Van BRIKETTEN-PUIN
naar SAHARA-ZAND
Ned. Hervormd rapport over
oorlog en vrede
DE ZWARTE ROTS GING SCHEUREN
Mohammed Cham liet liever
zijn stenen in de zon bakken
Vlot zomerjurkje
voor warme dagen
MOEILIJKHEDEN?
Is het prestatieloon wel
voldoend gewaarborgd?
Zijn tegengestelde inzichten kwamen
via compromis tot eenstemmigheid
N0RMAC0L
Moet U eens
hóren!
Zaterdag 19 Juli 1952Bfc
WEK DE GAL
IN UW LEVER OP
IN KERK EN WERELD
4
Achter de
horizon ligt
het paradijs
CHOCO CHICO is een Arabisch pleintje waar alle straten
van Tanger op uit komen. Langs de muren zitten Ara
bieren en wachten. Geen toerist die niet onder de indruk komt
van dat mysterieuze wachten. Al duizend jaren zitten de Ara
bieren op Choco Chico onder de Afrikaanse hemel. Anton Ox
weet waarop ze wachten. Hij heeft het gevraagd aan zijn vriend'
Mohammed Cham Sjatt, en die zei dat ze wachten op het eerst
volgende Amerikaanse schip dat binnen komt, en dat de koer
sen en de prijzen met een ruk omhoog doet gaan. Hoe groter
schip hoe hoger koers.
I voort met het geweld van een or
kaan. Barré was de keizer, en rond
om hem had zich een hofhouding
verzameld van 'n dertigtal vrienden.
Van der Loo betaalde.
Met een karavaan auto's reden ze
's avonds naar Cher Lulu, een nacht
huis in Colomb Béchar waar een
fles champagne als je binnen kwam
vier gulden vijftig kostte, en een
uur later vijfenveertig gulden, want
de prijzen stegen met de stemming,
en niemand die daar aanstoot aan
nam. In de nacht of in de ochtend
reden ze dan naar Mechcria. een
stad die driehonderdtachtig kilome
ter verder naar het Noorden lag. en
waar een Turk woonde die een
zwembad annex restaurant annex
bar annex nachthuis had, dat vier
entwintig uur per dag open was.
En elke keer danste Barré diep in
de nacht voor zijn vrienden het bal
let Faust: een dikke man van twee
ënvijftig jaar die telkens om viel.
Wie lachte werd er uit geschopt „Ik
was er elke avond kapot van" her
innert Ox zich. ..Barré kon niet
dansen, en dat maakte het nog ver
schrikkelijker. Sommigen begonnen
dan te huilen, en dat was Barré zijn
grootste triomf."
In de ochtend vielen ze uitgeput
voor een paar uur op de bedden.
Op een van die ochtenden is Barré
er eens uitgehaald door een man
die Valentin heette, en met een
vrachtwagen vol koek uit Algiers
naar Colomb Béchar was gereden
om te proberen of hij die daar ver
kopen kon. Maar niemand bleek zijn
koek te willen, en in Kenadsa kon
hij ook niets kwijt. Hij kwam nu
zijn nood klagen bij de machtige
Barré. „Meneer Barré ik heb ge
hoord dat u zo menselijk bent",
heeft hij gezegd: „Wilt u mij uit de
nood helpen?"
Barré was diep ontroerd. Hij ging
bij Valentin in de auto zitten, en is
met hem zijn hele hofhouding afge
reden. „Valentin moet van zijn koek
af! Help hem even!", beval hij.
Iedereen kocht koek. Valentin was
in een paar uur uitverkocht. Hij
voegde zich bij de hofhouding om
nooit meer weg te gaan. Hy ging
mee naar Lulu, naar Mecheria,
naar Algiers om Garillon te halen,
naar Oran om vrouwen te halen.
Dagenlang heeft hij met zijn vracht
autootje in de stoet meegereden, tot
hij afknapte en uitgemergeld er
gens achter bleef.
Ox heeft een weck lang thee ge
dronken in het huis van Mohammed
Cham Sjatt. Mohammed heeft zich
precies uit laten leggen hoe het zat
met dat bakken van stenen. Je
moest een installatie hebben om de
klei te zuiveren, cn een machine om
de klei te persen, en je moest een
machine hebben om de stenen te
persen, en dan moest je een oven
bouwen. Nu zijn er verschillende
typen ovens die een verschillende
capaciteit hebben
Ten slotte heeft Mohammed Cham
Sjatt gezegd, dat hij het toch maar
niet deed Hij had gedacht dat je
gewoon wat klei en stro en water
ln blokken kneedde, zoals zijn
vaderen al duizend jaar deden, en
dat je die dan even in een oventje
moest doen in plaats van ze in de
zon te laten drogen.
OEN Ox drie weken nadat hij
uit Colomb Béchar vertrok Al
giers weer binnen reed. stond Van
der Loo nog op de kade, maar met
een wagen minder. Hij had een
vrachtwagen verkocht voor zesdui
zend gulden. Bayard zat nog in de
gevangenis, maar de Zwitsers waren
vrijgelaten. Van der Loo was blij
dat hij Ox terugzag. Niets stond hun
vertrek nu meer in de weg, behal
ve dan dat hij gedurende het opont
houd van die zesduizend gulden
had moeten leven, en dat er nog
maar tweeduizend gulden over was.
Maar dat was niet erg. zei Van der
Loo, want hij was een verzekerings
agent tegengekomen die Garrillon
heette, en die had hem gezegd dat
hij gek was dat hij die fabriek van
hem ingepakt aan de haven liet
staan, want in Kenadsa, vlakbij Co
lomb Béchar, was een kolenmijn,
en misschien zou hij met zijn steen
persen briketten kunnen gaan per
sen uit het kolengruis van die mijn.
Daar zit een aardige winst in.
De volgende dag reden ze met de
karavaan naar Colomb Béchar.
DIE avond ontmoetten Van der
Loo en Ox voor het eerst de
ingenieur Barré van de mijn in Ke
nadsa. met wie zij moesten onder
handelen over het maken van bri
ketten. Een zonderlinge man met
een sterk pathetische inslag. Als hij
vrienden op bezoek had stelde hij
er een eer in zijn hele tafel met
flessen wijn te bezetten, zodat degla-
zen op de grond moesten staan.
Hij was getrouwd met een vrouw
die Marguerite heette, en vroeger
bij de opera was geweest. Ox maak
te zijn eerste contact in het huis
van de man die zij nodig hadden
om het Kiwomeer te bereiken, door
Marguerite rustig te houden met
lange gesprekken over de opera.
Van der Loo begon met Barré wijn
te drinken. In een minimum van tijd
had Van der Loo de hele briketten-
industrie in handen. In een half
jaar heeft hij daar twaalf millioen
francs (honderdtwintigduizend gul
den) mee verdiend. De beide Zwit
sers Rudi en Werner leidden de fa
briek. Die waren overigens in Co
lomb Béchar hun twee kameraden
tegengekomen die zij in de steek
hadden gelaten toen Van der Loo
hen naar Algiers had geroepen. De
jongens liepen op hun laatste benen,
want Rudi en Werner hadden de
kas meegenomen, en om niet hele
maal te verhongeren hadden ze de
kleren die de beide anderen hadden
achtergelaten, verkocht.
Om van hen af te komen gaven
Rudi en Werner hen aan bij de politie
wegens diefstal van hun kleren. Ze
werden veroordeeld tot een jaar en
acht maanden, met de bepaling dat
ze die straf niet uit hoefden te zit
ten als ze dienst namen bij het
Vreemdelingenlegioen.
Intussen was heel Afrika te klein,
want Van der Loo verdiende twin
tigduizend gulden in de maand. Hij
had zijn vrouw en kinderen per
vliegtuig vooruit gestuurd om maar
vast te gaan wonen in dat huis op
het eiland in het Kiwomeer. Hij zou
zelf na komen met Ox en de Zwit
sers.
Maar op een of andere manier
kwam het daar niet van. Het feest
dat die eerste avond in Colomb
Béchar was opgestoken, raasde
K. -!
OP een middag reed Ox met zijn
amphibiewagen langs het ter
rein van de mijn. Hij kwam daar
wel vaker langs. Er lag een grote
berg kolengruis, die elke dag klei
ner werd. De installatie van Van
der Loo stond er naast, en aan de
andere kant van de machine ston
den vierkante stapels briketten, die
elke dag groter werden. De laatste
weken was de berg kolengruis al
geslonken tot een onaanzienlijk
hoopje, terwijl de stapels briketten
de omvang hadden aangenomen van
een indrukwekkend rotsmassief. Het
karwei liep op zijn eind. Het werd
langzamerhand tijd de aandacht
weer op het Kiwo-meer te richten.
Van der Loo had echter kans ge
zien in zes maanden tijd honderd-
twintigduizend gulden er door te
jagen, en bovendien nog voor een
bedrag van vierduizend gulden
schulden te maken Hij had even
wel nog een achtduizend gulden te
vorderen van de mijn. Hep plan was
daar de schulden mee te betalen
en de tocht door de Sahara van te
bekostigen.
Toen Ox die middag langs het
terrein reed zag hij iets vreemds
gebeuren. Van het rotsmassief van
steenkolenbriketten. kwam in een
zwarte stofwolk een kleine lawine
naar beneden. En toen het stof was
neergedwarreld werd een brede
scheur zichtbaar in de stapel.
Of het aan het kolengruis ge
legen heeft, of aan de steenpersen
OMDAT zij had
den gehoord
dat het daar een
goed leven vjas,
varen Anton Ox
en Jaques van
der Loo naar
Afrika getrokken.
Zij wilden naar
het Kiwo-meer.
dat ergens in de
Congolese oer
wouden moest
liggen. Van der
Loo had daar een
huis geerfd. Hun
eerste lotgevallen
op de tocht naar
dat meer publi
ceerden wij reeds.
Om hun droom
te verwezenlijken
hadden zij geld
nodig, en de man
die hun dit kon
verschaffen was
Barré. Ox maakte
zijn eerste contact
in het huis van
deze man via
diens vrouw.
Marguerite, die u
op de foto hier
naast ziet. Van der Loo is met Bar
ré wijn gaan drinken. U ziet hen
tezamen zitten op de foto hieronder.
is niet duidelijk geworden, maar in
die weck zakten de torenende sta
pels briketten langzaam maar zeker
in tot er weer precies zo'n berg ko
lengruis lag als zes maanden dertig
meter verderop had gelegen. De
mijn stelde een eis tot schadever
goeding in tegen Van der Loo, en
diens schuldeisers vroegen zijn fail
lissement aan. Een van de vracht
wagens werd publiek verkocht om
zijn schulden te delgen.
Drie dagen later reden Van
der Loo en Ox de Sahara in,
met achterlating van de steen
fabriek, de Zwitsers, en de
laatste vrachtauto. Ze waren
samen duizend gulden rijk, en
ze waren dronken, want ze
hadden in de haast hun water
voorraad in vuile benzine-
blikken getankt, zodat het
drinkwater bedorven was en
ze hun dorst moesten lessen
met wijn. Zevenduizend kilo
meter achter de trillende hori
zon lag het paradijs.
De foto's werden gemaakt door Ox
Binnenkort publiceren wij het slot
van het verhaal over hun avonturen.
In de maten 40 en 44
XJ legt om te beginnen het gehele patroon uit op de
te gebruiken stof volgens nevenstaand voorbeeld. Na.
het patroon met 2 cm naad uitgeknipt re hebben, naait
u eerst de figuurnaadjes in het rugpand. Daarna rim
pelt u de gedeelten van het voorpand in, waardoor u
de figuurnaden verkrijgt.
Het armsgat werkt u af met een schuine bies van
de zelfde stof, die u eerst aan de goede kant opnaait
en later aan de binnenkant tegenzoomt.
Nu naait u de kraag aan dp verkeerde kant van de
japon, slaat hem om. en werkt hem tegelijkertijd met
een schuine bies af. U rijgt de plooien in de achter
baan en het smalle voorbaantje, stikt de zijbanen en
naait de plooien hier weer op.
Het lijfje kunt u aan de rok naaien en de onder
kant van de rok werkt u af met een zoompje van
pl.m. 3 cm.
Hierna stikt u de zijnaden van de bolero aan elkaar
en knipt u een schuine bies die aan de goede kant
van de bolero gestikt wordt en u aan de binnenkant
tegen moet zomen. Op de zelfde manier kunt u de
mouwen afwerken. Het kraagje zet u op de bolero
gelijk u het bij de japon gedaan hebt. Het is aardig
de bolero te laten sluiten met een strikje of een apart
knoopje.
Benodigde stof: 4.20 meter van 90 cm. breed.
Afgehaald aan ons kantoor bedraagt de prijs van
dit patroon slechts 35 cent. Toezending per post is
eveneens mogelijk, de prijs bedraagt dan 50 cent. Bij
toezending per post gelieve u ons een postwissel toe
te zenden van 50 cent met de vermelding welke maat
er gewenst wordt.
Ja Tor. VOi/Y.
«.'.'jüii'.jni.im flPjy geVen raad
IN veel bedrijven wordt tegenwoordig een prestatieloon toegekend. Dat
wil zeggen, dat de hoogte van het loon varieert met de hoeveelheid gele
verde arbeid. De arbeiders hadden vroeger vaak een zeker wantrouwen
tegen het prestatieloon. omdat het de werkgever gelegenheid bood tot
„afsteken" van de tarieven. Als de arbeider door hard werken een be
hoorlijk loon had bereikt, verlaagde de werkgever soms de tarieven, waar
door met evenveel arbeid een lager loon werd verdiend. Na de oorlog heeft
de Overheid bevoegdheden gekregen waardoor zij op de prestatiebeloning
toezicht kan uitoefenen en het z.g.n. „afsteken" kan voorkomen. Jammer
genoeg gebruikt zij die bevoegdheden niet altijd op zodanige wijze, dat aan
de arbeider het volle prestatieloon onder alle omstandigheden gewaai*
borgd is.
K. L. schrijft: Ik ben bouwvak
arbeider. Wij werken op door het
College van Rijksbemiddelaars goed
gekeurde tarieven. Volgens onze
prestaties zouden wij zo ongeveer
35% oververdienste moeten hebben.
Mijn werkgever weigert meer dan
25% uit te betalen. Hij zegt. dat hij
niet meer mag betalen. Is dat juist?
Antwoord: De situatie is als
volgt. De loonregeling voor het
Bouwbedrijf geeft basis-tijdlonen
aan met de mogelijkheid van ma
ximaal 10% oververdienste bij ar
beid in tarief. Het College van
Rijksbemiddelaars geeft nu aan ver-
Advertentie l. M.)
D salt 's morgens „kiplekker"
alt bed springen.
Elke dag moet uw lever een liter gal
ln uw ingewanden doen stromen, andera
verteert uw voedsel niet. het bederft.
U raakt verstopt, wordt humeurlr en
loom. Neem de plantaardige CARTER'S
LEVERPILLETJES om die liter gal
op te wekken en uw spijsvertering en
stoelgang op natuurlijke wtjze te regelen.
Een plantaardig zacht middel, onover
troffen om de gal te doen stromen.
Eist Carter's Leverpllletjes.
schillende werkgevers toestemming
hogere lonen uit te betalen, mits de
beloning geschiedt volgens bepaalde,
door het College goedgekeurde ta
rieven. Wij nemen aan. dat uw werk
gever ook zo'n vergunning heeft
ontvangen. Deze zal vermoedelijk
wel zijn opgesteld op de wijze waar
op de meeste vergunningen voor het
Bouwbedrijf zijn geformuleerd.
D.w.z. dat de vergunning nadrukke
lijk de bepaling inhoudt, dat aan dc
gezamenlijke tarief-arbeiders ge
middeld niet meer dan 25% boven
het normale tijdloon mag worden
uitbetaald. Wanneer uw werkgever
dus zegt. dat hij niet meer mag be
talen, heeft hij, formeel theoretisch,
gelijk. De bedoeling is echter, dat
uw werkgever, indien zijn arbeiders
door hun prestaties aan een hoger
loon zouden toekomen, het College
van Rijksbemiddelaars hiervan in
kennis stelt. Hij krijgt dan automa
tisch vergunrtfng de hogere lonen te
betalen.
Deze vrij" omslachtige methode is.
naar wij vermoeden, gekozen om het
College een Inzicht tc geven in dc toon
hoogte van de in tarief werkende onder
nemingen. Het is begrijpelijk dat dc
Overheid in deze tijd van geleide
loonpolitiek toch wil weten hoe het
met de lonen in die ondernemingen
staat. Het valt naar onze mening ech-
DE MIJN IN KENADSA
voor een zwarte berg twaalf
millioen francs...
Oorlog en vrede. Wat is daar
tegenover de houding der
:erk? De in „Kerk en Vrede"
verenigde christen-antimilita
risten hebben die vraag bij her
haling aan de synode der Ned.
Hervormde Kerk gesteld. Aan
het geven van een
antwoord heeft die
synode zich niet
onttrokken. Zij gaf
een commissie op-
dracht haar voor te lichten en
te adviseren.
Aan die opdracht, haar in No
vember 1951 verstrekt, heeft die
commissie gevolg gegeven. Een rap
port is aan de synode uitgebracht
door ds A J. Jórg, ds C. D.. Mou-
lijn. mr M. de Niet, dr K. E. H.
Oppenheimer, ds A. C. J. van der
Poel. dr A. J. Rasker mr. W. F.
Schokking en mr G. J. Scholten..
De synode zal het rapport, dat zij
met vier stemmen tegen aanvaard
de, aan alle ambtelijke vergaderin
gen der kerk sturen. De voorzit
ter van de commissie, die het rap
port opstelde, deelde ter vergade
ring van de synode mede, dat er in
de commissie aanvankelijk zeer te
gengestelde inzichten aan het licht
kwamen, maar dat men tenslotte
eenstemmig het stuk aanvaardde,
dat „een scherping van de gewetens
en een woord van troost" bedoelt te
zijn.
Wanneer „zeer tegengestelde Inzich
ten" tot eenstemmigheid komen, kan
dat niet anders geschieden dan via he»
compromis. Geest van compromis ademt
het stuk dan ook inderdaad. Dat is da
eerlijkheid van het stuk want waar
toe ontkomen dat het onderhavige
probleem met name onder Christenen
wel altóós tot verschil van inzicht en
houding leiden zal? Maar het is ook de
zwakheid van het stuk. dat als 't waro
voortdurend „met zich zelf discussieert'
dat weliswaar de gewetens ..scherpt",
maar toch eigenlijk de concrete beslis
singen aan de enkeling overlaat.
Zo beschouwd, kunnen vooral de man
nen van „Kerk en Vrede" met het stuk
Deze tceek
tevreden zijn. Het geeft allerminst een
volledig fiat op hun opvattingen, maar
wel stelt het de huidige Westerse poli
tiek van consequente weerbaarmaking
dei Atlantische gemeenschap zó proble
matisch, legt het die politiek zo uitdruk
kelijk ..Ln dc waagschaal", dat bij dege
nen die zich min of meer bewust ach
ter die politiek stellen, döor dit rapport
op z'n minst bepaalde gevoelens van
onzekerheid aangaande dc juistheid
hunner opvattingen kunnen worden op
gewekt.
Dit is in feite een op verontrusting
gericht en daarvan getuigend rapport.
Het gaat al dadelijk uit van dc angst
die volgens de rapporteurs de wereld
vervult, van de bezorgdheid over
de toekomst waaronder men gebukt
gaat. En dat U dan al dadelijk vooral
politiek gezien, maar men moet
kerkelijke getuigenissen als dit nu een
maal niet politiek zien een minder
positief begin dan een aanhef geweest
ware, waarin inplaats van met bezorg
de angst mei moedige vreugde gewag
zou zijn gemaakt van het gelukkig
groeiende besef van internationale ver
bondenheid tegenover de agressie van
een totalitarisme waaraan de door de
Christelijke kerk beleden gerechtigheid
vreemd is.
Voortgaande in de geest van die aan
hef wordt dan ongetwijfeld geconsta
teerd, dat „voor dc volkeren van Euro
pa cn hun regeringen een neutraliteits
politiek dooi slechts zeer weinigen mo
gelijk of verantwoord wordt geacht" en
evenzeer wordt uitdrukkelijk gesteld:
„Ook wij, als West-Europcse Christenen
leven in politieke solidariteit met het
democratische Westen, en genieten vele
voordelen van de betere gerech
tigheid. meerdere vrijheid en welvaart,
waarvoor wij dankbaar zijn. of althans
behoren te zijn", terwijl tevens de pas-
>3ge treft; „Wij verkeren.
ook als Kerk. in de noodza
kelijkheid zonder voorbe
houd te moeten kiezen te
gen Ideologie cn practij-
ken van het communistische
regime". doch hierop vol
gen dan een aantal reserves.
RESERVES
„Dit kan echter niet betekenen, dat
wij ons nu ook zonder voorbehoud ver
eenzelvigen met alle ideologieën en
practijken der democratieën."
„Wij mogen niet blind zijn voor 't ge
vaar dat ook wij, bewust of onbewust,
bevangen zijn in ideologische voorstel
lingen. welke vanuit het Evangelie niet
kritiekloos aanvaard kunnen worden."
„Wij zullen om der wille van Christus
ons ook niet tot het laatste toe veront
schuldigen tegenover de crltiek. die zo
wel uit het communistische als uit het
Az-latische Oosten wordt ingebracht te
gen Westerse zelfver zekerheid en supe
rioriteitsbesef, tegen onchristelijkheid
in onze levenswijze."
„Terwijl wij als Kerk dc absolute
zwart-wit-tekening. z.oals die in dc com
munistische propaganda gebruikelijk is,
verwerpen, mogen wij daar geen omge
keerde wit-zwart-tekenlng tegenover
stellen."
Waarna dan „een zeer dringend be
roep (wordt gedaan) op hen die. werk
zaam in pers en voorlichting, zulk een
enorme verantwoordelijkheid dragen,
zich niet voor leugenpropaganda te la
ten gebruiken."
Het is ongetwijfeld goed. dat ln dit
rapport de kerk zich aan de h3nd van
al die geciteerde reserves verzet tegen
haar gelijkschakeling met de anti-com
munistische ,.kruistocht"-idce van be
paalde die-hards. Maar wanneer men.
om van de aangehaalde passages de
laatste als voorbeeld tc nemen, aan een
bepaalde ènderc geestesgesteldheid zo
ver cn zo makkelijk tegemoet komt, dat
men suggereert dat de Nederlandse pers
zich voor „leugenpropaganda" laat ge
bruiken, dan treft dit te onaangenamer,
omdat tegelijkertijd een veroordeelde
karakteristiek van het aanwijsbare
gevaar ener zeer bewuste christen
vijandige communistische en scmi-com-
munlsttsche pers en voorlichting ont
breekt. Hier verleidt de begrijpelijke be
geerte tot onpartijdigheid dc rapporteurs
tot een relatievering van het democra
tische willen, denken en doen. welke
zeer gevaarlijk een bepaalde zucht tot
permanente zelfbeschuldiging nadert.
Wij zetten onze lectuur van het stuk
voort Steeds weer wisselt standpunt-
cnerzijds standpunt-anderzijds af. Zeker,
aldus het rapport, „zoals de overheid
het zwaard draagt, opdat onder de on
derdanen. hun ten goede, het recht
wordt gehandhaafd, behoort het ook tot
taak, dc onderdantn te beschermen te
gen onrecht, dat hun van buiten af door
een aanvalsoorlog zou kunnen worden
aangedaan." Maar vlak daarop: „ont
daan van alle glans van romantiek is
dc oorlog een massale moord" en: „de
tegenwoordige vorm van oorlogvoeren
is een middel dat tot bereiking van vre
de. vrijheid en gerechtigheid uitermate
bedenkelijk is" en; ..wij kunnen niet na
laten ons met schrik af te vragen of de
ongerechtigheid waarmede gestreden
wordt, niet soms even erg of erger is
dan de ongerechtigheid waartegen de
strijd gaat En dat Ls dan toch wel
zo'n geduchte reserve op het aanvanke
lijk ingenomen standpunt van de ovcr-
heidspllcht tegenover agressie, dat men
zich afvraagt of er nu nog wel iets an
ders dan tot een consequent anti-mlll-
talrlsme kan worden geconcludeerd.
Maar dan gaan dc meningen wéér uit
een- ..De schrik hierover is zo groot, dat
er onder ons zijn. die menen dat de
oorlog door de christelijke kerk onder
alle omstandigheden moet worden alge-
wezen; de grote meerderheid acht het
echter, ondanks deze ook haar beang
stigende vragen, de plicht der overheid
zich tegen een gewapende aanvalsoorlog
te weer te stellen in een geval van
het uiterste gevaar, waarin de meest
elementaire mensenrechten op het spel
slaan en het niet strijden een grotere
zonde zou zijn
Een zelfde ..enerzlJds-anderzijds"-hou-
dlng neemt het rap.port t.a.v de bewa
pening aan. Zij behoort, aldus de meer
derheid. „tot de taak der overheid".
Maar dan weer de reserve: de kerk
moet steeds „waarschuwend vragen of
het overheid en onderdanen, en ook dc
internationale organisaties der volke
ren inderdaad en ten volle om waar
achtige vrede en gerechtigheid te doen
is (Jammer, dit tussen haakjes, dat die
internationale organisaties alleen in
deze critische zin genoemd worden en
verder ln het hele stuk niet.) En: In
het bezit van een militair machtsappa
raat is ook „een geweldige verzoeking
gelegen". En: het is mogelijk dat de be
wapening zozeer alle krachten en hulp
bronnen opslokt, dat het eigenlijke werk
der overheid bedreigd wordt.
„Enerzljd8-aoderziJds" ook in het ap
pèl op de militair. „Gij zljt bereid, uw
leven en alles wat gij bezit op,het spel
tc zetten in dienst van het recht." Maar
tevens: de weigering van de dienstwei
geraar herinnert er ons aan. „dat er een
christelijke weerbaarheid is zonder wa
pen, tot welke wij allen opgeroepen zijn.
dat er een offerbereidheid is in de na
volging van Christus en dat wij op dc
lange duur van die offerbereidheid
meer mogen verwachten dan van ge
weld." En dan weer de reserve déarop:
..Wij geloven allen aan deze christelijke
weerbaarheid: de vraag of wij haar. met
uitsluiting van alle gewapende weer
baarheid. in deze zondige cn van geweld
cn onrecht vervulde wereld in alle om
standigheden kunnen en mogen toepas
sen. durven wij echter niet bevestigend
beantwoorden."
Wij deden uit het rapport slechts
enkele grepen.. Men ziet hef het geeft
geen antwoord. Duidelijk blijkt
dat uit het slot: „Terwijl wij als Chris
tenen naar dc Heilige Schrift dc over
ons gestelde overheid moeten gehoor
zamen kan het zijn. dat wij om
Christus' wil op de een of andere tijd
onze solidariteit met dc overheid en met
het volk moeten bewijzen door o n g e-
hoorzaamhei d."
Vanwaar die paradoxale tegenstelling''
Zij is uiteraard inhaerent aan een ge
loofsgemeenschap die enerzijds (weer
dat enerzijds-anderzijdsl) in dc ver
wachting leeft van „het Rijk dat komt",
terwijl anderzijds haar leden hebben tc
leven en te beslissen in een „zon
dige wereld", waarvan dc Schrift zegt
dat er steeds oorlogen zullen zijn tot
aan Clirlstua' wederkomst Hier ligt ter
zake van het vraagstuk oorlog en vrede
„des Pudcls Kern". Dc christelijke kerk
zal zich daar nooit deflnitief-eehzijdig.
doch steeds in pararoxale tegenstellin
gen over uit moeten spreken
Zo gezien brengt het rapport
niets „nieuws" en kon het dat ook
niet brengen. Daarom overbodig?
Misschien! Maar de aandrang op
enig kerkelijk antwoord was nu
eenmaal groot. Opportuun? Een
moeilijke vraag! Inopportuun zou
men het kunnen noemen, inzover-
re het juist in een tijd dat e 1 k
bezwijken der democratische kracht
elk nalaten der Westerse paraat
heid in de meest letterlijke zin „uit
den Boze" heten mag. zóveel ruim
te aan het anderzijds ten koste van
het enerzijds laat, dat het nu niet
bepaald tot de versterking van het
Westerse „moreel" bijdraagt.
De Kerk echter, en van haar ui,t
gezien terecht, zal zeggen dat dit
dan ook niet tot haar. aan de over
heid noch „Staatsrason" gebonden
critische taak behoort.
En gelukkig, zij kan althans in
het Westen die taak in vrijheid
vervullen.
GEBRUIK
ter zeer te betreuren, dat het middel,
waarvan het College zich bedient om
op de hoogte te blijven, voor de arbei
ders niet bedoelde nadelige gevolgen
kan hebben. De werkgever is nl. hele
maal niet verplicht een vergunning aan
te vragen om meer dan 25 overver
dienste te mogen uitbetalen. Wanneer
hij verkiest zich te houden aan dc tekst
van de oorspronkelijke vergunning, die
een oververdienste van meer dan ge
middeld 25 verbiedt, gaat hij volko
men vrij uit. Hij overtreedt daarmee
geen enkel voorschrift en hij is dus ook
niet strafbaar. In theorie bestaat mis
schien de mogelijkheid dat de arbeider
voor de burgerlijke rechter zelf een
vordering instelt om het meerdere bin
nen te krijgen, maar hier doen zich
zulke ingewikkelde bewijskwesties voor,
afgezien nog van formeel-Juridische be
zwaren, dat dc kans op succes niet
groot is
Veel beter zou het zijn. indien het
College zou afstappen van zijn gewoonte
het werken in tarief per vergunning te
regelen en gebruik tc maken van zijn
bevoegdheid een bepaald belonings
systeem bindend op te leggen, desnoods
mei de verplichting voor de werkgever
het College regelmatig van dc lonen op
de hoogte te houden. Op de naleving
van zo'n bindende regeling kan de loon-
contróledlenst toezicht uitoefenen op
een meer doeltreffende wijze dan bij het
crgunningenstelsel het geval is. Op
deze wijze zou het loon in evenredig
heid tot de prestatie onder alle om
standigheden gewaarborgd zijn en zou
aan het zo begrijpelijke wantrouwen te
gen het prestatieloon de grond kunnen
worden ontnomen.
Wil A. E. die over een onder-
houdsquestie schreef, zijn volledige
naam en adres opgevenBrieven
zonder deze gegevens worden n.l.
niet beantwoord.
Oplossing voor het
bromfietsprobleem
Naar mijn mening is de brom
fiets een verschijnsel in het weg
verkeer. dat nóch met de gewone
fiets, nóch met andere gemotori
seerde vervoersmiddelen kan wor
den vergeleken. Waarom streeft
men er niet naar voor dit ver
schijnsel apart ook een aparte op
lossing tot stand te brengen?
Bijvoorbeeld, door langs de hoofd
wegen een streep te kalken, waar
achter de auto's en motoren niet
mogen komen en waarachter de
bromfietsers kunnen brommen?
Daar waar fietspaden langs de
wegen liggen, krijgt men op deze
wijze twee fietspaden: één voor
gewone wielrijders en een voor
brommers. Onze leuze zei: voor de
aparte fiets een fietspad apart.
Bromfietsers horen niet op het ge
wone fietspad en ook niet op de
weg.
B. v. R.
Voorbeeld, dat ons ter
navolging strekt-
Ik ben geen vriend van Sow jet-
Rusland cn het Russische systeem.
Maar er is één ding, dat ik van
de Russen graag zou willen over
nemen. Elk jaar, aan het begin
daarvan, zo las ik in het boek van
oud-ambassadeur Visser over de
Sowjet-Unie, krijgt elke Russische
automobilist drie bonnen uitgereikt.
Begaat hij een verkeersovertreding,
dan wordt één van deze bonnen
ingenomen. Maakt hij een tweede
verkeersfout, dan houdt men de
tweede bon in. Enzovoorts. Is de
automobilist alle drie zijn bonnen
kwijt, dan mag hij niet meer rijden
en moet hy wachten tot het nieu
we jaar, waarop wederom drie
bonnen worden uitgereikt. Zou iets
dergelijks, hier toegepast, er ook
toe kunnen bydragen het ontstel
lend groot aantal verkeersongeluk
ken te verminderen?
ABONNEE.
Niet naar Zuid-Afrika!
In Zuid-Afrika wonend, zou ik
graag de vraag willen stellen: Zijn
er geen betere emigratie-landen
voor een Nederlander dan deze
Unie. waar de gemiddelde bewoner
een Nederlander een ..vervloekte
Hollander" noemt? Zomin als ik
een Spanjaard zou aanraden zich
in Mexico te vestigen, zomin zal ik
een Nederlander aanraden naar
Zuid-Afrlka te gaan. De bewoners
van de Unie hebben niets met d«
Nederlanders gemeen. Hun karak
ter en moraal is anders Boven
dien: in Zuid-Afrika kykt men
achteruit, niet vooruit.
EEN NEDERLANDER.
