NIEUWE RIJKSWEG door de Eemvallei geeft
meer veiligheid en half uur tijdsbesparing
Drie wegen belangrijk voor
verkeer in Amersfoort
IR 11 ËÈm I
A.N. W.B. bezorgd over gevolgen
voor verkeer over de Veluwe
Van half Juli af razen iedere dag
j meer dan 1000 auto's over
zeven meter brede betonstrook
Ideale situatie nog lang
niet bereikt
Twee verbeteringen bij
Barneveld gewenst
„WEG DER VREUGDEN"
Binnen kwart eeuw
verdubbeld
[aterdag 24 Mei 1952
(Van een onzer verslaggevers)
i N de grazige Eemvallei ten Noorden van
Amersfoort, waar op het ogenblik de koeien
nog verschrikt de kop opheffen als ze motor
geronk horen, zullen van half Juli af per dag
meer dan duizend auto's van horizon naar ho
rizon razen. Dan komt namelijk de nieuwe
rijksweg klaar, die bij Hoevelaken van de
oude Zuiderzeestraatweg afbuigt, verder als
een feestelijk wit lint van zestien kilometer
lengte door de groene polders loopt en even
buiten Baarn aansluit op de weg naar Am
sterdam. Eigenlijk zal er straks slechts een
halve weg in gebruik worden genomen. Want
met het aanleggen van de tweede rijbaan
moet men wachten tot vettere jaren. Maar
reden om van de opening een officieel feestje
te maken is er toch te over.
bewerkt, zorgzaam onderhouden
lapje cultuurgrond. Waarvoor ze
in een overbevolkt land moeilijk
een ander stuk in de plaats zou
den vinden.
Zoveel andere vragen rezen nog.
Vragen van bodemkundige aesthe-
tische. economische en verkeers
technische aard. Moest, om een
enkel voorbeeld te noemen, de
weg vlak langs Amersfoorts Noor
delijke grens lopen of verder weg
de polder in? Men overwoog ten
slotte, dat het verkeer uit het
Oosten en uit de richting Amster
dam met bestemming Amersfoort
die stad toch beter langs de oude
routes kon blijven binnenrijden.
Een enigszins redelijke invalsweg
ontbrak het Noordelijke stadsdeel
immers ten enenmale.
De eerste spa
T N de tweede helft van de jaren
dertig hadden eindelijk alle
commissies hun rapporten ge
schreven, waren de voorbereiden
de technische onderzoekingen ver
richt en konden de wegenbouw
kundigen van Rijkswaterstaat het
tracé in kaart gaan brengen. Op
een schone dag in het jaar 1939
bogen de eerste arbeiders zich
ever het grasland, waarop de be-
tonstrook moest komen. Ze groe
ven en groeven, de oorlog brak
uit. maar ze spitten door. Spoedig
tekenden de contouren van het
eerste stuk aarden baan, die straks
de nieuwe weg zou dragen, zich
af tegen de blanke polderhemel
boven Eemnes. Ook verderop la
gen van die grondruggen als ter-
Pen in het vlakke land. Maar de
Duitsers bevalen alras stopzetting
van het werk. De verwachting, dat
de weg in 1944 voor gebruik ge
reed zou zijn, bleef onvervuld.
Lang reeds was de feestroes der
bevrijding voorbij, toen het karwei
opnieuw werd aangepakt. Met
nieuwe moed en nieuwe plannen,
nieuwe ideeën. De wegbedding
kwam snel gereed en spoedig ver
mengde het onmelodieuze knarsen
van de betonmolens zich met het
zingen der vogels. Bij de directie
Bruggen van Rijkswaterstaat
kromden men nu eveneens de
ruggen over de tekentafels. En
steeds verder reikte van Baarn af
de witte arm van de weg naar de
Oostelijke einder. Honderden me
ters P€r dag. De verloren jaren
schenen vergeten in de werkdrift,
die allen bezielde.
Tien aannemers
'T'IEN aannemers hebben in de
loop der jaren hun krachten
aan de weg gewijd. Enkelen hun
ner zijn trouwens nog steeds met
hun arbeiders in de weer langs
de nieuwe heirbaan. Bij Baarn
bouwen ze twee viaducten, waar
van de aanleg om redenen van
financiële aard eerst was uitge
steld. Reeds had men plannen voor
een noodoplossing, toen plotseling
in het kader van de werkverrui
ming toch geld beschikbaar kwam.
Waarschijnlijk komen de viaduc
ten niet tijdig genoeg gereed om
mee te delen in de feestvreugde
van de openingsdag, maar dat is
van minder belang. Ieder automo
bilist zal graag enige tijd met een
kleine omlegging genoegen nemen.
Ook aan de vaste brug over de
Eem en aan de viaducten over de
wegen ter weerszijden van het
water, moet nog het een en ander
gebeuren. De brug zal de mooiste
zijn, die ooit over het riviertje is
geslagen. En zo hoog is ze, dat
zelfs kustvaarders er gemakkelijk
onderdoor kunnen.
Verder naar het Zuidoosten is
nog een andere brug bijna klaar:
het viaduct over de spoorlijn
AmersfoortZwolle. Enkele hon
derden meters ten Zuiden daarvan
komt de nieuwe weg uit op een
reusachtig verkeersplein: het eer
ste in Nederland, dat geheel in
beton is uitgevoerd. Het plein
heeft nog twee andere vertakkin
gen. Eén voert er links-af naar de
oude Zuiderzeestraatweg naar
Zwolle, de andere leidt Zuidelijk
naar de weg AmersfoortHoeve
laken, die aansluiting geeft op de
rijksweg naar Apeldoorn.
Het laatste beton
BIJ die enorme rotonde vlak
achter de vriendelijke wonink
jes aan de oude klinkerweg werden
op het ogenblik de laatste van de
negentig millioen kilo beton ge
stort, die in totaal voor de weg
nodig waren. Wilt U nog meer
cyfers? Er werden 1.623.000 kubie
ke meter grond verwerkt en
1.000.000 klinkerkeien. Maar mis
schien hoort U bever wat van de
verdere plannen. Rijkswaterstaat
U* .1' :s-
zit immers te popelen om ook via
ducten te gaan aanleggen op de
vier plaatsen in de nieuwe weg
waar nu kruisingen a niveau op
onze nationale armoede duiden.
En ligt er niet een plan in de kast
voor een rondweg, die ook het
doorgaande verkeer uit het Zui
den voor de verschrikkingen van
Amersfoorts binnenstad zal behoe
den? Och, en dan vergeten we
nog het viaduct, dat straks het
verkeer Amsterdam in de richting
Apeldoorn hoog over het barbaars
gevaarlijke kruispunt der oude
rijkswegen bij Hoevelaken moet
leiden. En ook verzuimden we U
de aftakking te noemen, die eens
van de nieuwe autosnelweg om
N ij kerk heen naar de Noordwes
telijke Veluwe zal voeren. Zodra
er weer wat milboentjes af kun
nen.
Cijfers, plannen, nieuwe cij
fers. Nee, we geloven dat u
toch maar liever eerst mee
gaat feestvieren; mee gaat om
het lint door te knippen op de
drempel van de schone tijd, die
autorijdend Nederland in elk
geval dus nog te wachten
staat!
(Van een onzer verslaggevers)
ZAL door de openstelling van de weg BaarnHoevelaken het verkeer ln
Amersfoort veel veiliger worden? Wü hebben deze vraag voorgelegd
aan drs L. H. Klaassen, lector aan de Economische Hogeschool te Rotterdam
en medewerker van het Nederlands Economisch Instituut. Uit hoofde van
die laatste functie heeft de heer Klaassen onder meer een studie gemaakt
van het verkeer in Amersfoort en de toekomstige ontwikkeling daarvan.
\/OOR een afdoende beveiliging
5? van het verkeer in Amers
foort." zo beantwoordde hij onze
vraag, „zijn drie wegen belangrijk.
Ten eerste de binnenkort te ope
nen rijksweg. Dan de rondweg, ge
projecteerd ten Zuiden van de stad
en tenslotte de ringweg, die langs
de Zuidwestelijke grens van de
binnenstad ls ontworpen en daar
de bedding van de beek zal volgen.
Voorlopig is alleen de eerste ge
reed en de ideale verkeerssituatie
ln Amersfoort is dus nog lang niet
bereikt."
„Enige opluchting brengt de nieu
we weg natuurlijk wel. Van de
ruim twee en twintig honderd
auto's, die op de dag van de ver
keerstelling in 1947 bij Hoevelaken
de stad binnenkwamen, bleken er
ongeveer zevenhonderd op weg te
Zijn naar Amsterdam of omstreken.
Die zouden, ware de weg toen al
klaar geweest, dus voor een groot
deel buiten Amersfoort zijn omge
reden. Bij controle aan de kant van
Baarn kwam men tot een iets klei
ner getal. Daar zullen per dag
waarschijnlijk ongeveer zo'n zes
honderd auto's de nieuwe weg naar
Hoevelaken opzwenken in plaats
van door te rijden naar Amers
foort."
Verkeer intenser
„Naarmate men dichter naar het
stadscentrum komt. gaat men van
deze ontlasting natuurlijk minder
merken. Verhoudingsgewijs is daar
immers het stadsverkeer veel in
tenser dan in de buitenwijken. Er
is uitgerekend dat. wanneer ook de
Zuidelijke rondweg om Amersfoort
klaar is en dus het grootste deel
van het doorgaand verkeer zijn weg
om de stad heen zal kiezen, de
drukte op de Varkensmarkt toch
nog met ternauwernood een derde
deel zal verminderen. Is het rijks-
Bij de foto's:
Foto boven: Zo ziet u de nieuwe
rijksweg tussen Baarn en Hoeve
laken van de Ecmbrug af. Een
bijna kaarsrechte witte streep
door de grasgroene polder. Een
situatickaartje vindt u er onder
afgedrukt. De stippellijnen ge
ven het tracé aan van de nog
aan te leggen wegen. In het mid
den een foto van de hofstede,
waarvan dc bewoner een groot
deel van zijn land moest afstaan
om ondermeer ruimte te ver
schaffen voor het grote verkeers
plein bu Hoevelaken.
Links onder ziet gc mannen
bezig met het storten en egali
seren van de viif en twintig cen
timeter dikke betonblokken. En
rechts vindt ge een afbeelding
van het viaduct over de spoorlijn
Amersfoort—Zwolle.
(Eigen opnamen)
wegenplan eenmaal uitgevoerd dan
blijft dus de noodzakelijkheid be
staan om de rondweg langs de bin
nenstad aan te leggen, waarop de
toevoerwegen naar olie delen van
de stad een gemakkelijke aanslui
ting hebben. Alleen op die manier
zal het stadsverkeer op enigszins
bevredigende manier kunnen wor
den verwerkt."
„En dan kan met de aanleg van
die ringweg eigenlijk niet eens
lang worden gewacht," aldus ver
zekerde ons dc heer Klaassen,
„want ook het plaatselijk verkeer
neemt steeds toe. Om nog één re
kensommetje te geven: de deskun
digen hebben uitgekiend, dat dit
verkeer binnen de kwart eeuw zal
zijn verdubbeld."
Van een onzer verslaggevers)
T)E rijksweg van Maarn naar Hoevelaken komt in Juli gereed: bij
de A.N.W.B. in Den Haag wrijft men zich in de handen. „De bond
die de wegwijzers plaatstheeft immers jarenlang gehamerd op de
noodzakelijkheid van deze nieuwe verbinding. Men moet heel diep in
de archieven van ver voor de oorlog graven om het eerste artikeltje te
vinden, dat in de bondsorganen over de levensgevaarlijke toestand op
de oude rijksweg van Baarn naar Amersfoort te lezen was. Maar straks
wordt dan voor een ogenblik de waarschuwende vinger ingetrokken.
O zeker, de A.N.W.B. heeft nog
genoeg wegen op haar ver
langlijstje staan om Rijkswaterstaat
voor een kwart eeuw werk te be
zorgen. Maar de bond zou zichzelf
verloochenen door niet mee te
juichen bij de opening van de weg.
daar ergens in het polderland bo
ven Amersfoort. Waar het goed is
te toeven voor mensen met pro
blemen. En zorgen maakt men zich
bij de A.N.W.B. al weer genoeg.
Al was het alleen maar om de ge
volgen, die de openstelling van de
route BaarnHoevelaken zal heb
ben voor het verkeer door het hart
van de Veluwe.
Oude route
„Wij verwachten dat de meeste
automobilisten, die van Amsterdam
naar Arnhem willen of daarom
trent, de oude route over Amers
foort en Woudenberg zullen blijven
volgen," zo vertelde ons de heer
F. Mastenbroek, een der verkeers-
deskundigen van de A N WB. „On
ze bewegwijzering zal ook op die
route ingesteld blijven. Maar wij
twijfelen er ook niet aan of tal
loze automobilisten, die met de si
tuatie in de streek op de hoogte
zijn, zullen de rit naar Arnhem nu
over Hoevelaken gaan maken. Tot
bij Stroe nemen ze dan de rijks
weg naar Apeldoorn en slaan daar
rechtsaf naar Barneveld, Lunteren
en Ede. Deze route heeft veel aan
trekkelijks en is bovendien nog
een beetje korter. In kilometers
althans, want de reisduur zal er
niet bij winnen."
„Ten eerste draagt de toegangs
weg naar Barneveld een locaal ka
rakter en is er een overweg in, die
alleen met flikkerlichten wordt be
veiligd. Daarna raakt men verzeild
in de straatjes van Barneveld, die
wel mooi zijn maar niet berekend
op druk doorgaand verkeer. Min
der nog dan de kom van Lunte
ren."
Twee verbeteringen
„Voor het verkeer uit Amster
dam in de richting Arnhem veilig
en wel dwars door de Veluwe kan
worden geleid, moeten dus twee
verbeteringen worden uitgevoerd.
In de eerste plaats: reconstructie
van de weg naar Barneveld, waar
bij de aanleg van fietspaden wen
selijk is en ten tweede doortrek
king van de rondweg ten Oosten
van Barneveld. Opdat auto's en in
zittenden de reputatie van de om
haar kippen en eieren beroemde
plaats niet schaden, door er als
„kneusjes" vandaan te komen."
(Van een onzer verslaggevers)
Eembrugge reden we binnen van de overzijde
der rivier. Een smalle weg met botergele dotters
ter weerszijden voerde ons naar de oude, houten
oeververbinding, die steil was en smal en ver
vaarlijk kraakte toen we er overheen schoven.
En opeens stonden we midden in het gemoede
lijke dorpje, dat nog in de droom van zijn af
zondering is verzonken, maar spoedig gedrukt
zal liggen tegen het felkloppend hart van ons
steeds kleiner wordende landje.
Want een paar hon
derd meter stroomaf
waarts ligt de nieuwe
rijksweg met over de
bochtige Eem de stoere
grijze brug: zestig me
ter lang en veertien me
ter breed. Ze misstaat
dit Hollands landschap
niet, dat moet gezegd.
Evenmin als die hele
lange weg zelf zich op
dringt in dit landju
weel. Hij voert er als
een witte streep door
heen, maar ge hoeft uw
ogen niet ver af te wen
den om hem helemaal
te vergeten. Een ingeto
gen nieuweling is hij,
die zijn plaat6 weet:
middel te zyn en geen
doel.
De weg eist de berij
der met voor zich op,
maar laat hem vrijelijk
het uitzicht hebben over
dit pronkstuk der na
tuur. Een paar plassen
en verder: weilanden
overal. Bezadigde koei
en, uitgelaten paarden.
Hier en daar een hof
stede. bescheiden zich
verschuilend achter
streng geschoren linden.
O, ge hebt er vooral
van de Eembrug af zo'n
mooi vergezicht op.
Links verloopt het tafe
reel in de oneindigheid,
rechts wordt het be
grensd door het décor
van de lichtkleurige
flatgebouwen aan ae
rana van Amersfoorts
Soesterkwartier, waar
van men zich hier tot
nog toe ver weg kon
wanen.
En eigenlijk zal de
toerist, die straks even
stil houdt bij de brug.
dat nog wel kunnen.
Als hij. mèt zijn auto.
maar niet meteen alle
eisen van de verwende
stadsmens meebrengt.
En niet vraagt om dure
zitjes en rondtollende
draaimolens. Dan mag
deze nieuwe verbinding
met recht heten de
„Weg der Vreugden".
1
s
ZO zal de zeven meter brede
betonstrook voor Amersfoort,
Soest en Soestdijk een beduidende
ontlasting van het gevaarlijk
drukke doorgaande verkeer be
tekenen. En ook de automobilis
ten zelf winnen er, behalve een
tijdsbesparing van een half uur,
cus meer veiligheid mee. Die ove
rigens duur wordt betaald, want
Rijkswaterstaat heeft aan het gehe
le project bijna acht millioen ten
koste gelegd. Per meter alzo vijf
honderd gulden.
En toch hijs de vlaggen, want
een weg der vreugden is in de
plaats gekomen van een weg der
zuchten. Wat al boze opmerkingen
zijn er niet gemaakt door automo
bilisten die, om van de hoofdstad
naar het Oosten te komen of om
gekeerd, dat dichtbevolkte hart
van het land moesten doorkruisen.
Die vaak van schrik achter hun
stuur zaten te beven op de kron
kelweg tussen Baarn en Birkho-
ven met zijn talloze verraderlijke
zijwegen en -straten. Die omzich
tig door Amersfoorts schone, maar
nauwe binnenstad laveerden of
omreden door de buitenwijken. En
die keer op keer mopperend zich
voornamen de president-directeur
der Nederlandse Spoorwegen eens
een paar hartige woordjes te
schrijven over drie overwegen,
welke vaak een onbelemmerde rit
tussen Baarn en Hoevelaken in de
weg stonden. Half Juli zal aan
hun zuchten een einde komen. De
allerlaatste zal er een van ver
lichting zijn.
'Al in 1932
ONDER de Nederlandse auto
mobilisten treft ge oude rotten
aan, die, een jaar of twintig gele
den al meenden daar bijna aan toe
te zijn. Hoorden ze niet reeds ja
renlang spreken over een verlen
ging van de rijksweg no. 1 tussen
Amsterdam en Amersfoort met
een stuk buiten de laatste stad
om? En bleek niet omstreeks 1932
in het rijkswegenplan rekening te
zijn gehouden met de broodnodige
verbinding? De optimisten kregen
ongelijk; de pessimisten, die be
weerden dat het er wel nooit van
zou komen, trouwens ook. Want
de ambtelijke molens maalden
heus wel, al moesten ze het
kalmpjes aan doen.
Bij het aanleggen van de weg
waren immers zoveel belangen be
trokken, dat er allicht een paar
vermorzeld dreigden te worden.
Provincies, gemeenten en polder
besturen hadden allemaal het
hunne te zeggen. En daar waren
de boeren, wier grondbezit in ge
vaar kwam. Dat zou langdurige
onderhandelingen over grondaan
koop met zich brengen. Zelfs zou
den er onteigeningsprocessen van
komen tegen sommige van deze
mensen, die vochten om hun wel-
