Adenauer capituleert voor
yerzet in regeringscoalitie
Kees Pellenaars zwijgt in
alle talen....
Ratificatie verdragen
op de lange baan
Kiesraad werkt onder
hoogspanning
Eetlust
Ook op het strand
Belastingaftrek van
giften aangenomen
Drukste tijd valt in dagen na
de verkiezingen
Russisch protest
in zake Triest
Amerikaanse mijnwerkers
best verzorgd
ONZE PLANNEN VOOR DE TOUR?
Italianen jaloers op hechtheid
van Nederlandse ploeg
Legeroef eniiigen
aan Noordpool
een succes
HOE VINDT DE VERDELING
DER ZETELS PLAATS?
Samenstelling Tweede
Kamer sedert 1918
I
6
5
3
uensdag 25 Juni 1952
BONN. Adenauer heeft er Dinsdag in een zitting van het
kabinet van afgezien om het tijdschema, dat hij zich had ge
steld voor de ratificatie der verdragen met het Westen, aan
te houden. Hij is gecapituleerd voor het verzet in zyn eigen
coalitie en heeft daardoor het risico vermeden, dat zijn tydplan
door de Bondsdag zou worden verworpen. Daarop was grote
kans, want het seniorenconvent uit de Bondsdag had zich er
reeds tweemaal tegen uitgesproken. Een nederlaag van Ade
nauer in het parlement zou koren op de molen der oppositie
zyn geweest, die overigens door Adenauers capitulatie in eigen
kring toch krijgt wat zij wenste: uitstel der ratificatie voor
geruime tijd.
De Bondsdag zal nu weliswaar
de Conventie van Bonn en het
E.D.G.-verdrag in eerste lezing be
handelen, maar op 20 Juli gaat hij
voor zes weken op reces. Dat be
tekent, dat de ratificatie niet eer
der dan in October een feit kan
zijn. Het kan zelfs wel November
worden. Adenauer heeft zijn illu
sie, dat West-Duitsland het eerste
land zou zijn, dat de verdragen
ratificeert, moeten opgeven voor de
in regeringskringen steeds meer
veld winnende gedachte, dat eerst
de conferentie van de Grote Vier
over Duitsland moet hebben plaats
gevonden.
Bovendien leeft sterk het verlan
gen, dat eerst het Constitutionele
Gerechtshof in Karlsruhe uitspraak
moet hebben gedaan over de grond
wettigheid der verdragen. Als voor
proefje zal het Hof op 29 Juli uit
spraak doen over het in Novem
ber 1949 gesloten verdrag over de
kolen- en staalgemeenschap. Dit is
niet aan de goedkeuring van het
parlement onderworpen, omdat de
regering op het standpunt stond,
dat het hier geen internationaal ver
drag betreft maar een overeenkomst
met de bezettende mogendheden in
het kader van het bezettingsstatuut.
De sociaal-democratische oppositie
heeft dit geding, waarin de plei
dooien Dinsdag zijn gehouden, aan
hangig gemaakt.
(Advertentie I. M.)
Om Zuurbranden
op de maag te blussen:
Eén of twee Rennies nemen.
En zo kunt U dan weer zonder zorgen
alles eten wat U graag lust; zonaer
vrees voor die brandende pijn. Kijk eens
om U heen hoe tientallen mannen en
vrouwen het gebruik van Rennies tot
een vaste gewoonte maken. En met
succes. Zij weten niet meer wat bran
dend maagzuur isl
Koningin zal vernieuwd
Gouds stadhuis openen
GOUDA. Op 18 Juli zal Konin
gin Juliana hier het gerestaureerde
stadhuis officieel openen. Tevens zal
zij bij deze gelegenheid de Heksen-
waag in Oudewater, 't patriciërshuis
van de stichting Bisdom van Vliet te
Haastrecht en de Koninklijke Ver
enigde Tapijtfabrieken te Moor
drecht bezoeken.
Italië en Griekenland
erkennen Faroek als
..koning van Soedan"
CAIRO. De Griekse zaakge
lastigde in Cairo heeft zich naar
de Egyptische minister van Bui
tenlandse Zaken. Hassoena Pasja,
begeven, om hem op de hoogte te
stellen van het besluit van zijn re
gering. om koning Faroek als „ko
ning van Soedan" te erkennen.
Uit Cairo is voorts gemeld, dat
ook de Italiaanse zaakgelastigde de
Egyptische minister heeft bezocht,
om hem officieel er van in kennis
te stellen, dat Italië de koning als
koning van Soedan erkent. Naar
verluidt zullen de Griekse en Ita
liaanse ambassadeurs spoedig hun
geloofsbrieven aanbieden.
(Van onze parlementaire
redacteur)
DEN HAAG. De Eerste Ka
mer ging Dinsdagmiddag z.h.s. ac-
coord met het voorstel van minis
ter Lieftinck om fiscale faciliteiten
te scheppen ten behoeve van ker
kelijke, liefdadige, culturele en
wetenschappelijke instellingen. Ge
lijk bekend wil het wetsontwerp
dit bereiken door belastingaftrek
toe te staan wegens giften door
particulieren of lichamen aan der
gelijke instellingen. Deze aftrek
zal beperkt zijn tot maximaal drie
pet van het loon, inkomen of de
winst en wordt slechts toegestaan
voor zover deze giften meer belo
pen dan twee pet van het zuiver
inkomen of een pet van de
winst en tevens een bedrag van
100 te boven gaan.
.Westerlings raadsman zal
Meine Pot en Colson
verdedigen
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM. Mr A. G. Veld
huis, de raadsman van ex-kapitein
R. Westerling, zal ook de verdedi
ging op zich nemen van J Meine
Pot en F. A. Colson, beiden ver
dacht van de aanslag op de Indo
nesische militaire attaché, luitenant
kolonel M. T. Harjono.
DEN HAAG. Op de deur van een der vertrekken in het
departement van Binnenlandse Zaken staat het woord „Kies
raad". Achter die deur hebben dezer dagen enige mensen tot
over de oren in het werk gezeten en dat zal ook in de komende
dagen nog het geval zijn. Het zijn de ambtenaren, die het admi
nistratieve centrum vormen van de verkiezingen en die uitein
delijk de verantwoordelijkheid dragen voor de juiste telling
der stemmen.
V.S.-S.U.-twist punt
Besprekingen over
teruggave schepen
vastgelopen
WASHINGTON. De Russisch-
Amcrikaansc besprekingen over de
teruggave van door de Sowjet-Unle
tijdens de oorlog geleende schepen,
zfjn Dinsdag wederom vast&t-'lopen.
De Sowjet-Unie weigerde haar
aanbod om 186 Amerikaanse sche
pen terug te geven, welke zij op
grond Van de leen- en pachtwet
indertijd, gekregen heeft, te hand
haven, indien de Verenigde Sta
ten er niet mee instemmen om eni
ge van de 167 Amerikaanse sche
pen. die Je Sowjet-Unie verder nog
bezit, aan haar te verkopen.
De onderhandelingen waren on
langs weer •befi'onnen, toen Rus
land onverwachts het genoemde
aanbod deed. De Verenigde Staten
zullen nu een officieel antwoord op
de desbetreffende Russische nota
van 16 Jum opstellen, zo deelden
Amerikaanse functionarissen mee.
LONDEN. De Sowjet-Unie
heeft te Moskou bj de Britse en
de Amerikaanse ambassade gelijk
luidende nota's ingediend. Hierin
wordt geprotesteerd tegen de in
Mei getekende overeenkomst van
de V.S., Engeland en Italië, waarbü
bepaald werd, dat Italië een groter
aandeel in het bestuur van Triëst
zou krijgen.
DE poppenkast van de Dam in
Amsterdam met de houten Jan
Klaassen en zijn bazige Katrijn,
de nationaal befaamde tekenaar,
de bekende muzikant met zijn
even bekende St. Bernhardhond,
en het pierement zij allen stonden
Dinsdagavond voor de telcuisie-
camera, die ditmaal pericht was
op het hart van Amsterdam Graag
geziene muzikanten in Volendam-
se klederdracht zorgden voor een
vrolijke stemming en de Veluwse
boerendansers uit Pulten hadden
voor deze gelegenheid hun woon
plaats verlaten en waren naar het
hart van de hoofdstad gekomen
om er hun kunnen te demonstre
ren. Deze rechtstreekse televisie
reportage werd verzorgd door de
NCRV.
(Advertentie LM.)
Toen ons land in 1917 het stelsel
der evenredige vertegenwoordiging
invoerde, werd het Centraal Stem
bureau opgericht, dat dus dit jaar,
thans onder de naam „Kiesraad",
zijn 35ste verjaardag viert. Vóór
1917 was een Centraal Stembureau
overbodig, omdat Nederland tóen,
evenals thans Engeland nog, dis-
tricls-verkiezingen kende, en elk der
100 stemdistricten een afgevaardigde
naar de Kamer van Honderd zond.
Al b(j de oprichting van het Centraal
Stembureau werd het als een Hoog
College van Staat beschouwd, d.w.z. dat
het C.S.B. niet onder een Ministerie
ressorteert, maar rechtstreeks verant
woording verschuldigd Is aan de Eerste
en Tweede Kamer. De leden van het
college worden dan ook benoemd door
de Koningin en meestal is het zo, dat
bil de samenstelling rekening wordt
gehouden met de politieke verhoudingen
van het ogenblik.
De naam Kiesraad werd ingevoerd
met het inwerking treden van de
nieuwe kieswet in 1951. Men heeft
daarmee getracht, om de tweeledige
taak van het college tot uitdrukking
te brengen: in de eerste plaats nl.
het vaststellen van de uitslag dei-
verkiezingen der Staten-Generaal en
het verrichten van alle daarmee
verbandhoudende werkzaamheden,
maar daarnaast ook de functie van
adviserend lichaam, om de minister
van Binnenlandse zaken desge
vraagd van advies te dienen bij de
uitvoering van de Kieswet.
Thans is het de eerste taak van
de Kiesraad, nl. die van het vast
stellen der verkiezingsuitslagen en
de bijbehorende werkzaamheden,
welke de meeste hoofdbrekens kost.
Zij hebben o.a. reeds al de candi-
datenlijsten met de plm. 4500 namen
uit alle kieskringen moeten gereed
maken en laten drukken. Maar het
drukst wordt het op de dagen na
de verkiezingen zelf. Dan komen
immers de uitslagen van de Provin
ciale Saten voor de Eerste Kamer
verkiezingen en die van de achttien
hoofdstembureau's voor de Tweede
Kamer vrijwel tegelijkertijd binnen
druppelen.
Uiteraard is het publiek dan al op
de hoogte van de onofficiële
uitslagen, maar daarvan trekt men
zich niets aan. Dag en nacht werkt
men door om met behulp van zes
rekenmachines met bemanning, („ge
leend" van het Centraal bureau voor
de Statistiek) uiterst nauwkeurig de
uitslagen op te tellen en te controle
ren.
Op 26 en 27 Juni komen de Eerste Ka»
meruitslagen binnen van de Provinciale
Griffies en in een openbare zitting van
de voltallige Kiesraad. 's middags om
12 uur in de Trouwzaal van het Haagse
stadhuis op 28 Juni wordt de officiële
uitslag voor de Senaat bekend gemaak'
en tegelijkertijd de kennisgevingen van
benoeming toegezonden aan de pas ver
kozen leden.
En ten slotte komt dan op 1 Juli
dezelfde tijd en dezelfde plaats, de Kies-
raad nogmaals ln het openbaar bijeen,
nu om de nieuwe Tweede Kamerleden
officieel bekend te maken
Pas daarna zal ook de administra
tieve afdeling van de Kiesraad een
diepe zucht kunnen slaken en zeg
gen, Jat de Parlements-verkiezingen
1952 achter de rug zijn.
(Van onze correspondent)
NEW YORK. Dank zy John L. Lewis is zes jaar geleden een So
ciaal Fonds voor de Verenigde Mijnwerkers (United Mine Workers
Welfare Fund) in het leven geroepen. Werkgevers betalen voor iedere ton
gedolven en verkochte steenkool 30 dollarcents aan het fonds. De reserve
bedraagt thans S 100 millioen.
De drie beheerders, waarvan één
de werkgevers, één de werknemers
vertegenwoordigt en de derde neu
traal is, wisten in 1951 de admini
stratiekosten te beperken tot 2.5
millioen, geen hoog cijfer wanneer
men bedenkt dat de uitgaven 82
millioen bedroegen. 440.000 Mijn
werkers, werkenden, en gepension-
neerdei\*profiteren van het Fonds.
Het mijnwerkerspensioen bedraagt
100 dollar per maand. Mijnwerkers
en hun gezinnen hebben recht op
vrije geneeskundige hulp en zieken-
huisverpleging, op hulp bij gedeel
telijke invaliditeit, op een overlij
densuitkering van 1000 dollar, en
op een uitkering bij invaliditeit, die
30 per maand bedraagt, plus 10
per maand voor de echtgenote en
voor ieder kind.
Binnenkort wordt begonnen met
de bouw van tien hospitalen met
tezamen 1000 bedden. De verstrek
king van kosteloze tandheelkundige
hulp is echter te kostbaar gebleken.
Het Fonds werkt tot aller tevreden
heid. De werkgevers hebben de er
varing opgedaan dat het een heil
zame stabiliserende invloed uit
oefent op de verhouding met de
arbeiders. Aangezien de bijdragen
afhankelijk zijn van de hoeveelheid
gedolven steenkool, zien de werk
gevers in het fonds bovendien een
middel om de duur van stakingen
te verminderen.
Men behoeft er echter niet aan te
twijfelen dat Lewis de mijnwerkers
zal laten staken wanneer hij dat
noodzakelijk acht om kracht aan
een actie voor herziening der ar
beidsvoorwaarden bij te zetten!
(Van onze speciale verslaggever in de Tour de France)
BREST. Dinsdagavond Het Franse sport
dagblad L'Equipe omgeeft zichzelf nu niet be
paald met het aureool der op
perste bescheidenheid, wan
neer het in zijn uitgave van
vandaag laat weten, dat de or
ganisatie van de Tour de Fran
ce, haar organisatie dus, in de
wereld haar gelijke niet heeft.
Maar de waarheid, de echte
onvervalste en klare waarheid,
doet zij er allerminst geweld
mee aan. Het pakt u elke keer opnieuw, wan
neer ge na uw simpele aanmelding-per-brief
aan het adres in de Rue Montmartre te Parijs
een paar maanden later in de startplaats alles
vindt liggen, wat uw deelname aan deze wie-
naam moet maken. Uw autoplaten en identi
teitskaart, uw pasjes voor het passeren van
grenzen, uw lijst met dagelijkse adressen van
officials, renners en telefoonkantoren, uw invi
tatie om in bepaalde étappes op te treden als
lid van een jury, die de beste dagprestaties
moet beoordelen en belonen, uw uitnodiging
voor een stuk of wat erewijntjes, uw ballpoint
aangeboden door de firma zus en uw imitatie
lederen map om alles bij elkaar te houden van
de maatschappij zo. Het is een staaltje regie
dat inderdaad zijns gelijke niet heeft. En wan
neer ge dan nog even afdaalt in de cqtacomben
van de Halles St. Louis om te zien hoe perfect
en tot ieders genoegen de materiaal-voorzie
ning van de renners en hun staf verloopt, zijt
gij allicht geneigd voor deze perfecte organi-
ler-cavalcade van 25 dagen mogelijk en aange- satie met enige eerbied uw hoed te lichten.
Wendt u voorts tot de Zwitsers gevoeglijk als duivels betiteld kan
en gij zult ervaren, dat de rustige
zekerheid waarmee de zonen van
Teil het vorige jaar de tour reden,
niet meer bestaat. Allicht niet. Nu
met Koblet en Schaer hun twee
beste mensen zijn uitgevallen, en
de slimme Kubler zich liever voor
bereidt op het wereldkampioen
schap. behoeven zij zelfs de schijn
niet meer op te houden. Hun chef
d'équipe heeft gisteren dan ook een
beetje beteuterd de nieuwe gele
truien bekeken die men hem liet
zien. Nu is het jouw beurt, zei hij
later tegen Pellenaars. Maar die
maakte 'n gebaar van: „Toe nou!"
en zweeg verder in alle talen.
De Fransen, die nu de tijd heb
ben gehad om over het gemis van
hun chèr ami Bobet heen te komen,
hebben hun houding al bepaald.
Ploegleider Bidot heeft zelf de me
ning al kunnen opbrengen, dat het
uitvallen van Bobet ae ploegtac-
tiek vereenvoudigd heeft. In alle
Franse bladen kan men verder le
zen, dat Geminiani. die met Robic
nu een van de kopmannen zou zijn
geworden, in een buitengewone
physieke conditie verkeert, van ge
zondheid blaakt en van harte be
reid is deze 39ste Tour de France
voor zijn rekening te nemen. Waar
van acte.
Intussen is die vlotte gang van
zaken toch niet in staat om te
zorgen dat iedereen hier met een
glimlach op de lippen rondloopt.
De Italianen bijvoorbeeld, die in
1949 alleen maar even hun schou
ders ophaalden wanneer je de vete
tussen hun campionissimi en het
lapmiddel van het concordaat ter
sprake bracht, zijn nu allemaal
even duidelijk als hun collega die
wij Zondagavond in Parijs tegen
het lijf liepen. Bereidwillig vertel
len ze ons. dat de puntenvoorsprong
van Bartali in de koude oorlog te
gen Fausto Coppi groter en groter
wordt, aangezien de Florentiin elk
uur van de dag gebruikt om zijn
eeuwige rivaal met een sadisme dat
worden van diens a propos te bren
gen. Intussen doet Coppi uiterlijk
alsof er niets is gebeurd. Toen wij
gisteravond via de vallei van Che-
vreuse naar Brest reden, passeer
den wij hem met zijn trainings
makkers op een tochtje van onge
veer 150 km. En op alle mogelijke
vragen aangaande het conflict zegt
hij: „Ik zal gewoon mijn wedstrijd
rijden en mijn kansen verdedigen.
Later zullen wij wel weer eens
zien." En Magni9 „Ik ben de las
tige derde", lachte die, toen wij
hem na3r zijn positie in de squa-
dra vroegen
Dergelijke geluiden hoort men in
het Nederlandse kamp (gelukkig)
niet. Ondanks de Zwitserse chef d'
équipe en ondanks niemand min
der dan de heer Goddet zelf, die
onder deze omstandigheden veel
van onze landgenoten verwacht,
werd er niet gegoocheld met voor-
spellmgen en verwachtingen, die
weliswaar een plaatsje zouden krij
gen op de voorpagina van L'Equipe
maar die toch altijd prognoses zou
den zijn en blijven van bedenkelijk
allooi.
VAN BETEKENIS
Desalniettemin ligt daar het feit,
dat onze landgenoten op het ogen
blik als een partij van betekenis
worden beschouwd. Iedereen vraagt
naar hun conditie die uitstekend
is en hun plannen. De Italianen
met hun hele hoge persoonlijke
troeven in Coppi. Bartali en Magni,
zijn ronduit jaloers op deze jonge
en tamelijk sterke en vooral in ka
meraadschappelijke zin zo hechte
équipe. De Belgen komen er rond
voor uit, dat deze Nederlandse
ploeg de hunne wel eens zou kun
nen verslaan en de Luxemburgers
hebben er ondanks Goldschmidt en
Diederich ook geen overmaat van
vertrouwen in. Maar bij de Neder
landers leeft dat vertrouwen nu
juist wel. Niet een vertrouwen dat
gericht is op de kortstondige glorie
van verleden jaar, maar èen ver
trouwen dat voort komt uit geloof
in hun mogelijkheden en opperste
saamhorigheid.
Pellenaars vertelde ons. dat hij
liever een deelnemersveld had ge
zien met Bobet en Koblet. omdat
zijn jongens dan misschien van een
geweldige rivaliteit tussen alle
grootmachten profijt zouden kun
nen trekken. Maar daar staat te
genover, dat de verzwakking van
die sterke ploegen (Zwitsers. Fran
sen en Italianen, hetzij als gevolg
van indispositie der favorieten, het
zij van onderlinge naijver) de grote
verschillen tussen de sterkere en
zwakkere équipes belangrijk heeft
verkleind. Het zou valse beschei
denheid zijn. wanneer wij niet wil
den toegeven, dat in dit gezelschap
en onder deze omstandigheden onze
Nederlandse equipe niet een be
hoorlijke rol zou kunnen spelen,
ook al blijven Fransen en Italianen
ons ook nu nog onbetwist te sterk.
OTTAWA. In het afgelopen
half jaar hebben 150 Canadese en
300 Amerikaanse geniesoldaten ln
Alaska oefeningen gehouden. Deze
oefening, „Eager Beaver" genaamd,
waarmee men de prestaties van de
soldaat en de kwaliteit van dc ge
wone uitrusting in een gebied, waar
de temperatuur tot 51 graden onder
nul daalt, wilde beproeven, is een
succes geworden, aldus meldt het
Canadese lcgerhoofdkwarticr.
De manschappen hebben twee
landingsbanen in Alaska aangelegd,
groot genoeg voor viermotorige
vliegtuigen. De troepen hadden
geen speciale opleiding ontvangen
en werkten met de gewone mili
taire uitrusting, die aangepast was
aan, doch niet speciaal ontwoipen
voor de Noordpool Het bleek, dat
soldaten met lage bloeddruk, zwak
ke voeten of slechte ogen moeilijk
lange tijd achtereen konden wer
ken. Nieuwe smeermiddelen, spe
ciaal voor de Noordpool bestemd,
maakten het mogelijk het zware
oorlogstuig ook bij zo zware vorst
te gebruiken.
(Advertentie LM.)
MEER dan een uur lang had de
dominee in zijn provinciale
werkkamer vurig op m\j ingepraat.
Toen stond alle stof voor het inter
view in mijn notitieboekje cn rees
ik, een beetje groggy, overeind.
„Ik breng u even naar de trein",
zei hij, nog altijd kwiek.
„O, doet u geen moeite", ant
woordde ik. „Ik ga tóch eerst nog
even wat eten voor ik terugreis."
Daar schrok hij uan on. Hereme-
tijd moest ik nog tafeten? Foei
foei cn hij had maar zitten bab
belen. Wat klungelig van em.' Ik
zou wel gedacht hebben
„Wij hébben al gegeten en ik
moet tot mijn spijt direct weg. maar
mijn vrouw maakt nog wel even
tcat voor u toarm", riep hy bedrij
vig en hij u>ui/de myu tegenwer
pingen met marmerwitte hand zó
achteloos het venster uit, dat ik
even later in zijn huiskamer „aan
genaam" riep tegen een corset-
strenge dame. met een van spaghet
ti gebreide jumper aan, die haar
teleurstelling knap verbeet cn naar
de keuken terug marcheerde gelijk
een generaal, aie zich gaat over
geven.
Zodra zij loeg tqas kwam een blo
zend oud mannetje gehaast de ka
mer binnen, liep naar de kast, haal
de een trommeltje te voorschijn, en
nam er drie koekjes uit, die hij in
zijn broekzak stopte. Daarop keek
hij mij even aan, knipoogde en leg
de de ivijsvinger op de lippen.
„Wat kom je doen?' vroeg hij, op
eens lusteloos, als een kind-zonder-
vriendjes op Zondag.
„Eten", zei ik.
Hij schudde beslist van neen.
„We hébben al gegeten", meldde
h\j op de melancholieke toon van
iemand die soreekt over mooie, doch
onherroepelijk voorbije tijden.
„Tóch wel", zei ik en ik legde
hem de zaak even uit. Terwijl ik
sprak klaarde zijn pezicht helemaal
op Wéér snelde hu naar de kast,
nam er een tolt kleed uit, dekte
handig de tafel en zette een bord
neer. Toen hij juist neuriënd mes,
lepel en vork hun plaats gaf, trad
de domineesvrouw met een klein
pannetje binnen en bleef misprij
zend by de deur staan.
„Nee opa!" riep zy streng. „Het
eten is voor die meneer. Jij hèbt al
gehad."
„En ik dek alleen even de tafel!"
sprak hij verongelijkt.
„Ja, ja, dat kén ik", zei ze en
zich tot mij ivendend: ,,'t Is mijn
schoonvader, meneer. Hij wil de
héle dag eten. En dat is niet goed
voor hem. Hij kent geen beheer
sing!"
Ze deed de soep op het bord en
keerde terug naar de keuken, na
nog een bezorgde blik op het man
netje te hebben geworpen, dat met
geveinsde aandacht voor de boe
kenkast stond. Zodra ze weg was
trippelde hij naar mij toe, schoof
gezellig een stoel bij en zei, op hel
bord wijzend:
„Eet je dat allemaal op?"
„Ik weel het nog niet", antwoord
de ik en nam een paar hapjes, die
hij zo spytip nakeek dat ik hein al
gauw het bord toeschoof. Mijn le
pel hoefde hij niet. Hij had er zélf
een in zijn binnenzak. Met het eigen
gereedschap schrokte hij de soep nu
opmerkelijk behendig naar binnen.
Hem te zien eten maakte me nog
hongerigerzodat ik blij was met
het vlees en de aardappelen, die de
tweede gang vormden, maar nauwe
lijks had de gastvrouw zich voor de
toespijs naar de keuken begeven
of hij hief weer aan;
„Ik krijg ook wat, hè9"
„Ieder de helft", sloeg ik voor.
„Goed ik deel wel effe", riep
hij, een dolkmes trekkend dat hem,
onder zijn jasje als een zwaard op-
zijde hing. Erg eerlijk ging het niet
toe. Het was trouwens een wassen
neus. want wc aten tegelijk van één
bordje zodal zijn razend tempo hem
viervijfde van de portie deed toe
vallen.
Het kleine, keiharde puddinkje
moest hü mij laten, omdat zijn
schoondochter tijdens de nuttiging
in de kamer bleef. Hij zat er wel
afgunstig naar te kijken en had een
lichte wrok in de ogen, by het af
scheid.
Op het station heb ik daarna wat
gegeten. Alléén.
KRONKEL.
Hoe worden na een verkiezing de
zetels van de Tweede Kamer ver
deeld? Dat is de vraag, die op en
na eendag als vandaag altijd weer
opnieuw wordt gesteld. Om haar te
beantwoorden nemen we, gemaks
halve, om met hanteerbare getallen
te werken, een ogenblik aan, dat
in totaal 1 millioen geldige stem
men zijn uitgebracht. De kiesdeler
(stemmen, gedeeld door aantal ze
tels) is dan 10 000
Nemen we verder aan, dat we te
maken hebben met zes partijen, die
respectievelijk de volgende aantal-
stemmen hebben verworven: A
447 000. B 354.000 C 172.300, D 14.700,
E 7.400 en F 4 600
Bij de eerste verdeling krijgt A 44
zetels. B 35. C 17 en D 1 zetel. Sa
men 97 zetels. Welke partijen moe
ten nu de drie zetels hebben, die
"3
C
C
Verb. 1
5
5T
P.v.d.A.
c
a
-i
O.H.U.
Z
d
5
r-
O
K.N.P.
K.V.P.
c
<3
C
D
s
c
E
X)
«5
VVD.
e>
Totaal
zl
1918
13
7
2
30
22
5
-
15
6
100
1922
IC
11
'2
-
-
32
-
-
20
5
-
-
1
10
8
100
1925
13
11
1
-
-
30
-
-
24
-
-
2
9
3
100
1929
12
11
2
-
30
-
-
24
-
-
3
8
100
1938
14
10
4
-
-
28
-
1
22
6
-
-
3
7
6
100
1937
17
8
3
-
-
31
-
2
23
6
-
-
2
4
4
100
1946
IS
8
10
-
-
32
-
29
-
-
2
6
-
100
1948
13
9
8
-
-
1
32
-
27
-
-
2
8
-
100
1952
-
-
-
100
nog te verdelen over blijven? In
ons land bedient men zich hiervoor
van het stelsel van de grootste over
schotten.
Het grootste overschot heeft E,
dan volgen A, D, F. B en C. De drie
zetels zouden dus moeten toevallen
aan de partijen E, A en D. Bij na
dere beschouwing blijkt echter, dat
A voor 45 zetels nodig had 447 000
stemmen, d i. per zetel gemiddeld
9933. Per zetel hadden nodig B 10.114,
C 10 135, D 7350 en E 7400 stemmen.
De kleinere partijen krijgen hun ze
tels dus veel goedkoper dan de
grote. Om dit bezwaar enigermato
te ondervangen is voor de tweede
verdeling een minimum gesteld van
75 van de kiesdeler. In ons voor
beeld moet dus elke zetel ten min
ste 7500 stemmen opbrengen. D en
E komen daar niet aan toe en krij
gen dus niet meer dan respectieve
lijk 1 en 0 zetels. De drie overschot-
zetels komen aan A, B en C.
De mogelijkheid bestaat, dat alle
partijen, die daarvoor in aanmer
king komen een rest-zetel hebben
ontvangen en er dan nóg zetels te
verdelen over blijven. In zo'n geval
treedt het stelsel van de grootste
gemiddelden in werking. Voor elke
lijst wordt uitgerekend, hoeveel
stemmen zij, na toekenning van nog
een zetel, gemiddeld per zetel op
levert. Wie het grootste gemiddelde
behaalt krijgt de zetel. Hierbij geldt
niet meer de minimumgrens van
75 van de kiesdeler.
Wanneer echter bij de eerste ver
deling van de zetels er niet aan
stonds minstens 85 kunnen worden
toegewezen, worden de overigen
niet volgens de grootste overschot
ten, maar volgens de grootste ge
middelden verdeeld. De bedoeling
van deze bepaling is, dat zij nim
mer wordt toegepast. Zij is in 1923
in de Kieswet opgenomen om een
„gokspel" met veel lijstengroepen te
voorkomen. Want hoe meer afzon
derlijke lijstengroepen, hoe meer
restzetels. Komt het dan tot toepas,
sing van het stelsel der grootste gc-
middelen, dan zijn de „gokkers"
met kleine lijsten-groepen de dupe.
Aanleidnig was het feit, dat R.K.
en A R. bij de verkiezingen van
1922 hun lijsten tot respectievelijk
6 en 4 groepen verbonden er op
speculerende voor elk van die groe
pen een restzetel in de wacht te
slepen. De speculatie gelukte. De
R K. kregen twee, de A R. één zetel
meer dan waarop zij recht hadden.
