Duitse neo-nazi s dromen
van een „Vierde Rijk"
Wat wil de SRP?
V.S. hebben
vele zaken:
automaten voor
r
Stijgende belangstelling
voor muziek in de V.S.
Hongaarse „vredeslening
verraadt gebrek
tL
EOE DE MARKEN I
BERLIJN ROLLEN
Conferentie over
Zuid-Oost-Azië
China beschuldigt
V S van bombarderen
van Mandsjoerije
Biiigiipsg
Soep
taart
koffie
Zone-grens riep monetaire
warboel in het leven
4
Dinsdag 3 Januari
HOE de SRP zich de radica
le verandering van de
bondsrepubliek denkt, kan
men het best karakteriseren
met de woorden van een voor
aanstaand partijman: „Hoewel
de SRP geen navolging is van
de NSDAP, kunt u het goede
van de NSDAP ook bij ons vin
den" en zijn toehoorders, reeds
lang uit hun functie ontheven
gouwleiders, knikten instem
mend. „De hoofdzaak is dat de
idee blijft behouden," merkte
een hunner onder bijval van de
anderen op.
Uit redevoeringen en artikelen
van Dorls kan men te weten ko
men. dat hij het goede uit de
NSDAP in het aangekondigde
„Vierde Rijk" in practijk wil bren
gen. Men kan Dorls vergelijken
met zijn vroegere leider Otto Stras-
ser (de man die in 1930 met Hit-
Ier brak. uit de NSDAP werd ge
stoten en toen het „Zwarte Front"
vormde.) Deze schreef in 1932 in
zijn partij-orgaan: „Wij zijn in ze
kere zin helemaal opnieuw be
gonnen. De gezamenlijke strijdmid
delen der NSDAP waren niet meer
tu gebruikenStrasser wilde
de Duitse revolutie redden. Dorls
beschouwt zich eveneens als revo-
lutionnair, maar hij is niet zo be
kend als Strasser. die thans in
Canada woont en wie de locgang
tot West-Duitsland is ontzegd.
Maar zoveel te heftiger roert Dorls
de wervingstrom en Otto Ernst
Remer, die sedert Pinksteren 1949
met hem mee door Duitsland trekt,
slaat dapper mee.
Dat een rechtgeaard revolution-
nair-nationalist er ook een filosofi
sche theorie op na moet houden,
is bekend. Meestal is zo'n theorie
niet erg oorspronkelijk en op de
onmogelijkste manier uit verschil
lende systemen in elkaar gezet.
Vaak is het dan ook een vreemd
mengsel, waarin van alles van
het occultisme tot aan het Leninis
me toe is te vinden. De theorie
geeft ook verschillende periodes
aan. Zo kent Dorls de revolutie
periode en het tijdperk van de
uitputting. Volgens hem bevindt
Duitsland zich sinds 1945 in de
laatstgenoemde periode en daar
om moeten er nieuwe krachten
worden opgedaan voor de komende
revolutionnaire periode, dat wil
zeggen, voor het „Vierde Rijk",
dat een eind zal maken aan de
huidige situatie onder de Bonds
republiek. Evenals na de eerste
wereldoorlog moet bovenal de
Duitse frontgeneratie worden be
reikt. Maar daarvan hebben de
soldatenbonden in de eerste
"plaats de opnieuw opgerichte
Stahlhelm-organisatie zich
meester gemaakt en Dorls moet
zich, of hij wil of niet, bezighou
den met de gouwleiders en de
partijgenoten van Hitler, die hij
wil verlossen van hun verantwoor
delijkheid voor wat is gebeurd,
omdat zij slechts het slachtoffer
zijn geweest van hun revolution
naire periode....
Pruisische gedachten
ZIJN medewerkers winden er
evenmin doekjes om. De voor
malige algemene secretaris van de
SRP, Kniggendorf, die inmiddels
wegens oplichting is geschorst,
heeft niet zoals Dorls, een symbo
lische bruine das nodig. Zijn eisen
verraden zijn afkomst: De Duitse
staatsvorm moet een democratie
met Pruisische gedachten zijn. die
voldoende ruimte laat voor het
autoriteit^ en leidersbeginsel. De
Wil van de enkeling betekent niets,
de wil van de gemeenschap alles.
Evenals op het exercitieveld „moet
de persoonlijke vrijheid ophouden
waar de gehoorzaamheid begint."
Neder-Saksen. waar de SRP het
meeste succes had. wordt als nieuw
centrum van de Pruisische orde
beschouwd. Bij autoritaire partijen
hebben de programma's slechts
dialectische betekenis. Het program
van de SRP geeft „elck wat wils
en zal. zoals Dorls te kennen heeft
gegeven, steeds zo zijn opgesteld,
dat men de SRP met democrati
sche middelen nooit „m de wielen
kan rijden" De SRP wil „op een
wettige manier aan de macht
komen".
Ten opzichte van dringende poli
tieke problemen in het binnenland
(zoals het vraagstuk der vluchte
lingen. evenwicht tussen uitgaven
en inkomsten enz.) bepaalt de SRP
in feite nauwelijks haar houding.
Deze problemen zullen „historisch
worden opgelost" wanneer men
maar eenmaal aan de macht is.
In de strijd tegen het bolsjewis
me ziet de SRP zich als avant-
garde. Maar in Bad Harzburg,
waar communisten en nat ionaal-
bolsjewisten elkaar ontmoetten en
telegrammen ter begroeting voor de
Pinksterbijeenkomst van de FDJ
in 1950 opstelden, werd de SRP
met welwillende belangstelling
gadegeslagen. De politiek van de
communistische partij, die vele
kanten uit kan en de oude be
trekkingen tussen communisten en
„Duitse Leninisten", zoals de radi
cale revolutionnaire nationalisten
vaak werden genoemd, brengen
beide groeperingen gemakkelijk bij
elkaar. Ook de principiële opvat
tingen der SRP kunnen de com
munisten er toe brengen, in deze
partij een bondgenoot te zien in
het „Nationale Front" Behalve de
GEEN verstandig mens zal hebben verwacht, dat met de plotse
linge verdwijning van Hitier elk spoor van liet nationaal-socia-
lisme uit de wereld was geholpen. Het wegvallen van de leider brak
weliswaar de kracht van de beweging en verstoorde de eenheid, ge
symboliseerd in het Eén rijk, één volk. één leider", maar dicht
onder de oppervlakte bleef bij velen iets sluimeren van de heilloze
beginselen. Het kon dan ook nauwelijks verwondering ivekken, dat
neo-nazistische groeperingen actief werden toen bleek dat de Wes
telijke geallieerden in Duitsland geen politiek van vergelding, doch
van verzoening volgden. Verschillende figuren van twijfelachtige
herkomst vonden een door de omstandigheden goed-voorbereid ar
beidsveld en het ontstaan van een aanzienlijk aantal splintergroe
peringen met zeer duidelijke nazistische tendenzen was het gevolg.
Dat er geen krachtige groep ontstond, was waarschijnlijk te danken
aan het feit dat geen der nieuwe „leiders" een man van werkelijk
formaat was.
De groep die hel meeste succes had was wel de „Socialistische
Rijkspartij" (SRP), die tijdens de recente parlementsverkiezingen
in Neder-Saksen op zestien en in Bremen op acht zetels beslag
wist te leggen. Dit resultaat was voornamelijk het werk van ex-
generaal Otto Remer en de uit Sudetenland afkomstige dr Fritz
Dorls. Vooral eerstgenoemde vóór 20 Juli 1944 als majoor nog
maar een kleine man in Hitlers grote leger, wiens ster echter na
dien spoedig rees door zijn aandeel in het onderdrukken van de
tegen Hitier gerichte samenzwe
ring vond bij de plattelands
bevolking van Neder-Saksen
een willig gehoor eft de uitslag
in Breinen heeft aangetoond
dat hij ook in de stedelijke ge
bieden een grote aanhang heeft.
Wat wil nu de SRP? Is het 'n
getrouwe afspiegeling van Hit-
Iers beweging en is haar suc
ces even bedenkelijk als dat
van haar voorgangster in de
dertiger jaren? Een bijzondere
correspondent zal u in het on-
derstaandc artikel inlichten
over de positie en het streven
van de SRP.
Ivorea-vrijwilligers uit
Suriname in ons land
DEN HAAG Maandag zijn per
vliegtuig uit Suriname, via Curagao,
op Schiphol 23 Surinamers aangeko
men. die zich in Suriname als vrij
williger voor Korea hebben opge
geven. Zij vormen de eerste groep
van de Surinamers, die zich in 1951
in Suriname voor uitzending naar
Korea hebben aangemeld.
LONDEN. Volgende week
wordt in Washington een Ameri
kaansBritsFranse militaire con
ferentie over Zuid-Oost-Azië ge
houden. De conferentie zal volgen
op de besprekingen tussen, presi
dent Truman en premier Churchill.
Gen. Juin zal de leiding van de
Franse delegatie hebben. Dit is een
gevolg van de ziekte van gen. De
Lattre de Tassigny. de Hoge Com
missaris en militaire commandant
in Indo-China.
De conferentie is een vervolg van
die, welke in Mei te Singapore tus
sen Franse, Britse en Amerikaanse
functionarissen gehouden is.
HONGKONG. Het commu
nistische persbureau „Nieuw Chi
na" verklaart dat in de laatste
week van December Amerikaanse
vliegtuigen „herhaaldelijk" Mand
sjoerije zijn binnengevlogen.
Op 26 December heeft een vij
andelijk vliegtuig vier bommen
bij twee dorpen geworpen. Het
zelfde vliegtuig vloog laag en
wierp later een lichtfakkel uit.
Voorts heeft volgens „Nieuw
China" een vijandelijke bommen
werper op 31 December een bom
geworpen op Wentsjialoe. Eerder
had het vliegtuig een bom gewor
pen bij Tatoenkow en deze plaats
beschoten. Zondag zouden acht
Amerikaanse vliegtuigen elf bom
men op het station van Tsjian in
Noord-West-China hebben gewor
pen. Bij al deze incidenten zou
den, volgens „Nieuw China", Chi
nese burgers zijn gewond en
schade zijn aangericht.
ZIJ LEEFDEN LANG EN GELUKKIG
Poolse uit Broek in Waterland
door molen van het recht
Om uitwijzing te voorkomen huwelijk op
valse gegevens laten registreren
AMSTERDAM. Een 21-Jarige Nederlandse jongen keerde in 1945 met
een Pools meisje terug uit Duitsland. „Ik ben met haar getrouwd', be
weerde hij, maar kon dit zijn ouders, die weinig met het meisje waren
ingenomen, niet met „papieren" bewijzen. Inmiddels werden stappen ge
daan om het vrouwtje als ongewenste vreemdelinge over de grens te
zetten. „Ik ben in Frankfurt met haar getrouwd, maar ben m'n papieren
bij bombardementen kwijt geraakt. De „twee Nederlandse getuigen bij
het huwelijk kunnen dat bewijzen," vertelde de jongeman aan de gemeen
tesecretaris van Broek in Waterland, zijn geboorteplaats. De gemeente
secretaris raadde hem aan een authentieke notariële acte te laten opmaken,
met de verklaringen van de getuigen er bij.
Op 30 October 1945, dus ruim 6
jaar geleden, vervoegden de jongen
en het Poolse meisje zich bij notaris
Cock in Monnikendam met twee ka
meraden. die samen met hem in
Duitsland waren geweest. Zij waren
bereid te verklaren, dat het huwelijk
In 1951 dertig millioen bezoekers voor
muziek en ballet
(Van onze corresp. te New York) band te vernemen, dat in dit land
•m M--. waar bijna de gehele bevolking tot
lyl ET cijfers en statistieken valt
veel te bewijzen ofte
camoufleren. Dezer dagen echter
viel mijn oog op cijfers, die, dunkt
mij, velen te denken moeten geven,
die klakkeloos blijven beweren, dat
Amerika toch eigenlijk maar een
cultuurloos land is.
Het ging over de „ernstige" mu
ziek in de V S. Een onderzoek had
aangetoond, dat de officiële concert,
zalen en de opera- en ballet-thea
ters in 1951 meer dan dertig mil
lioen betalende bezoekers hadden
getrokken. Daar de symphonie. en
grote solisten-concerten, alsmede de
opera, en ballet-uitvoeringen bijna
overal weken te voren zo goed als
uitverkocht zijn, speelt de losse ver
koop voor de resterende weken van
het jaar in dit getal geen rol van
enige betekenis. Onmiddellijk na de
oorlog lag het cijfer 30 lager, in
1941 bedroeg het ruim vijftien mil
lioen.
Interessant is het ook in dit ver-
55
Lage lonen, hoge prijzen en lange rijen
voor de winkels
(Van een medewerker)
De Hongaarse pers beeft de afgelopen weken veer vol gestaan met aan
bevelingen voor de „tweede vredcslening", d.w.z. de derde in de rij van
grote jaarlijks gcld-afpersings-manoeuvres der regering. Deze zijn geheel
volgens Sowjetrussiseh voorbeeld georganiseerd en vormen een middel van
de staat, om de meerdere verdienste, die de arbeiders ricb met hogere
arbeidsprestaties verschaffen, weer uit hun zak te kloppen.
Er worden geregeld lijsten gepubliceerd, waarop de namen voorkomen
van de mannen en vrouwen die zich bjj het intekenen op deze lening bij
zonder hebben onderscheiden. Achter hun naam staat dan vermeld wat zij
verdienen en voor hoeveel zü intekenen.
hevige afkeer van
Westen past ook eis van de
„rijks-socialisten" inzake de neu
traliteit van Duitsland in het
kader van het program van het
Nationale Front.
Ongetwijfeld legt de SRP onder
het dozijn uitgesproken nationalis
tische partijen de meeste activiteit
aan de dag. Naar vergaderingen
stuurt zij sprekers, die voor geen
enkele uitdaging terugschrikken
Zu keert zich met al haar felheid
tegen de vroegere bestrijders van
het regiem van Hitier. Haar radi
calisme trok ook de roerigste ele
menten van de voor reactionnair
uitgekreten Duitse Partij aan.
Tezamen met de verbeten natio-
naal-socialisten vormen zij de kern
van de partij, waarvan het bestuur.
Dorls uitgezonderd uit een paar
beroepsmilitairen en enkele leden
van de SS is samenges'eld Jeucd
treft men niet in haar geleden aan
Op deze manier komt men te
weten, dat een maandsalaris van
gemiddeld 500 a 600 Forint zeer
goed genoemd wordt (een forint
staat gelijk met 32 cent). Een zes
tigjarige werkvrouw bij de Kelen-
földer textielfabrieken verdient
weliswaar slechts 360 forint en
mevrouw Pergely, moeder van
vijf kinderen en arbeidster bij de
bouw van de Donau Ijzerfabrie
ken te Dunapentele, de trots van
de Hongaarse volksdemocratie,
maar 450. Maar een arbeider uit
de hoogste arbeiderslaag, de mijn
werker Balasz, die het per maand
wel tot 800 900 forint brengt,
tekende voor 2000 forint in., dat
is ongeveer de helft, waarvoor fei
telijk in gevangenschap levende
ongelukkige bisschop van Csanad,
Endre Hamvas, op de lijst voor
komt. Of hij hiervan zelfs iets
weet. zullen wij in het midden
laten.
De werkelijke waarde van de
lonen valt uit het prijsniveau af
te leiden: Aardappelen en huis
brandkolen hebben een waarde
van zeer schaarse artikelen. Vlees
kost 50 forint, een kilo suiker 20
forint en een kilogram meel
„slechts" acht forint Cf 2.56). En
dan was de oogst dit jaar nog wel
meer dan middelmatig goed.
Lijdt de gemiddelde Hongaarse
burger dus honger? Ja en neen.
De boeren op het land niet; die
worden wel meer of minder ver
zadigd, al is de eentonige, eenzij
dige voeding niet aangenaam. Een
groot deel der stadsbevolking
uci.o..,-wordt in bedrijfskeukens gevoed.
het "decadente die hun voorraad ontvangen van
horen. De zeepnood is algemeen.
Wie iets wil kopen, wat dit ook
zij, moet in de rij staan. Voor alle
winkels staan rijen. Deze logen
straffen het onnozele gepraat der
propagandisten en worden daar
om hevig bestreden. Niet door een
hogere productie, maar door raz
zia's onder de wachtende. Lukraak
wordt hier en daar iemand gear
resteerd en weggeleid. Dit moet er
de burgers van afschrikken, in de
rij te gaan staan. De Boedapesters
weten daar wel raad mee: ze
vormen dus geen rij, ze lopen voor
de winkels heen en weer en hou
den één oogje op de geheime
agent, het andere op de winkel
deur gericht.
Het gcbi-ek aan textiel is hele
maal nijpend. Zo nijpend, dat de
regering zondebokken nodig heeft.
Dat zijn dan de luttele nog over
gebleven particuliere textielkoop-
lieden. Deze laten al hun familie
leden in de rijen slaan waardoor
er volgens de regering voor de ar
beiders weinig meer over blijft.
Dit alles vormt de achtergrond
van het drama van de tweede
vredeslening. De raming van een
milliard forint is aanzienlijk over
schreden met een totale inschrij
ving van meer dan één en een
kwart milliard. Een analyse van
dit cijfer verraadt veel over de
werkelijkheid m de Hongaarse
Volksdemocratie: de 742 millioen
inwoners uit de provincie hebben
slechts iets meer dan de helft van
dit bedrag bijeengebracht; bijna
de helft komt op rekening van de
1millioen bewoners van de stad
Boedapest. De boeren volharden
in hun verzet, hetgeen ook bij
deze lening bleek, waarvan zij
zich geheel afzijdig hielden.
de baseball-fans behoort, ongeveer
vijf millioen dollar meer besteed
werd voor de entrée's tot concerten
en opera dan voor die tot de base-
ball-wedstrijden.
In 1900 vonden in circa 1000 plaat
sen der V.S. eens of vaker per jaar
ernstige concerten plaats. Dit aan
tal steeg tot 2100. Er zijn thans 200
vaste symphonieorkestcn in het
land, of 80 meer dan in 1920. De
radio heeft enorm bijgedragen tot
deze groeiende belangstelling. De
beste orkesten zijn te vinden in de
grootste steden, waar de hogere in
komsten. vooral uit particuliere bij
dragen, hogere salarissen mogelijk
maken, zodat men de beste krach
ten uit het land voor die ensembles
kan engageren.
Radio-uitzendingen en gramofoon-
opnamen geven die orkesten boven
dien een belangrijke financiële ba
sis. Maar de culturele betekenis van
de orkesten in kleinere steden vait
niet te onderschatten.
De twee grootste impresario's
van de V.S., die hun arbeidsveld
voornamelijk vinden in steden van
boven 500.000 inwoners, organiseer
den in 1951 ruim 8000 concerten. De
basis van hun werk wordt gevormu
door abonnementen, die recht geven
op vier of vijf concerten tegen ecu
abonnementsprijs van vijf dollar.
Die abonnementen zijn doorgaans
vóór de opening van het seizoen
uitverkocht-
Verrassend is de toenemende be-,
langstelling voor kamermuziek,
strijkkwartet en kamerorkest-en
sembles. Ook in dit opzicht oefende
de radio een gunstige culturele pro
paganda uit.
De inheemse kunstenaars, die
vroeger zowel in de orkesten als
onder de solisten, verre in de min
derheid waren, vormen thans ae
absolute meerderheid. Natuurlijk
heeft daartoe de immigratie van
vele kunstenaars sinds Hitier het
hare bijgedragen. Maar men danki
dit vooral aan de enorme ontwik
keling der Amerikaanse conservato
ria.
Beziet men dc programma's dan
is er weinig verschil te constateren
met die der Europese concerten.
Europa's scheppende toonkunst heeft
ue leiding. Maar waar het concert
leven in innerlijke waarde zo snel
is gegroeid als in de V.S. en waar
de muzikale belangstelling een zo
grote factor is geworden, mag men
aannemen, dat de toekomst ook voor
de scheppende toonkunst nieuwe
mogelijkheden inhoudt.
in 1944 gesloten was. De notaris
maakte de acte op en het meisje
mocht in Nederland blijven.
Jaren later besloot de Vreemde
lingenpolitie naar het geval een on
derzoek in te stellen. Al ras bleek,
dat het span nimmer in de echt was
verbonden.
Wegens het opzettelijk laten op
nemen van valse gegevens in een
notariële acte werd een vervolging
tegen het tweetal en de „getuigen"
ingesteld.
De officier achtte het delict niet
zo ernstig, dat hij zijn toestemming
tot een wettig huwelijk niet wilde
geven. In Augustus 1950 stond de
jongen met het Poolse meisje in
Broek in Waterland dus werkelijk
voor dc ambtenaar van de burger
lijke stand, die hem echt in de echt
verbond.
Bijna een jaar later begon het proces.
De Officier bij de Amsterdamse recht
bank achtte het tcnlaste gelegde feit,
dat door alle vier werd toegegeven, be
wezen en eiste geldboeten. Maar veer
tien dagen later sprak de rechtbank
allen vrij op juridische gronden.
De Officier was het hier niet mee
eens en tekende hoger beroe-
Dinsdag stond het viertal',
terecht voor het Amsterdams
hof.
„Ze zijn nu getrouwd." zcl
dent. „en wonen in Broek
land Staan ze gunstig beke-
„Bijzonder gunstig." antv.-<£
gemeentesecretaris, die als 4
hoord werd.
De procureur-generaal cists
jongeman twee ueken gevang
De drie anderen wenste hij J
geldboete van 50 - te zien o;; I
Een toevallig in dc zaal
advocaat, die zich het lot var. 'y
paar aantrok, verzocht het
voor de sluiting van de zitttrV
alsnog de verdediging op zir-
nemen, hetgeen het Hof toe;:-
Hij pleitte voor vrijspraak c- W
sche gronden.
Het Hof zal nu op 21 Jar.;
spraak doen.
OP het Londcnse vliegvelt
de ouders van kapitein
Carlsen gearriveerd, die in
mouth zullen 'zijn, iuannecr.
zoon daar met zijn schip ij
binnengebracht. Vader M'J
Carlsen wuift vriendelijk lc:
naar de fotografen.
mi
ZO wordt de ..Flying Enter
prise" over een afstand van 300
mijl naar Falmouth in Z.W. En
geland gesleept. De sleepboot
..Turmoil" (op de voorgrond) en
de op haar bakboordszijde lig
gende vrachtvaarder bevinden
zich niet in eikaars verier,
Dc 700 in. lange sleept
maakt een hoek van 60 gre
met de vaamchting. Op dc
tergrond de Amerikaanse tor
dojager Keithdie het con;
begeleidt.
enige reusachtige levensmiddelen-
fabrieken Er gaat wel eens zeer
groot deel van de Hongaarse land
bouwproducten naar de landen
van het Oostelijk blok en een zelfs
niet onaanzienlijk deel naar het
Westen in ruil voor industrie
grondstoffen en machinerieën,
doch er blijft nog genoeg voedsel
van nog genoeg voedsel van min
derwaardige kwaliteit over, om
deze keukens gaande te houden.
De stadsbewoner stopt zich daar
de maag vol met vet- en kool
hydraten. maar geeft natuurlijk al
het geld. waarover hij beschikt,
uit, om 's avonds thuis wat op
tafel te hebben. Het is dus een
kwestie van opvatting of men de
uitdrukking hongerlijden voor
deze toestand te sterk vindt of
niet.
Verbruiksgoederen-van-elke-dag
odr» j j z ij n er eenvoudig niet, zoals pot-
De SRr denkt geschiedenis i0^en en naalden, ansichtkaarten,
te maken. Maar de geschiede-1 stof voor kleding, leren schoenen,
„is zal lllet haar geen rekening
houden. onbereikbare luxe-artikelen be-
(Van onze correspondent)
NEW YORK. De ma
chine heeft in de geïndus
trialiseerde landen de
plaats van de handenar
beid gaandeweg ingeno
men. De automaat is bezig
een niet minder belangrij
ke plaats te veroveren. Zij -
verdringt daarbij de win- li.ylUl.l3
kelbediende.
In de Verenigde Staten zijn de lonen van hel
winkelpersoneel gedurende de laatste vier jaren
met 25 procent omhooggegaan. Het probleem om de
winkelprijzen niettemin laag te houden, heeft zijn
oplossing gevonden in de toepassing van de ver
koop-automaat op veel uitgebreider schaal dan tot
dusver. Automaten voor kauwgummi, kleurballen.
chocolade-repen, noten, sigaretten e.d. zijn reeds
van betrekkelijk oude datum. De automatische
lunchrooms zijn eveneens reeds vele jaren in ge
bruik. Maar nu vindt men buiten de lunchrooms,
alom, in stations, fabrieken, kantoren, stadia, bio
scopen en waar niet al, losse automaten, die voor
een dubbeltje of een kwartje melk. limonade, war
me thee of koffie (met of zonder melk en suiker,
naar keuze), soep, taartjes, ijsjes, broodjes en fruit,
maar ook nylonkousen en parfums leveren. Er zijn
automaten om schoenen te poetsen (geen nieuwe
vinding overigens) en andere, die voor een kwartje
stroom en apparaat beschikbaar stellen om zich
even vlug electrisch te scheren, waarbij men nog
een scheutje ..after-shaving-lotion" toe krijgt.
De industrie voorspelt in de naas
te toekomst een enorme uitbreiding
van dit soort automaten, waarvoor
men reeds de naam „zwijgende ver
koper" gevonden heeft. Men schat
de waaide van per automaat ver
kochte artikelen in 1951 op 1200
millioen dollar, dat *s tweemaal
zoveel als in 1946. Men vindt in de
V.S. reeds meer dan drie millioen
aanzienlijk deel in fabrieken is ge
plaatst. Ze werken tot grote voldoe
ning, zowel van de gebruikers als
van de ondernemers en men neemt
aan, dat hun toepassing het inrich
ten van kostbare verversingslokali-
tciten op de duur overbodig zal
maken. Het „Help uzelf" is het
nieuwste slagwoord voor de „effi
ciency", ook reeds in militaire kam-
verkoopautomaten, waarvan een pen en aan boord van- schepen, waar
IN DE TREINEN, die rijden tus
sen New York en Washington
zijn, automatische buffetten ge
plaatst, welke de reizigers een
complete lichte maaltijd ver
schaffen.
de „zwijgende verkopers" meer en
meer ingang vinden.
(Van een medewerker)
De verwarring in de ruilverhoudingen bü het kopen van de dageli
levensbehoeften in de winkels van Berlijn is enorm. Terwjjl de off.
interzonale handel tussen de door de Russen en de door de west?'
troepen bezette gebieden van Duitsland practisch stil ligt. worden de
Russische trant in Oost-Berlijn opgerichte en in aantal steeds toenem
z.g. HO-winkcls ijverig bezocht door West-Berlijncrs, terwijl de Oost!
lijners als zü ten minste over spaargeld beschikken hun behoeft?
luxe (en industriële) goederen in het westeiyke deel van dc stad tra?!
te dekken. Kort geleden was juist voor de vüfde maal in 1951 een dr
sche prüsverlaging van de HO-winkels aangekondigd: het ging nu
een korting met 25%.
Het glas uit Jena en verschillf
soorten huishoudelijke goedercr
midden kwaliteit zijn echter
bruikbaar en inderdaad minder:
dan in het Westen. Maar de
der fraaie luxe etalages op he!
na geheel herstelde Kurfurj
damm in West-Berlijn worden
Oostelijke sector nergens gcévcnc
Oostelijke campagt
In Berlijn kan men verscheio
mensen vinden die geloven dal
jongste actie tot prijsverlaging
overigens b.v. voor Chinese
stoffen 35 voor alcoholica 50'
voor lampen 50% bedroeg) een
telijke campagne inluidt tot ew
mische verovering van geheel
lijn. Men denkt ook wel. dat de!
waardering van de DM-Oost o
de autoriteiten in de Oostelijke
tor kunstmatig wordt bevorc:
hoewel daar tegenover gesteld c
worden dat de Deutsche Notenb;
alles in het werk stelt altb
de laatste tijd om de circitf
van de DM-Oost te vermindere-'
Het is duidelijk dat van de V
ters g&inde Berlijner wel 1
wordt gevergd indien men b.v.
denkt dat in een en de zelfde
een kaartje voor de ondergror.:
de bovengrondse en van andere"
voermiddelen in de ene sector v
maal zo veel waard is als in
andereToch is het aantal W
Berlijners dat om principiële r?
nen weigert de Oostelijke s?-'
laat staan de H.O-winkels
te bezoeken niet gering.
Maar het leven in Berlijt
zeer duur en stelt dus ht
eisen aan het morele we
standsvermogen van de indi
duen. .Men moet zeggen,
de monetaire chaos in Berl
de er toch al heersende psyc
sche onrust slechts versterk'.
Het was voor mij uiteraard een
vraag wat de gevolgen hiervan voor
het Berlijnse zakenleven en voor
de ruilverhoudingen tussen de
muntwaarden van de DM-West
(Bank Deutscher Lander) en de
DM-Oost (Deutsche Notenbank) zou
den zijn.
Het leek eerst dat de DM-West
een knauw zou krijgen in verband
met de prijsdaling, die door de re
gering in de Oostelijke zone uit
drukkelijk als duurzame Kerstgra
tificatie aan de bevolking werd be
stempeld (dit dan in tegenstelling
tot de normale vorm waarin Kerst
gratificaties worden gegeven). In
plaats van de ruilverhouding van
4 1 werd door de over heel Ber-
lijn verspreide wisselkantoren de
vérhouding 3.40 (Oost) 1 (West)
vastgesteld. Een paar dagen later
was een lichte verbetering inge
treden tot 3.851; zeer tot spijt van
de West-Berlijnse middenstand.
Men moet in dit verband beden
ken dat West-Berlijn minstens een
kwart millioen rentetrekkers bevat,
die hun schrale middelen van be
staan door het kopen van brood,
aardappelen en andere zaken in de
Oostelijke sector besteden. De West-
Berlijnse belastingbetaler stuit dit
tegen dc borst. Ook dc vakbonden
zijn ontevreden met het bestaan van
de zo gemakkelijk te bereiken wis
selkantoren. maar niemand weet tot
nu toe een afdoend middel om er
van af te komen, zonder dat de
smokkel tussen Oost en West daar
door nog maar sterker zou worden.
De in de HO-winkel: aangeboden
industriële goederen leggen het in
kwaliteit en uiterlijk nog steeds ge
heel af tegen wat m de andere sec
tor te koop is. Dit is des te merk
waardiger omdat uitgesproken tex-
tielgebieden als Saksen en Thurin-
gen die bovendien waarlijk wel
wisten wat het fabriceren van ma
chines betekende, in de Oostelijke
sector liggen.
