HET ZUIDEN,
eeuwig knagend
Italiaans probleem
Arbeiders oogsten voordelen
van geleide loonpolitiek
Engelse staatskerk bepaalt de
plichten der leken
Niet zeker of men met 2.4
procent premie zal
uitkomen
Gereformeerde zeden voor
ons land omschreven
Moet Ueens
hóren!
Venvaarloosd land keert zich
tot fascisten en communisten
Voorzitter Algemeen Werkloosheidsfonds
4
Zaterdag 28 Juni 1952
(Van onze reisrcdactcur)
WE hebben Napels verla
ten en beklimmen de
heuvels die naar het Zuiden
voeren. Het gekrioel van men
sen, dat zo typerend is voor
Napels, zet zich nog geruime
tijd voort in lintbebouwing.
Dan, na een uur, wordt het
stil. De laatste groene heuvels,
verrukkelijk als oasen, bren
gen ons naar Eboli. En daarna
wordt het grauw. Hier begint
inderdaad een ander land. Aan
de kale heuvelwanden, don
kerbruin van erosie, hangt
hier en daar, maar op grote
afstanden van elkaar, een
dorpje als een vies geworden
klompje suiker. Eenzaamheid.
Een herder; weer een dorpje;
en wederom eenzaamheid. Een
hut, waarvoor een paar kinde
ren, in styf geworden lompen,
de hand in de mond, ons na
gapen; een vrouw in lange
zwarte rok, die een zwaar hou
weel met fanatieke beweging
omhoog-omlaag, omhoog-om
laag rukt. En steeds weer die
dorbruine aarde, met wreve
lige struiken overdekt
Christus is nooit verder geko
men dan Eboli. zegt het spreek
woord, waaraan Carlo Levi de titel
ontleende van zijn roman.
Dit is de streek waar de commu
nisten en fascisten de democrati
sche partijen opzij gedrongen heb
ben. de streek van de ergste Ita
liaanse armoede, uitbuiting en land-
honger. Hiervandaan komen de
honderdduizenden die naar Ameri
ka emigreerden; hier ontstonden de
boerenopstanden, hier hebben de
landarbeiders en pachters met ge
weld het land der grootgrondbezit
ters in bezit genomen, gewelddaden
die de staat slechts gedeeltelijk on
gedaan heeft durven maken Dit is
het Zuiden, het eeuwig knagende
probleem van Italië
Mezzadria, Fito en
absenteïsme
HIER is het klassieke land van
de Mezzadria. de Fito en het
absenteisme. De grondeigenaar
woont onbereikbaar ver in de grote
stad. maar de pacht wordt geïnd,
ze bestaat uit een deel, en meestal
de helft, van de opbrengst, maar
dan ook van alles wat die grond
direct of indirect opbrengt: de helft
van het graan, de helft van de
melk. de helft van de eieren. Niet
dat de eigenaar ook maar een stuk
vee, een schepel zaaigraan of een
stuk gereedschap verschaft; dat
doet de boer. En indien deze boer
er in slaagt een geit of een kip
er bij te fokken, dan wel te kopen,
gaat automatisch de helft ook van
hun melk of hun eieren naar de
„eigenaar". Voor de landeigenaar
is de belegging safe, want de op
brengst heeft een zo laag peil be
reikt, dat ze nauwelijks nog aan
seizoeninvloeden bloot staat. Ze is
ook gemakkelijk, want ze vergt van
de eigenaar niets dan het zenden
van de bode. voor het innen der
mezzadria (in goederen) of fito (in
geld). Van hem gaat dan ook geen
enkele prikkel uit tot bedryfsver-
betering, een gecompliceerde zaak
die hem slechts zorgen zou schep
pen. De boer heeft geen gelegen
heid tot enige kapitaalvorming, dat,
in zijn bedrijf belegd, trouwens
slechts halve rente zou opleveren;
want de andere helft gaat naar de
eigenaar. Hij komt niet tot sparen
en ook dat is een veilig aspect voor
de eigenaar: de armoede werkt
grondiger dan een slavenwet kon
doen.
De situatie is nog feodaal
FEITELIJK is de situatie nog in
hoge mate feodaal. De psycho
logische afstand tussen de klas
sen is even groot als de economi
sche. Er zijn boeren wier contract
behelst dat ze ..iedere dag de heer
en eigenaar een vers ei moeten
brengen". Het ei wordt niet altijd
goind. maar de h«*nal'r>«? b'üft. om
de boer de afstand in te scherpen
die hem van de eigenaar scheidt
De eigenaar, vertelt onze tolk
een secretaris van 1e provinciale
vakbeweging, doet absoluut niets,
hij weigerde zelfs een wateraanleg
te betalen Tenslotte heeft de socia
listische partij-afdeling van Poten-
za, het dichtstbij gelegen stadje, hic
een fontein laten maken.
Dit is nog een bevoorrecht.-
streek; hier hebben de boeren af
en toe een paard. In Calabrië leven
families met hun vee nog in rots
holen bij elkaar.
Het succes van de communisten
is goed te begrijpen. De C P. is in
Italië plooibaarder dan waar ook;
ze smelt volkomen met de locale
kleur en de locale bijgeloven sa
men. Communisten gaven vaak de
stoot tot de gewelddadige inbezit
neming van grond. Daar waar een
pacifieke traditie en een herinne
ring aan het vooroorlogse socialis
me voorhanden was, heeft de so
ciaal-democratie de overhand be
houden. Maar in de streek die vroe
ger ook het banditisme-uit-nood
geboren zag worden, daar waar men
het meest geduld heeft, maar ook
het heftigst is in zijn explosie, heeft
nu het communisme de overhand.
Tenslotte hebbèn deze boeren
geen ervaring met het communis
me. Maar ze hebben twintig jaar
fascisme achter de rug! Accoord,
antwoordt me de secretaris, maar
wat betekent dat voor hen. De oor
log heeft het Zuiden nauwelijks be
roerd; de nederlaag ook niet. En
het fascisme heeft dit gebied vol
strekt verwaarloosd. In deze stre
ken hebben trouwens niet de fas
cisten de eerste plaats veroverd,
maar de monarchisten. Het is het
oude feodale verzet van het volk
tegen de eigen landheren: het be
roep op de grote heer die boven
hun eigen heer staat, ver, in Rome,
waar nog een andere Heer woont,
in soortgelijke glans en in wiens
aanbidding ze al waren opgevoed.
Nu bestaat er een plan
en een fonds
ER is nu een enorm plan ge
maakt, dat tot doel heeft de
hele landbouwende stand op
te heffen. En er is een apart fonds
gesticht tot verheffing van het Zui
den. de „Cassa del Mezzogiorno".
Het plan omvat allereerst een land
bouwhervorming, met onteigening
van het grootgrondbezit; maar het
omvat ook grondverbetering, droog
leggingen. bosaanplant, irrigatie-
werken. opbouw van een voorheh-
tingssystecm. ruilverkaveling en
kapitaalverschaffing, zodat moder
ner methoden kunnen worden toe
gepast. Hot wordt voor een be
langrijk deel uit Marshallhulp gefi
nancierd.
Landverdeling zonder kapitaal
verschaffing en zonder grondverbe
tering geeft geen oplossing: het
verdeelt de armoede over een gro
ter aantal, dat is alles.
Daar waar de grond verdeeld is
zonder meer, heeft men alleen een
nieuwe groep allerkleinste bezit
ters geschapen, die niet van hun
aanwinst kunnen profiteren als ze
niet verder geholpen worden, maar
door hun eerste succes zelfbewust
geworden zijn. Hun eerste succes
heeft hen echter zelfbewust ge
maakt; ze zijn nog luidruchtiger j
eisers geworden, dat wil zeggen
communisten. De verkiezingscijfers
wijzen het exact uit.
Maar op het gebied van grond
verbetering zijn er nog heel wat
mogelijkheden De dorre street die
ik bezocht bevatte water genoeg;
het moest alleen gekanaliseerd
worden. De moeilijkheid is dat bij
een zo sterke en zo primitieve land-
honger als ge vindt in het overbe
volkte Italië, de eerste fase der be-
rediging van die honger leidt tot
toeneming van het individualisme.
Maar men komt er alleen als mo
derne methoden ingang vinden en
die kan men op de keuterveldjes
niet toepassen. De landbewerking
moet georganiseerd worden, d.w.z.
coöperatief geschieden. Opvoeding
tot coöperatie is een even dringen
de eis als landverdeling. Ander
merkwaardig feit. waar de coöpe
ratie vaste voet gekregen heeft,
hebben de sociaal-democraten de
De fontein nabij het stadje Poten-
za, aangelegd door de socialisti
sche partij, is de trots van heel
de streek. Als er een foto wordt
gemaakt, wil men er bij zijn,
mét paard nog wel.
(Van onze redactrice voor Sociale Zaken)
DE invoering van de Wachtgeld- en Werkloosheidswet is
één van de voordelen van de geleide loonpolitiek, die
wij thans oogsten. De Nederlandse vakbeweging heeft na de
oorlog niet gestreefd naar loonsverhoging, die inflatoir en prijs
verhogend zou kunnen werken, maar naar vergroting van de
sociale zekerheid. De sociale winst van de vakbeweging is be
haald in de vorm van invoering van pensioenregelingen en
thans door de werkloosheidsverzekering." Dit zeide ons de
heer E. K u p e r s, voorzitter van het Algemeen Werkloosheids
fonds en oud-voorzitter van het NVV, die wij vroegen wat zijn
gevoelens waren bij de in werking treding van deze wet.
communisten overvleugeld; waar
de communisten sterk gewonnen
hebben, is de grond verdeeld en de
coöperatie mislukt.
BIJ Lavello hebben we een rege
ringsproject bezocht: het heette
Gaudiano en aan de ingang
stond het trotse opschrift: „Bewijs
van de scheppingskracht der demo
cratie". Een brandschoon dorpje,
volgens plan aangelegd rondom een
coquet pleintje, met gladgestreken,
cirkelvormige loggia's en een pijl
vormige kerktoren, alles in zeer
moderne stüJ. Een aantal grond
eigenaren was hier onteigend en
hun grond, over vele complexen,
verspreid, meteen verkaveld Alles
was verdeeld in stukken van vijf
ha. Twee aan twee stonden de
gloednieuwe huisjes aan de wegen,
die kaarsrecht het land doorsneden:
een maximum aan efficiency en
landbesparing was bereikt. Op het
plein van het dorpscentrum ston
den de landbouwmachines in een
rij opgesteld. Boven de galerij
woonde het technisch personeel,
dat de machines bediende, volgens
een werkplan, dat door de inge
nieur. met behulp van werkteke
ningen, werd vastgesteld.
Na de urenlange tocht door
het water- en werktuigarme land,
gaf deze batterij van machines en
motoren me een schok. Maar wat
een schok moet ze die voormalige
landarbeiders die eigen boeren
werden, gegeven hebben. Ik her
innerde me de woorden van de
politicus in Rome: met enthou
siasme kan hier alles bereikt wor
den Elk zo'n project moet dui
zend anderen hoop gegeven heb
ben.
Maar de landbouwhervorming,
groots opgezet, is op enorme tegen
werking gestuit. De gehele rechter
zijde kwam er tegen in opstand.
Sommige betrokkenen, zoals de
prins Torlonia, de eigenaar van
de hele streek van Fucino. begon
nen een proces tegen de staat. An
deren verdeelden pro forma na
tuurlijk hun grond onder hun
familieleden, zodat elk stuk bene
den de omvang kwam die de wet
eist voor grondgebied dat onteigend
kan worden. De rechtervleugel van
de Christelijke Democraten kwam
in oppositie. Ze diende een eigen
hervormingsprogram in. dat vooral
het privaat initiatief stimuleerde
„Waarom zo weinig ramen?" vroeg
ik door middel van de tolk
aan de vrouw, die met haar grote
gezin dit huis bewoont. Het ant
woord: ..De eigenaar eist per raam
een extra pacht van 00 kg graan.
De eigenaar siste z\j, „deca-
pitare". Kop afhakken", zei de
tolk. We hadden het al begre
pen, uit de toon.
niet dat van de boeren die land
kregen maar het initiatief van
de eigenaar die in Rome leefde.
Deze eigenaars zien hun veilig
grondbezit, dat geen enkele arbeid
van hun kant vergde en dat de
eeuwen getrotseerd had. veranderd
in staatsobligaties, die vijf procent
geven. Dat is een voor velen ho
gere rente dan hun grond gaf
maar voor het eerst gaat het be
heer van hun kapitaal hun pro
blemen scheppen. De boeren kun
nen de staat in termijnen afbeta
len die zich over dertig jaar uit
strekken.
Werkgelegenheid voor
400.000?
DE wet, die van 12 Mei 1950 da
teert, stelt voor onteigening
een omvang van minimaal 300
ha. Maar niet omvang alleen, ook
grondopbrengst telt mee bij de be
paling van de norm. Alleen al het
project voor onteigenmg van land
aat extensief bebouwd wordt, om
vat al 700.000 ha.
Indien alle projecten uitgevoerd
werden, zou de opbrengst met 130
milliard Lire kunnen stijgen en de
werkgelegenheid met 90 millioen
werkdagen. Dat wil zeggen dat
400.000 arbeiders werkgelegenheid
zouden vinden. Van dat alles is
tot nu toe 70 000 ha. onteigend; een
deel daarvan is herverkaveld en
voorzien van modeldorpen.
Het is een bescheiden begin
en de reactie daartegen, tot
zelfs in de regeringskringen is
zo heftig geweest, dat een
groot deel van de symbolische
betekenis en de propagandis
tische waarde die het had kun
nen hebben ook nog te niet is
gedaan. Het resultaat ervan
vindt ge in de verkiezingscij
fers van Zondag 25 Mei j.l.
„Vroeger betekende werkloosheid
voor de arbeiders honger. De vak
beweging heeft de werkloosheids
verzekering al vroeg ter hand geno
men. Sinds 1917 werden door rijk
en gemeenten toeslagen verleend op
de uitkeringen van de werkloos-
heidskassen. Thans dragen voor het
eerst ook de werkgevers bij in deze
verzekering."
„Wij schatten het aantal arbeiders
dat door deze wet verzekerd zal
worden op twee millioen. De pre
mie-inkomsten zijn geraamd op
260 millioen. waarvan 60 mil
lioen door het rijk bijgedragen.
(Deze schatting dateert van voor
de vermindering van de werkloos
heidspremie van 2.8 op 2.4 In 1939
bedroeg het aantal vrijwillig ver
zekerde arbeiders 600.000. Tussen
1917 en 1940 is in de kassen 294
millioen gestort, waarvan 120 mil
lioen door de arbeiders en f 174
millioen door rijk en gemeenten.
Vergelijkt men dit met de jaarlijkse
premie-opbrengst van thans dan
springt het verschil wel in het oog."
Vroeger was het werkloosheids
risico ook niet over het gehele be
drijfsleven verdeeld, zodat b.v. de
bouwarbeiders meer moesten beta
len en minder rechten hadden dan
het kantoorpersoneel, voor -wie het
werkloosheidsrisico veel geringer
was.
Voor de wachtgeldregeling is dit
systeem gehandhaafd, aangezien
men het gewenst achtte dat bij
werkloosheid van korte duur de
band tussen werknemer en bedrijf
bleef gehandhaafd. Dit voordeel
weegt op tegen het nadeel van het
verschil in wachtgeldpremie, die
overigens alleen voor de bouwnij
verheid en de landbouw sterk af
wijkend is). Het risico voor werk
loosheid van lange duur is gespreid
over het gehele bedrijfsleven.
De werkloosheidspremie van 2.8
was afgestemd op een gemiddelde
werkloosheid van 6 over een
aantal jaren, en bood ruimte voor
fondsvorming. Het zal de vraag zijn
of de maatregelen van de regering
ter bestrijding van de werkloosheid
voldoende zijn om deze zo terug te
dringen, dat men met de nieuwe
premie zal uitkomen. De mogelijk
heid van fondsvorming wordt op
zijn minst twijfelachtig.
Het Algemeen Werkloosheids-
"A
C1 ÉN Juli 1952 xuordt een
Es zeer belangrijke datum
in de geschiedenis van de
Nederlandse sociale wetge
ving. Door de in werking
treding van de Wachtgeld
en Werkloosheidswet wordt
dan opnieuw een schrede
gedaan op de weg naar
groter sociale gerechtig
heid. De bestaanszekerheid
van grote bevolkingsgroe
pen wordt hierdoor aan
merkelijk verhoogd. Helaas
kan men zich soms niet aan
de indruk onttrekken, dat
de grote betekenis hiervan,
door velen, ook zelfs door
de arbeiders die er het
naast bij betrokken zijn,
onvoldoende wordt beseft.
Wij hebben aan een aantal
mensen bekende en on
bekende, leiding gevende
en ondergeschikten, man
nen en vrouwen, gevraagd
ons hun mening te geven
over deze sociale vooruit
gang. In de allereerste
plaats aan de heer E. K u-
pers, voorzitter van het
Algemeen Werkloosheids
fonds en oud-voorzitter van
het NVV.
De Engelse staatskerk, de
Anglicaanse „Church of Eng
land" moge formeel aan het
parlement gehoorzamen, in
feite wordt zij geleid door een
Nationale Vergadering der
kerk.
In die Nationale Vergadering kan
men drie „huizen" onderscheiden:
dat der bisschoppen, dat der gees
telijken en dat der leken. Laat men
de bisschoppelijke macht buiten be
schouwing en vergelijkt men de
twee andere „huizen" met onze sy
node, dan heeft men met de voor
onze begrippen ietwat wonderlijke
situatie te maken, dat de Engelse
kerk feitelijk over twee synodes be
schikte: de ene de kerkvergadering
der geestelijken, de andere die der
leken.
Onlangs zijn al die kerkvergade
ringen weer bijeen geweest. In de
„lekensynode" is uitvoerig over de
door sommigen te overdadig, te „ka
tholiek", geachte kerkelijke gewa
den der geestelijken gesproken en
de synodes der geestelijken hebben
zich meer met de kerkelijke plich
ten der leken bozig gehouden. Dit
geschiedde vooral in die van het
aartsbisdom Canterbury. Daar wer
den die leken-
plichtcn aldus
omschreven:
1. Dagelijks ge- «gg
bed en geregelde IWf JA U' 'i 1P
bijbellezing;
2. Geregeld be
zoek van de Zondagse kerkdienst:
3. Geregeld deelnemen aan het
Heilig Avondmaal:
4. Speciale „acten van zelfver
loochening" op Vrijdag en in de tijd
voor Pasen:
5. Vrijgevige bijdragen aan de
collectes voor het kerkelijke werk
en het zendingswerk;
6. Gehoorzaamheid aan de kerke
lijke voorschriften op het huwelijk
en .de christelijke opvoeding der
kinderen;
7. Persoonlijk dienstbetoon aan de
kerk, de naaste en de gemeente.
„Zal men," mogen wij ons afvra
gen. „op een zó trouwe gehoorzaam
heid aan deze regels mogen reke
nen, dat zij op den duur niet meer
als „opgelegde" geboden worden
ervaren, doch tot „natuurlijke"
christelijke zeden worden?"
Merkwaardig is. dat op hetzelfde
ogenblik dat men zich in Engeland
bezig houdt met deze plichten, zich
in Nederland iemand heeft gezet
aan een formulering van de ..ge
reformeerde zeden", dr. M. Kruys-
wjjk.
Ziehier z ij n lijstje:
1. Terwijl het kerkgaan op zich
zelf wellicht geen zede kan worden
geacht, is het gereformeerde zede,
alle door onze kerkcraad gestelde
kerkelijke bijeenkomsten zo getrouw
mogelijk bij te wonen;
2. Het op de Zondag bij voorkeur
omgang zoeken met de huisgenoten
des geloofs en het op die dag zo
veel mogelijk afzien van het ge
wone verkeer met ongelovigen;
3. Het zoeken naar omgang voor
onze kinderen in gelijkgezinde fa
milies;
4. Het bidden en danken aan tafel
en het lezen van de Heilige Schrift
op regelmatige wijze en dikwijls;
5. Het openen en sluiten van ver
gaderingen met Schriftlezing, gebed
en dankzegging;
6. Het zingen, ook in de familie
kring. van psalmen en geestelijke
liederen, bij gepaste regelmatige
weerkerende gelegenheden;
7. Het zich onthouden van het
openbare leven in bioscoop, schouw
burg. cabaret en dancing;
8. Distanciering van de grootsheid
des levens;
9. Het zien van ieder feest als
gegrond in het grote feest vanwege
de verlossing, die ons in Jezus
Christus is bereid.
Aan c'.e lezer uit te maken in
hoeverre hij de Engelse regels en
de Nederlandse gereformeerde zeden
„te ver" of „niet ver genoeg" acht
te gaan
„Dat zy allen één zyn
In de Lutherse synode te Am
sterdam gehouden, heeft een vaak
vurige discussie plaats gevonden
over de vraag of de Synodale Com
missie er goed aan heeft gedaan om
op het verzoek van het moderamen
i dagelijks bestuur) van de Ned.
Hervormde Synode tot het beginnen
van een gesprek in te gaan en daar
voor een commissie te benoemen,
zonder daarin eerst de Synode te
kennen. Men waarschuwde er uit
drukkelijk voor niet te transigeren
met de waarheden der Lutherse
belijdenis en het eigen karakter der
Lutherse kerk niet prijs te geven
door een te ver gaande samenwer
king met andere kerken.
Stemmen van in-
outsiders
De heer J. J. A. Berger, secre
taris van het NVV. speciaal belast
met de sociale verzekering: „De
Werkloosheidswet acht ik minstens
even belangrijk als de Ziektewet.
Sinds het begin van deze eeuw zijn
pogingen gedaan tot invoering van
een wettelijke werkloosheidsverze
kering; eindelijk zijn die dan nu ge
slaagd. Vier jaar zijn er verlopen
tussen de indiening en de inwer
kingtreding van deze wet. Dat is
heel wat vlotter dan de Ziektewet.
Het ontwerp van minister Talma
werd in 1910 ingediend, maar het
duurde tot 1930 voor het (gewij
zigd) in werking trad. De wet heeft
wel enige technische feilen, maar
geen enkele sociale verzekeringswet
is ongewijzigd gebleven."
Mevr. N. van Kranenburg
Klein, voorzitster van ae Vrou
wenbond van het NVV: „Menige
vrouw zal wanneer de Werkloos
heidswet in werking treedt denken
aan al het leed, dat door werkloos
heid over haar gezin is geoiccht.
Zeker, de nieuwe wet zal het
kwaad, dat werkloosheid in moreel
opzicht met zich brengt, slechts in
geringe mate kunnen uitbannen,
maar financieel bezien zal er een
eind komen aan de toestand, waar
bij werkloosheid voor de arbeiders
vrouw een periuae van grote zorg
en kommer inluidde."
Twee bouwvakarbeiders, die een
rol hebben gespeeld in de vakbewe
ging:
De heer Leusink (gepension-
neerd>: „Voor de bouwvakarbeiders
is bestaanszekerheid één van de
ernstigste problemen (seizoenswerk-
loosheid'. Mijn vader was al bouw
vakarbeider, en als hij werkloos
was kon het hele gezin 48 ct per
dag verdienen met touwpluizen. Wat
een hemelsbreed verschil met thans!"
De heer Van Mullem (nog ac
tief): „In onze stoutste dromen had
den wij vroeger niet gehoopt op een
werkloosheidswet in deze vorm."
Frof. mr. M. G. L e v e n b a c h,
hoogleraar in het Arbeidsrecht aan
de gemeentelijke universiteit te Am
sterdam:
„De datum, waarop de Werkloos
heidswet in werking treedt, zal als
een zeer belangrijke in de ontwik
keling van ons arbeidsrecht geboek
staafd blijven."
DEN HAAG. Bij de behandeling
van de begroting van Landbouw,
Visserij en Voedselvoorziening zijn
in het vorig jaar door enkele Tweede
Kamerleden vragen gesteld over het
binnensmokkelen in Nederland van
Deense paling. In een brief aan de
Tweede Kamer deelt minister Mans-
holt nu mede. dat er van zodanige
smokkelarij bij de door hem ge
raadpleegde instanties bekend is.
fonds, bestuurd door vertegenwoor
digers van werkgevers, werknemers
en overheid, houdt toezicht op de
vakbedrijfsverenigingen, die met de
uitvoering van wachtgeld en werk
loosheidsverzekering zijn belast.
De meeste bedrijfsverenigingen
zijn al begonnen met het heffen van
voorschotten, ten einde de werklo
ze arbeiders zo snel mogelijk aan
uitkering te helpen.
De bedrijfsverenigingen zullen
ook moeten beslissen, in welke
vorm gecontroleerd zal worden, of
iemand werkelijk werkloos is. Van
de dagelijkse meldingsplicht (stem
pelen!) heeft men echter groten
deels afgezien. .Het is van groot be
lang, deze zeer belangrijke sociale
wet, die zich wat uitkeringsnormen
betreft kan meten met de beste
wetten in andere landen, op zoda
nige wijze uit te voeren dat dit niet
tot moeilijkheden aanleiding zal ge
ven. Werkgevers en arbeiders moe
ten de bepalingen op loyale wijze
naleven", besloot de heer Kupers.
Advertentie LM.)
sterk
elastisch
hygiënisch
Krenkende catalogus?
Dezer dagen werd in uw blad
melding gemaakt van de opvatting
heersend in sommige Christelijke
kringen, dat de wijze, waarop dr
Anne Berendsen de tekst van de
catalogus „Prisma der Bijbelse
kunst" heeft geschreven, krenkend
zou zijn voor een gelovig mens. Ik
voel mij gedrongen hiertegen krach
tig te protesteren. Dr Berendsen
heeft m.i. getracht op wijsgerige
wijze de soms zo moeilijk te be
grijpen Bijbelse verhalen te ver
klaren en haar werk getuigt van
diepe eerbied en liefde voor dit
onderwerp. Orthodoxe Christenen
mogen haar opvattingen niet delen,
van „krenkende" uitlatingen van
dr Berendsen is naar mijn mening
geen sprake.
M. BOONENBURG
Fries separatisme
Kort geleden meen ik in uw blad
gelezen te hebben, dat de z.g. Frie
se Beweging geen separatisme voor
stond. Ik was zelf jn Friesland en
heb ondervonden, dat de mensen
daar het over het algemeen ver
tikken zich als Nederlander tegen
over Nederlander verstaanbaar te
maken. Het lijkt mij absurd in eigen
land gedwongen te zijn een mengel
moes van Engels en Deens te moe
ten aanhoren vanwege de onzinnige
en vergaande eisen der Friese Be
weging. Op grond van deze erva
ringen beschouw ik haar als een
organisatie, die naar separatisme
streeft. Als de regering haar nog
verder tegemoet zou willen Jjomen
zou ik daar met klem tegen willen
protesteren. A. M. MONSTER
Nogmaals: zomergroeten
Met genoegen las ik het ingezon
den stukje van een huisvrouw over
de zomergroeten van de vuilnisman.
Ik erger me daar ook aan. Zij die
bij de gemeentelijke reinigings
dienst werkzaam zijn. genieten een
vast salaris, een week vacantie, een
pensioenregeling en mogelijk nog
een Kerstgratificatie. Honderden ge-
pensionneerden krijgen nooit een
extra'tje. Mijns inziens moest het
aanbieden van dergelijke „zomer
groeten" van hogerhand worden ver
boden. EEN HUISVROUW
Krijgsgevangenen I
Meermalen lezen wij over onmen
selijke behandeling van krijgsge
vangenen. Van dit oogpunt uit be
keken kan het zijn nut hebben,
dat u een foto publiceert zoals die,
welke het vervoer van Koreaanse
krijgsgevangenen in beeld bracht en
die onlangs in uw blad voorkwam.
Wat mij echter buitengewoon pijn
lijk heeft getroffen is. dat van uw
kant ieder woord van protest ont
breekt o\er dit beestachtig vervoer
van mensen. A. H.-v. d. K.
Krijgsgevangenen II
De foto van de wijze, waarop
krijgsgevangenen worden vervoerd
in met prikkeldraad overdekte
trucks heb ik een tijdlang zitten
bekijken. Ik heb me afgevraagd hpe
men dit soort dingen als „gewoon"
aanvaardt. Waar gaat het Christelij
ke, het socialistische, het humanis
tische Westen naar toe, dat het
cvitiekloos zulke afschuwelijkheden
tolereert. Wij wijzen het communis
me voor honderd procent af Maar
mogen wij uit het oog verliezen,
dat de communisten ook mensen
zijn? Hoe ver zijn we nog ver
wijderd van een werkelijke eeroied
voor „de rechten van de mens" Na
tuurlijk moet de orde worden her
steld na opstanden als die in het
kamp Koje. Maar moet dit zo? Wel
ke indruk moeten de Koreanen wel
krijgen van onze Westerse „bescha
ving?" J. SCHADE-MULLER
(Ook de redactie Is van mening,
dat dit krijgsgevangenenvervoer van
weinig eerbied voor de Rechten van
de Mens getuigt. Of protesten hier-
tegen veel zullen helpen Is een
vraag. Dat zij op hun plaats zijn.
lijdt volgens ons weinig twijfel!)
