DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Troonrede kondigt groot aantal
belangrijke wetsontwerpen aan
w
Ongedekt begrotingstekort
van f 492 millioen
Gemengde
gevoelens
Huurverhoging met compensatie
waar dit mogelijk en nodig is
f| „Noest grond voor bezorgdheid, ook reden
tot voldoening en dankbaarheid
File van 400 vrachtauto's
wacht op weg naar Berlijn
Cijfers opgesteld door het
vorige kabinet
Omvangrijke taak wacht Staten-Generaal
Chauffeurs worden door Russen
meer dan 60 uur opgehouden
Twee „Meteors"
neergestort
Troonrede legt nadruk op de
werkgelegenheidspolit iek
12e Jaargang, no. 218
Dinsdag 16 September 1952
Opgericht door dc Stichting ,,Het Parool" - Giro 510330
Bank: Rotterdamsche Bank - Postbus 9 Abonnements
prijs 47 cent p. w. of 6.05 p. kw. Losse nummers 1.0 cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7, Amersfoort
Telefoon redactie 4291 Telefoon administratie 6235
HOOFDREDACTEUR TJ. DE BOORDER
EEN nieuw parlementair jaar
is aangebroken. Bij de opening
daarvan heeft koningin Juliana
die men hier in haar werkver
trek ziet, de leden van beide
Kamers der Staten-Generaal in
dc Ridderzaal te 's Gravenhage
de Troonrede voorgelezen.
DEN HAAG. Een werkgelegenheidspoli-
tiek, waarbij de ontwikkeling van het norma
le bedrijfsleven primair wordt gesteld, krach
tige voortzetting van het industrialisatiebe
leid, eventuele deelneming van de overheid in
de investeringen, een versnelde uitvoering
van de plannen voor de ontwikkelingsgebie
den, een actieve emigratiepolitiek, verstevi
ging van de economische positie der midden-
standsbedrijven, een passende verhoging van
de huren met compensatie van kosten voor die
groepen huurders, ten aanzien van welke dit
mogelijk en nodig is, ziedaar enige belangrijke
sociaal-economische punten van het toekom
stig regeringsbeleid, zoals dat vervat is in dc
Troonrede, die H.M. Koningin Juliana heden
middag bij de plechtige opening van de nieu
we zitting der Staten-Generaal heeft voorge
lezen.
BERLIJN. Meer dan 400 vrachtauto's stonden Maandagmorgen bij de
Russische controlepost bü Mariënborn aan het Oostelijk einde van de
autoweg tussen West-Duitsland en Berlin. De chauffeurs van sommige
wagens stonden reeds meer dan 60 of 70 uur te wachten voor hun lading
voor verdere transport naar Berlijn werd vrijgegeven. Intussen is de West-
Berlijnse regering bezig voorbereidingen te treffen om de dreigende staking
van vrachtvervoerders als een rechtstreeks gevolg van de Russische „lang-
zaam-aan-actie", het hoofd te bieden.
Een dergelijke staking zou prac-
tisch een voedselblokkade voor
Berlijn betekenen, aangezien bijna
alle levensmiddelen per auto over
LEEUWARDEN Twee ..Gloster
Meteors" van de vliegbasis Leeu
warden zijn vanmorgen bij het lan
den met elkaar in botsing gekomen.
De toestellen zijn versplinterd op
een weiland neergestort Zij liggen
op een afstand van ongeveer 125 m
van elkaar. De brandweren van
Leeuwarden en van de vliegbasis
Leeuwarden hebben de brandende
wrakstukken geblust.
DrDreestot proj.Romme:
Nederlands defensie
in geallieerd
verband
DEN HAAG Het bericht is
onjuist, dat dc verdediging van
Nederland in geallieerd ver
band niet vast zou staan in
van een Russische aanval, zegt
regering. Het was gelanceerd
een artikel in dc „New
Times"; prof. Rommc had er vra
gen over gesteld aan de regering.
Minister-president dr. Drces keert
er zich tegen, mede namens de mi
nisters van Buitenlandse Zaken en
Defensie. De regering acht het ech
ter niet in het algemeen belang
opening van zaken te geven van
militair-strategische plannen.
De regering staat inderdaad op
het standpunt, zegt hij, dat aan de
zware Nederlandse defensie-inspan
ning in geallieerd verband de ze
kerheid van geallieerde verdediging
van Nederland, in geval van een
aanval, onverbrekelijk verbonden
moet zijn.
de 110 mijl lange autoweg naar de
stad gebracht moeten worden.
West-Berlijn heeft op het ogenblik
echter een voedselreserve voor on
geveer een half jaar.
De West-Berlijnse wethouder
voor vervoer, dr Hausmann, heeft
de Westelijke geallieerden meege
deeld. dat slechts in overleg met de
Sowjet-autoriteiten genomen maat
regelen de risico's voor de ver
voersondernemingen, die hij „on
draaglijk" noemde, kunnen ver
minderen. Hij verklaarde, dat
Maandagochtend aan het Westelijk
uiteinde van de verkeersweg naar
Berlijn ongeveer 10 wagens per
'uur werden onderzocht. De ver
voersondernemingen namen Maan
dag geen goederen meer aan voor
verzending van of naar Berlijn.
West-Berlijnse autoriteiten deel
den mede, dat de verleden jaar
door Oost-Duitsland ingevoerde
belasting op het wegvervoer tus
sen Berlijn en West-Duitsland tus
sen Januari en Juli van dit jaar
ongeveer 2.500.000 gulden op
bracht. Opheffing van deze belas
ting is een van de eisen der ver
voersondernemingen.
Uit deze Troonrede, die er de
nadruk op legt, dat bij de uitgaven
grote soberheid moet worden be
tracht, blijkt, dat regering en par
lement in het komende zittingsjaar
een omvangrijke taak wacht. Tal
rijk zijn de wetsontwerpen, wier
indiening bij de Staten-Generaal
wordt aangekondigd.
De Troonrede gewaagt van grond
voor bezorgdheid, maar acht ook,
in meer dan één opzicht, reden tot
voldoening en dankbaarheid aan
wezig.
Het voornaamste van hetgeen in
dit staatsstuk in het uitzicht wordt
gesteld, kan in de volgende punten
worden samengevat:
1. Hervatting van de besprekin
gen met Indonesië over de Neder
lands-Indonesische Unie en daar
mee samenhangende kwesties.
2. Een ontwikkelingsplan voor
Nieuw-Guinea.
3. Krachtige steun aan pogingen,
internationaal tot verlaging van in
voerrechten te komen.
4. Bouw van tenminste 55.000
woningen.
5. Onderzoek of voor alle leer
plichtige leerlingen der lagere
school het schoolgeld zou kunnen
worden afgeschaft.
6. Geen heffing van omzetbelas
ting meer bij de detaillist.
7. Onderzoek naar in ons kies
stelsel aan te brengen wijzigingen
8. Een definitieve regeling der
ouderdomsvoorziening, ook voor
zelfstandigen, op grondslag der so
ciale verzekeringsgedachte.
9. Definitieve regeling van de
kinderbijslag voor zelfstandigen.
10. Regeling van het zieken
fonds wezen.
11. Krachtige doorvoering der
bedrijfsorganisatie en bevordering
der bezitsvorming.
12. Onderzoek naar de meest ge
wenste bestuursvorm voor grote
gemeenten.
13. Verruiming van studietoe
lagen
14. Zo groot mogelijke agrarische
productie: bestaanszekerheid voor
agrarische werkers.
15. Onderwijsvernieuwing.
Twee militairen
door schot van
Meteor gedood
LEEUWARDEN. Op dc vlieg
basis Leeuwarden is Maandag een
ernstig ongeluk gebeurd, dat aan
twee dienstplichtigen het leven
heeft gekost.
Toen men bezig was met het la
den van de kanonnen van een
..Gloster Meteor" is door tot nu toe
onbekende oorzaak een schot afge
gaan. De 26-jarige sergeant D. Pe
kel uit Jclsum en de 22-jarige sol
daat A. Polman uit Ees igemeente
Borger) werden dodelijk getroffen.
Er is een commissie van onderzoek
ingesteld.
De Luchtmachtvoorlichtingsdienst
deelt mede. dat het thans reeds
vaststaat, dat niet de nodige veilig
heidsmaatregelen waren getroffen.
Hoger premie voor
woningverbetering
DEN HAAG. Voor de verbete
ring van woningen, die wegens
technische gebreken of slechte inde
ling onbewoonbaar zijn geworden
of dreigen te worden, kunnen thans,
op ruimere schaal dan voorheen,
premies worden verstrekt.
De premie bedraagt maximaal
1400 per verbeterde woning en
wordt toegekend uit het z.g. Terlin-
genfonds. dat mede door belangrij
ke schenkingen van particulieren
tot het verstrekken van de premies
in staat is gesteld. Voorwaarde voor
toekenning van premie is dat de
gemeente een deel daarvan voor
haar rekening neemt.
KOEALA LOEMPOER. Drie
personen werden gedood en 12 ge
wond toen in een afgelegen deel
van de staat Kelantan (Noord Ma-
lakka) een treinramp plaats vond,
die de ergste op Malakka sedert
enige jaren genoemd wordt.
„D
|E ondergetekende stelt
er prijs op de beschou
wingen in deze nota betreffen
de de toestand van 's Rijksfi
nanciën aan te vangen met een
woord van dank aan zijn
ambtsvoorganger prof. Lief-
tinck, voor het feit, dat deze
voor een zeer belangrijk ge
deelte de voorbereiding van de
hierbij aangeboden ontwerpbe
groting voor het jaar 1953 nog
voor zijn rekening heeft willen
nemen.
Dat ondergetekende zijn ambt heeft
mogen aanvaarden op een tijdstip
waarop de financiële toestand van
Nederland hoe onzeker deze ook
moge zijn in vergelijking met die
van vroeger jaren als betrekkelijk
gunstig kan worden geschetst,
schrijft hij niet in de laatste plaats
toe aan zijn ambtsvoorgangers nim-
mèr aflatende werkkracht en onver
flauwde toewijding aan de financiële
belangen van het land gedurende
zeer moeilijke jaren."
Aldus de nieuwe minister van
Financiën de heer J. van de Kieft, in
de ontwerpbegroting voor 1953. die
vanmiddag aan de Staten-Generaal
is aangeboden.
De gehele dienst van de begroting
vertoont een ongedekt tekort van
492 millioen: hierbij is rekening ge
houden met de uitgaven en middelen
van de Gewone Diensten, en dc Bui
tengewone Diensten I en II cn het
van
HEEL vroeg vanmorgen schaar
den de belangstellenden zich al
langs de route, die de Gouden
Koets op zijn tocht naar de Rid
derzaal zou volgen. Men verzeker
de zich van een goed plaatsje en
wachtte, wachtte. Zoiets valt zelfs
voor volwassenen niet mee. Is het
wonder, dat de jongste toeschou
wer op deze Prinsjesdag op een
gegeven moment even de ogen
sloot?
T EDEN DER STATEN-GENERAAL!
'Bij het overzien van de ontwikkeling
in de achter ons liggende periode is er,
naast grond voor bezorgdheid, ook in
meer dan één opzicht reden tot voldoe
ning en dankbaarheid.
In de internationale toestand is helaas
geen ontspanning ingetreden, maar aan
de samenwerking tussen de vrije volken
kon tastbaarder gestalte worden gegeven.
De grondslagen voor de veiligheid van
Het ligt in de bedoeling met spoed de
instelling te bevorderen van de Commis
sie voor het voortgezet overleg, waartoe
de Conferentie Nederland-Suriname-Ne-
derlandse Antillen besloot.
het Westen werden door voortgezette op- opgeschort, te hervatten met het doel een
bouw der Atlantische strijdkrachten be- nieuwe basis voor de betrekkingen tussen
vestigd en uitgebreid. De voortschrijden- Nederland en Indonesië te leggen.
de integratie van West-Europa
zal die grondslagen verder ver
sterken en houdt indien zij ook
op economisch gebied wórdt
voortgezet, tevens de belofte in
van een blijvende bijdrage tot
verhoogde welvaart der daar
aan deelnemende volken.
men, zal het aan de behartiging van het
buitenlands beleid ten goede komen, in
dien de wijziging van de bepalingen in
de Grondwet betreffende de buitenlandse
betrekkingen, welke reeds in eerste le
zing door de Staten-Generaal is aanvaard, Tengevolge van in 1951 getroffen maat_
zo spoedig mogelijk van kracht wordt. regeleIli deSgunstige ontwikkeling van de
De Regering is bereid de besprekingen ruilvoet met het buitenland en een aantal
met Indonesië over de Nederlands-Indo- slechts tijdelijk werkende factoren, zal
nesische Unie en daarmede samenhangen- waarschijnlijk in 1952 voor het eerst na
de kwesties, welke in Februari j.l. werden de bevrijding de betalingsbalans een over-
schot vertonen. De goud- en deviezen
voorraad is echter in verhouding tot de
totale handelsbeweging nog aanzienlijk
N kleiner dan voor de oorlog.
Daarenboven is de internatio
nale economische toestand vol
onzekerheden, terwijl de dicht
heid en de snelle groei van on
ze bevolking voortdurende toe
neming der economische be
drijvigheid voor ons land drin-
In het betalingsverkeer met het buiten- De Regering zal zowel de geestelijke en gend noodzakelijk maken
land is een wending ten goede opgetreden, sociale ontwikkeling der bevolking van
Ook in de voor ons liggende periode zal Nieuw-Guinea als de economische voor- Het feit, dat de productie reeds geruime
de ontwikkeling der internationale be- uitgang van het land bevorderen. Het tijd gelijk is gebleven en dat de werkloos
trekkingen in belangrijke mate haar ligt in het bijzonder in de bedoeling zo heid zich gemiddeld in 1952 op een hoger
stempel drukken op het beleid. spoedig mogelijk een ontwikkelingsplan niveau bevindt dan vorige jaren, noopt er
Teneinde in het kader van de Noord- voor gebiedsdeel vast te stellen. toe de werkgelegenheidspolitiek steeds
Atlantische verdragsorganisatie een ver- Door een en andgr dient de grondslag meer aIs het centrale t in het SQClaal.
sterking der Westeuropese defensie te be- te worden gelegd voor de mogelijkheid,
reiken, werd de Europese Defensie Ge- dat op den duur de bevolking in staat zal economlscbe beleid te zien. Primair is de
worden gesteld zelve over haar toekomst ontwikkeling van het normale bedrijfs-
te beslissen.
Hiermede wordt tevens gehandeld in
overeenstemming met artikel 73 van het
Handvest der Verenigde Naties.
In overleg met de Regeringen der Ne
derlandse Antillen en van Suriname zal
meenschap voorbereid. Een ontwerp van
wet tot ratificatie der in dit verband aan
gegane overeenkomsten zal binnenkort
de Staten-Generaal bereiken.
Aan een nauwe samenwerking met Bel
gië en Luxemburg in Benelux-verband
blijft de Regering grote waarde hechten.
Nu belangrijke structurele wijzigingen er naar gestreefd worden de voorberei-
in de internationale verhoudingen met ding van de nieuwe rechtsorde in het
toenemende snelheid tot ontwikkeling ko- Koninkrijk voortgang te doen vinden.
leven. Met het oog hierop zal dan ook met
name de industrialisatiepolitiek met
kracht worden voortgezet, waarbij de
mogelijkheid van voldoende investerin
gen zal zijn te bevorderen, mede door par
ticipatie van de overheid in de investe
ringen waar de omstandigheden daartoe
nopen.
(Vervolg zie pag. 3).
nadelige saldo van het Landbouw
Egalisatie Fonds. Het saldo van uit
gaven en middelen van de Gewone
Dienst plus de Buitengewone Dienst
I vertoont een aanzienlijk overschot
211 millioen en ook indien
men daar het tekort van het Land
bouw Egalisatie Fonds aftrekt ad
80 millioen, blijft een overschot van
131 millioen.
De uitgaven van de Kapitaalsdienst
worden geraamd op 896 millioen:
de middelen op 273 millioen. Hier
ontstaat een nadelig saldo van 623
millioen (vorig jaar na de laatste
herziening 808 millioen).
Het totaal bedrag van alle uitgaven
van alle dienst- en plus het Land
bouw Egalisatie Fonds is 5616 mil
lioen groot (vorig jaar laatste herzie
ning j 6038 millioen). Alle middelen
tezamen omvatten nu 5124 millioen
(laatste raming 1952 5427 millioen)
Men komt aldus tot een ongedekt te
kort van 492 millioen (vorig jaar
611 millioen). Hier is dus een ver
betering zichtbaar van 119 millioen.
Andere belangrijke punten uit de
begroting zijn:
Belangrijke punten
Het vorige Kabinet heeft deze
begroting nog opgesteld: dit doet
niets af aan de verantwoordelijkheid
van het Kabinet als geheel en van de
afzonderlijke ministers.
Deze begroting is slechts grond
slag voor het in overleg met de
Staten-Generaal op te stellen finan
cieel beleid. De regering zal niet aar
zelen bij Nota's van Wijzigingen ver
anderingen aan te brengen in onder
delen van de begroting.
Deze begroting staat evenals de
vorige in het teken van de Noord
Atlantische defensie-inspanning Voor
militaire zaken is weer uitgegaan van
1500 millioen per jaar.
De problemen van de werkgele
genheid staan in het middelpunt
van de aandacht.
De moeilijkheden met de beta
lingsbalans zijn aanzienlijk min
der geworden; een definitieve oplos
sing ervan is echter nog niet gevon
den.
Ook in 1953 moet het begrotings
beleid gericht blijven op hand
having van het monetaire evenwicht.
In het jaar 1953 zullen de Rijks
uitgaven 26% bedragen van het
Sationaal inkomen. In 1938 bedroeg
it 19% van het nationaal inkomen.
In de begroting wordt rekening
gehouden met de bouw van 55.000
woningen.
In 1953 zal het Rijk aan belastin
gen ontvangen een som van bijna
4.5 milliard
Het zou misplaatst zijn op
grond van de recente verbete
ring van betalingsbalans te optimis
tische verwachtingen te koesteren
over de ontwikkeling in de naaste
toekomst.
Zie voor een uitvoerig uittreksel
uit de Millioenennota pagina 5.
MEN mag aannemen, dat do
Troonrede in hoofdzaken over
eenkomt met het befaamde pro-
gram-Drees, waarover tijdens de moei
lijke weken van de kabinetsformatie
wel veel is gepraat cn geschreven,
maar welks concrete inhoud nimmer
is gepubliceerd. Er is alleen over mee
gedeeld, dat het slechts een aantal
hoofdlijnen van het te voeren beleid
bevatte en dat over do uitwerking
later zou worden gepraat. Welnu,
wanneer uit deze Troonrede één dihg
blijkt, dan is het wel dit, dat deze
uitwerking nog in haar beginstadium
verkeert. Nu zou strenge critiek hier
over niet op haar plaats zou zijn. Men
moet dit moeizaam gevormde kabinet
voor het meer in bijzonderheden be
palen van zijn politiek enige tijd
laten. Dc Troonrede is hier en daar
rijkelijk vaag; echter inhoudloos is zij
in genen dele. Er staan zonder twijfel
belangwekkende dingen in. Doch haar
geluid is niet fors, haar toon niet
geestdriftig. Zij wekt gemengde ge
voelens.
ANNEER wordt gezegd, dat de
samenwerking tussen de vrije
volken tastbaarder gestalte
krijgt en de voortschrijdende integra
tie van West-Europa de belofte in
houdt van een verhoogde welvaart van
de volken, welke er deel aan hebben,
dan vraagt men zich wel af of niet
iets had kunnen worden meegedeeld
over dc bijdrage, die Nederland aan
deze ontwikkeling denkt te verlenen.
Ondergaat Nederland de loop der din
gen alleen maar of zal het trachten, er
energiek mede zijn stempel op te
zetten? Wij weten het niet; maar wij
zijn op dit punt niet erg gerust.
Tweede zwakke punt lijkt ons de
kwestie-Nieuw Guinea. Gezegd wordt,
dat de economische vooruitgang van
dit gebiedsdeel zal worden bevorderd
en aan dc ontwikkeling van de bevol
king zal worden gewerkt, opdat deze
laatste eerlang haar eigen lot zal kun
nen bepalen. En dan moet wel de
vraag rijzen, wat Nederland met deze
prestigc-politick kan winnen.
WIJ behoren stellig niet tot dege
nen die menen, dat Nieuw-Gui
nea van nature bij Indonesië be
hoort; maar wij vinden dat Nederland
moet ophouden, jaarlijks millioenen
uit te geven voor ccn gebied waarvan
het dc mogelijkheid van vrijwording
nu al zo uitdrukkelijk in uitzicht stelt.
Natuurlijk zou Australië de Neder
landers gaarne op Nieuw-Guinea zien
blijven, maar van ons land kan na de
souvereiniteitsoverdracht aan Indone
sië, die de Australiërs zozeer hebben
bevorderd, moeilijk meer ccn bijdrage
tot verzekering van de veiligheid in
het Stille Zuidzce-gebied worden ge
vraagd. Dc politiek jegens Nicuw-Gui-
nea is duur en tamelijk uitzichtloos;
en ieder vrage zich af of dc kansen
(voor Nederland) in dit gebied een be
dorven verhouding met Indonesië
rechtvaardigen.
ZEER oprecht is de Troonrede,
wanneer zij aan de vaststelling,
dat onze betalingsbalans in 1952
voor het eerst na de bevrijding een
overschot zal opleveren, dadelijk een
beschouwing verbindt omtrent de stij
gende werkloosheid. Dit is inderdaad
de keerzijde van de medaille. Het feit,
dat de regering blijkens haar mede
delingen de werkgelegenheidspolitiek,
tot het centrale punt van haar sociaal-
economisch beleid wil maken, zou tot
voldoening kunnen stemmen, ware
het niet dat enige twijfel gewettigd
schijnt of dc middelen, welke zij
noemt, voldoende zijn om dit euvel in
belangrijke mate te bestrijden. Indu
strialisatie is inderdaad dc oplossing;
de regering echter heeft industrialisa
tie niet in de hand. Ook met partici
patie in het kapitaal door de overheid
is de totstandkoming van industrieën
daar, waar zc nodig zijn, niet verze
kerd. Wat zal de regering doen, in
dien industrievestiging in dc z.g. ont
wikkelingsgebieden, waarvoor nu mil
lioenen worden uitgegeven, uitblijft?
Eerlijk gezegd, wij zien de ontwikke
ling met enige zorg tegemoet; ook al
zou emigratie op de huidige schaal
mogelijk blijven.
(Zie ver dei pag. 'i)
Toenemende bewolking
Van Dinsdagavond
tot Woensdagavond:
Geleidelijk toene
mende bewolking,
maar waarschijnlijk
tot het einde van dc
dag nog droog weer.
Aanvankelijk weinig
wind. later matige tot
vrij krachtige Weste
lijke wind. Vannacht
in het Noorden van
het land minder koud.
morgen overdag on
geveer dezelfde tem
peraturen als vandaag.
17 Sept. Zon op 6 u
18 m onder 13 u 51 m.
Maan op 4 u lo m on
der 18 u 6 m.
HET
WEER VAN
VANMORGEN 7 UUR
Max temp
Necr.sl
Station
Weer
Wina m/s
Gisteren
in 24 u
Stocknolm
Gch. bcw
Z.W. 4
13 C
Helsinki
Gch. bew.
Z.W 1
11
0
Edinburgh
Mist
W 4
13
0
Londen
Onbcw.
N.N O 4
17
0
KopenhagenLlcht bcw,
W.ZAV. 4
Mist
Windstil
17
II
Zürich
Zw. bew
N.N.W. 3
17
0
Locarno
Regen
N.W.3
20
4
Genévc
Gch. bcw.
N O. 3
20
0
Parijs
On bew.
N O. 5
20
0
Bordeaux
Mist
N O. 2
21
0
Nice
Licht bcw,
N.W 4
23
0
Berlijn
Zw. bew.
O.Z.O 3
16
0
Frankfurt
Onbcw.
N.N.O. 4
18
0
MUnchcn
Wenen
Onbew.
N.N.O 2
13
0
Luxemburg Onbcw
NO 8
16
0
Grenoble
Zw bew.
Windstil
22
0
Innsbruck
Half bew.
Windstil
17
2
