DAGBLAD VOOR AMERSFOORT Eisenhower verspeelt de gunst der arbeiders Robot-projectiel op Korea afgeschoten Staat der Nederlanden benadeeld voor vijf ton aan deviezen Verklaring over arbeidswet in doodse stilte aangehoord r Bondsdag vraagt vrijlating oorlogsmisdadigers Sensationeel getuigenis in moordzaak Schreurs MERKWAARDIGE MISVATTING Doorlaatpost op weg naar Berlijn werkt nu in record-tempo Spionnen komen als vluchtelingen naar West-Berlijn Eerste raket gelanceerd van Amerikaans vilegdekschip Strijd om Arnhem herdacht Russisch deserteur opgenomen in leger van VS Overval op kampong eist drie doden Malik dreigt Japan uit VN te weren Leger neemt maeht over in Libanon Eden in Belgrado aangekomen ..Houthandel met Oostenrijk een formidabele zwendel 12e Jaargang, No. 220 Donderdag 18 September 1952 Opgericht door de Stichting „Het Parool" - Giro 510330 TT*. AT. n Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7. Amersfoort Bank Rotterdamsche Bank - Postbus 9 Abonnements- UltgaVd i\.Y JJe iNieUWe rerS Telefoon redactie 3291 Telefoon administratie 6235 prijs 47 cent p. w. of 6.05 p. kw. Losse nummers 10 cent HOOFDREDACTEUR TJ DE BOORDER gedelegeerden, die de 8.000.000 le den van de A.F.L. vertegenwoordi gen, Eisenhower een gematigd vriendelijke ontvangst. Aan het slot van zijn rede deelde voorzitter Green van de AF.L. mede, dat de conventie alle verklaringen, die de generaal in zijn rede afgelegd heeft, zorgvuldig in overweging zal nemen. Het wordt vrijwel zeker geacht, dat de conventie zich achter gouverneur Stevenson, de democratische candi- daat. zal scharen. Generaal Eisenhower zei tot de conventie: Hier zijn enkele van de beginse len. die naar mijn mening in ieder geval in de wet gehandhaafd behoren te worden: aanmoediging tot het voeren van collectieve on derhandelingen. het stakingsrechten aanzegging van een te houden sta- NEW-YORK. „Ik ben tegen de intrekking van de arbeids wet van Taft en Hartley, maar ik voel veel voor een amen dering van die wet," sprak de republikeinse candidaat voor het Amerikaanse presidentschap op het congres van de AFL, de Amerikaanse federatie van arbeidersvakbonden. Een doodse stilte volgde op deze woorden. Een stilte, die maar al te duide lijk deed blijken, dat Eisenhower weinig kans zal maken, dat de conventie zich achter de generaal zal scharen in zijn strijd om de hoogste zetel in Amerika. De meeste vakbonden in Amerika voeren een felle strijd om de Taft-Hartley-wet, die zij als een „slavenarbeidwet" beschouwen, geheel in te laten trekken. Over het algemeen bereidden de Russen wijzigen houding BERLIJN De communistische ambtenaren, van de controlepost te Marienborn zijn Woensdagavond haast gaan maken met het door laten van het autoverkeer naar Berlijn. De Russen laten de vracht auto's thans door in het record- tempo van 25 tot 30 per uur. In de afgelopen dagen gingen er slechts vier tot vijf per uur langs de con trolepost. Woensdagmiddag om twaalf uur stonden ongeveer 250 vrachtauto's te wachten om voor de rit naar Berlijn doorgelaten te wor den. Op het ogenblik is dit aantal tot circa 150 gedaald. Bij hun aan komst in Berlijn zeiden de chauf feurs, dat de communistische amb tenaren hen een verklaring hadden laten tekenen waarin stond, dat zij zonder vertraging aan de controle post waren doorgelaten. BERLIJN. West Berlijnse stadsfunctionarissen hebben Woens dag bekend gemaakt, dat de Oost- Duitse autoriteiten zich als vluchte lingen voordoende spionnen naar de Westelijke secoren zenden. Keul, een ambtenaar belast met vluchtelingenkwesties. heeft ver klaard, dat onlangs 15 leden van de volkspolitie, alle jonger dan 24 jaar, die asyl hadden gevraagd, zijn ontmaskerd als agenten. „Hun wer kelijke opdracht was om verslag uit te brengen over de West-Berlijn- se vluchtelingenorganisatie en over regelingen die getroffen worden voor vluchtelingen om naar West- Duitsland uit te wijken. Ook meld den zij. op welke wijze wij spion nen schaduwen." Van Februari tot Augustus zijn 10.680 Oost-Duitse jongelieden onder 24 jaar naar West-Berlijn gevlucht. Perzisch leger wordt gemoderniseerd TEHERAN. Het Perzische leger, dat nu onder controle staat van pre mier Mossadeq, zal gereorganiseerd en gemoderniseerd worden. De ko ninklijke garde zal ontbonden wor den en de eenheden ervan onderge bracht in andere divisies. Er zijn herhaaldelijk geruchten geweest dat de garde in opstand zou komen. De commandant van de garde, generaal Aryana, die zal aangewezen worden voor een nieuwe post. is door de pers beschuldigd van het beramen van een staatsgreep. Achttien Amerikaanse communisten-leiders gearresteerd WASHINGTON. Achttien com munistische leiders uit het Midden- Westen en het gebied van de West kust van Amerika, zijn gearres teerd. Het Amerikaanse departe ment van Justitie deelde mede. dat deze arrestatie werd verricht op be schuldiging van activiteit, die ge richt is op een gewelddadige om verwerping van de regering Onder de gevangen genomen communisten bevinden zich de partijleiders van Missouri. Washington en Michigan. Een der gearresteerden is Helen Winter, wier echtgenoot Carl Win ter samen met tien andere commu nisten in 1949 te New-York werd veroordeeld. De wet voorziet in een gevangenisstraf van ten hoogste tien jaar en een boete van ten hoogste 10 000 dollar. king. Verder moet het een vereiste zijn, dat zowel de vakverenigingen als de werkgevers de contracten na leven, terwijl de leden der vakver enigingen verzekerd moeten zijn van een regelmatig verslag over de fi nancien hunner organisaties. In het Amerikaanse congres was de grote strijdvraag de bepaling der wet. dat een rechtbank bevel kan geven tot beëindiging van een sta king. welke een nationale noodtoe stand creëert of dreigt te doen ont staan. Mogelijkerwijs hierop zinspe lend zei Eisenhower: „Ik weet. dat de wet georuikt zou kunnen wor den om de vakbonden te breken. Daarin moet verandering komen. Amerika wil geen wet. waarin ver gunning gegeven wordt de vakbe weging te doen mislukken. Ook ik wil dat niet." Daarop reageerden de toeschouwers met applaus. Hij kreeg echter geen applaus, toen hij een aanval deed op de re- gering-Truman. De conventie gaf echter wel van haar instemming blijk, toen hij de prestaties van de Amerikaanse arbeiders in de oor logsjaren en daarna voor het herstel van Europa roemde. Hij werd toe gejuicht toen hij pleitte voor een door werkgevers en arbeidersleiders af te leggen eed, dat zij niet tot het communistische kamp behoren. Volgens de wet van Taft en Hart ley moeten op het ogenblik alleen de arbeidersleiders die eed afleggen en dat zit de arbeiders dwars. Twee kruisers komen volgend jaar klaar Concentratie van marine eenheden op Guinea DEN HAAG. Twee nieuwe kruisers en een onderzeeboot-jager zullen waarschijnlijk volgend jaar bun proeftocht kunnen maken Het bouwen van 32 kust-mijncnvegers en vijf patrouille-vaartuigen is in voorbereiding. Dit o.a. vermeldt de begroting van het ministerie van Mariine In het komende jaar komen ook ge reed twee lichtschepen, twee klei ne betonningsvaartuigen en een zeewaardig betonningsschip. De minister acht. om strategische, technische en economische redenen, concentratie van marine-eenheden op Nieuw-Guinea gewenst. Daartoe moeten i Biak enige voorzienin gen worden getroffen, waarvoor 850.000— is uitgetrokken. De gemiddelde sterkte van hel militaire personeel der zeemacht is voor 1953 gesteld op 22 800 man Voor de voorbereidende werkzaam heden van het bouwen van een marine-hospitaal is 250.000.op genomen. WASHINGTON. De eeuw van de werkelijke „drnk-op-de-knop-oorlog" is in Korea begonnen. Zü is ingewijd met dreunende ontploffingen uit robotprojectlelcn, die door de Amerikanen vanaf grote afstand naar de communistische doelen gezonden worden De Amerikaanse vloot heeft vandaag bekend gemaakt: „Een aantal bestuurde projectielen is met succes tegen communistische doelen op Noord-Korea vanaf de „Boxer" een vlieg- dekschip van 27.000 ton gelanceerd. Terwijl vele bijzonderheden ge heim gehouden worden, heeft de vloot de volgende feiten over dc robotaanval bekend gemaakt. „Het besturende vliegtuig, dat spe ciale electronischc apparaten aan boord heeft gaat de lucht in Het projectiel, met een zeer krachtige lading wordt naar de catapult ge bracht. Het besturende vliegtuig, aan boord van het vlicgdekschip. Parlementsleden gematigder in hun eisen, maar Duitse pers blijft hitsen (Van onze correspondent) BONN. De Westduitse Bondsdag sprak zich gisteren uit voor een spoedige oplossing van het probleem der „oorlogsmisdadigers", en voor terugkeer der krijgsgevangenen, die zich nog in Russische handen bevinden. Opmerkelijk was dat geen der sprekers de vrijlating van „oorlogsmisdadi gers" tot voorwaarde maakte voor toestemming van de „conventies van Bonn" en het verdrag inzake de Europese Defensie Gemeenschap. Nog maar kort geleden kon men verschillende afgevaardigden, die thans een zeer bescheiden woord spraken, op hoge toon horen verkondigen dat hun geweten hun niet in staat stelde in de nieuwe overeenkomsten met de geallieerden toe te stemmen, indien niet eerst een groot aantal vrijlatingen had plaats gehad. lanceert het projectiel langs elec- tronische weg Als hei projectiel een .icpaalde hoogie bereikt hcefl neemt het bovencirkelende vliegtuig de besturing over en stuurt het wapen naar het doel. Op het ogenblik dat het projectiel zijn duik naar het doel neemt is het besturende vliegtuig kilometers ver weg buiten het bereik van het afweergeschut. Gedurende de gehele vlucht van af het dek van het vliegdekschip tot het doel worden de vorderingen van het projectiel op speciale electroni- sche apparaten aan boord van het schip geregistreerd. Het doel was 240 kilometer van het schip verwijderd. In de bekendmaking van dc vloot wordt voorts meegedeeld, „dat de identificatie van de doelen en de gegevens over de aangerichte scha de nu nog niet vrijgegeven kunnen worden." De bestuurde projectielen zijn in de eerste plaats bestemd voor zwaar verdedigde doelen. HEIDELBERG Een Rus. die deserteerde uit het Sovjetlcger in Oost-Duitsland. is Woensdag opge nomen in het Amerikaanse leger. Verwacht wordt, dat binnenkort meer Russische deserteurs in Ame rikaans dienstverband opgenomen zullen worden. Buitenlanders kunnen volgens een speciale wet opgenomen wor den in het Amerikaanse leger. In totaal mogen in het buitenland 12.500 niet-Amerikanen dienst ne men bij Amerikaanse legeronder delen. Bondskanselier Adenauer wees er nadrukkelijk op dat niet allen die thans als oorlogsmisdadigers gevan gen zitten gratie waardig zijn en dat het dus gewenst is dat men zich niet met het lot van alle gevange nen zonder meer vereenzelvigt. Ade nauer deed een beroep op de Duit sers om te begrijpen dat niet alleen in Duitsland een publieke opinie over het probleem der oorlogsmis daden bestaat, maar dat een publie ke opinie van geheel andere inhoud over het zelfde probleem bestaat in dc landen die gedurende de oorlog door Duitsland bezet zijn geweest of die met Duitsland oorlog voer den. De tendens in de Bondsdag om zich uitdrukkelijk van de misdadige elementen onder degenen die nog ge vangen gehouden worden te distan- ciëren, schijnt iets toe te nemen. Een vorm van begripsverwarring wordt nog gecontinueerd, zowel in de Bondsdag als in de pers. wellicht opzettelijk Men spreekt graag van de „gevangen gehouden soldaten", „nog niet vrijgelaten krijgsgevange nen". daarmee de indruk wek kend, dat de meeste gevangenen eerbare soldaten zijn die van de overwinnaar nog eens een trap na gekregen hebben. Het zou goed zijn als het Duitse publick eens precies wist voor wel ke feiten de betrokkenen veroor deeld zijn. De behoefte om daaraan publiciteit te verlenen, is echter tot dusver bij de Duitse bladen vrijwel nihil geweest. DJAKARTA Maandagavond is een bende binnengedrongen in de kampong Tjimerta, een wijk van Subang, het middelpunt van de En gelse onderneming „Pamanukan- en Tjiasemlanden", op West-Java. De bende opende het vuur en be gon te plunderen. Twee kams.cng- bewoners werden gedood. Politie en militairen vielen de bende aan. die tegen half tien een goed heen komen zocht, met achterlating van één dode. Kans op buien Van Donderdagavond tot Vrijdagavond: Vannacht in het binnenland hier en daar mist en plaatse lijk lichte nachtvorst, overigens wisselend bewolkt met enkele buien en morgen over dag ongeveer dezelfde temperatuur als van daag. Zwakke tot ma tige wind uit Weste lijke richtingen. 19 Sept. Zon op 6 u 21 m onder 18 u 46 m. Maan op 6 u 32 m on der 18 u 27 m. het week van vanmorgen 7 uur Max temp. Neersl. Station Weer Wind m s Gisteren in 24 u. Licht bew NO. 2 14 C 0 mm Licht bew. Z.W. 6 16 0.1 Zvv bew. Z Z.W. 6 12 0.1 Licht bew Windstil 13 0 On bew Windstil 14 2 KopenhagenLicht bew. W.Z \V 8 16 0.1 Amsterdam Regenbui 15 6 Geh bew Z. 1 21 1 On bew Windstil 14 Regenbui Z. Z 5 21 2 Parijs Regen WZW. 5 19 0.1 Zw bew. W 1 19 Zw bew. Windstil 23 0 Nevel W 2 19 0 Nevel W 4 19 3 Zw bew Z.Z.W 4 19 5 Licht bew Z.W. 1 21 0 Luxemburg Geh bew. Z.W. 4 9 14 Zw bew Windstil Innsbrück Zw. bew. Windstil 22 5 Doodde vrouw van wachtmeester ook haar man en haar dochtertje DEN BOSCH. De schim van het oude Zeeuwse boertje Keesje Schreurs. het manneke, dat in de woning van een rustige wachtmeester der marechaussee te Bergen op Zoom, die er een kwade vrouw op nahield, om het leven is gekomen, dwaalde gisteren door de zaal van het Bossche Gerechtshof. De vrouw, de 42-jarlge J. M. G.H. is door de rechtbank te Breda tot tien jaar gevangenisstraf veroordeeld. Uit de mond van de pro cureur-generaal is gisteren geen nieuwe eis gekomen. Er was een sensatie. Het was de loodzware verklaring van een splinternieuwe getuige, die met de verdachte in dezelfde cel heeft gezeten. „Zij heeft tegen mij gezegd niet alleen Keesje Schreurs te hebben vermoord, maar óók haar man en dochtertje", verzekerde de vrouwe lijke getuige M. Th S—J„ die de zer dagen aan de procureur-gene raal een brief heeft geschreven, dat haar geweten haar niet langer toe liet te zwijgen. Voor het Hof staan de vertelde zij nu het relaas van de moord op Keesje Schreurs. zo als verdachte het haar had be schreven en het bleek een verhaal met tal van details, die klopten met bekentenissen, die de verdachte tegenover politiemannen had ge- aaan, maar later weer had inge trokken. Tevoren hadden psychiaters, po litiemannen. religieuzes hun we tenschap gelucht, zoals zij dat voor de rechtbank al hadden gedban. Nieuw was de onthulling van een opperwachtmeester: kort voor zijn dood had de man van verdachte hem te kennen gegeven wel eens bang te zijn. dat zijn vrouw hem uit de weg wilde ruimen. De verdachte zelf heeft sinds haar arrestatie telkens andere le zingen gegeven. Voor de rechtbank bepaalde zij er zich toe te zeggen, aat ze zelf onschuldig was, zonder haar overleden echtgenoot de schuld te geven. Nu. voor het Bos sche Hof. zei ze: „Mijn man moet het gedaan hebben". En al haar be kentenissen dan bij politie, rechter commissaris en psychiater, volgens welke zij Keesje uit de weg zou hebben geruimd, omdat ze bang was. dat haar man er achter zou komen, dat zij het Zeeuwse boertje had opgelicht? Wel, die had zij af- Kind overleden na val in emmer kokend water (Van onze correspondent) TILBURG Het driejarig meisje Ineke van Miert uit Tilburg is overleden aan de gevolgen van een val in een emmer kokend water. Het kind had haar beide armpjes en beentjes verbrand Zij werd on middellijk in het ziekenhuis opge- gelegd omdat het haar lichter viel dan de bekentenis van de werke lijke waarheid, dat er tussen haar en Keesje Schreurs méér dan vriendschappelijke betrekkingen be staan hadden. De verdediger, mr Th. van Gin- neken. was door de verklaring der vrouwelijke getuige volkomen ver rast. Hij had zich hierop niet kun nen prepareren en vroeg uitstel. De president vond dat redelijk. De zaak werd voor onbepaalde tijd aangehouden. Op het Airborne-kerkhof tc Oos terbeek is Woensdagochtend de strijd om Arnhem in September 1944 herdacht. Schoolkinderen uit Arnhem en Oosterbeek leg den bloemen op dc graven der gesneuvelden. NEW YORK. De Russische af gevaardigde Jacob Malik heeft Donderdag in dc Veiligheidsraad verklaard, dat Japan niet kan wor den beschouwd als een souvereinc cn onafhankelijke staat. Daarmede gaf hü te kennen, dat hij zijn veto zou uitspreken over het Japanse verzoek om toelating tot de V.N Voordat Malik het woord nam hadden de V S„ Engeland en de overige leden zich volledig achter het Japanse verzoek geschaard Malik achtte het „voorbarig" over de toelating van Japan te spreken indien niet eerst de volgende voorwaarden waren vervuld: te rugtrekking van alle buitenlandse bezettingstroepen uit Japan en het sluiten van vredesverdragen tussen Japan enerzijds en de Sowjet-Unie en China anderzijds. Zonder te stemmen ging de raad uiteen BEIROET. De Libanese presi dent Bechara el Khoury, is van morgen afgetreden en zijn functies *Ün overgenomen door de bevelheb ber van het leger, generaal Foead Shchab. Shehab zal de functie van presi dent waarnemen totdat een opvol ger van El Khoury gekozen zal zijn. Het aftreden van de president Is gekomen aan het einde van een algemene staking in Beiroet die door de oppositie uitgeroepen was als middel om druk uit te oefenen teneinde hervormingen tot stand te kunnen brengen. BELGRADO. De Engelse minis ter van Buitenlandse Zaken Eden is Woensdag op het vliegveld Batajnits- ja bij Belgrado aangekomen voor een officieel bezoek van zes dagen De minister werd verwelkomd door de Joegoslavische minister van Buitenlandse Zaken Kardelj en de minister van Binnenlandse Zaken Rankowitsj, de twee meest op de voorgrond tredende leden van het politburo Na het spelen van de volksliederen inspecteerde minister Eden een erewacht van de lucht macht. Vervolgens begroette hij an dere Joegoslavische hoogwaardig heidsbekleders en leden van het corps diplomatique. DEN HAAG Twee weken is voor het Hof geëist tegen de Zwijn- drechter L. C. K die een bok bij het castreren zwaar had mishandeld. J AMSTERDAM. De Oostenrijker F. A. heeft 600.000 shilling van de 3.1 millioen die drie Nederlandse houtkopers hem stuurden voor de leverantie van naaldhout in zjjn eigen zak gestoken. Hü kocht een huis voor 180.000 shilling, zette zijn vrouw in een kantoorboekhandel, waarvoor 100.000 shilling nodig was. betaalde 5G.000 belasting en schafte zich een auto aan, die niet minder dan144.000 shilling kostte. Hoofddader allang in de gevangenis voor andere „zaak" Dit is het (nog voorlopige) resul taat van het onderzoek naar de for midabele zwendel met houtleveran ties. waarover wij enkele wegen ge leden berichtten. Er zijn nog meer Oostenrijkers, die daardoor .rijker" zijn geworden: de „Oberforstrat" dr W„ die 100.000 shilling opstreek, een vooralsnog onbekende onderinkoper, die 400.000 „verdiende" en waar schijnlijk ook F. A.'s boekhouder, wiens administratie nu zo rommelig blijkt, aat de politie er geen touw aan vast kan knopen. Hoe dan ook, de drie Nederlandse houthandelaars zijn vermoedelijk het grootste deel van de 544.000 3 1 millioen shil ling kwijt. De handelaars kwamen in December 1950 in contact met een Oostenrijker, zekere dr R B uit Den Haag, die vertelde, dat hij in zijn land voor uitzonder lijke lage prijs naaldhout te koop wist Hij bracht de handelaars in contact met F A. In Graz doemde „Oberforstrat" dr W op die. zoals later bleek, helemaal niet meer in functie was Deze W zou het hout leveren Na enige moeilijkheden met het contract een Nederlandse bank-instelling achtte het eerste ont werp niet aannemelijk, een tweede wel werd de overeenkomst op 6 Januari 1951 in Innsbrück getekend Inferieur Inderdaad kwamen er zendin gen hout: twee keer zes wagons waarvan twee van inferieure kwaliteit in totaal 360 m3, voor een waarde van 400.000 shilling. Maar dat was dan ook alles! Toen de Nederlandse Bank in greep die constateerde dat er voor 514 ton aan deviezen was uitgevoerd en maar voor rond een halve ton aan hout geleverd kwam de zaak aan het rollen. Toen bleek ook, tot ver bijstering van dc drie Nederlandse houtkopers, dat F A in verband met een Zwitserse „transactie" die hem 500.000 shilling opleverde, waarvoor hij een kasteel kocht! al een tijd in de gevangenis zat. Nog een Oostenrijker heeft be- moeiienis gehad met deze zaak, nl. G. L. die van F A. 12 millioen shilling kreeg om de affaire af te handelen, toen F A zelf 'm smeer de. omdat de grond hem te heet on der de voeten werd. Het schijnt mogelijk te zijn nog een deel van het verloren geld via civiel-rechtelijke weg terug te krij gen. Of het lukken zal...? IJ lazen onlangs een merk waardige bestrijding der idee van een verenigd Europa. De schrijver ging uit van de gedachte, dat Europa net zoiets zou worden als Amerika; en daartegen verzette hij zich uit alle macht. Het ontbrak hem niet aan waardering voor wat de V.S. preste ren, maar hij bleek een dodelijke angst te hebben voor de Amerikaanse I eenvormigheid. De inwoners van New York en San Francisco dragen het zelfde pakje, de inwoners van Miami en Chicago spreken u aan in hetzelfde ncus-Engels, «Ie hotelkamers van Los Angeles en Pittsburgh bezitten het zelfde interieur, in elk restaurant neemt eenzelfde juffrouw met hetzelf de schortje Uw bestelling op. en alom in de V.S. vertelt iedereen U hetzelfde verhaal over het communisme. Hoe weldadig doet daartegenover de Euro pese verscheidenheid aan; overal an dere gezichten, overal andere talen, overal andere opvattingen. Verdwij ning van deze verscheidenheid zou betekenen, dat ons werelddeel zijn ziel verloor en zijn wezen prijs gaf. Dat nooit! riep de schrijver uit. Als bijdrage van dc kennis der ver schillen tussen Epropa en Amerika had dit stuk zonder twijfel waarde, niet echter als bestrijding van de Europese federatieve gedachte als hoedanig het was bedoeld. Want daar voor deugde het uitgangspunt niet. De bedenkingen van de schrijver tegen een Europese federatie horen thuis in dezelfde rubriek als het ar gument. dat in een zodanige federa tie de katholieken in dc meerderheid zullen zijn of dat iedereen in Europa dan krijgt te maken met de milline- nen communisten in Frankrijk en Ita lië. Al deze opvattingen berusten op de verkeerde gedachte, dat het dc be doeling zou zijn van Europa een soort mengkroes te maken: mensen en cul turen onder één deksel cn dan maar eens zien wat daarvan wordt. Nu, dat zou inderdaad iets erg raars worden. Zo'n verenigd Europa kan moeilijk bijzonder aanlokkelijk zijn; en met de uitroep: Dat nooit! stemmen wij dan ook van ganser harte in. Maar wat is een verenigd Europa dan wel? De bezwaren, waarvan wij boven melding maakten, liggen in het culturele vlak; en het loont de moeite er wat nader op in tc gaan. I N het Europa, gelijk het tot nu toe heeft gereild cn gezeild, is de nei ging tot hegemonie, tot overheer sing vooral in cultureel opzicht altijd een zeer werkzame kracht geweest. In de oude Donau-monarchie wilden (Oostenrijkse) Duitsers en Hongaren dc Slavische elementen hun cultuur opleggen; en in het nieuwe Duitse keizerrijk was het streven er op ge richt, de Polen in het Oosten en de inwoners van Elzas Lotharingen in het Westen cultureel gelijk te schake len. Dc opvatting was, dat een staat slechts dan gaaf cn sterk kan zijn, wanner alle inwoners er één taal en één cultuur op na houden. Men kan voor het waarnemen van dit verschijn sel ook terecht bij Belgic, waar het lang heeft geheten: La Bclgique sera francais ou ne sera pas, België zal Frans zijn of zal niet zijn. Ieder, die enigszins met de geschie denis op dc hoogte is, weet, hoezeer op de nieuwe gestalte, die de oorlogen aan Europa hebben gegeven, dc eman cipatie van de kleinere volken haar stempel heeft gezet. Had het anders gekund? Zou het beter zijn gegaan, wanneer de landen met verschillende culturen binnen hun grenzen deze verscheidenheid hadden aanvaard cn bevorderd? Op de geschiedenis valt nu eenmaal niet terug te komen; maar om tc weten hoe het ook kan en waarschijnlijk beter kan, zie men naar Zwitserland, de kleine staat, die zijn kracht ontleent vooral aan het feit, dat verschillende volken met eigen talen en culturen binnen zijn grenzen gelukkig kunnen zijn. Geen vermenging, geen assimilatie, geen overheersing, maar wederzijds res pect. Let op, dat deze toestand is ver kregen langs de weg van dc federatie. Zwitserland is een hond; en de cen trale regering bezit slechts die be voegdheden, die de kantons haar heb ben afgestaan. EN zo komen wij terug op «Ie Europese Federatie, 't Gaat niet om uitwissing van de culturele grenzen, het gaat er om de verschil lende culturen in hun begrenzing tot zo groot mogelijke bloei te brengen cn aan een centrale regering die be voegdheden over te dragen, die nodig zijn voor handhaving van vrijheid en veiligheid. Het is duidelijk, dat in dit systeem alle vrees voor cultuurvermenging en hybridische karakterloosheid onnodig is. Dc eigen beschaving van dc delen loopt geen gevaar; zij is een onver vreemdbaar en onaantastbaar goed; zij is het uitgangspunt van een bouw, die beoogt, de eenheid in verscheidenheid tot haar schoonste ontplooiing te brengen. En wat de Franse en Italiaanse communisten betreft, zij zullen Fran sen cn Italianen blijven; en men kan hun waarschijnlijk geen groter slag toebrengen, dan Europa economisch tot een eenheid te maken. Maar dat is een ander hoofdstuk.

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1952 | | pagina 1