Amersfoorters reden vroeger
in omnibus en paardentram
Kunstenaar, die iets te
zeggen heeft
Met een mes de kunst
te lijf
Zelfs stuiverstarief kon
tram niet redden
Show, geestigheid en
nog eens show
r
Pieter v. Velzen exposeert in
Amersfoortse Academie
FILMS IN AMERSFOORT
„Het gevloekte zeilschip"
spannende film
..De Waarheid" over royement
van de heer Van Apeldoorn
■^•'aterdag 19 Januari 1952
5
Eén van de middelen, welke ons ten dienste staat om een te grote ver-
eersdichthcid te voorkomen, is het bezit van een goed functionnerend
penbaar middel van vervoer, dat vooral het oog gericht moet houden op
et algemeen belang. In het buitenland en met name in de Verenigde Staten
oudt men zich momenteel zeer met dit probleem bezig, omdat daar de
erkeersdichtheid zodanig geworden is. dat drastische maatregelen noodza-
elijk zyn. Wanneer wy na willen gaan hoe het in dit opzicht in Amersfoort
esteld is, moeten wy. evenals voor het goed kennen van het ontstaan van
e tegenwoordige verkeerssituaties, terug grijpen in het verleden. Ditmaal
igt dat verleden niet In de lyden van dc Romeinen, doch slechts een vyf
n zeventig jaar terug. Want op 18 April 1876 werd de stadomnibusdienst
eopend tussen de gasfabriek die toen op het einde van de Kamp lag
n het Station aan het Smallepad.
Conducteur Liethof
zwijgzaam man
De
Bloemendalse
A
Buitenpoort,
naar de stad gezien.
Tekening in 0.1. inkt
door Jord. Hoorn.
In die dagen, toen de Langcstraat
eel te breed was voor het toen-
ïalige verkeer, werd deze dienst
iet ingesteld om een te druk
ijverkeer te matigen, doch slechts
Is een „luxe" voor die bewoners,
ie niet van zins waren van de
tad naar het station te lopen, een
fstand, die men toen ..ver'' noem-
e. De omnibussen reden dan ook
lleen in aansluiting op de vcr-
•ekkende en aankomende treinen,
iigcnïijk was zulk een dienst niet
neer dan een „rijtuig voor een
waalftal personen". In vergelijking
ot de prijs van de toenmalige
(uurrijtuigcn of ..vigelantes", die
oor een dergelijke rit ongeveer
1.per persoon vroegen, was de
ïtprijs van 15 cent uitermate
aag. Wanneer wij evenwel een ver
slijking maken met de levensstan-
laard van die dagen, toen een
joede sigaar een cent of drie kost-
e. een ei net zo'n bedrag en
emand met een inkomen van rond
100.per maand al een hele Piet
was, dan was 15 cent voor zo'n kort
•itje toch een hele som. De omni
bus was dan ook geen vervoermid-
iel „voor allen", zoals het woord
ngenlijk wil zeggen. Men moest
iestijds toch wel tot de midden
stand behoren, om zich zulk een
•itje te kunnen permitteren
Toen dan ook de twintigste eeuw
in het verschiet kwam begon men
aok in Amersfoort te denken over
»en ander vervoermiddel, dan de
omnibus van Burgerhout". De
elcctrische tram was te duur, doch
de paardentram was voor steden,
als deze soms een ware uitkomst,
omdat de exploitatie goedkoper
was en dus de vervoerprijzen lager
konden liggen, zodat ook dc min
der gesitueerden er gebruik van
zouden kunnen maken. Aanvanke
lijk dacht men tegelijk een verbin
ding met Soest en Baarn te maken,
doch toen bleek, dat er een nieuw
station gebouwd zou worden gin
gen die plannen weer in de porte
feuille Voor onze begrippen lijkt
dit enigszins zonderling, want een
tram van de stad naar het huidige
station zou toch heel goed langs
de Barchman Wuytierslaan naar
deze plaatsen door kunnen rijden,
doch wij moeten wel bedenken, dat
de route naar Soest toen nog hele-
maal langs de Soesterweg ging.
Het geharrewar om de plaats van
het nieuwe station dat aanvan
kelijk nog verder van dc stad af
zou komen te liggen willen wij
J hier onbesproken laten, doch wij
willen slechts memoreren, dat na
- het bepalen van de definitieve plek
een nieuw plan rypte voor de aan
leg van een paardentramweg van
de Kamp naar het tegenwoordige
station en niet verder.
ONDERLANGS
Op 15 Maart 1898 werd aan ir
Krieger, lang geen onbekende in
de toenmalige tramwereld, conces
sie verleend voor deze lijn, die op
31 Juli 1901 feestelijk werd inge
wijd. Een enkele reis kostte 10
cent en een ietour kon men al
krijgen voor 12 V, cent. Aangezien
het viaduct in de Stationsweg nog
niet gereed was en ook het station
zelve nog lang niet „op orde"' ge
noemd kon worden, werd vanaf de
uitmonding van het Smallepad
„onderlangs" gereden over het
spoorwegterrein Pas toen het via
duct er was kreeg dc tram haar
definitieve route, waarbij in de
richting van het station over de
Vlasakkerweg en in de richting
van de stad langs de Snouckaert-
laan gereden werd. Slechts een en
kele maal werd van deze gewoon
te afgeweken. Het is ook wel eens
voorgekomen, dat in beide rich
tingen over de Vlasakkerweg gere
den werd, omdat een zieke dame in
het huis. waarin thans de redactie
van onze krant gevestigd is. last
had van het gedreun van de voort-
"N
Waarschuwing voor
gladde wegen
Terugkomend van een verga
dering buiten de stad. mocht ik
met een vriend in diens auto
meerijden. Het had wat gere
gend, een beetje gesneeuwd, en
toen kwam de koude wind er
over. De weg werd glad. We
hadden de uiaarschuuiinp niet
gelezen in de krant. Niet ge
hoord door de radio. We voelden
die ^waarschuwing pas, toen we
in een bocht een wonderlijke
schuiver maakten. Daarna was
het niet half zo gevaarlijk meer.
Langzaam rijdend, met twee
wielen in de harde grintberm,
kwamen we zonder ongelukken
thuis. Die eerste schuiver had
natuurlijk óók noodlottig kunnen
zijn. En we zagen onderweg
verscheiden gestrande auto's.
We beyueren ons zo lang mo
gelijk. met het kwaad om ons en
in ons geen ernst te maken. Bij
anderen niet en bij onszelf niet.
Dat is roekeloos, waar het ons
zelf betreft, onbarmhartig, waar
het onze naaste betreft. En langs
de levensweg staan de brokstuk
ken nis evenzoveel verwijten.
Dankbaar ben ik. dat de God
van de Bijbel niet „de liere
Heer" is, die wij er van gemaakt
hebben, maar dat Hij ernst
maakt met het kwaad, dat Zijn
toorn openbaar wordt over alle
goddeloosheid, en dat Hij in bit
tere en laatste ernst liever Zijn
eigen Kind offerde, dan dat Hij
ons zou laten voortsnellen op
een gladde weg. zonder dat we
het wistenZijn gerechtigheid.
Zijn toom en gericht, die zijn
pas barmhartig! v. E.
durend langs rijdende trams! Wat
een knusse tijd was het toen toch.
Ondanks het lagere tarief en de
reeds wat betere levenstandaard
werkte de paardentram al evenmin
verkeersontlastcnd als de omnibus
fiets wat trouwens ook nog steeds
niet de bedoeling was), want reeds
in 1906 werden er stemmen gehoord
om de zaak maar te liquideren of
aan de Gemeente over te doen De
Amersfoortsc paardentram was toen
al noodlijdend. In 1908 werd nog
een poging ondernomen om door
invoering van het ..stuiverstaricf",
dat aan den volke kond werd ge
daan door grote borden op de
tramrijtuigen, het bedrijf wat
nieuw leven in te blazen, doch ook
dat mocht niet meer baten. Toch
duurde het nog tot 13 Januari 1917
voor en aleer de Amersfoortsche
Tramweg Maatschappij de laatste
adem uitblies.
ZOET GEHEIM
Dc laatste twintig jaar wordt van
zulk een „tramdood" een geweldig
feest gemaakt, omdat dan een nieuw
en beter vervoermiddel zijn intrede
zal doen. doch het verscheiden van
de Amersfoortse tram was verre
van feestelijk, omdat er geen bete
re dienst voor in de plaats kwam
Toch is het einde van het bedrijf
een unicum in de vervoerswereld
geweest, omdat men strikt geheim
hield wanneer de laatste rit zou
zijn. Zó stil werd het gehouden, dat
het uitloven van een bedrag van
f 25.aan de conducteur, als hij
het zoete geheimpje los wilde
laten, zelfs niet mocht baten. Een
woord van hulde is zeker op zijn
plaats voor conducteur Liethof. die
aan deze verleiding weerstand wist
te bieden op een moment dat zulk
een bedrag toch heel welkom ge-
Pleter van Velzen. die tot 1 Februari in de Amersfoortse Academie,
Utrechtse Straat 53, exposeert, is nog betrekkelijk jong. In 1911 te Wecsp
geboren, werd hü eerst opgeleid in het banketbakkersvak, maar toen de
tekenlust vaardig over hem werd, kwam hü op z'n 21e op de Aeademie
in Amsterdam. HU heeft zich niet gehaast met exposeren. Een paar Jaar
geleden zond hU werk in op de Bosse tentoonstelling van R.K. Kunste
naars en lk geloof dat dit als exposant zUn debuut is geweest.
Kon men toen over zijn inzen- acht te behoren tot de realisten
ding misschien nog moeilijk an
ders dan weifelend schrijven,
thans geeft hij een ruimer en
veelzijdiger beeld van zijn werk
wijze en plaatst zich daarmee in
de rijen van hen, met wier schep
pingen men rekening houdt.
Ik weet niet of v. Velzen zich
weest moet zijn. omdat 's mans be-
trekking een einde ging nemen.
Toen dan ook op Zaterdag 13
Januari 1917 de tram van 13 14 uur I
van dc Kamp vertrok wist nie- 1
mand. dat deze rit niet naar het
station, doch slechts tot de remise
zou gaan. Het tweede openbare
vervoermiddel in Amersfoort was
ter ziele
J. H. E. REESKAMP
Redeloze afkeer van naar universaliteit
strevende abstracte kunst leidt soms tot
individuele en ziekelijke gewelddaden
Limburgse mijnen
mogen delven op
Duits gebied
/l/jEN ZOU ZO ZEGGEN, dat het streven van Piet Mondriaan om
en West- dc schilderkunst los te maken van het tijdelijke cn individuele
BONN Nederland
duitsland hebben een overeenkomst
gesloten. waarbU aan bepaalde Ne
derlandse müncn het recht wordt
gegeven kolcnlagen op Duits ge
bied te exploiteren.
Dc Nederlandse mijnen worden
hierdoor in de gelegenheid gesteld
hun kolenwinnin voor lange tijd
voort te zetten en de overeenkomst
betekent niet alleen een belangrijke
uijdrage voor de oplossing van de
Nederlandse kolennood. maar
brengt ook een niet te onderschat
ten dollarbesparing met zich. Vol
gens minister Van den Brink, die
de overeenkomst voor ons land in
de Westduitse hoofdstad onderte
kende. zal Nederland thans gedu
rende een perio le van veertig tot
vijftig jaar in staat zijn zijn eigen
kolenproductie met 2 tot 3000 ton
per jaar te verhogen.
en slechts fe doen gehoorzamen aan absolute wetten van schoonheid,
niemand zou kunnen ergeren, grieven of opwinden. En toch blijkt
steeds weer, dat mensen, die over 't algemeen nauwelijks enige inte
resse tonen voor de schilderkunst, zich bijzonder kunnen opwinden als
het gesprek komt op de z.g. abstracte kunst. Zonder zich ooit verdiept
te hebben in de problemen, die deze kunst zich stelt, verklaren zij
alles wat niet duidelijk de realiteit uitbeeldt, tot waanzin, snobisme cn
ontaarding. Deze verontwaardiging over kunst kan bijzonder aggres-
sieve vormen aannemen en zelfs tot gewelddaden tegen de onschuldige
kunstwerken zelf voeren.
Bioscoop-bezoekers met een nei
ging tot het romantische. zuUen het
volle pond krijgen, wanneer zij in
Grand Theatre gaan genieten van
de Metro Goldwyn Mayer-film
Showboat Vergissen wij ons met.
dan is dit de vierde maal. dat deze
onvolprezen musical show naar een
Gary Cooper kan nog
steeds vechten
Roffelende paardehoeven cn knet
terende revolverschoten zijn de
voornaamste ingrediënten van het
filmmenu, dat deze week in Rem
brandt onder de titel „De stad de»-
verschrikking" wordt opgediend
Gary Cooper is als een onverschrok
ken vechter de hartige hap in hei
geheel cn Ruth Roman zorgt, dat
er nog een niet te versmaden toetje
aan wordt toegevoegd. Al deze be
standdelen bij elkaar vormen de ge
schiedenis van een schilderachtige
kerel, die na de Amerikaanse bur
geroorlog een soort guerrillastrijd in
zijn eentje poogt voort te zetten
teneinde een paar aartsvijanden tc
treffen, die zijn huis in brand heb
ben gestoken De film is in techni
color nog schilderachtiger dan de
historie zelf.
roman van Edna Ferber en met mu
ziek van Jerome Kern en Oscar
Hammcrstein, is verfilmd, ditmaal
met sterren als Kathryn Grayson cn
Ava Gardner in dc hoofdrollen. Het
romantische verhaal dat zich ont
rolt aan de boorden van de Missisip-
pi tegen 't einde van de vorige eeuw
wordt in technicolor gepresenteerd
en is met zijn zoetvloeiende muzivk
zeker in staat in deze grauwe da
gen een paar uurtjes aantrekkelijke
ontspanning te brengen. Het „beeld"
is voortreffelijk; songs als 01' Man
River en andere bekende melodieuze
liederen van Kern. hebben nog niets
van hun oude charme verloren.
De humor van Joe E. Brown is
er ook weer eens bij cn Marge cn
Gower Champion brengen een dans
nummer, dat bijzonder virtuoos ge
noemd mag worden.
En dangezongen wordt er in
deze film. dat de zanglicfhebber er
alleen daarom al heen kan gaan. Er
is o.a een negerzanger met een
Nog onlangs heeft een onbekende
bezoeker in het Haagse Gemeente
museum een schildery van Mon
driaan door een messteek bescha
digd. Het is natuurlijk mogelijk dat
hier sprake is van baldadigheid of
van een uiting van riekelijke
dwangideeën, maar ik geloof het
niet. In ieder geval is de cggres-
sieve animositeit tegen abstracte
kunst een zo opvallend verschijnsel,
dat een dergelijke vcrnlclzucnt cr
een mogelijk uitvloeisel van kan
zijn. Het is wel merkwaardig dat
juist Mondriaan, die zijn kunst
trachtte tc ontdoen van alle per
soonlijke karakteristieken, (lie een
voor allen toegankelijke, boven-ty-
delijke cn bovcn-persoonlijke we
reld van schoonheid wilde berei
ken. het slachtoffer is geworden
van deze vernielzucht.
Streven naar universaliteit
„De schilderkunst in wezen
één en onveranderlijk heeft zich
steeds in zeer onderscheidene uitin
gen geopenbaard", zo verklaarde
Mondriaan: „De achter ons liggen
de kunstuitingen die zich als
zovele stijlen kenmerken onder
scheiden zich slechts van elkander
door oorzaken van tijd en plaats,
waar zij in wezen één zijn. Hoe
verschiUend ook in verschijning,
kwamen zij toch alle uit eenzelfde
bron voort: uit het universele, uit
het diepste wezen van al het be
staande. Daardoor vertonen alle his
torische stijlen een gemeenschappe
lijk streven, n.l. om het universele
tot uitdrukking te brengen. Zo heeft
alle stijl een tijdcloze inhoud en
een tijdelijke verschijning."
„De werkelijk moderne kunste
naar voelt de abstractie der schoon
heidsontroering bewust hij erkent
bewust, dat de schoonheidsontroe
ring kosmisch, universeel is. Deze
bewuste erkenning heeft abstracte
beelding tengevolge bepaalt hem
tot datgene, wat uitsluitend univer
seel is."
„Zij (de nieuwe beclding) kan
niet gehuld zijn in datgene wat het
individuele karakterizeert: de na
tuurlijke vorm en kleur, maar zij
moet tot uitdrukking komen in de
abstractie van dc vorm en de kleur
in de rechte lijn en in de tot
bepaaldheid gestelde, primaire
kleur Deze universele beeldings-
middclen zijn in de moderne schil
derkunst langs de weg van conse
quent doorgevoerd vorm- en klcur-
abstraheren gevonden: toen zij ge
vonden waren, trad als vanzelf,
exacte bceldlng van enkel ver
houding naar voren, en daar
mede het essentiële van alle beel
dende schoonheidsontroering."
Nieuwe gemeenschapskunst
Mondriaan en zijn geestverwan
ten. die in 1918 de groep van „De
Stijl" vormden, stond een nieuwe
gemeenschapskunst voor ogen. Hun
streven heeft op vele gebieden (ar
chitectuur') invloed uitgeoefend.
Doch ondanks hun theorieën kon
den zij niet verhinderen, dat hun
manifestaties door de tijdgenoten
als hoogst individuele uitingen aan
Jraaie volumineuze basstem en hij vocld werden. Ontegenzeglijk
is niet de enige goede vocalist. De sprceltt het individuele ook veel
bijzonder fraaie kleuren dragen er stcrker in hun kunsti dan hun be.
niet weinig toe bij deze honderd doeling was. en dit persoonlijke
procent showfilm tot een inderdaad wekt juist ook persoonlijke reacties
dikwijls fantastisch kijkspel te ma- 0p
ken. Het is niet tegen de theorieën van
„Het gevloekte zeilschip" verplaatst i de haven van Trabo te slepen, al-
ons midden In de donkere jaren van i waar hij ontdekt dat het gevloekte
de jongste wereldoorlog. Pat Ban- zeilschip dat onder Deense vlag
non. een stoere kapitein van een vis- 1 vaart, in werkelijkheid een mocder-
sersbuot uit Gloucester, besluit on- schip is van de Duitse onderzeeërs,
danks de Duitse U-botcn die de kust dat haar gezagvoerder een nazi is
rond Engeland onveilig maken, zee en dat de in de ruimen opgeslagen
Gary Cooper staat z'n mannetje
als 't op vechten aankomt nog
steeds U kunt het deze week zien
in „De Stad der Verschrikking".
(Rembrandt)
tc kiezen om door goede vangsten
in enkele jaren „binnen" te zijn.
Hij laat zich verleiden als passar
gier een verpleegster mee te nemen
en haar af te zetten op 't eiland
Trabo, waar haar gewonde vader
woont. Eenmaal op zee horen zij mi-
I trailleurschoten en het gedreun van
granaten terwijl lichtsignalen de
dikke mist doorbreken Een verlaten
schoener, waarvan het tuigage door
storm is vernield, dobbert stuurloos
rond op de woeste zee.
Kapitein Bannon inspecteert het
schip maar vindt slechts een gezag
voerder die verwezen in zyn hut zit.
Van de overige bemanning geen
vaten rum een schijnlading vormen
die honderden torpedo's verbergen
moet Hij is het ook die met behulp
van zijn dappere bemanning de nazi
kapitein en zijn inmiddels versche
nen matrozen ontmaskert in een
strijd die met branders, mitrailleurs
en M.C.'s wordt gevoerd.
Hoe en passant twee vijandelijke
duikboten (cn de yaten rum) in de
grond worden geboord, kunt u deze
weck zien in het City-theater.
De hoofdrollen van dit verfilmde,
onwaarschijnlijke verhaal (dat niet
temin een uiterst spannende rolprent
is geworden) spelen Dana Andrews
spoor. Bannon besluit het schip naar I en Claude Rains.
Mondriaan (die zij trouwens niet
kennen) dat vele mensen in verzet
komen, het is tegen een persoon
lijke visie, die afwijkt van dc gang
bare. zó sterk afwijkt, dat deze tot
waanzin, tot tègen-natuurlijk wordt
gestempeld. Dat tegen-natuurlijkc
kan de mens niet dulden, wekt in
hem de drang tot uitroeiing op.
Het tragische is alleen, dat meestal
die notie van abnormaliteit een
kwestie van conventie is, die in een
andere tijd volkomen anders kan
zijn.
Al zullen Mondriaan's opvattin
gen over kunst wel nooit alge
meen aanvaard worden, het is toch
wel treurig, dat in een maatschap
pij. die zich zo graag beroemt op
vrijheid van meningsuiting, de on
baatzuchtige uitingen van een kun
stenaar zulke aggressieve reacties
kunnen oproepen'
R E PENNING.
Bij de Nederlandse
slaven buitenlandse
hoofdofficieren
Jongste ervaringen ten
dienste van instructie
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Besprekingen tus
sen generaal Eisenhower en minis
ter Staf, gevoerd op Nederlands ini
tiatief. zullen tot gevolg hebben,
dat binnenkort een militaire missie
van Eisenhowers hoofdkwartier in
Nederland zal worden gevestigd,
waarvan de leden beschikken over
zeer grote oorlogs-ervaring, met
name ook over ervaring in Korea
opgedaan. De leden van deze missie
zullen worden toegevoegd aan het
hoofdkwartier van Prins Bernhard
(inspecteur-generaal van de land
macht), en van de inspecteurs van
infanterie, artillerie, cavalerie, genie
en verbindingsdienst, waar zij hun
ervaring dienstbaar zullen maken
aan de instructie van de Nederland
se strijdkrachten.
Bovendien zullen vertegenwoordi
gers van deze missie worden in
gedeeld bij de staven van leger
korps en divisies. Gedurende de
opleidingstijd zullen deze buiten
landse hoofd-officieren optreden als
chef van de staven van de divisies
en het legerkorps waarbij zij zyn
ingedeeld. Tijdens grote manoeuvres
zullen echter de Nederlandse hoofd
officieren deze taak weer geheel
uitoefenen.
De bedoeling Is. dat dc Neder
landse staf-officieren de beschik-
m de ruime opvatting, die Hans
v Norden c.s. daaraan geven
't Zou kunnen. Hij volgt in geen
enkel opzicht de realiteit angst
vallig, hij transformeert het na
tuurbeeld op tamelijk vrijmach
tige wijze, maar toch houdt hij
op een of andere manier het con
tact met de realiteit, de figuur,
de derde dimensie, vast van
abstracte kunst moet hij blijkbaar
weinig hebben.
Invloeden toont zijn werk zeer
zeker, en niet van de eersten de
besten. Men denkt b.v. wel eens
aan Chabot ook aan Chagale, ik
voel hier en daar verwantschap
met Aad de Haas (de door zekere
scribenten verdoemde), met Her
man Kruyder en metMaurice
Denis, de Franse religieuze schil
der.
Deze namen worden niet aange
haald om 's kunstenaars afhanke
lijkheid of gebrek aan originaliteit
te bewijzen. Pieter van Velzen
heeft genoeg persoonlijkheid om
deze invloeden zelfstandig te ver
werken. Ik noem ze, om duideiyk
te maken,na welke groep of groe
pen de kunstenaar, die thans in
Nieuw-Loosdrecht woont, in de
geest verwant is.
Wys inzicht
Men kan 't wijze inzicht van
sommige R. K. kerkbesturen prij
zen, die hem nu reeds belangrijke
decoratieve opdrachten hebben
verstrekt. Zo heeft hij een glas
raam ontworpen en is thans bezig
aan een 16 m. hoge wandschilde
ring (Apocalyptische Ruiters) voor
de kerk te Weesp, zijn geboorte
plaats. Deze profeet is dan toch
blijkbaar wèl n zijn vaderland ge-
eerd.
In zijn religieuze doeken is hij
't meest aan Aad de Haas ver
want, maar hij gaat lang zover
niet als deze in zijn geoutreerde
vormen. Weliswaar is de gegesel
de Christus van v. Velzen een
bijna melodramatische, volkomen
ontmenselijkte figuur, maar deer
nis en piëteit verlaten de schilder
niet. Een soortgelijke neiging naar
melodramatisch pathos is er in
Een voorstelling van Christus'
geboorte en de aanbidding der
Herders door Pieter van Velzen
op zijn expositie in de Academie
(het voormalige politiebureau).
Een familiegroep zelfportret
met vrotfw en kind door de
schilder Pieter van Velzen, die
in de Amersfoortse Academie
zijn werk exposeert.
zijn Verworpen Christus (20) en
in de Eerste val onder het Kruis,
waar de man die Jezus met de
karwats opjaagt een satanische
Beëlzebub lijkt.
Gelukkig heeft de kunstenaar
ook andere pijlen op zijn boog.
Romantisch-symbolisch is zijn gro
te fantasierijke doek van het Pa
radijs, waar dc hof van Eden, een
droomoord met exotische groei
sels, bewoond wordt door de bei
de eerste mensen, die, Jong en
naakt, in extatische verrukking
voor de overstelpende schoonheid
rondom, tc paard zitten. Een
merkwaardige schildering, die mij
echter iets tc veel aan dc roman
tiek van dc Nibelungcn-film her
innert.
Zijn Kerstgebeuren is een schil
derij vol verstilde pieuze sugges
ties, waarbij dc herders als kinde
ren verbaasd en bijna angstig ver
blijd toezien. Verwant aan zyn Fa-
radijs. maar ook ietwat verwijzend
naar Chagall is het mooie Blauwe
Paardje, een etherisch sprookje.
In zijn Engelbewaarder en zijn
Aankondiging is hy poëtisch cn
naicf. in zijn Dame met voile is
hij daarentegen op 't decadente af;
niettemin een uitstekend schilderij.
Indringend verteller
Met no. 5. „Meisje met gele
hoed" heeft Pieter v. Velzen mijn
hart gestolen. Hij is hier een in
dringend verteller, een knap psy
choloog en zijn compositie is pic
turaal tot eon feest geworden.
Trouwens, ook zijn grote, decora
tief opgeloste familiegroep (2>
vind ik knap en gevoelig, waarbij
de reine uitdrukking in het kinder
kopje waarlijk heel subtiel is
weergegeven Zijn „Zomeravond"
behoort eveneens tot zijn bekoor
lijkste werken
Over zijn kleur heb ik nog niets
gezegd, terwijl Pieter van Velzen
zich een rijk colorist toont, die
weliswaar zijn palet in bepaalde
gevallen tot enkele tonen vereen
voudigt. maar daarnaast ook een
overdaad aan kleuren en valeurs
weet te geven.
Een kunstenaar, die iets te zeg
gen heeft, en naar wiens ernstig-
gevoelige stem men gaarne luistert!
C. A S.
In het comfnunlstlsche dagblad ..De
Waarheid" van 17 Januari vonden wij
een uitvoerig artikel over het royement
uit dc communistische partij van het
C.P.N.-lld van de AmersfoorUe gemeen
teraad. de heer W. van Apeldoorn
WIJ drukken dit artikel hier onver-
korf. af met alle typische rommunlstl-
king krijgen over de ervaring welke schr opmerkingen *n argumenten Incluis
in de allerjongste tijd is opgedaan. Het lijkt on* onnodig het nog van een
i commentaar te voorzien.
En nu „De Waarheid":
I „Zoals reeds eerder in onze krant
werd vermeld, hcett de ledenvcrgadc-
I ring van dc afdeling Amersfoort der
C.P.N. het besluit genomen W van
Apeldoorn uit de partij te royeren.
De partij had reeds vroeger geëist,
dat Van Apeldoorn zijn zetel ln de
Amersfoortse gemeenteraad vr beschik
king zou stellen van dc partij. Dc on
middellijke aanleiding tot deze els was,
dat Van Apeldoorn als gemeenteraads
lid. achter de rug van dc B N.O P.-lei
ding om. tcgcnlclding gaf aan een actie,
die gaande was bij de Amersfoortsc
gasfabriek naar aanleiding van het niet
uitbetalen van de reglementaire toeslag
voor het invallen In contlnu-dlcnst, door
arbeiders, die normaal In de dagdienst
werkzaam zijn.
De arbeiders van de gasfabriek ston
den sterk ln hun actie, die het uitbeta
len betrof van dit werk.
De arbeiders besloten algemeen tegen
deze gang van zaken te protesteren en
zij verlangden toepassing van het be
staande ambtenaren-reglement. In het
„Christiansenstraat'
in Duitsland
AMSTERDAM Volgens de „All-
gemeine Zeitung der Judcn in
Deutschland" is de voornaamste
straat in dc Noord-Friese stad Wijk
op het eiland Fóhr bij besluit van de
gemeenteraad omgedoopt in Frie-
drich Christiansenstraat. Tijdens het
nazi-regiem was deze straat reeds
naar de daar geboren Christiansen
genoemd Sedert 1945 heette zij
„Grosze Strasze".
Zware straffen in speel-
club-affaires
DEN HAAG De Haagse poli- -
tDeeNi™whe'!'ClJ>" «n'h^rdvT "hclVSul'w"r"
De Nieuwe Club een hazardver- .solidariteitsactie gevoerd ter ondersteu-
eniging te Den Haag een zekere
H C tot drie maanden onvoor-
waardelyke gevangenisstraf veroor
deeld.
De bankhouder J Texploitant
Volgens de opvattingen van de Com-
munisischc Partij behoort een afgevaar
digde zijn mandaat neer te leggen. In
dien de partij dit van hem verlangt
Ook bij andere wezenlijke vraagstuk
ken van de politiek der partij gaf htl
blijk op een burgerlijk schijn-radlcaal
standpunt te staan Meermalen nam Van
Apeldoorn concreet stelling tegen de
partijpolitiek.
HU verzette zich na tegen het samen
stellen van blokUJstrn voor dc parle
mentsverkiezingen en beschuldigde de
partij in dit verband van „grof oppor
tunisme" of het „doen van water in de
wijn om stemmen te vangen
Dit standpunt Is arbeldersvfjandlg en
schadelijk voor de strijd van de arbei
dersklasse, omdat het verhindert te ko
men tot een nationaal eenheidsfront In
de strijd voor de onafhankelijkheid van
ons land en betekent In de praktijk een
in dc kaart spelen van het Amerikaanse
imperialisme
Een ander bewijs voor zijn „links"
sectarlsche frasen Is dat hij het niet
nuttig acht voor de partij om met het
weekblad Uilenspiegel te werken.
Het Is duidelijk dat met zulk een
standpunt Van Apelodorn de partij be
lemmert om onder de massa te werken.
Van Apeldoorn wil daarmede de partij
van oen strijdmiddel beroven, dat ons
met deze massa's In verbinding brengt,
om hen over te laten aan ontspannings
bladen van Amerikaanse makelij
Verder uitte Van Apeldoorn herhaalde
malen verdachtmakingen tegen het par
tijbestuur en trachtte het vertrouwen
van dc leden ln de partijleiding te on
dermijnen
De Communistische Partij ia echter
ning van deze arbeider en voor dc els gebaseerd op dc democratisch eentralls-
van weder ln dlcnststelllng ln het be
drijf
Tegen het besluit van de vakbonds
vergadering ln. adviseerde Van Apel
doorn deze arbeider werk te zoeken ln
van de ..Imperial Club" die een het particuliere bedrijf
speelclub dreef zonder de schijn I Hiermede brak hij dc actie van dc
van een vereniging on te houden arbeiders tot wederlndienststelllng van leden, ondersteund worden.
tlschc organisatie-beginselen De partlj-
I leiding wordt op democratische wijze
mei geheime stemming op de congres-
sen gekozen
Derhalve geniet de partijleiding het
I volste vertrouwen van haar leden en
moet door alle leden, zeker de bestuurs-
werd veroordeeld tot zeven maan
den voorwaardelijke gevangenis
drag van f 675.— terug
Crltlck op politieke gronden moet
worden toegejuicht.
Maar de partij wijst met kracht iedere
de geschorste arbeider cn speelde daar
mede in de kaart van de reactionnairc
crtA P v.d.A-burgemeester Molendijk, welke
«rar plus een boete van I 5(H) - direct verantwoordelijk was voor de poging, van welke zijde ook. om spilt
Hij kreeg het in zijn gelegenheid schorsing. Tevens werd de solidaritclts- sing tussen de leden en de partijleiding
in beslag genomen geld tot een be- I campagne die eveneens in dc andere
bedrijven gevoerd werd. doorkruist.
In deze tegenactie misbruikte Van
Apeldoorn zijn autoriteit als gemeente
raadslid cn trad gezamenlijk op met de
uit dc partij gedeserteerde De Boer
erd
BERLIJN -r Het Oostduitse „Krcuz-
chor" uit Dresden in Saksen Is uitge
nodigd voor een tournee door West- Het optreden van Van Apeldoorn
Europa In het komende voorjaar, aldus In de ledenvergadering van de B.N.O.P
meldt de ..Saechsische Zeitung". Het eenstemmig bccritiseerd cn afgekeurd
koor. dat onder leiding 6taat van pro
fessor Rudolf Mauersperger, winnaar
van de nationale prijs van Oost-Duits-
land. zou Zweden. Denemarken. België Hij
en Nederland bezoeken. Het heeft ook disclpllnebreuk welke tegen de begln-
uitnodiglngen ontvangen om naar Enge- selen van de Communistische Partij in
land cn Frankrijk te gaan, 1 druist.
hetgeen ln een motie werd vastgelegd.
De partijafdeling eiste toen zijn af
treden als gemeenteraadslid
weigerde dit en pleegde hiermede
tc brengen, terug als een bekende me
thode van de vijand om de partij te
ondermijnen.
Op grond van deze ervaringen be
sloot de ledenvergadering met Instem
ming van het Partijbestuur aan dit
schadelijke optreden van Van Apeldoorn
een einde te maken, cn deze buiten de
partij tc plaatsen.
Vanzelfsprekend wordt deze renegaat
nu door de pers van de oor?ogsstoker6
opgehemeld, terzelfdertljd dat goede
strijders voor vrede en socialisme met
het ambtenaren-verbod bedreigd wor
den
Moge het haar wel bekomen I"
