid. De
weerspiegeling van
deze ontwikkeling
vindt men in Picas
so's kunst in al zijn
facetten.
Eerst is het nog
de mens, die in Pi
casso's jeugdwerk,
overheerst. Welis
waar, een verslagen,
verdrukt, diep-me-
lancholische mens,
zoals deze in de ver
beeldingen van uit
gemergelde, armzali
ge circus-acrobaten
en kermisklanten
wordt gesymboli
seerd, maar die toch
nog altijd in zijn
tragisch noodlot
groots is. Dan. plot
seling, in 1906 en
1907, verandert Pi
casso's visie. De met
de ogen waarneem
bare wereld valt in
scherven, het gezond
verstand maakt
plaats voor onbere
deneerbare. instinc
tieve krachten.
Demonische machten
Het is niet toevallig dat de neger-
kunst de aanleiding was voor deze
ommekeer. Het is ook niet toevallig
dat deze negerplastiek juist in Pi
casso's kunst zo sterk weerklank
vond, terwijl toch Maillot en Matisse
reeds vóór hem deze kunst kenden
en bewonderden. De kunst van de
Afrikaanse Negers (en van alle pri
mitieve volken) drukt in de eerste
plaats uit, de ondergeschiktheid van
de mens aan onzienlijke, demonische
machten. Oorspronkelijk hebben op
Picasso slechts de uiterlijke kenmer
ken van de negersculptuur, een in
vloed. Deze en de in een zelfde rich
ting gaande onderzoekingen van Cé-
zanne, leidden tot het kubisme, het
stuk slaan van een wereld, om deze
uit de brokken weer op te bouwen.
Langzamerhand en vooral tijdens
de eerste wereldoorlog, ging de die
pere betekenis, het demonisch ka
rakter, een steeds meer bewuste rol
in Picasso's kunst spelen. Een ogen
blik leek het. of de oude. klassieke
mens zijn plaats zou herwinnen.
Doch boever zijn de kolossale, mas
sieve figuren uit de jaren 1917 tot
1924 verwijderd van het Griekse
ideaal! De in panische schrik weg-
Picasso, zoals hij zichzelf op 19-
jarige leeftijd zag. (Pentekening
uit 1900)
(Van onze correspondent)
BRUSSEL. Na een jaar van
zorgvuldige restauratie-arbeid is
Zaterdag aan een groep journalis
ten voor het eerst een blik gegund
in de „kliniek" waar „De aanbid
ding van het lam Gods", het be
roemde altaarstuk van de gebroe
ders Van Eyck (of van Jan van
Eyck alleen), dc hoognodige bewer
king heeft ondergaan, die verder
verval moet voorkomen. In een
kelder van het centraal laborato
rium van de Belgische musea heb
ben de directeur prof. Coremans
en de restaurateur, de heer A.
Philippot. de negentien nu nog
verspreid staande luiken getoond,
die weer samengevoegd tot een der
machtigste schilderwerken uit de
vijftiende eeuw, op de aan de
Bourgondische periode gewijde
Brusselse tentoonstelling voor het
publiek te bezichtigen zullen zijn
cn op 19 November weer naar de
Jodocus Vijdt-kapel te Gent wor
den gebracht, waar het veelluik
thuis hoort.
Uiterst gewetensvol en onder
herhaalde raadpleging van een
commissie van deskundigen is de
conservatie-behandeling hoofd
zakelijk een doordrenken van hout
en verflagen met vloeibaar ge
maakte bijenwas uitgevoerd en
zelfs voor een lekenoog is het te
zien, hoezeer de schildering aan
scherpte en kleur heeft gewonnen.
Door het verdunnen van de vernis
lagen, die toch geen van alle
oorspronkelijk waren, is op ver
scheidene plaatsen de echte schil
dering weer te voorschijn gekomen.
Boven het, op het centrale luik,
voorkomende lam is b.v. de gouden
glans van het. een duif omringende,
aureool hersteld. Aan dieptewerking
heeft het landschap op dit paneel
aanzienlijk gewonnen door het ver
wijderen van 19e eeuwse overschil
deringen. Ontdekt werd ook. dat
de oren van het lam een latere over
schildering zijn.
Op het paneel van „De Maagd"
heeft de mantel, die nog slechts een
vale vlek was. nu een glanzende
groenblauwe kleur teruggekregen.
Over het algemeen is het vuilmatte,
dat meer en meer de panelen ver-
Er is geen sprake van, dat het
duisterde, nu verdwenen.
Koning Leopold III
op het veelluik
afgebeeld
(Van onze correspondent)
BRUSSEL. Wie weet of niet
over enige eeuwen een diepzinnige
dissertatie wordt geschreven over
de vraag, waarom de afbeelding
van de twintigste-eeuwse koning
Leopold III der Belgen voorkomt
op het vyftiende-eeuwse altaarstuk
„De aanbidding van het lam Gods".
De plegervan dit grapje, de
restaurateur J. van der Veken,
heeft persoonlijk dit anachronisme
onthuld. H\j is in zijn soort een
kunstenaar, die op verbluffend
knappe wijze schilderijen weet te
maken, die „echt" oud lijken. Hij
is dan ook aan de Belgische musea
verbonden om beschadigde, antieke
doeken zodanig bij te schilderen.
De heer Van der Veken is in
1939 begonnen een copic te maken
van het paneel „De rechtvaardige
rechters", dat in 1934 werd gesto
len en dat sindsdien spoorloos is.
Uiterst minutieus werkend heeft hij
naar afbeeldingen een verrassend,
bij het overige geheel passendluik
gemaakt, dat na de oorlog in het
altaarstuk is aangebracht, links on
der in geopende staat. De verval
ser" heeft er echter een voor het
nageslacht duidelijk teken van onze
tijd in willen vastleggen. Daarom
heeft een der achterste ruiters van
de hier weergegeven stoet de ge
laatstrekken van koning Leopold
III gekregen.
altaarstuk in zijn oorspronkelijke
staat is hersteld, want daarvoor is
het in de loop der eeuwen te veel
overgeschilderd en bijgewerkt. Met
het oog dicht bij de panelen is nog
duidelijk te zien. waar wel en waar
niet een meesterhand de verf heeft
aangebracht. Men heeft zo weinig
„heelkundig" willen ingrijpen, maar-
in de eerste plaats het door voch
tigheid veroorzaakte schrikbare ver
val, zich uitend ook in afbladderen
de en in ribbels trekkende verf. wil
len stuiten. Als over enkele maan-
DJAKARTA. De Indo-natio
nale partij heeft zich in een nota
aan de regering beklaagd over de
bemoeilijking van de keuze van
het Indonesische staatsburgersciiap.
Zij wijst op het bestaan van dis
criminaties en een schijnbare vij
andige gezindheid ten aanzien van
de Nederlandse taal. In de nota
wordt verzocht om dc achteruit
zetting te doen eindigen, dc sala
rissen en pensioenen op de oude
voet door te betalen en de Irdo-
Europeanen hun eigen cultuurge
woonten te doen behouden, inclu
sief hun moedertaal, het Neder
lands.
DEN HAAG. Een in 1948 in
gestelde commissie heeft rapport
uitgebracht over maatregelen ten
opzichte van onmaatschappelijke
gezinnen, met het oog op preven
tieve bestrijding van de misdadig
heid. Zij stelt een overheidstoe
zicht op onmaatschappelijke ge
zinnen voor. dat er naar streeft de
wederaanpassing van de gezinnen
aan de maatschappij zoveel moge
lijk te bereiken, terwijl de gezin
nen in de vrije maatschappij blij
ven vertoeven. Eerst voor het ge
val langs deze weg geen aanpas
sing mogelijk is, stelt de commis
sie voor wederaanpassing van de
gezinnen na te streven buiten het
gewone maatschappelijke milieu in
inrichtingen.
Schatzoekers lijden
schipbreuk
YARMOUTH Een Kanaalstorm
heeft de droom van 13 mannen om
de schatten van de beruchte 17e
eeuwse zeerover kapitein Kidd op
een eiland in de Zuid-Chinese zee
te vinden, schipbreuk doen lijden.
De tweemast-schoener Lamorna.
waarmee de 13 schatzoekers Don
derdag uit Gosport vertrokken wa
ren. verloor haar masten. Vervol
gens werd ze gesleept door een ma
rine-fregat, maar het touw brak. De
bemanning ging toen over in een
reddingsboot.
SCHEEPSTIJDINGEN
Nederlandse schepen op weg
naar Rotterdam
ALNATI v. Buenos Aires 3 v.m. te
Bahta; ALUDRA 3 v. Philadelphia te Rot
terdam; AMSTELVAART zie onder grote
vaart; ARNOUDSPOLDER v. Lissabon
pass. 3 Dover, 4 vjn. te Antwerpen en 6
hier vcrw.; ALKAID v. Buenos Aires vla
Las Palmas pass 3 Bahla; AALSDIJK 2 v.
New Orleans via Havre 18 vcrw ALDE-
RAM1N v. Philadelphia verwacht 4 Lizard
te passeren; AMSTELDIJK v. Baltimore
via Antwerpen pass 3 Zuidelijk van Kaap
Race. 11 verw.; ARENDSDIJK v. Japan
pass. 2 Okinawa. 5 te Hongkong verw.
ALCYONE van Australië pass. 3 Kaap
Bougaroni; ALGENIB van Porto Alegre
4 te Florlanopolls verwacht cn 29 hier
verw.; ALDABI vertrekt 16 v. Buenos
Avres: ALPHERAT 2 te Montreal.
BERNTNA 2 van Rouaan 4 v.m. verw.
DUIVENDIJK van Vancouver. 3 van
San Francisco.
HEEMSKERK van Australië. 3 te Car-
navon; HEERENGRACHT van Kotka
pass 3 Kiel 5 verwacht.
IMPORT v Lissabon pass. 3 Oporto
7 vcrw 1NDRAPOERA 3 v. Djakarta
26 verw.
KEDOE v. Djakarta 3 nam. te Suez;
KOTA INTEN v. Philadelphia pass. 2 Zui
delijk van Nantucket.
LUNA 3 v. A'dam te R'dam; LAAG-
KERK v. Bahrein pass. 3 Kaap Sao Vin-
ccnte. 8 verw.; LOENERKERK van Cal
cutta 6 te Genua verw.
MUIDERKERK v. Calcutta 3 te Vizaga-
patam.
NESTOR v. Levant pass. 3 vjn. Gibral
tar.
OVERIJSEL van Australië 3 te Ant
werpen; OOTMARSUM 2 van Savannah
via Havre 24 verwacht.
PRINS WILLEM II van New Orleans
4 nam. bij Scilly verwacht.
RIJNDAM van New York 3 van Sou
thampton 4 v.m. verwacht; SCH1E van
Levant pass. 3 v.m. Gibraltar.
VENUS van Carthagcna 5 verwacht.
WINTERSWIJK van Sfax pass. 3
Oucssant 5 te Vlaardingen verwacht;
WILLEM RUYS van Djakarta 2 's av.
van Port Said naar Southampton; WIC-
KENBURGH van Casablanca vla Lon
den pass. 3 Finisterre; WEGA van Sou
thampton binnenkort verw. (Invotra):
WESTERDAM van New York vertrekt 4
van Baltimore. 13 verwacht.
IJSSEL 3 van Amsterdam te Rotter
dam.
Grote Vaart
AAGTEDIJK 3 to Norfolk; ANNEN-
KERK 3 te Brisbane; AKKRUMDIJK
3 te Dubai; ALBIREO pass. 3 DungcncsS
naar Buenos Ayrcs; AMSTELVAART 3
nam. van New Orleans tc Amsterdam;
ATLAS pass 3 Gibraltar naar Amster
dam; AALSDIJK cn ALGENIB zie voor
beide onder Ncdcrl. schepen naar Rot
terdam; ALBLASSERDIJK 2 van Galve
ston naar Golfhavcns; ALPHARD 2 van
Bordeaux naar Dakar cn West Afrika.
BONAIRE pass. 3 Dover naar Suri
name; BENNEKOM 3 tc Antwerpen 6
te Amsterdam verwacht; BRITSUM 4
v.m. 11 uur tc Amsterdam verwacht;
BREDA 3 van Amsterdam naar Chili.
CERAM 3 tc Bombay; CASTOR 2 van
Port of Spain. 4 te Ciudad Trujillo ver
wacht; COTTICA vertrekt 6 van Para
maribo. 24 te Amsterdam verwacht.
DIEMERDIJK naar Vancouver 3 te
Cristobal; DELFT 3 te Valparaiso; DRA
CO 3 's avonds tc Amsterdam. DELF
LAND pass. 3 Oucssant 5 nam. 9 uur
te Amsterdam verwacht. DALERDIJK
2 van San Francisco naar Vancouver.
ELMINA 2 to Loblto.
GROOTE BEER 3 van Djakarta te
Amsterdam.
HELICON 3 nam. te Cristobal; HEC
TOR 2 tc Izmir; HERCULES 2 van Gi
braltar naar Malta.
IRIS pass. 2 nam. Skagen naar Am
sterdam.
JUPITER 2 nam. tc Tel Aviv.
LEERSUM 3 to Bremen: LISSEKERK
3 to Bandar Shahpour; LIMBURG 1 te
Samarinda (Oost-Borneo).
MEERKERK 2 nam. van Afrika te
Amsterdam: MENTOR pass. 3 Finisterre
naar Bremen; MOLENKERK 2 ter rede
van Lagos; MATARAM 2 van Manokwa-
ri 4 te Macassar verwacht.
NERO 3 te Tanger; NIOBE 2 van Abo
ZINGENDE ENGELEN, een der
bekendste panelen van Van Eycks
veelluik „De aanbidding van het
Lam Gods", dat vrijwel geheel
in zijn oude glorie is hersteld.
den nog een laatste vernislaag is
opgelegd za1 men weten of deze
grootscheepse, een behandeling van
twintig vierkant^ meter verflaag
eisende restauratie waarbij de
wetenschappelijke analyse zich door
kunstzinnige intuïtie liet leiden
geheel is geslaagd.
Engeland. BBC Light Programme
1500 en 247 m.
12.00 Mrs. Dale's Dagboek 12 15 Lich
te muziek 12.45 Voordracht 13.00 Dans
muziek 13 45 Orkestconcert 14 45 Voor
dc kinderen 15.00 Voor de vrouw 16 00
Lichte muziek 16.30 Voor de soldaten
16.45 Lichte muziek 17 15 Mrs. Dale's
Dagboek 17.30 Orkestconcert 1815 Or
gelspel 18.30 Gc\ar. programma 19.00
Gram.muz 19 15 Voor de jeugd 19.45
Hoorspel 20 00 Nws en radiojournaal
20 25 Sport 2030 Hoorspel 2100 Opera
orkest -koor en solisten 22.00 Gevar.
programma 22.30 Discussie 23.00 Nws
23.15 Actualiteiten 23 20 Dansmuziek
24.00 Voordracht 013 Lichte muziek
0.o61.00 Nws.
DINSDAG 6 NOVEMBER 1951
Experimentcel Televisie-programma
van de VARA
20.15—21.45
1. „Het hedendaags verkeer"
2. Buitenlands overzicht.
3. „Dorp Londer water" film
4. Weerkaart.
Pauze
5. Indonesische danser.
detective-verhaal
door
Charlotte Armstrong
„Maar je hebt er toch nooit met
iemand over gesproken?"
„Nee nooit."
Eve zuchtte van opluchting.
„Ik dacht wel dat je liever niet
zou willen, dat erover gesproken
werd", zei Mary „en trouwens, er
was niets over te zeggen. Het was
alleen maar iets dat een hele poos
geleden gebeurd is. Ik zól er ook
nooit over praten. Eve, daar kun
je op rekenen."
„Ja", zei Eve. „dat weet ik wel,
Mary." Haar ogen schitterden van
opwinding. ,.Je begrijpt het toch
wel. hè'' Het gaat erom. dat Ralph
het nooit te weten mag komen
•vant dat hoeft niet, zie je. Waar
om zou hij het moeten horen? Ik
heb hem geobserveerd en hij is
helemaal normaal. Ik heb hem
zelfs twee maal laten testen, toen
hij nog klein was. zonderje
weet welik heb maar gedaan
alsof ik het zo maar een goed idee
vond. En hij is normaal. Als nie
mand hem nu maar vertelthij
is heus precies even flink en sta
bielhij hoeft er nooit zorgen
over te hebben, en waarom zou ik
het hem dan vertellen, zodat hij
zich natuurlek wèl bezorgd zou
gaan maken? Want die dokters
zouden natuurlijk altijd wel iets
hebben gevonden, als ze geweten
haddenals ik hen op het idee
had gebracht. Ze zeggen zoveel
waar ik niets van geloof. O. ik
heb er zo over getobd, zo ontzet
tend. En dan denk ik soms, stel je
voor dat door alles, wat hij nu
moet doormakenals het hem
eens te erg wordt?" Zij barstte in
snikken uit en Mary klopte haar
op de schouder.
„Haal liever de koffie maar. Eve.
Het gaat heus wel goed met Ralph;
Edgar was behoorlijk evenwichtig.
Misschien zou het Ralph niet eens
kwaad doen, als hij erachter kwam.
Bedenk dat maar."
„Och, Edgardie was zo el
lendig evenwichtig dat hij me half
gek heeft gemaakt!" riep Eve uit.
„Maar Ralph mag het nooit horen",
mompelde zij. Zij ging weer naar
de keuken en kwam een moment
later terug met een kom met brui
ne ijsblokjes en de koffiepot.
Mary knabbelde op een koekje.
Hoe kom je zo opeens op tante
Edie?"
„O. door wat zij zei."
„Constance?"
„Ja."
„Neem daar maar geen notitie
van."
„Ik zou misschienbegon
Eve vaag. Zij liet de ijsblokjes in
de glazen vallen en goot er de
hete koffie overheen „Misschien
zal ik nog eensWeer hield zij
op. „Het gaat me alleen maar om
Ralph", zei ze zacht. „Ik tob zo
over hem."
„Natuurlijk" zei Mary, „En wat
zei meneer Duff?"
„Niet veel. Waarom wilde hij
eigenlijk een portret van Denis
zien?"
„Dat moet je mij niet vragen",
zei Mary.
„Misschien wilde hij het ook wel
niet eens misschien wilde hij al
leen maar
„Wat dan?"
„Die Brownie ls toch ook het
toppunt" zei Eve. „sterven kon ze
nog niet eens. O Mary, ik vind het
allemaal toch zo ellendig. Mijn he
mel. waarom is het leven zo moei
lijk?"
„Dat ben ik niet met je eens",
zei Mary rustig. „Soms vind ik er
bepaald wel heel veel goeds in,
zolang als het duurt."
„Het duurt niet al te lang", zei
Eve bitter, „dat is tenminste een
troost. Eens komt er vermoedelijk
wel een eind aan. Houd je niet
van ijskoffie, Mary? Heb je wel
suiker genomen, en room?"
„Het is heerlijk, dank je wel."
Mary nam haar glas op; Evc schud
de de ijsblokjes. Haar ogen schit
terden; Mary vroeg zich af of ze
zou gaan huilen.
„Je doet te veel,Evc. Waarom
houd je niet op met dat ziékenhuis-
werk? Ik geloof dat het te machtig
voor je is."
„Toch maar goed dat ik er was",
zei Eve geheimzinnig.
„Hoe bedoel je?" vroeg Mary ge
schrokken. Ze hief haar glas op.
„Och nee, niets. Ik wie komt
daar?"
Duff sprong over het hek alsof
liet om zijn leven ging, met een
sprong als van een balletdanser, en
kwam zonder vaart te minderen
op hen toe.
„Wat is er nu weer gïbeurd?"
liep Eve uit en greep naar haar
keel.
„De hemel mag het weten!" Mary
nam een grote teug ijskoffie alsof
ze daaruit kracht wilde putten.
Eve's tanden kletterden tegen het
glas; ook zij dronk een teug koffie.
Duff kwam met een sprong het
terras op en sloeg het glas uit
Mary's hand. dat op de grond viel
en brak. Het bruine ijs gleed ver
der en liet een glinsterend spoor
achter. Zijn vingers boorden zich
in haar schouders, en zij gaf een
kreet van pijn. Hij keek haar met
doodsangst in de ogen aan.
„Meneer Duff!" hijgde zij.
„Mary, lieveling, hebben ze je
willen vermoorden? Hoe voel je
je? Zeg toch eens hoe je je voelt."
„Ik zou mij best voelen," zei
Mary, „als je mij maar zou willen
loslaten."
Duff trok zijn handen weg. die
trilden. Hij keek naar Evc. en zei,
met doffe stem: „Weet je het ze
ker?"
„Wat is er in Godsnaam aan de
hand?" riep Eve Meredith uit.
„Natuurlijk voelt zij zich goed
waarom zou ze niet?"
Duff keek haar verslagen aan
en zonk op de treden van het
terras neer. Hij zei niets; zijn
lange, smalle handen hingen slap
naar beneden cn hij zag eruit als
een grote hond.
Na een ogenblik boog Mary zich
naar hem over en zei zachtjes:
„Wat dacht je dan dat er mis
was?" Uit haar stem sprak vergif
fenis en begrip; ze had met hem
te doen.
„Ik dacht hijgde hij. Hij wreef
even met zijn hand over zijn ogen.
„Je hebt je zeker vergist," zei
Mary. „want alles is in orde hier."
Duff antwoordde niet.
De kinderen kwamen op een
ren door het tuinhek, tot Davey
toe. Duff stond op en ging naar
het blad; hij bekeek, dc koekjes.
..Heb je hier iets van gegeten?"
Hij tikte met zijn vinger tegen de
ijsblokjes. „Waarom zijn die blok
jes bruin?"
„Omdat ik dat altijd zo doe 's
zomers," legde Eve met rappe stem
uit. „Ik giet de koffie die over is
van het ontbijt altijd in de bak
van de ijskast, zodat ik alles vast
klaar heb. Dan wordt ijskoffie
zoveel lekkerder, want anders
v/ordt het te slap."
..O."
„Het recept heb ik jaren geleden
eens in een tijdschrift gevonden.
Ik...."
(Wordt vervolgd)
4 te Uleaborg verw.; NOORDAM 3 van
Rotterdam naar New York.
ORANJE pass. 3 Brothers (Rode Zee)
naar Colombo cn Djakarta.
POLYDORUS 3 te Singapore: PYG
MALION 3 te Brlgton (Trinidad). PO
LYPHEMUS 3 te Djakarta; PLATO 2
van Amsterdam naar Kopenhagen;
PRINS PHILIPS WILLEM 31 te Mon
treal.
RIDDERKERK naar Oost Afrika 2 te
Genua; RAKI pass. 3 Enggano Eiland
27 te Amsterdam verwacht; RIJN pass.
3 Brunsbuttcl naar Zaandam: RADJA
naar Djakarta 2 nam. te Oran.
STRAAT MACASSAR 3 te Hongkong:
STAD SCHIEDAM 3 te Casablanca;
SALLAND pass. 2-3 's nachts Madeira
naar Amsterdam; SIBAJAK 2 nam. van
Colombo naar Djakarta 5 te Belawan
verwacht; SLAMAT 3 te Manilla; SLO-
TERDIJK 1 van Hallfax 3-4 te Phila
delphia verwacht: STAD MAASTRICHT
naar Savona 3 nam. te Gibraltar; STRA-
BO 3 van La Pallice naar Amsterdam.
TABINTA pass. 3 Point de Galle naar
Suez en Amsterdam- TERO 2 van Sint
Vincent C.V. naar Recife; TAMO 3 tc
Nccochca.
VOLENDAM 2 nam. te Halifax:
VEEN DAM 6 tc New York verwacht
WESTLAND pass. 3 Recife naar Las
Palmas en Amsterdam: WATERLAND
pass. 2 nam. Montevideo naar Santos cn
Amsterdam: WELTEVREDEN 3 tc Ba-
lik Papan; WESTERDAM zie onder Ne
derlandse schepen naar Rotterdam;
WILLEMSTAD 3 van La Guayra naar
Trinidad.
ZUIDERKRUIS 3 van Algiers naar
Amsterdam. ZIJPENBERG 2 van Sa
vona naar Casablanca.
Tankvaart
ADINDA. 3 te Manggar.
CERONIA. 3 te Singapore. CALTEX
LEIDEN, pass. 3 Dungcness n. Sidon.
CLEODORA. 3 te Curagao. CORILLA.
pass. 2 Finisterre. 5 op de Mersey verw.
CLAVELLA. 3 te Fromantlo. daarna Ge-
raldton (Australië). CALTEX DELFT,
pass 3 Casqucts. 4 nam. te Pernis verw.
CALTEX PERNJS. pass. 2 nam. Kreta. 4
te Sidon vcrw. CALTEX THE HAGUE,
pass. 3 Gibraltar n. Pernis.
DUIVENDRECHT. pass. 3 Fernando
Noronha n. Buenos Ayres.
ELIZABETH B. 2 nam. in de Firth of
Forth ENA, 12 te Aruba vcrw. ETREMA,
30 te Curacao, daarna Shellhavcn.
FRISÏA 3 te Barton.
GADILA. 8 te Sydney verw daarna
Mirl. Kaapstad en Buenos Ayrcs.
MACONA, 3 te Mcna al Ahmadl, daar
na Singapore. Yokohama. Mirl en Plad-
Joe. MARISA. 5 te Kaapstad verw.. daar
na Buenos Ayres, Curagao. MARPESSA,
16 te A'dam gereed met dokken. Cura-
gao. METULA, pass. 3 Muscat. 5 v.m. te
Bahrein verw. MITRA, 3 te Mormagoa,
daarna Singapore. MACUBA, 2 van Okha
naar Mcna al Ahmadl. Suez, terug Per
zische Golf
MARCELLA 3 te Havre MATTHEW
pass 3 Bornholm. 5 te Kotka vcrw.
OMALA. 5 te Nonal (Japan), daarna
Mirl. Pladjoe.
ROTULA, 9 Nov. tc R'dam gereed met
dokken, daarna Finland.
BEURS VAN NEW-YORK
Aten.
Baltim.
Can.Pac.
Win. C.
N Y.Cen.
Penn». R.
Sout. Pac.
OnPac.
All.Ch.
Am. Can.
Am.Car.
A.Smelt.
A.T.enT.
Am. Tob.
Anac.C.
Bcthl.S.
BoellriRA.
Chrysler
City B.
Consol. E
Douche
Dup. N.
Eastm.K
Gen.El.
GemMot.
2/11 3/11
71 yj 69»;
184 184
30»/, 30 4
55% 55%
17% 17
17% 17%
59% 594
1004 1004
694 68
1074 107
354 35
96% 94%
1574 157
62% 62
494 484
514 50»;
494 48»;
68V, 674
44% 444
314 314
594 594
864 86 v,
1464 454
55% 554
50 494
Goodyeai
Hudson M
int. Harv.
In. N lekei
lnt.T.enT
Kenn.C.
MontpW.
Pack. M.
Raük> C.
Rep.St.
Reyn. 1.
Sears R.
Shell Dn.
Socony
Stand Br.
St.OII.J.
Studeb.
Texas C.
O.AIrcr.
Dn. Corp.
Dn. Fruit
DSRubb.
DS Steel
Westing.
Woolw.
2/11 3/11,
43'/, 42%1
134 13
334 334
394 39';
15', 15'-.
83", 84';
70
44
214
414
4»/.
21
41'4
334
56 554
66% 65»/,
344 334
224 224
714 70»;
30 29 V.
564 554
304 304
4»/, 44
604 58",
724 71';
41 404
384 38
434 434
Omzet: 680.000
Wegens enorm succes en overweldigende
belangstelling bij onze demonstraties ge
houden op 30 October en 2 November j.l.
met het
willen wij aan veler verzoek voldoen
om deze DEMONSTRATIES nog 1
week te herhalen en wel op
6 en 9 November a.s. te 20 uur n.m.
in Hotel MONOPOLE. Stationsplein 6
Kaarten voor deze demonstratie gratis te
verkrijgen, voor zover nog plaatsen beschik
baar, bij de firma
LANGESTRAAT 17 - TELEFOON: 4917.
Een vulpenhouder van
internationale reputatie.
De nieuwe „CEBUCO"-
ultgave:
van een aantal Markt-
analytische gegevens van
NEDERLAND
Bevat buitengewoon over
zichtelijke tabellen en
grafieken met gegevens
o.a. over bevolking, aan
tal huisgezinnen en wo
ningen, inkomensverde
ling en verbruik
Speciaal samengesteld
voor het
reclamcwczen
BINNEN EEN KLEIN
BESTEK EEN GROOT
AANTAL NUTTIGE
CIJ F E R S
Verkrijgbaar bij:
het centrale Informatie
bureau van de Neder
landse Dagbladpers
PRIJS 2.50
Centraal Bureau voor
Courantenpubliciteit
Bezuldenhoutsewcg 45
's-Gravenhago
