Belangrijke oudheidkundige
vondsten op de Yeluwe
Oost-Java is weer
een veilig land
De ROOS—
SARON
Nabij Nunspeet en Ermelo zijn
34 grafheuvels ontgraven
TËich. m&n
stee/c 'ns op
REISBRIEF UIT INDONESIË
van
4. S. M. Hutchinson
Oefenwedstrijden
hockeyploeg
Vrijdag 20 Juni 1952
Zeer interessante
ontdekkingen
NUNSPEET. Op de heidevel.
den bij Ermflo, daar waar jeeps
hortend en stotend een weg vin-
den over de verdorde heide, waar
militairen dagelijks oefenen, waar
denkbeeldige bominslagen door wit
lint aangegeven worden, kan men
een groepje arbeiders aantreffen,
die bezig zijn langwerpige heuvel
tjes af te graven. Vraag niet aan de
militairen waar de arbeiders hun
graafwerk verrichten „we interese
ren ons daar niet voor" gaven ze
te kennen en peuterden verder aan
een telefoonleiding, die geen contact
wilde maken. Gelukkig ontdekten
we de arbeiders zelf want fietsende
over de bekende doodlopende be
tonweg zagen we over een hoogte
gekomen een groene werkkeet er
even verder de arbeiders, die onde'
deskundige leiding hun minutieus
graafwerk verrichten. Minutieus
want de heuveltjes zijn geen wil
lekeurige verhogingen, maar wei
den eeuwen geleden, ver voor onze
jaartelling, door prehistorische be
woners aangelegd. Juist door dez*.
ouderdom hebben ze grote archae-
ologische waarde.
In de lente van dit jaar is de
Rijksdienst voor Oud-heidkundig
Bodemonderzoek te Amersfoort be
gonnen deze grafheuvels te ondei
zoeken. Immers grote terreinen bij
Elspeet en Ermelo werden voor mi
litaire doeleinden in gebruik geno
men. Daaronder bevinden zieh hei
develden met grafheuvels en andere
oudheidkundige monumenten. Ge
alarmeerd door vernieling aan deze
toegebracht besloot de Gelderse Ar-
chaeologische Stichting over te gaan
tot een kartering van de oudheid
kundig belangrijke terreinen. Deze
kartering, mede uitgevoerd door de
Rijksdienst voor het Oudheidkundig
Bodemonderzoek, kwam in de afge
lopen winter gereed. Een aantal
grafheuvels bleek onmiddellijk ge
vaar te lopen te worden vernield
tijdens de militaire oefeningen. Ten
onde te redden wat te redden .alt,
werd besloten de meest dringende
gevallen aan te pakken. Liever zou
den deskundigen de grafheuvels on
aangeroerd laten liggen. De weten
schap kan in de toekomst zo is
het oordeel van de deskundigen
Arbeiders bezig met het
afgravingswerk.
wellicht over andere en betere mid
delen beschikken, om het onderzoek
te dienen en de ouderdom der ob
jecten te bepalen.
Een eenmaal afgegraven heuvel is
voor altijd verloren, ook al is zij op
thans verantwoorde wijze onder
zocht. Er bleef in deze gevallen ech
ter geen keuze over. Voor zover
finantieel mogelijk zal alles worden
gedaan om althans voor de weten
schap vast te leggen, wat verloren
dreigt te gaan.
Wij hebben deze opgravingen van
dichtbij gevolgd en hebben de lei
der van dit onderzoek, dr P. J. R.
Modderman. conservator R.OB.
verheugd zien lachen, toen de bU
Ermelo zeer zeldzame en voor
studie hoogst interessante heuvels
j werden blootgelegd. De vondst van
een zg. zevenperiodenheuvel vond
j dr Modderman oudheidkundig ge
zien een grote bijzonderheid.
Deze deskundige was bereid ons
over de opgravingen in de gemeen
te Ermelo zijn mening te zeggen.
Bij het binnenkort af te sluiten
onderzoek zijn 34 heuvels ontgraven.
Zij dateren alle uit de jongere steen
tijd en de bronstijd. In welke toe
stand vinden wij thans deze begra
ving terug?
HET „LEZEN" VAN DE
GROND
Radioprogramma
ZATERDAG 21 JUNI 1952
HILVERSUM 1. 402 m.
KRO; 7.00 Nieuws. 7.15 Gewijde muz
7.45 Morgengebed en Liturgische ka
lender 8 00 Nieuws en weerbcr. 8.15
Gram.muz. 9.00 Voor de huisvrouw
9.30 Waterstanden. 9.35 KamermuzieK-
Gezelschap. 10.00 Voor de kleuters. 10.15
Gram.muz. 11.00 Voor de zieken li 45
Gram muz. 12 00 Angelus. 12 03 Gram.-
muzlek. 12.30 Lend- en tuinbouwmsde-
delingen. 12.33 Pianospel. 12.55 Zonne
wijzer. 13.00 Nieuws en Kalholie'c r.ws.
13.20 'Lunchconcert. 14.00 Boekbespre
king. 14.10 Gram.muz. 14.40 Amatcuis-
programma 15.15 Kroniek van letteren
en kunstèn. 15.53 Gram.muz. 10.30 De
schoonheid van het Gregoriaans 17 00
Voor de jeugd. 18.00 Nieuws. 18 15 Jour
nalistiek weekoverzicht. 18 25 Instru
mentaal septet. 18.45 Buitenlandse cor
respondenties. 19.00 Gram.muz. 19 45
Verkiczingstoespraak. 2000 Nieuws en
wierber. 2O.08 De gewone man zegi -i
't zijne van 20.15 „Lichtbaken", cause
rie. 20.35 Gram muz 21.00 Cabaret, 2130
Gram.muz. 21.37 Idem. 22 30 Wij luieen
de Zondag inl 23 00 Nieuws. 23 15 Nws.
in Esperanto. 23.22—24.00 Maastr'chis
Stedelijk orkest.
HILVERSUM II. 298 m.
VARA: 7.00 Nleuws. 7.15 Ochtend
gymnastiek. 7.33 Gram.muz 8 00 Nws
en weerber. 8.18 Gram.muz. 8 40 Idem
8.55 Voor de huisvrouw. 9 00 Gram.muz
VPRO: 10 00 ..Tijdelijk uitgeschakeld"
causerie 10.05 Morgenwijding. VARA
10.20 Voor de arbeiders in de continu
bedrijven. 11.35 Volksliederen en -dan
sen. 12.00 Gram.muz. 12 30 Land- en
tuinbouwmededelingen. 12.33 Lichte mu
ziek. 13.0o Nieuws. 13.15 Dansmuziek
13 45 Gram.muz. 14 00 Idem 14.2-5 Kin
derkoor. 14.45 „Over plannen en
herinneringen". 15.15 Amateuruitzen
ding. 1545 Lichte muziek 16.15 „Van
de wieg tot het graf" causerie. 16 30
Kamerorkest en solist 17.15 Sport-
praatje. 17 30 Voor de jeugd. 18.00 Nws
18 15 VARA-Vana 18.20 Roemeens or-
kesu 18.40 Rog. uitzending: „Zoeklicht
op de Westerse Defensie". 19 00 Aitls-
ticke Staalkaart VPRO: 19.30 Verkie
zingstoespraak. 19 45 „Passepartout",
causerie. 19.55 „Deze weck", causerie
V/\RA: 20.00 Nieuws 20.05 Actuali
teiten. 20 15 Gevar. programma 2100
Socialistisch commentaar 21.15 Ween-
se muziek. 21.45 „Onder de pannen"
causerie. 22.05 Promenade orkest. 22.40
„Rond het Kampvuur". 23.00 Nieuws.
23.15—24.00 Gramofoonmuzlek.
BRUSSEL 324 m.
11.45 Gram.muz. 12.00 Salonorkest
12-30 Weerberichten. 12 34 Omroep
orkest. 13.0o Nieuws. 1315 Gram.muz
14.00 Verzoekprogramma. 15.00 Gram.
muz. 15.15 Ethnische muziek. 16 00
Gram.muz. 16.45 Engelse les. 17.00 Nws
17.1o Gram.muz. 17.30 Orgelconcert
18.30 Voor ae soldaten. 19.00 Nieuws
19.40 Radiofeuilleton. 19 5r Hammond-
orgelspel. 20 00 Internationaal Muziek
festival 22.00 Nieuws. 22.15 Jazzmuziek
22 45 Balletmuziek 23.00 Nieuws. 23.05
en 23.20—24.00 Gramofoonmuziek.
Bij een deskundig onderzoek van
een grafheuvel gaat men zeer lang
zaam en zorgvuldig te werk. Het
„lezen" van de grond vraagt jaren
lange ervaring, en is vaak dan nog
zeer moeilijk Men schaaft de grond
geleidelijk af 'n heel dunne laagjes,
waarbij elke kleurverandering kan
worden genoteerd. Ten slotte vindt
men van de lijken in de grafkuilen
in het beste geval niet meer terug
dan een zgn. silhouet. Zo'n lijksil-
houet tekent zich af in het zand als
een anders gekleurde vlek. De laag,
waarin deze zich bevindt, is niet
dikker dan enkele centimeters. Uit
de omtrek van de vlek is echter nog
vaak de houding te herkennen,
waarin het lijk is bijgezet. We zien
dan, dat de overledene werd neerge
legd op de zij met opgetrokken
knieën, de armen gebogen en de
vuisten bij het hoofd Eenmaal werd
het glazuur der tanden teruggevon
den In andere gevallen was men zo
gelukkig bijgiften aan te treffen.
Eenmaal had men de dode een
zgn. klokbeker meegegeven en twee
maal een paar visgraatbekers. In al
deze gevallen werd ter hoogte van
het middel een vuursteenmes ge
vonden. De vuursteen is door zijn
hardheid steeds prachtig geconser
veerd Om het vrij zachte aardewerk
gaaf uit de grond te halen, is echter
heel wat geduld nodig. De potten
waren geheel gevuld met zand. zo
dat van de oorspronkelijke inhoud
niets bekend is geworden.
CIRKELVORMIGE GREPPEL
De grafkuilen zijn te herkennen
aan een kleurverschil met het om
ringende zand. In meerdere gevallen
werd op korte afstand rond het graf
een cirkelvormige greppel uitgegra
ven Deze bleef niet lang open lig
gen en is door de grafheuvel over
dekt geworden Ook heeft in enkele
gevallen een krans van palen rond
om het graf gestaan. De tot nu toe
beschreven graven dateren uit de
jongste steentijd ca. 2000 tot 1800
voor Chr. In de oude bronstijd zijn
bijzettingen in kisten bekend,, waar
van wij enkele fraaie voorbeelden
vonden.
De kuilen, waarin deze kisten zijn
neergelaten kunnen tot 2.50 m diep
zijn.
Tegen de midden Eronstijd gaat
men over tot lijkverbranding. Het
lichaam wordt ter plaatse verast en
de brandplekken worden dan ook
meestal in de grafheuvel terugge
vonden. Door het verbrandingspro
ces treedt een verharding van de
beenderen op, waardoor de niet ge
heel verpulverde botjes ons nu nog
gaaf in handen kunnen vallen. Na
de verassing heeft men de overblijf
selen bij elkaar geschraapt en in een
kuil bijgezet, die men in het heuvel
lichaam had ingegraven. Ook in
deze tijd heeft men nog wel greppels
rond het graf gedolven of een palen-
krans opgericht. Geen van de brons-
tijdbijzettingen had bijgiften.
DE BETEKENIS
Over het antwoord op de vraag
naar de betekenis van de greppels
kan men lang redetwisten. Het
meest aannemelijk lijkt de verkla
ring, dat men de doden heeft willen
beletten uit het graf terug te keren
naar de overlevenden.
Ook kan men zich voorstellen, dat
men de levenden door deze hinder
nis op een afstand heeft willen hou
den, ten einde de dode zijn onge
stoorde rust te verzekeren. Een
definitief antwoord zal echter wel
nooit op deze vraag gegeven kunnen
worden.
Werd in één heuvel één mens be
graven? In de door ons op de Ye
luwe onderzochte grafheuvels aldus
dr Modderman zijn vrijwel steeds
meerdere bijzettingen in één heuvel
verricht In één geval werden zelfs
zeven graven boven elkaar gevon
den. Telkenmale heeft men in een
oude heuvel een nieuw graf gedol
ven en vervolgens het heuvel
lichaam weer opgehoogd. Niet altijd
is dit het geval. Een veelvuldig
voorkomend verschijnsel is. dat men
naast het centrale graf bijgraven
heeft, die dus niet in het midden
van de heuvel zijn gelegen en waar
bij ook niet opnieuw over de ge
hele oppervlakte zand werd opge
bracht.
Oudheidkundig gezien is de zoge
naamde zevenperioden-heuvel een
grote bijzonderheid. Het stemt dan
ook tot dankbaarheid, dat deze
heuvel is onderzocht, getekend, ge
fotografeerd en beschreven, voor zij
geheel was vernield.
Teneinde 't landschappelijk beeld
zo veel mogelijk te bewaren,-zijn de
onderzochte heuvels, althans naar
het uiterlijk, in hun oude staat herr
steld. Men heeft daarmee getracht
iets te behouden van de bijzondere
sfeer, die op zo'n heidegrafveld
heerst voor de natuurliefhebbers,
die er. bewust of onbewust van de
ouderdom zeker van genieten
zullen.
Grajheuvel op de Ermelose heide
(Advertentie LM.)
Amsferdamsche Effectenbeurs
Ha. 'n Strand I Dat ral me helpen
om de moeilijkheden te overwin,
nen. want er n goen sigaret, die |e
zo'n prettig, ruitig gevoel geeftl
Actiave obligaties
Staatsleningen
Groorb Obl 3»S
Neder! 1951 3%
Nederi '48 (3»i)
dito 1947 <3'/,> 3
dito 1937 3
Doll -len '47 3%
Invest.certlf 3
Ned 1962-64 r.b.
Ned 1962-64 mb
Ned. NWS C2%
Indlë 1937 A 3
Grootboek '46 3
89
89'/,
93
90 Vt
95Y.
87',
89
89'
Niet-actieve oblig.
Staatsleningen
18 6 19/6
Denemarken "38 4 95\i
Engeland F L-
Pro* en Gem. leningen
91';
73*;
89»;
89',;
92 i A dam '47 1345» 3
90* A dam '48 f345» 3
91 \i I Apeldoorn '47 3
91 Arnhem 1938 3
I Bandoene 1938 4
89'. Batavia 1937 A 4
89 Gelderl 1938 3
dito 20 I 1947 3
s-Hage 193b 3Va
dito le 1 1937 3
dito IB3U 13'/,) 3
Gron 1938 34',
Handelsb. W 2
Hsnd.mil UV.I""'
Actieve aandelen
Bank- en credietlnstelllngen
Cult H Ino BR 41", 41»!
Nat - gg
Ned
Industriële ondernemingen
AKU 133'/. 132
Bergh Juntens 243'/i 243»
v BerkeJ's Pat. 90 92
Calvë-Delff 110% 111
Centr Suiker 158 159
9115
9144
101»;
Ned.-Brazilië wordt
te Abo gespeeld
HELSINKI De wedstrijden van de
voorronde van het Olympisch voetb.d-
tournooi worden op 15 en 16 Juli ge
speeld in de volgende steden-
15 Juli: Helsinki: Zuid-Slavië—India
Abo (175 km van Helsinki) Roemenië
Hongarije. Tampere (200 km van
Helsinki). DenemarkenGriekenland.
Kotka (125 km van Helsinki i; Bulgarije
—Rusland. Lahti .100 km van Helsin
ki). Polen—Frankrijk
16 Juli- Helsinki Oostenrijk—Saorxe-
bied. Abo: Ncdcrlan dBrazilië.
Tampere: Ver. Staten—Italië Kotka:
Egypte—Chili Lahti: Luxemburg—
Gr. Brlttannle.
Fokker
Gelder Zonen
Hoogovens
Ned Ford
Ned. Kabelfabr
PhiliDs Gem B.
dito Cum Pref.
Unilever C.v,A.
ld. idiv '52» r.v.c
Wilt Fe venoord
96 98
13944 138
138% 139
"444
150»;
Haarlem 1947 3
s-Boscb 1938 3
Leeuw 1938 S
Lelden 1947 3
N.-H '4? (3'/,» 3
dito le 1. 1938 3
Dito 20 J 1947 3
Nljm 2e I "37 354
R'dam le en 3e 1.
dito le I. 1938 3'/,
dito 1938 3
lg2 Z.-Holl. 3e I "37 3
14Q7S I dito 2e 1. 1938 3
dito
9544
93 S
97
92*6
1946 3
Mijn bouwondernemingen
dito 2e 24044 140
BillltOD le 169 16514
Petroleum ondernemingen
Dorütsche Petr. 273:, 274»;
id. Pref Aand. 280% 283'.;
K. Petr M 298', 299',
dito Onder-A. 2964, 297
Moeara Enira 461
RubberoDdernemlngen
A'dam Rubber 7ii'.
Bandar Rubber
Deli-Batavia
Kend Lemboe
O.-Javs Rubb
80'.;
78
Oostk Cult. Mij
„Serbadjadi"
g*
79
3144,
Bank- en credletlnsteUIngen
Bk N Gem '37 3'/,
dito "38 3
Bk onr. Z. '37 4 45* 4644
Gem. Cr. 40-J, 3
Ned Bonklnst 4—51
123
114»:
1311',
Topsnelheden bij training
op Francorchamps
FRANCORCHAMPS. Bij de
training voor de grote autoprijs
van Europa, die Zondag 22 Juni
a.s. op het circuit van Francor
champs wordt verreden, is de bes
te rondetijd gemaakt door Ascari
met Ferrari, n.l. 4 min. 37 sec.,
overeenkomend met een gemid
delde snelheid van 183.509 km/u.
Fnrina (Ferrari) haalde 178.985
km/u en Taruffi (Ferrari) 175.889
km/u.
Schccpviart-maatscbappUeD
H.A.L. 1501, 152
Java-C.-J.-ltjn
K.N.S M
K.P M
Rolt Lloyd
Ned Sch Unie
v. Ommeren
„Nederland" 135',. 135
Suikerondernemingen
H.V.A. 84
Jav. Cult MIJ 40';
N.-l Suiker U. 71
Ver Vorsl c.M 16*4
Tabaksondernemingen
Deli Bat. Ml) 94
Dell Mij 72»,
Senembah MJj 50».
Pandbrieven
Alg Hyp. XY 3
Am Hyp >TY 3*
Arn Hyp (3'/,) 3
\d Byp.K (3'/,) 3
Dordr Hyp.B 3»,'4
Fr G a DE-VB 3*
dito 3
Gr.Hyp G(3'/,) 3
Gron H.b dito 3V4
Holl Hyp 344
Hyp Ned <3'/ji 3
Mij HCr (3%) J
Not H. ser E 34i
dito Gcc (344) 3
Ned.Hyp K (344) 3
dito serie B 3
N W Hyp B 3«;
Ov HB (G.3'/,i 3
Rott Hvp b 3».i
Utr B ser KL 344
dito Gec (3'/») 3
West N O 3','4
dito (3'/,) 3
I dito 3
I Zeeuw Hyp.B 3'/,
82»;1 Zuldër-KL (3%) 3
40'/.1 Z -H BB 3'/,
- Holl Bank 444
le Ned Sch.v 3
Rott Seh HB 344
123»;
114
131*5
16Y,
®6*
-
80»;
86
66*
85*
83»;
835.
86
82
82*
83
86*
83
83
83
83?;
83*
86»/,
86
87*
87
18/6
344
3*
344
48 V,
Bataafsche
WagoD Uta
Dell Spoorw
N.-l Spoor "3'
Sam Joana 4
Preniirlcningea
Amst Olvmp 9 10945 10844
A'dam premie) 61 102', 1024;
Utr ld "52 M00/2«s
Voort Genot Obligaties
Bk Ned Gem 44* lOOJi 100Y
Idem 0/5/10
Kon PetT "50 344 107»; 107«
Philips S 'en 4
R'dam or.l '52 244
Niet-actieve aand.
t9/6 1
97»;Ver
1816 19/6
.1 - Bllkfsbr
944; jZwltsal 87«s
Werksoooi Ser A U7 |16
WeUers mo a 1J7% 127»;
Zwonenb Org 1494; 149%
Plecrr er - "mnndifhapplirn
Anlem 63
Overz Ga» Mg 74 744;
HandMitindrr nemingen
Born Sum Hmil 113* 114
Curac HandelmtJ 219
Guntzel Schura 99* 9s*
Bouth Pont
101* 101% Internntlo l4l% 142?;
98*| Linde Teves 138* 131
|Moluksche Hver >73*
jTels Co 119 119*
Bank- en credletlnsteUIngen >HJnb. Onr G Petrol.
Amsterd Bank 152* 152?; 1 Alg Exploratie 10C* 103
47'; iüosf Borneo 30 32
207?; Gem Eigendom l3l
734; Perlak 22*
*93y I ^baksondernemlngeo
152v I Arendsburg
103* Besoekl 8*%
73*
174
93»;
152»;
103*
Escomptobank
Holl Bank Unie
MU Nat HerfstB
N Bank v Z.Af
Ned Credletb B
Rotterd. Bank
Slavenb Bank
Twentsche Bank 156»; 156*
DepOtrractlebcwIjzen eto.
Rott. Bel Cons 196 196
NwNcd.Am.Hyp. 83* 84',;
Nth W Pae H.b 132
Industriële ondernemingen
Alb SuperfosL 135* 135»;
Alg. Norit
Allan Co.
Alw R v. Aand B
Amst BaUast MU
Bergh Pap.fabr
Breda MachJabr.
Buhrmann's Pap
Dikkers
DRU
Emboli en Boutb
218 221
95* 95
33»,; 34*
100 100
155
102 101*
103*
142
142
Diversen
Muller Co. 166!;
Voorl genot aandelen
Phil. G1('/2D'51)
Industriële obligaties
AKU 344
Bergh's Jurg 3'/,
Philips dollJ 3* 97»,
Stokvis 344 97?:
Unll Conv. '49 344
Werkspoor 3'/,
Cockerü 4 91V,
Hazemeycr
Heemaf N.V.
Helneken
Hero Conserven
Holl Stoommeel
Hollandia Kat
Holl. Beton
Draad en Kab
H Kunstz. Ind
Holl. Melksuiker
Int Gew Bctonb
Int Kunstoffen
Internat Viscose
Klinker Isollct
Kondor
Gist en Splt.fabr
Kon N Grofsm
Kon. Ned Zout
K Phorm Broc
Kon Ver Tapijt
K Zwavjt Ketjen
Lett.gfet A'dam
Lyempf
Hlm en Gelat.
F Smulders
Ned Bakkerij
Rubb Vreaesteln
Ned Am. Tittlng
Nedap
„Nleaf"
Ned Scheepsb
N Ind. Vezelv.
N1J ma
Pad Porti. Cem.
Rott Droogd MfJ
Roupoe vd Voort
Rubb Vredesteln
„Schelde"
Sehokbeton
Scholt Aard M.t.
Stokvis
Stork Co.
Unie van IJsfabr.
Unll 6"e c.pr A
ld. 4% all c.p.
103»; 103*
126
155* 156*
122
32*
60
83
rtiee -ondernemingen
Dlv cultuurondcrneralngon
Ngombez) 143 14S
Diversen
Albon Heyn 154
Ned. Walvlscb 84 $3
Schev Expl Mij
Thoms Hav bedr 104 106
KolsL Sabang
Monteom Ward 64*
Wilson Com 11*
174
172*
100
85
z
154
242
243
157
156
115
83*
85
26*
26*
184
184
183*
186*
262
262
150*
150*
116
116
186
186
124*
125»;
128
128
101
101
193*
194
125*
126
41
42*
95*
95%
113
112
70»/,
70
138
139»;
39»/*
38',.
288';
138'/.
89
93*
99
88'/,
88*
114
122
120!'*
120';
120*
85 j;
85
Spoor- en tramwegen:
Dell Spoorweg 38*
Ncd.-Ind Spoorw 11
Haagsche B. sp
Somnrana Joanna
Semaranc Cherlb 3*
Amerikaanse Spoorwagen
37*
10'*
S3
2*
Atchison Topcko
Baltimore
Miss K T
New York Centr
Pennsylvania
Canadian Paclfio
84*
22*
7%
2044
aotf
36*
8*
20*
20*
3644
Amerikaanse fondsen
Am 8emberg
16*
41*
44*
48*
75*
57
55*
16»;
42*
44*
77',
40*
24*
38*
48*
40*
101 1
38*
21*
102
66*/t 67
56* 5744
79',; 79J4
78*
24 24
99»; 9954
3* 3*
Reserve hockey-elftal
DEN HAAG. Als reserves
voor de Ned. Olympische hockey-
ploeg zijn alsnog aangewezen: F.
Hooghiemstra (SCHC) en W. van
Beaumont (Togo). Zij maken de
reis naar Helsinki niet mee, doch
kunnen zo nodig worden opgeroe
pen.
MET zekere spanning zag
ik mijn bezoek oon Oost-
Java tegemoet. Daar is voor
mij, op en langs de grote wegen
het echte Java. Er is daar min
der kleur en minder vrolijk
heid in de menigte dan in de
zeer kleurige en zeer opgewek
te Preanger, maar meer kleur
en meer opgewektheid dan in
de ernstig, haast bedrukt kij
kende, donker geklede bevol
king van de Vorstenlanden.
Er is altijd een stroom van men-
sen langs de weg, een stil en nij
ver zich bewegende stroom. De
vrouwen lopen met rustige rust en
zekere statigheid en gedwongen
met te groter statigheid als zij
op het hoofd de mand met vruchten
of groente balanceren. De mannen
maken een bijzondere indruk van
bedrijvigheid als zij op een sukkel-
drafje hun weg vervolgen, aldus he»
ihythme nalopend en.bepalend van
hun dra--stokken, met een vrachtje
aan ieder einde Die geregeld stro
mende menigte heeft steeds op mij
een indruk gemaakt van bevolkings
dichtheid als ik nergens elders ter
wereld buiten de steden heb opge
daan. Tot het aantrekkelijk beeld
dier wegen horen de gevlochten
door
wellicht van honger omkomt?" De De heer David Brunger, partiuu- nen wilde geven, dat zich achter
heer Marrapit richtte zich nu tot de lier detective, was huurder van die muur weelderig ingerichte
hele groep .Dit zijn mijn plannen. een van d,e zolderkamertjes. Hij ruimen bevonden, waar zijn per-
6)
De heer Marrapit knikte. „Roep
alle bewoners van het huis bijeen!"
beval hij.
Enkele ogenblikken later stonden
alle bewoners van Heron's Holt in
een kring om de eigenaar geschaard
Van juffrouw Armitage aan de ene
kant en George aan de andere had
den ze allen hun plaats ingenomen:
juffrouw Armitage. Clara. Ada. Flet
cher. Frederick. Mary. Margaret en
George.
Met het papier in de hand zag de
heer Marrapit hen aan Hij wees op
Frederick
„Deze knaap zuigt op een afschu
welijke pepermunt Spuw uit!"
Blij met de afleiding richtten al
len hun ogen op de ongelukkige
knaao Hij werd rood en probeerde
tegelijkertijd te slikken en te spu
wen. De tranen stroomden uit zijn
ogen.
„Spuw uit. zeg ik!" donderde de
heer Marrapit. „Je laat je door je
snoepzucht beheersen. Je maag is je
afgod."
.Ik heb vanochtend nog niks te
had van dat kamertje echier ge- soneel zich ophield,
maakt wat er van te maken viel, De heer Brunger maakte zijn bu-
waardoor het op de eventuele be- reau open, ontdekte een flinke si-
zoeker een zeer pretentieuze in- garettenpeuk, die hij aanstak en
druk maakte. Als die bezoeker met begon in zijn krant de uitslagen
de lift de vijfde cn hoogsio verdie- van de paardenrennen te bestudc-
ptng beteikt had, stond hij tegen- ren.
over drie deuren. Op de eerste Om tien uur kwam de „uitge-
las hij: „David Brunger. Admini- breide staf", waarvan in de door
stratie", op de tweede ..David Brun- de heer Brunger geplaatste adver-
Juiirouw Armitage. laat alle scha- gei-( Directie", en op de derde ..Da- tenties sprake was. de trap oprèn-
len en schaaltjes met melk worden vid Brunger, Spreekkamer. nen, in de persoon van lssy Jago,
gevuld. Fletcher plaatst ze op afstan- Deze toespelingen op een groot een jongmens van zeventien jaar,
den van tien meter langs de tuin- personeel en een bloeien 1 bedrijf wiens uiterlijk het onwederlegbaar
muur Bevindt zich de vluchtelinge waren in overeenstemming mei de bewijs leverde, dat hij zijn geld
nog in de nabijheid dan zal ze advertenties, die de heer David niet aan kappers of toiletzeep uit-
daardoor worden aangetrokken. Brunger van tijd tot tijd tn de gaf.
Issy Jago zette zich aan het klei
ne tafeltje en begon de nagels van
zijn vingers te bewerken met een
punt van een buskaartje, waarna
hij zich ging verdiepen in het ver
slag van de zitting van de politie
rechter, zoals dat door de Daily
gingen ze verder. Telegraph werd opgedist,
op de hoogte. Ver- Hij deed dit niet uitsluitend voor
waarvan de uitvoering haar terug
keer moet verzekeren. Hoort toe!
Jij. knaap, begeeft je naar de boer
derij en bestelt zoveel melk als juf
frouw Armitage je opdraagt. Flet
cher. jij en die jongen zijn de wer
kers binnen de muren van mijn be
zitting George. Margaret en juf
frouw Humfray werken daarbuiten
Margaret begeeft zich met juffrouw dagbladen plaatste.
Humfray naar het dorp. Werf een ..Let op uw vrouw", zeiden
legertje dorpsjongens aan. Neem advertenties, en (met kleinere
zelf de leiding bij het zoeken. Laat ter, alsof men de lezer iets
kamponghuisjes met hun, met voe
dingsgewassen dicht, aantrekkelijk
en practisch beplant erf; de kam
pongs met hun visvijvers, hun wa
rongs waarvan men niet begrijpt
hoe zij bestaan en daartoe horen
vooral de traag en krakend voort
rollende ossenwagens. Die menigte
is als vroeger. Men merkt, in ieder
geval uiterlijk, geen spoor meer van
de hartstochten, die haar weinige
jaren geleden zo fel bewogen heb
ben en haar zo heftig uit haar mo-
reel evenwicht hebben gerukt. Men
zegt mij van alle kanton dat deze
gevoelens vervlogen zijn. Tegen-
-door
A
Dr. M. v. Blankenstein
vJ
Am Smelting
Anaconda
BethJehero Steel
Chrysler
Ford Conaaa
Genera) Motors
Hudson Motor
Intern Nickel
-iennecott
Rep Stee)
Standard Brands
U.S Stee)
North Amerlcao
Cities Servlse
ConL Oil
Midcont
Philips
She) Union
Standard OU NJ
Tide Water
Obl. 1 Gron. 4*
Prolongatie
ANP-CBS-Gt'MIDDELDEN
17/6 I 18/6 19/6
Petroleum 134.40 1 34.76
Industrie 185.00 184.07
Scheepvaart 159.56 159 73
Bonken 117.99 118.26
ind fondsen 4l.43| 41.41
Algemeen 131.661131.32
BEURSOVERZICHT
Olie gevraagd
AMSTERDAM. Vrij grote posten
Koninklijke werden bij het begin van
de beurs omgezet als gevolg van vraag
voor buitenlandse meest Amerikaanse,
rekening. De Oliehoek was daardoor het
centrum van de handel cn het hoofd
fonds overschreed weer de driemaal
parikoers De gehele middag bleef do
notering zich tegen dc 300 bewegen,
maar In het verdere verloop ontstond
een lichte reactie, toen het aanbod van
het publick de overhand kreeg. Het slot
kwam op circa 299*. Het viel moeilijk
te beoordelen, of er sprake was van
ruUtransactles olie tegen andere fond
sen.
Unilever was aan de vaste kant en
handhaafde zich. Philips daarentegen
liep tot 149 terug cn AKU moest ander
halve punt prijsgeven
De andere afdelingen van dc markt
telden nauwelijks mee. Cultuurfondsen
lagen over de gehele lïnle iets zwakker
en deden weinig van zich spreken. Dc
Scheepvaartafdcllng was weinig veran-
Clie
lot-
he:
„Roos! Roos!" de kreet ztin, die door
alle lanen weerklinkt George, ook
jij stelt ver en nabij een onderzoek
in. Bestel onderweg aan het station
een rijtuig voor mij. Ik zal me naar
het postkantoor doen rijden en om
een detective telefoneren. Ik heb
nog niet beslist welke." Hij hief
zijn handen omhoog. „Aan de ar
beid. Laat de liefde tot de verlorene
elk van u een aansporing zijn de
anderen te overtreffen in zijn ijver
haar weer te vinden. Fletcher, open
oor wilde fluisteren): „Deze taak
neemt David Brunger van u over
„Wat houdt uw echlgenoot zo laat
op kantoor?"
„Wij stellen
trouwelijke opdrachten op elk ter- 7.ijn eigen genoegen, want de heer
rein worden discreet en op billijke Brunger had hem opgedragen een
condities uitgevoerd door de uit- kaartje niet het adres van het de-
gebreide staf van David Brunger's tective-bureau te sturen aan de in
ervaren detectives. Succes verze- die verslagen genoemde personen,
kerd!" die misschien van de diensten van
II het bureau gebruik zouden willen
Terwijl de heer Marrapit op He- maken. Het kaartje ging dan ver-
ron's Holt zijn huisgenoten stond gezeld van een aantal ongevraag-
het venster. Die onverbeterlijke toe te spreken stapte de heer Da- de aanbevelingen van cliënten, die
knaap heeft de atmosfeer vergif- via Brunger in Bolt Guildings de de heer Brunger voor elke gele-
*igd." deur binnen van „David Brunger, genheid afzonderlijk dicteerde.
VIJFDE HOOFDSTUK Directie," Het behoorde bovendien tot de
Een telefoon, een gaskacheltje, taak van lssy de cliënten te ont-
Een detective op Heron s Holt een bureau, een bureaustoel, een vangen.
Bolt Buildings in Westminster is gemakkelijke stoel, een eenvoudig Als er geklopt werd deelde hij
een reusachtig rood bakstenen ge- tafeltje en een stoel met houten onveranderlijk mee, dat de .„direc-
bouw, dat daar niet lang gelodxn zitting vormden de inventaris. teur" momenteel in bespreking was.
neergezet is op de plaats van een „Zelf ben ik met een eenvoudige liet de bezoeker een kwartiertje
eten gehad", protesteerde Frederick, aantal armzalige oude huisjes, die omgeving tevreden", placht de heer wachten, en diende hem dan bij de
Zoals juffrouw Porter bij een vorige noodzakelijk afgebroken moisten Brunger te zeggen tegen de cliën- heer Brunger aan. Als hij in het
gelegenheid leed hij ondraaglijke worden. In Bolt Buildings Kan men ten, d;e in de gemakkelijke stoel gesprek Scotland Yard te pas kon
pijn. voor drie a vijfhonderd pond per plaatsgenomen hadden. En als hij brengen liet hij dat nooit na. Een
.En geen ontbijt wordt je deel jaar een hele verdieping huren of het woord „zelf" uitsprak maakte en ander maakte meestal diepe in-
tenzij de Roos gevonden is. Harte- tegen vijf en veertig pond een en- hij een hoofdbeweging in de rich- druk op de cliënt,
loze!! Hoe kun je eten terwijl zij kei kamertje vlak onder het dak. ting van de muur, alsof hij te ken- (wordt vervolgd)
over de blanke is haar houding, zo
als vroeger, die van stille, zij iet
niet onwelwillende onverschillig
heid. Misschien is daarin wat
meer zelfbewustzijn gekomen dan
te voren. Zeker onder de jon
geren. Indonesische strijders, gue
rilla's van lange duur, die zich zelf
nu mei de Nederlander en het Ne
derlands persoonlijk verzoend ver
klaren, vertellen mij niet zonder
bitterheid dat in vele ouderen nog
steeds een gevoel leeft dat hen in
iedere Europeaan een meerdere doet
zien. Sloeg dit enkel op de volks
klasse?
Nu is Oost-Java, wat misdaad be
treft, weer een veilig land. Eens zal
ik van de klachten van rubber-
koffie- en suikerplanters voorzo
ver suikerplanters nog bestaan
moeten gewagen. Maar deze vormen
een merkwaardig sociale en psycho
logische nadeining van de revolutie,
feitelijk een revolutie op zich zelf.
Zij kunnen een beslissend element
vormen in de, niet bijster licht uit
ziende toekomst van Java. Maar er
zijn geen overvallen meer. geen
roof en moord. De diefstal, lie lang
de haven van Surabaja geteisterd
heeft, is tot het normale terugge
keerd.
ER is niets te merken van vijand,
schap tegenover de blanke
Men is belel%l, waar dit te pas
komt. MIJ zwerftochten langs ie
wegen, uit oude liefde onderno nen,
hebben mü geen teleurstellingen
Sebracht. Ik bezocht Malang op een
ondag. Op de passar vf-Jrongen
zich duizenden en -iuizeiloen. en ik
was de enige vreemdeling iVlr>n iam
op de juiste wijze geen notitie van
de Nederlander, maai men liet mij
door met een glimiacb en vriende
lijk gaf men mij gevraagde inlich
tingen. Die markt wes een tafereel
van pleizierige gemoedsrust, zoals
dat steeds geweest was.
Een ogenblik kree- 1 r-n indruk
van een vijandige omgeving, toen i pees elftal georganiseerd
wij. in Midden Java, stil iield«'n
voor het politiecenfi urn van Magc-
lang, waar onze begeleiders een es
corte gingen vragen voor de weg
naar de Borobudur. Men vond dat
beter als wij de hoofdweg verlieten.
Want de. in de Vorstenlanden ma
rauderende muiters verplaatsen zien
soms onverwacht. Daar stond jei:
menigte van somber, soms wrokkig
kijkende mensen. Maar weldra
bleek: Het betrof niet ons Want die
menigte wachtte tot de gevangenis
hekken zich zouden openen voor hei
bezoekuur. Bijna allen brachten le- I hartelijkheid, als vrienden De ga:
vensmiddelen, soms ook wel trac vrijheid was er als vanouds
derd Opmerkelijk is de betere houding
voor de stockdividenden. De animo van
het publiek op het lage niveau Is ken
nelijk aan het groeien, hetgeen uit de
stijgende prijzen van de stockdlvldcn-
den blijkt, zoala b|Jv dat van R. S.
Stokvis, hetwelk gisteren begon op
104 maar vandaag reeds hoger ge
noemd werd.
In het algemeen marktbeeld kwam
later weinig verandering. Er vormde
zich weer een hoek In algemene explo
ratie zonder grote veranderingen. Obli
gaties Ned Ind Spoor waren beter ge
stemd De algemene marktomzet Is
gisteren beneden 1 mlUlocn gulden ge
bleven. Of er vandaag meer is omge
gaan viel nog moeilijk te bekijken,
rnaar zou mogelijk zijn, gezien dc gro
tere belangstelling In olie.
Prolongatie 3* pet.
Op 6 Juli wellicht
tegen Italië
AMSTERDAM. Als oefening
voor Helsinki zal zeer waarschijn
lijk op Zondag 6 Juli in het Wa
generstadion de hockeywedstrijd
NederlandItalië worden gespeeld.
Italië is ongeveer van dezelfde
kracht als Zwitserland cn Frank
rijk. Voorts is het thans definitief
dat Pakistan in Nederland vier
wedstrijden komt spelen, n.l. 2 Juli
tegen een Haags elftal. 5 Juli te
gen een Goois elftal, 6 Juli tegen
een Oostelijk elftal en 9 Juli tegen
een Zuidelijk elftal. De volgorde
van deze wedstrijden wordt moge
lijk nog gewijzigd.
In deze periode zal niet gespeeld
worden tegen de Nederlandse
Olympische ploeg Wel zullen de
spelers van deze ploeg Ingedeeld
worden in de vier te vormen ploe
gen. waarvan echter de kern zal
bestaan uit respectievelijk Haagse,
Gooise Oostelijke en Zuidelijke
spelers.
Het programma van het Neder
landse elftal na de O.S. luidt:
3 Augustus (Wagenerstadion) Ne
derlandIndia, 6 Augustus (idem)
NederlandPakistan
Voorts wordt, naar bekend is op
2 Augustus in het Olympisch Sta
dion te Amsterdam een wedstrijd
Olympisch kampioen 1952Euro-
Uitie mee In eens echter begreep ik
beter hei sinistere: Wij naderden
het Ujokjase. De somberheid trof
mij toen niet meer als onbekend
Zij is het oude kenmerk der feoda
liteit. De nieuwe tijd en een gemo
derniseerd feodaal bewind hebben
de oude atmosfeer nog niet over
wonnen Maar ook hier vc-r geen
verschijnselen van rassentiment
Men was beleefd als vroeger. De
autoriteiten ontvingen ons met eer
