GETEMDE HAVIK BLIJFT
RUSTIG IN NYLONKOUS
VOORAL VOOR VROUW
Electrische wasmachine greep
irouwen in haar ban
Met alle problemen
naarde
Dames-
beurs!
Vrouw werd niet vergeten
op de Agrarische Beurs
Valkenjacht worclt
ook in ons land
nog beoefend
ONDERWIJSVERNIEUWING
Verhuurinrichtingen schieten
als paddestoelen uit de grond
Soroptimisten
willen elkaar
helpen
Met zonder...
op de tram
D
Mijnheer Van Nie draagt geen punthoed...
ijdag 2 Mei 1952
Advertentie I.M
(Van een onzer verslaggevers!,
duizenden woningen gonzen tegenwoordig iedere Maandag en Dinsdag
motoren van gehuurde clectrische wasmachines, die bij al deze waslus-
huisvouwen worden bezorgd door één der honderden verhuurinrich-
gen. die overal in ons land de laatste anderhalf jaar als paddestoelen
de grond zijn verrezen.
;onder overdrijving kan worden gezegd, dat de electrische wasmachine
korte tijd duizenden huisvrouwen in haar ban heeft gegrepen, maar
dat er uit deze verhuur al spoedig een aantal minder geslaagde
isequenties is voortgevloeid.
Tot dc herfst van 1950 vond de
electrische wasmachine vrij traag
haar weg naar particulieren. Totdat
er plotseling ondernemende lieden
kwamen, die in het verhuren van
deze apparaten ..brood" zagen. Zij
schaften zich enkele machines aan
en vonden daarbij talloze huisvrou
wen bereid deze vooral op de eerste
drie dagen van dc week te huren.
Waar deze verhuur een vrij lucra
tieve bezigheid scheen, stortten zich
al spoedig tientallen op deze zaak.
Onvermijdelijk waren er daaronder
helaas velen, die niet over voldoen
de zakelijk inzicht beschikten. Die
geen rekening hielden met slijtage
of reparatie-kosten van de verhuur
de machines, met te betalen omzet
belasting etc. Zo ontstond er in nog
geen twee jaar een chaotische toe
stand op dit gebied, omdat men geen
enkele vergunning' nodig had om als
verhuurder van deze apparaten op
te treden. Het snel groeiende getal
der verhuurders en de moordende
concurrentie .hebben de spoeling
echter al weer zó dun gemaakt, dat
een aantal, door schade en schande
te laat wijs geworden, de strijd
heeft moeien staken.
Wij spraken met de bedrijfsleider
van een verhuur-inrichting. die ver
telde. dat een vijftal verhuurders zo
verstandig was geweest een combi
natie te vormen, die nu beschikte
over 55 machines.
Door centralisatie en een meer
rationele bezorg- en ophaaldienst
was in dit bedrijf de mogelijkheid
geschapen om weer economisch ver
antwoord de zaken voort te zetten.
Op de eerste drie dagen van de
week waren de 55 machines vrijwel
steeds „uit". In de tweede helft van
de week stond echter de helft van
de apparaten .thuis". De ervaringen
met het publiek waren, volgens de
ze bedrijfsleider, niet onverdeeld
gunstig.
..Helaas denken velen, dat ze maar
alles met zo'n apparaat kunnen
doen, omdat ze een paar gulden
huur betalen. Door het intensieve
gebruik van dc machine heeft voor
al de pulsator (schocpenwiel) toch
al meer te lijden dan bij een ge
bruik van één keer per week Maar
bovendien wordt er vaak alles in
deze machine gewassen. De mangels
worden zwaar geforceerd, doordat
er veel te dikke stukken worden
dporgedraaid. En dat alles vergt ho
ge reparatiekosten. Daarbij staat de
verhuurder practisch machteloos,
wanneer hij een machine met een
mankement terug krijgt, want aan
het storten van enige cautie hoeft
hij niet te denken", aldus het wat
somber geluid van deze bedrijfslei
der.
Wij spraken ook met een erkend
installateur, die 6 machines in ver
huur heeft lopen. Zijn grote grief
was in de eerste plaats, dat Jan-en-
Alleman zich op deze verhuur kan
.oeleggen. Daarnaast meende hij,
Wat zijn eigenlijk Soroptimis-
'ooral de laatste tijd, nadat Ko-
gin Juliana blijk gaf van haar
angstelling in het Soroptimisme
ir de jaarvergadering van de
i. Unie van Soroptimisten te
echt te bezoeken, wordt deze
ag nogal eens gesteld,
'et Soroptimisme is een inter-
onale vereniging van vrouwen,
een beroep uitoefenen. De eer
club werd in 1921 in Oakland
lifornië) opgericht en van
erika uit bracht men het Sor-
ïmisme naar Europa over. De
optimist International Associa
ted op het ogenblik in Ame-
ongeveer 20.000, in Engeland
en op het vasteland van
opa rond 3.000 leden,
ider lid bekleedt een leidende
-tie in beroep of bedrijf en is
enige, die dit beroep in haar
vertegenwoordigt. Door deze
lerking tracht men te komen tot
beter inzicht omtrent eikaars
Men vindt de meest uiteen-
lende beroepen vertegenwoor-
i Een blik in de ledenlijst van
Nederl. Unie levert bijv. op:
fotografe, inspectrice kinder-
litie, ingenieur, fluitiste, wijk-
pleegster, onderwijzeres, procu-
iehoudster, letterkundige, boe-
lerares, consulente bij Land-
iw Mij., boekhandelaarster, hon-
itrimster, journaliste, cake-de-
at or.
leiegelde internationale con-
•sen brengen het contact tot
nd tussen Soroptimisten uit ver
diende landen. Maar niet min-
belangrijk is de band met Soï-
misten, die alle leden bij be-
aan het buitenland kunnen
aren.
Vanwaar die band? Er zijn ver-
nllende oorzaken. Allereerst
lit men zich verbonden als wer-
ide vrouwen. In de tweede
zijn er de gemeenschappe-
doelstellingen. Bij het toe
den van een nieuw lid tot een
derlandse club wordt het vol-
adc gezegd:
AVij nemen u hierbij op in de
ug der Soroptimisten, hetgeen
de verplichting oplegt naar bes
krachten te streven naar ons
aal van toewijding en dienst-
irdiglieid, van vriendschap en
rdraagzaamheid, ten opzichte
ons beroep, onze medeleden en
mensheid in het algemeen."
Uit deze woorden blijkt, dat het
van het Soroptimisme verder
kt dan het stichten van gezellig-
dscentra. Men ervaart steeds
*r, dat men ..zusters" is in het
"even naar „het beste", in het
zonder naar dienst aan de mens-
lid en verdraagzaamheid. De
lam Soroptimist is afgeleid van
Latijnse woorden Soror-zuster
optimus-beste.
Vóór de oorlog hadden de Ame-
caanse en Engelse clubs méér
n de Continentaal Europese een
ciale inslag. Bij de Soroptimisten
Nederland, groeide tijdens de
zetting, het besef van verant-
lordelijkheid op dit gebied. Op
n internationaal congres te Kar-
gate in 1948 besloot de Soropti-
'st International Association
IA.), op voorstel van de Ned.
het werk van de Verenigde
jties en haar organen te steunen.
Een der voornaamste doelstellin-
n van het Soroptimisme. het be
rderen van internationale toena-
ring, wordt gediend docr het
rstrekken van studiebeurzen aan
euwen. In 1951 ontvingen elf
derlandse Soroptimisten een
Jirs voor studie in Engeland.
De Ned. Unie van Soroptimist
ubs bestaat thans 25 jaar en
eft 800 leden, verdeeld over 25
ibs, waarvan één in Curagao.
Haar sociale activiteit begon kort
de bevrijding. Zij steunde toen
oprichting van het Opleidings-
ntrum „Middeloo" voor jeugd-
dsters. Hier studeren nog ieder
leerlingen op kosten van de
Iedere club heeft bovendien
>en sociale activiteit. De Ned.
lie beschikt over een Steunfonds
leniging van bijzondere noden
de eerste plaats voor eigen le-
maar ook voor vrouwen bui-
haar kring.
Ned. Unie organiseert, al
intig jaar de beroepskeuze-voor-
hting voor oud-leerlingen van
innasia en HBS. en. terwijl zij
een de beroepsvoorlichting voor
'dingen van de MULO ter hand
m.
Verder bekostigt de Ned. Unie
ans de opleiding voor medisch
alyste van een meisje, wier fa-
die slachtoffer werd van de Ja-
nse bezetting. Het is haar, na
d moeilijkheden, gelukt een
isplaced person" te adopteren,
meisje is al in ons land aan-
omen. Onderhandelingen over
adoptatie van een tweede, ook
:placed" meisjesstudente, zijn
^gevorderd
Dit is maar een onvolledig over-
iht van activiteiten van het Sor-
'irnisme. Binnenkort hoop ik
meer te vertellen over het le-
n van de jonge vrouw (Soropti-
lst „adoptief-zuster"), die na ja-
onlang verblijf in een kamp voor
'Placed persons. nu in ons land
lar studie voltooit
CLARE LENNART
lat aan de veiligheidsfactor bij het
Zebruik van de machines veel te
.veinig aandacht wordt geschonken.
Een groot gedeelte van de huisvrou
wen, die met het apparaat werkt,
loet dit volgens hem, zonder aar-
ling of op uiterst gebrekkige wijze,
Het verhuren van deze machines
oeschouwde hij voor dc installateur
als een noodzakelijk kwaad en hij
neende. dat de handelaar in sanitair
•r in het algemeen slechts toe over
ging in de hoop hierdoor tenslotte
wasmachines te verkopen.
Consumenten zelf zochten uit, wat er
wordt ten toon gesteld
(Van een onzer verslaggeefsters)
De boer, die dezer dagen naar
Utrecht reist om een bezoek te
brengen aan de Agrarische Beurs,
moet vooral niet vergeten zijn
vrouw mee te nemen. Want de
plattelandsvrouw is op deze beurs,
die van 17 Mei open is, aller
minst vergeten: terwijl haar man
de honderden tractoren en land-
*^^Fc~.
Zoontje is op z'n vrije dag gaan
logeren bij Boudewijn, die is ver
huisd en woont een paar kilometers
van on vandaan, vlak bij het gras
en de koeien. Zoontje is erheen mei
een pyama en een tandenborstel in
z'n schooltas want het koffertje van
dikke zusje werd in ferme termen
versmaad.
Vanwege de eerlijkheid mag het
zusje met me uit, naar het plein
verderop, waar het opeens krioelt
van de kramen met toeters en flui-
ten, met nougat, vanilleijs en pof
fers. En waar een draaimolen met
gouden paarden cn rode bootjes
staat te glimmen in de zon.
We rijden in de tram, gekneld,
lussen een massa anderen, die ook
gaan. En terwijl we zo voortsukke
len door de warme, drukke straten,
dringt er een meisje, kleiner dan
zoontje, door het tussenpad inet een
gebreid muisje op tiu^e meterslange
vlechten. Ze heeft een jochie aan de
hand en als de conducteur komt,
pakt ze vastberaden een portemon-
naxetje en betaalt. Ze krijgt een
dubbeltje terug, bergt het nauwge
zet weer op en gaat dan met een
voornaam gezichtje voor zich uit
staan staren.
Dikke zusje bekijkt eerst grondig
het jochie: „Lijkt wel Lexje," praat
ze tevreden. „Lijkt wel Lexje mei
zonder trei." Maar het vreemde
ventje voelt niets voor deze fami
liariteit. Koel kijkt-ie langs ons
heen. Nu waagt zusje zich aan het
meisje. „Alleen op de' tram", roept
ze, „alleen op de tram met zónder
moeder, met zonder vader." Ze zucht
erbij van bewondering.
Dat komt omdat ze zulke lan
ge haren heeft," knikt de dame
naast ons. Het is er een met een
witte hoed, ze k\jkt door een voile
met noppen. Het meisje schudt haar
vlechten, gevleid, verlegen. Maar
dikke zusje heeft opeens contact
met het ventje. Ze giechelen eens
gezind, ze sissen en piepen en knor
ren van pret. Er zit iets in van:
lekker samen tegen de dwaze gro
ten, wat dat vlechten-kind schijnt
te voelen, want ze rukt bestraffend
aan d'er broertjes hand. Meteen
daarop staan we stil. We moeten er
allemaal uit. Daar draait de molen
in. volle draf en de poffers kun je-
al ruiken.
Maar als we later met oliebollen
in een zak, met een gummi gedrocht
aan een elastiek, plus nog een uit-
flap-toeter naar huis terug gaan,
leunt dikke zusje verzadigd te
gen me aan.
„De vrouw van de tram", zegt ze,
„die wou een grap. Die wou een
grap met een kindje. BIBEB.
bouwwerktuigen in ogenschouw
neemt, die er zijn te bewonderen,
kan zij rustig ronddwalen in de
grote hallen, waar de expositie
„Woning en kleding voor ons"
wordt gehouden, georganiseerd
door de Jaarbeurs in samenwerking
met de Nederlandse Bonden van
Plattelandsvrouwen en met instem
ming van de Christelijke Boerin-
nenbond en de Katholieke Bonden.
Woninginrichting voor de platte
landsvrouw. en kleding zoals zij die
nodig heeft, die zijn hier te zien.
Er is een zeer groot aantal vertrek
ken ingericht: zitkamers, slaapka
mers. woon- cn werkkeukens,
kamers voor de kleine kinderen en
voor de grotere zoon en dochter.
Er is rekening gehouden met ieders
beurs: zo is er een eenvoudige
woonkeuken ingericht voor een
groot gezin, waarin wordt getoond
hoe cr met een voudige middelen
een gezellig en practisch vertrek
kan worden gemaakt. Maar er is
ook de keuken, zoals iedere vrouw
zich die zal dromen: afkomstig uit
het buitenland, cn vrijwel voor
niemand te betalen.
Het bijzondere van deze expositie
is. dat dc consumenten zelf
commissies van de Bonden van
Plattelandsvrouwen hebben uit
gezocht wat er ten toon wordt ge
steld. Zij zijn naar de fabrikanten
gereisd en hebben aangewezen wat
nun geschikt voorkwam. De stands
zijn niet door de fabrikanten inge
richt cn hun vertegenwoordigers
zijn niet op de beurs aanwezig.
Alle inlichtingen (en die zijn in
ruune mate verkrijgbaar) worden
door de bonden verstrekt.
De nadruk ligt bij deze expositie
op de voorlichting en daaraan ont
leent zij ook haar grote betekenis.
Practische voorlichting vooral: cr
zijn voorbeelden, hoe een ouder
wetse boerderij tot een moderne
flat kan worden verbouwd, er wor
den aanwijzingen gegeven voor de
modernisering van ouderwetse hoe
renkamers. En als noodoplossing,
voor wie geen geld heeft om nieu
we meubels te kopen, wordt ge
toond hoe ouderwetse, onpractische
meubelen kunnen worden veran
derd door overtollig ornament weg
te nemeri, de bekleding te vernieu
wen en het geheel een nieuw
kwastje le geven.
De voorlichting strekt zich ook
uit tot de kleding. „De Ploeg" (u
weet wel, van die aardige katoenen
stoffen), heeft door mej. Menagé
Challa een aantal practische model
len voor de plattelandsvrouw laten
ontwerpen. Demonstraties van deze
modellen (waarvan knippatronen te
krijgen zijn) worden gehouden door
plattelandsvrouwen zelf. De gehele
dag door worden korte shows van
acht minuten georganiseerd. Ook
laten zij eenvoudige, voor het plat
teland geschikte kleding zien van
de confectic-industrie: regenman
tels, gewone mantels, japonnen cn
kinderkleding.
Kortom: het is een beurs voor
de vrouw zoals die hoort te zijn.
Een beurs, waar bovendien nog al
lerlei demonstraties worden gehou
den cn waar de voorlichting op de
meest plezierige wijze wordt ver
strekt. Het lijkt ons zo, dat ook de
vrouw uit de stad op deze beurs
heel wat kan zien, wat ook voor
haar van belang is.
IE damesbeurs is een mooi iets. Ik ben
er nog nooit geweest, want het lijkt me zo
véél, en zo vól, en ik houd niet van proeven.
Maar ik hoor er graag over vertellen en lees
de verslagen jaar op jaar trouw en gefasci
neerd. En altijd maar weer met ergens de stille
hoop. dat er een zinsnede tot me zal komen
die me er op staande voet heen zal jagen, om
er vol van frisse inspiratie van terug te ke
ven. Maar zover komt het nooit. En toch is
er blijkbaar zoveel nieuws, en zelfs betaal
baars, en kun je er van alles winnen.
Het zit hem er waarschijnlijk in dat nieuwe
en betaalbare wat dan toch altijd betaald
moet worden en in dat winnen, waardoor
het allemaal op een niveau van een winkel
met een grabbelton komt te staan. Het is zo
net als altijd: er komt geld of ge
luk aan te pas. en er zou toch er
gens een gaatje moeten zitten voor
aie grote kudde wanhopige huis
vrouwen die zoveel zouden willen
veranderen of verbeteren, die het
gevoel hebben dat dat zou kunnen,
maar niet weten hoe. En daarom
zou ik zo graag horen van het be
staan van een Goede-Ideeën-Stand,
en van een Wat-Hebt-U-Op-Het-
Hart-tentjc.
Die Goede-Ideeën-Stand zou heus
niet hoeven te toveren. Het zou na
tuurlijk heerlijk zijn als het je daar
ineens duidelijk werd gemaakt dat
je met een enkele kleine hand
greep je huis altijd stofvrij kon
houden, hoe je je nagels voor twee
maanden kon lakken, of je kindé
ren het opruimen als levensprinci
pe kon bijbrengen, maar zoveel
vraag ik niet eens.
Het zou gewoon zo moeten zijn
dat je cr een aantal uitingen van
gezond verstand kon gadeslaan. Dat
er geroepen werd van „Dames, hier
ziet U een huisvrouw aan de fijne
was. Zij heeft geld noch tijd. maai*
toch wordt het prima". Of „Dames,
de drie dames achter deze tafel
zijn hun zomerjurken van vorig
jaar aan het vermaken, misschien
kan het U op een idee brengen."
Of je zou er iemand aantreffen die
eenvoudige en aloude recepten voor
crèmes en watertjes producéèrdé'.
Iemand die in een half uur vijf
gerechten op drie pitten kookte, en
nog iemand die op duidelijke wijze
demonstreerde hoe je tegelijk tafel
dekt. de kinderen uitkleedt en be
zoek uitlaat. Dat zou je zomaar
eens moeten kunnen zien.
Ach, en dan dat Hart-tentje.
Daar zou je met alles en alles aan
kunnen komen bij een oude wijze
dame. Je zou kunnen vragen „Da
me, ik heb een keuken van twee
bij twee. Hij zit al vol met plan
ken en haken, en nu moeten er nog
twee pannen, een slamandje en een
deegroller bij. Hoe, o hoe. los ik
dit op". Je zou kunnen informeren
wat jc moet doen als je tafel altijd
kraakt wanneer je je glas neerzet,
hoe het zqu komen dat je hand
schoenen telkens weer ter hoogte
van het eerste kootje van je mid-
.del vinger doorslijten, en hoe zij
denkt dat het komt dat je jongste
spruit geen kruimels maar wel
pluisjes eet. Je zou haar zelfs kun
nen voorleggen dat je serveerboy
pleegt weg te rijden omdat de vloer
helt. cn dat jc je kamer zo graag
weer eens zou willen veranderen,
maar dat er hier een deur. en daar
een kast en daar een kozijn zit,
en wat zij daarvan vindt
Het zou allemaal moeten gaan
ondej- het motto „Huisvrouwen hel
pen Huisvrouwen", maar het zal
wel altijd onder het motto blijven
van „Dames Laten Dames Iets Zien
En Proeven". Helaas, ik zal er toch
wel nooit heen gaan
MARJOLEIN DE VOS
Opent deze tube
en U opent een eigen
schoonheldssalonl
Boldoot maf-créme voor
overdag. Boldoot cold-
crème vóór de nacht.
Africhten
van vogel
kost veel
lijd
Negen konijnen was
buit tijdens jacht
in Engeland
Meneer Van Nie v/il wel toege
ven. dat hem iets in het begin te
gen de borst stuitte: al die dieren-
ïijkjes die vielen bij de valken
jacht, want hij is, als gezegd, een
vogelaar. Maar nu is hij van zijn
havik gaan houden en zo'n dier eet
nu eenmaal anders dan bijvoor
beeld een hond. Hij is er iedere
dag wel een half uur mee bezig als
O
(Van een onzer verslaggevers
OP het hek, dat de tuin van me
neer Van Nie in Aalst (N.Br.)
scheidt van die van zijn buurman,
zit een grote havik. Komt u het
hekje binnen om de familie te be
zoeken, dan ivorclt u opgeschrikt
door 'n fors vleugelgcfladder. bege
leid door belletjcsgerinkel en dan
ziet u hem zitten, met leertjes om
zijn blauwvoeten en belletjesdie
rinkelen als hij beweegt. Een trotse hofnar. Zijn koude
gele ogen kijken fel uit zijn prachtige kop en zijn
machtige vleugels vouwen zich weer netjes zoals ze in
rust horen te zitten als hij bemerkt dat u niets kwaads
met hem voorhebt. H\j kent de mens en ts niet slecht
over hem te spreken. Zijn baas is immers valkenier en
bij een valkenier hoort een roofvogel, is het geen
valk, dan een havik, zoals deze.
De heer G. v a n N i e is een der weinige valkeniers,
die ons land nog telt. Er zijn er vier, die weer met
ongeveer 26 andere Nederlanders in het Valkeniers
verbond zitten, dat onlangs zijn 12Vfe-jarig bestaan
vierde.
Bij valkenjacht denkt u natuurlijk aan .Tacoba van
Beieren. Wij weten o.a. nog. dat zij 'a punthoed droeg
en een valk op haar hand hield,
waarmee zij ter jacht ging. Dat
doet dc heer Van Nie ook, met zijn
havik: de heer Van Nie draagt
echter geen punthoed.
Waarom hij valkenier is, terwijl
hij toch zes dagen in de week bij
de fa. Philips het brood voor zijn
gezin verdient? Omdat hij dol op
vogels is. Niet op de jacht, die laat
hem onverschillig. Hoewel het een
vreemde opwinding geeft, de havik
te zien opvliegen en op zijn prooi
neerstrijken.
Hoe oud dc valkenjacht is. men
weet het niet precies, maar de
oude Indiërs deden het al duizen
den jaren geleden en de Kirgiezen
met hun uitgestrekte steppen be
horen vanouds tot de beste valke
niers ter wereld. Het merkwaar-
oige is, dat waar deze sport ook
bedreven is, men overal en in alle
landen dezelfde attributen ge
bruikt. De leren handschoen, de
kleine leren huif om de valk op te
zetten en hem tc beletten vóór zijn
baas het wild op te vliegen en tc
jagen, de leren riempjes om dc
poten, de belletjes.
Niet om tc doden
Het volgebouwde West-Europa
maakt het niet meer mogelijk te
jagen zoals dat oorspronkelijk de
bedoeling was; te paard achter de
vogel aan door bos en veld. Daar
om loopt meneer Van Nie en daar
om is zijn grote vreugde de vogel
zelf, die hij met moeite ving en
met veel geduld en kennis van za
ken africhtte.
Waar men een havik op af
richt? Om op zijn prooi hazen
en konijnen te blijven zitten tot
zijn valkenier er bij komt. Naar
de baas brengen, kan je hem niet
leren.
Het sympathieke van zo'n havik,
vinden wij, is dat hij alleen jaagt
als hij honger heeft. Hij jaagt niet
om te doden, de mens zou er nog
iets van kunnen leren.
Een havik (of een valk) is pas
afgericht als hij leert, dat zijn voc-
derplaats de gehandschoende hand
van zijn baas is. Een kippekop of
een mus in de hand en de havik
moet op de handschoen vliegen en
zijn maal daar doen Dat doet hij
met korte felle rukken en er is
niets dat hem buiten die kippekop
op dat ogenblik interesseert.
Een loer draaien
Toen hij dat ook voldoende kon,
is meneer Van Nie hem een loer
gaan draaien. Letterlijk, want die
term stamt van de valkenjacht. In
dit geval was het een konijnenvel,
opgevuld met een stuk ijzer en aan
een touw. De valkenier met zijn
havik naar buiten. Het dier zit
machtig en schrikaanjagend op de
handschoen. Buiten wordt die loei
onder een struikje gelegd, of in de
ingang van een konijnenhol. Op de
loer is een kippekop gebonden
Merf trekt het hele ding weg en dc
havik, hongerig en attent gemaakt
door de beweging in het veld,
vliegt op zijn „prooi". De jager
gaat naar de loer plus havik toe
en het is dan de kunst hem af te
leiden van zijn prooi en hem met
ander voedsel op de handschoen
te krijgen. Als hij dat doet, is hij
klaar voor de jacht.
Een der weinige valkeniers die
ons land nog kent. Hij is van zijn
havik gaan houden en is er iede
re dag ivcl een half uur mee be
zig als de jachttijd daar is.
Komt u het hekje binnen, dan
ziet u hem zitten met leertjes om
zijn blauwvoeten en belletjes, die
rinkelen als hij beweegt. Een
trotse hofnar.
de jachttijd daar is (dus van Sep
tember tot Maart). Deze havik die
nu als een vertoornde hofnar op
zijn nek zit te kijken, is pas nog
mee naar Engeland geweest; daar
heeft hij negen konijnen op één
dag gevangen. Hij heeft dc reis
naar de overkant rustig doorstaan.
Een huif is voor hem niet nodig.
Meneer Van Nie houdt hem rustig
door hem een nvlonkous over
kop en vleugels te doen, dan kan
hij niets beginnen.
MET lofwaardige voortvarendheid
licht dc minister van f~l Tv r>n
W. de Tweede Kamer in over z'n
plannen tot vernieuwing van het
onderwijs.
Nog niet zo lang geleden zond hij
aan de Tweede Kamer z'n nota
over een hervorming van de school
typen. waarmee hij vooral een ge
makkelijker overgang van het ene
type naar het andere beoogt. Men
zou het externe vernieuwing
kunnen noemen.
Ook richtte hij kort geleden aan
de Tweede Kamer een „nota inzake
experimenten, die in scholen van
onderscheiden aard gaande zijn"
een nota. die dus betrekking heeft
op de interne vernieuwing. De
titel van deze nota kan de indruk
wekken, dat de minister slechts
refererend over bedoelde experi
menten spreekt; de lezing cr van
maakt echter duidelijk, dat hij zich
zelfstandig op pogingen tot interne
vernieuwing heeft bezonnen, en tot
een bepaalde conclusie is gekomen,
waaraan hij nu een concrete vorm
wil geven.
Veel van wat de „vernieuwers"
beogen cn reeds bereikt hebben,
heeft z'n instemming, en hij wil
meer dan tot dusver pogingen sti
muleren; zij het dan ook op een
voorzichtige, doordachte wijze
Wat beoogt eigenlijk de interne
vernieuwing?
De hoofdzaak is: doorbreking van
het klassikale systeem. Bij dit sys
teem. dat nog aan verreweg de
meeste scholen bestaat, „leert" men
de kinderen een bepaald aantal
dingen in een strak klassen-ver
band. De onderwijzer of leraar
richt zich wat de methode en het
tempo betreft naar de middelmati-
gen. D„ nadelen van dit systeem
springen in het oog. Wie beneden
de middelmaat ligt. kan niet mee,
en moet de klas doubleren.
Dit brengt niet alleen teleurstel
ling van de betrokkene met zich
dikwijls met alle nadelige fi
nanciële en morele gevolgen van
dien. maar 't is ook weinig doel
treffend een leerling, die b.v. in
enkele vakken niet kan meekomen,
te dwingen ook dié vakken over
te doen, waarin hij behoorlijk of
zelfs zeer goede resultaten bereikte.
Volgens dr Bolkestein noemen de
Amerikanen ons wegens dit systeem
„criminals!" Dc werkelijk goede
leerlingen zouden bij een vlugger
tempo gebaat zijn. en krijgen nu
minder dan waarop ze recht heb
ben. Men heeft in dit verband wel
eens gezegd: men richt wel, cn te
recht, scholen op voor debielen,
maar wie bekommert zich nu eens
om de geestelijke „fine fleur?"
Th EN ander groot nadeel van dit
-"-^klassikale systeem is. dat er zo
weinig aandacht kan worden be
steed aan de zelfwerkzaamheid van
de leerlingen, waardoor menig ini
tiatief geen gelegenheid krijgt zich
te ontplooien, cn toekomst-moge
lijkheden óf sterk worden geremd
óf voor goed worden afgesneden
Nu is het natuurlijk onmogelijk
een diametraal tegenovergesteld
systeem in tc voeren. Financieel
alleen al zou de wal het schip
keren, maar het zou ook zeer on
verstandig zijn daarmee dc vóór-
delen van het klassikale systeem
prijs te geven. En die zijn er óók!
Hoe tracht men nu de nadelen
van het klassikale systeem tc on
dervangen? Ten eerste door het op
richten van z.g. Dalton- cn Montes
sorischolen. waarin vrij radicaal
met het bekende systeem gebroken
wordt v r ij radicaal, want bij de
meeste van deze scholen moet toch
weer naar een compromis tussen
klassikaal cn individueel onderwijs
gezocht worden.
Niet iedere school kan echter in
een echte Dalton- of Montessori
school worden omgezet. Daarom
slaat men op sommige scholen aan
het „daltoniseren" d.w.z., men
brengt de ongeveer gelijk begaaf
den van een klas bij elkaar cn
tracht hun door het maken van be
paalde week- of maandtaken, waar
bij rekening wordt gehouden met
hun eigen aanleg, werk- en leer
tempo, dc nodige leerstof bij te
brengen.
Daarnaast zijn er onderwijzers,
die een bepaald vak tiachten te
„vernieuwen'' door de leerlingen
zelf in sterkere mate bij het onder
wijs te betrekken, b.v. voor het
vak Aardrijkskunde, door hen zelf
uit kranten en tijdschriften allerlei
gegevens (en plaatjes) te laten ver
zamelen, die op een bepaald onder
werp betrekking hebben. Of hen
gezamenlijk aan een werkstuk
een sluis, een haven enz. te laten
werken. Het Is' duidelijk, dat op
deze manier de zelfwerkzaamheid...
en de belangstelling van de leer
ling wordt gewekt, als men daarbij
dan maar niet wil vergeten, dat dit
die brave onderwijzer hèèl wat
extra tijd en inspanning kost!
Dat deze vernieuwing nog al iets
betekent, blijkt wel uit de medede
ling van de minister, dat van rond
7.000 scholen voor gewoon lager on
derwijs er ruim 1.000 aan het „ver
nieuwen" zijn.
AAN de z.g. opleidingsscholen
voor het toelatingsexamen HBS
en Gymnasium, en aan deze scholen
zélf wordt er van vernieuwing het
minst bespeurd!
Hoe komt dit?
Door de knellende band van dc
examens! We hebben langzamer
hand een zo over-geperfectionneerd
examen-systeem, dat men zich aan
experimenten niet durft wagen,
bang dat men niet klaar komt. We
zullen werkelijk een soepeler eind
examen moeten krijgen, om ook
aan deze scholen meer ruimte te
geven voor vernieuwing van het
onderwijs.
Wat de scholen voor voorberei
dend hoger- en middelbaar onder
wijs betreft hier wordt dc ver
nieuwing óók nog gehandicapt door
de totaal onvoldoende paedagogi-
sche voorbereiding van de leraren.
Hoe zou u over eén opleiding voor
artsen denken, die hun practische
opleiding ontvangen, nadat zij zich
ais arts ergens gevestigd hebben?
Zo is 't in hoofdzaak met de lera
ren, die zónder of met een niet
noemenswaardigetheoretische en
practische scholing op de „/.iel"
van de leerlingen worden losge
laten! Dat bij zulken in dc regel
weinig belangstelling voor ver
nieuwing bestaat, is zonder meer
duidelijk.
Wanneer worden er nu eens na
j jarenlang praten over dit probleem,
spijkers met koppen geslagen?
