DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Vrees voor Duitsland speelt
plan-Eden in de kaart
Twijfelachtig
leiderschap
kerktijd van 48 uur moet
maximum zijn
Vliegtuigen speuren naar
68 schipbreukelingen
Britse vakbonden wijzen
politieke actie af
Dalende kansen voor een
souverein Klein-Europa
Afzet sigaren
steeg 30 pet
Dieren maken ruimtevaart
Bevan vergroot
zijn invloed
12e Jaarvan». no. 230
Dinsdag 30 September 1952
Opgericht door de Stichting ..Het Parool" - Giro 510330
Bank: Rotterdamsche Bank - Postbus 9 Abonnements
prijs 47 cent p. w. of 6 05 p. kw. Losse nummers iO cent
Uitgave: N.V. De Nieuwe Pers
Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7. Amersfoort
Telefoon redactie 4291 Telefoon administratie 6235
HOOFDREDACTEUR: TJ. DE BOORDER
(Van een onzer redacteuren)
STRAATSBURG. „Ik durf te voorspellen, dat, als een soort
van geassocieerd lidmaatschap gelegenheid krijgt zich te ont
wikkelen, de verhouding tussen Engeland en de Kolen- en Staal
gemeenschap nauwelijks te onderscheiden zal zijn van een
volledig lidmaatschap". Met deze woorden introduceerde de
34-jarige Britse conservatief Amery in de Assemblée te Straats
burg de concrete uitwerking van de zogenaamde Eden-voor-
stelling. Hij trad op als rapporteur van de politieke commissie
in plaats van mej. Marga Klompé, die om gezondheidsredenen
haar taak onlangs moest neerleggen. De heer Amery wist op
duidelijke en bijzonder intelligente wijze de voorstellen zo toe
te lichten, dat de hoorder wel de indruk moest krijgen, dat
Engeland eigenlijk de grootste voorvechter der Europese een
heid is.
..Er is in sommige kringen een nei
ging om over de voorstellen van
Eden te spreken-, alsof zij eèn plotse
linge verandering van de Britse po
litiek tegenover Europa inhouden. In
feite vormen zij slechts een nadere
uitwerking van de voorstellen be
treffende een Kolen- en Staalge
meenschap hier in de raad gedaan
door de heren MacMillan en Ecoles
en het voorstel voor een Europees
leger van Duncan Sandys. Wij aan
vaarden de vorming van een fede
ratie der zes landen", aldus Amery.
„maar wil deze eenheid leiden tot
een grotere eenheid in Europa, dan
moet zij voeren tot de vestiging van
een soort gemenebest-verhouding
tussen de groep van zes (Frankrijk.
Duitsland, Italië, Benelux) en de an
dere Europese landen. Dit nu is juist
de bedoeling van het Eden-plan.
Het zou zeer gevaarlijk zijn, indien
iemand serieus zou menen, dat de
Britse politiek tegenover Europa be-
invloed zou kunnen worden door
een reeks van voldongen feiten.
Even gevaarlijk zou het zijn. indien
men de banden, die Engeland met
de rest van Europa verbindt, zou
onderschatten. Om redenen, die ik
hier niet behoef te herhalen, zijn
wij niet bereid in een gemeenschap
te treden, die een dermate grote
overdracht van souvereimteit zou
inhouden, dat zij onze verhouding
tot de vrije landen van het gemene
best zou verzwakken. Er is echter
geen enkele reden om aan te nemen.
Accijns ging omlaag
AMSTERDAM. De accijnsver
laging en de daaruit voortvloeiende
prijsverlaging van sigaren en seno-
ritas hebben de afgelopen maan
den. aldus de Vakgroep Sigaren-
industrie, ten volle aan haar doel
beantwoord. De omzet is met ruim
30 pet toegenomen, de werkgele
genheid steeg ten opzichte van 1951
met ongeveer 20 pet.
In 1951 werden per maand op de
binnenlandse markt gemiddeld 49.4
millioen sigaren en 107 millioen
senoritas verkocht. Over de maan
den Juni tot en met Augustus van
dit jaar bedroeg dit maandelijks ge
middelde 66.2 millioen sigaren en
22 millioen senoritas. In totaal dus
over 1951 rond 60 millioen sigaren
en senoritas per maand tegenover
782 millioen stuks in de afgelopen
maanden. Een toeneming van ruim
30 pet. Ook al stelt men een deel
van deze vermeerdering op reke
ning van de zgn herbevoorrading,
dan blijft er toch een reële con
sumptievergroting over van op zijn
minst 20 pet.
Ten minste 1500 arbeiders, van
wie het grootste deel werkloos was.
zijn in de afgelopen maanden weer
in de sigarenindustrie opgenomen.
Een aantal jongeren in de fabrieken
kon in de vakopleiding worden op
genomen.
vWysjinsky zal Sowjet-
delegatie bij V.N.
leiden
MOSKOU De Russische minis
ter van Buitenlandse Zaken,
Wysjinsky, zal de Sowjet-delegatie
voor de Algemene Vergadering der
V.N. leiden. De Algemene Verga
dering begint 14 October te New
York.
Ook Eisenhower zal zijn
financiën openbaren
NEW YORK. Generaal Eisen
hower, de Republikeinse candidaat
voor het presidentschap van de
Verenigde Staten, heeft Maandag
meegedeeld, dat hij zijn gehele fi
nanciële toestand openbaar zal ma
ken. Hij gaat dus in op de bedekte
uitdaging van de Democratische
candidaat Stevenson.
dat deze associatie met de zes lan
den niet zo nauw zou kunnen zijn,
dat zij in de practijk nauwelijks
van volledig lidmaatschap zou zijn
te onderscheiden."
Ziehier de Britse houding tegen
over de federatie der zes landen
nog eens klaar en duidelijk gefor
muleerd. In beginsel zijn de voor
stellen van Eden reeds in Mei door
de Assemblée aanvaard. Er zijn bij
de nadere uitwerking twee stromin
gen- van de ene kant de Italianen,
sommige Duitsers cn enige verwoe
de Franse federalisten, die slechts
een minimum-interpretatie willen
aanvaarden, omdat zij hun wantrou
wen niet kunnen overwinnen. Van
de andere kant de Franse, Belgi
sche en tot op zekere hoogte ook
de Duitse socialisten onder aanvoe
ring vooral van de Fransman Guy
Mollet, die de politiek van Eden zo
strikt mogelijk wensen uit te voe
ren.
Een van de belangrijkste motieven
hierbij is de vrees voor een Duitse
hegemonie in de federatie der zes.
Dit werd wel het best tot uitdruk
king gebracht door de Belgische
socialist, de oud-hoogleraar der
Gentse universiteit. Larock Enge
land, zo ongeveer kunnen we zijn
betoog samenvatten, heeft bewezen
een krachtige vredespolitiek te voe
ren. Een continentale federatie met
eén leger, waarin grote Duitse con
tingenten zijn opgenomen, loopt het
gevaar de vredespolitiek om te bui
gen tot een politiek van agressie
naar het Oosten, juist vanwege de
verdeeldheid van Duitsland. Zowel
in Duitsland als in Italië staat de
democratie en daardoor de vredes-
Zie vetdet pa». 3
Begin November:
Bolsward en Delft
stemmen over Raad
van Europa
AMSTERDAM. Bolsward en
Delft gaan begin November weer
ter stembus. De ingezetenen zullen
oproepingskaarten ontvangen en
er zullen op diverse punten in de
ze stadjes stemhokjes worden op
gericht. waarin men zich zal kun
nen uitspreken vóór of tegen de
Raad van Europa.
Bolsward en Delft zijn voor dit
referendum uitgekozen om de po
litieke samenstelling van hun be
volking.
De gemeentebesturen zullen de
organisatie daarvoor bespreken
met vertegenwoordigers van de
vijf grote politieke partijen, de
grote vakcentralen en de stands
organisaties.
Vóór de stemming plaats vindt
zullen vooraanstaande figuren uit
de Europese Beweging naar Bols
ward en Delft trekken om het pu
bliek omtrent deze kwestie voor te
lichten, vóór het een uitspraak
doet. Ook in andere landen wor
den dergelijke referenda gehouden
CHAUFFEURS ZIJN VAN MENING:
Ontwerp Rijtijdenbesluit brengt
geen verbeteringen
(Van onze correspondent)
DEN BOSCH. „Chauffeurs maken doorgaans een 55-urige werkweek.
Ter beveiliging van de openbare weg en ter voorkoming van vermoeidheid
bij de chauffeurs, klemt de noodzaak de werktijd te beperken tot 48 uur
per week. Het ontwerp van het nieuwe rijtijdenbesluit, waarin gesproken
wordt van 54 inplaats van 48 uur per week, is meer te zien als een ver
slechtering dan een verbetering. Vele onsociale werkgevers knoeien met
de werkboekjes en bedrijven aldus oneerlijke concurrentie op de rug van
hun werknemers. Werktijden van 80 tot 90 en zelfs 100 uren per week zijn
geen zeldzaamheid."
Aldus de heer A. Wijsman, voor
zitter van de Bedrijfsgroep Weg
vervoer „St. Rafaël" op de algeme
ne vergadering dezer organisatie in
hotel „Noord Brabant" in Den
Bosch, waar hij onder bijval van
alle aanwezigen een krachtig pro
test liet horen tegen het ontwerp
van het nieuwe Rijtijdenbesluit. De
vergadering ging er mee accoord
de actie voor een 48-urige werk
week energiek voort te zetten, me
de om een afdoend controlesysteem
daarop te verkrijgen.
Volgens de heer Wijsman heersen
ook bij het internationale vervoer
ongelooflijke misstanden. Er is dan
ook in internationaal verband over
leg gaande voor een regeling van
,.Joao Cost a verging bij Azoren
Amerikaans schip
redt twaalf man
van vlotten
SCHEVENINGEN RADIO. Het
Amerikaanse schip Compass" heeft
op 38.47 graden N.B. cn 25.33 gra
den W.L. (ten Westen van de Azo
ren) twaalf opvarenden opgepikt
van het Portugese schip „Joao Cos
ta", dat precies een week geleden
met een bemanning van tachtig
koppen aan boord den Zuidoosten
van de Azoren is gezonken. Zij be
vonden zich op drie kleine vlotten
Volgens hun mededelingen zouden
de 68 overigen zich nog op zee be
vinden.
Aanvankelijk was het de bedoe
ling van de gezagvoerder van de
„Compass" de nasporingen naar hen
zelf -ter hand -te- rremen. Later sein
de hij echter, dat zijn schip te lang
zaam was om het zeegebied, waarin
de schipbreukelingen zich moeten
bevinden op doelmatige wijze af te
zoeken. Nog later meldde hij., dat
de ..Compass" wegens machinesto
ring het zoeken volledig had moe
ten staken. Het schip verzocht alle
naburige schepen om scherp uit te
zien naar overlevenden van de „Joao
Costa" en koers te zetten naar de
plaats van de scheepsramp
Portugese en Amerikaanse vlieg
tuigen zijn thans opgestegen om
naar de schipbreukelingen uit te
zien. Van Ponta Delegadi op de
Azoren is bovendien een Portugees
patrouillevaartuig uitgevaren. De
„Joao Costa" is een vaartuig, uit
gerust voor de grote kabeljauw
vangst.
Minister Donker spreekt
op Reelasseringsdag
AMSTERDAM. Vrijdag 3 Oc
tober a s. van 19.50 tot 20 uur zal
dc minister van Justitie, mr L. A.
Donker, voor de V P.R O. een toe
spraak houden in verband met de
Nationale Reelasseringsdag. Gede
tineerden van de jeugdgevangenis
te Zutphen zullen voor muzikale
omlijsting van deze toespraak zor
gen.
MORECAMBE. Aneurln Bevan.
de linkse Labourleider, heeft een
nieuwe overwinning op de conser
vatieve vleugel van de party be
haald. Van de zeven zetels, welke
de plaatselijke partyen in de be
stuurscommissie bezetten, verover
de hij, met zyn volgelingen, er zes.
In plaats van de vorige minister
van Buitenlandse Zaken. Morrison,
en de gewezen minister van Finan
ciën, Hugh Dalton, zijn Harold Wil
son en Richard Crossman, beiden
SUIKERCAMPAGNE is begonnen.
Iedere dag weer worden ongeveer
drie millioen kilo suikerbieten de
fabriek in Halfweg binnen ge
voerd. Ruim 600 arbeiders werken
in hoog tempo om de bleck-gele
bieten van de kleiresten te ont
doen. ze in stukken te snijden, te
koken en uit te persen en het
daardoor verkregen dikke sap in
te dampen tot suiker.
Apen en witte muizen
waren de eerste aardse
wezens die levend van
een duizelingwekkende
ruimtevaart terugkeer
den. Enkele apen ble
ken het experiment
niet te hebben over
leefd. In de kop van
een Amerikaanse ra
ket, die onlangs ruim
zeventig kilometer het
w 'uc/ifruim werd inge-
de arbeidstijden De extra drukte, schoten, registreerden
aldus de heer Wijsman, mag niet ingenieus ingebouwde
worden opgevangen door aantasting
van de Zondagsrust van het per
soneel.
Voorts werd er ter vergadering
o.a. de aandacht op ge\estigd, dat
ons land ongeveer 10 000 onderne
mers telt in het beroepsgoederen-
vervoer en dat een dergelijke ver
snippering noodzakelijk moet leiden
tot een wurgende concurrentie.
filmcamera's de reac
ties van de proefdie
ren. Deze reacties zijn
van grote waarde voor
het wetenschappelijk
Europese staalproductie
blijft op record-niveau
GENEVE. In het kwartaal
bulletin voor staalstatistieken. dat
Maandag in Genève werd gepubli
ceerd wordt gezegd, dat de pro
ductie van ruw staal in Europa
(excl. de Sowjet-Unie) in het
tweede kwartaal van 1952 het re
cordniveau, dat in het eerste
kwartaal van dit jaar werd be
reikt, gehandhaafd heeft. Men
raamt, dat in het tweede kwartaal
van 1952 de West-Europese, pro
ductie van ruw staal zich bewogen
heeft op een jaarniveau van on
geveer 61,90 millioen metr/ton,
tegen een niveau van 62,42 mil
lioen metr/ton in het eerste kwar
taal.
Van Dinsdagavond
tot Woensdagavond:
Overwegend zwaar
bewolkt met aanvan
kelijk regen en later
enkele buien. Krach
tige tot matige wind
in hoofdzaak tussen
Oost en Zuid. Iets ho
gere temperaturen in
de nacht en ochtend.
1 Oct. Zon op 6 u 41
m onder 18 u 18 m.
Maan op 17 u 20 m on
der 3 u 41 m.
eel bewolkitu
HET WEER VAN VANMORGEN 7 UUR
Max temp Neersl
Station
Weer
Wind m/s
Gisteren
ln 24 u
Oslo
Geh. bew. Windstil
12C
0 mm
Stockholm
Mist
Windstil
13
0
Helsinki
Zw bew.
N. 1
10
0.1
Edinburgh
Zw. bew.
N. 4
11
0
Londen
Regen
O 4
14
KopenhagenZw. bew.
Z.5
13
0.3
Amsterdam Zw bew.
Z. 4
12
4.6
ZUricb
Motregen
Z Z O 1
15
Locarno
Geh. bew.
z 1
10
7
Genève
Zw. bew.
Windstil
15
1
Parijs
Regen
O 3
14
1
Bordeaux
Zw bew.
Z W. 7
17
4
Nice
Zw. bew.
N N.W. 4
22
16
Berlijn
Zw bew.
W.Z W 2
14
0.1
9
Frankfurt
Half bew.
Z.Z.O 3
13
München
Half bew.
Windstil
14
0.4
1
Wenen
Licht bew
O NO 3
16
Luxemburg Zw. bew.
ZZO.5
11
5
Grenoble
Geh. bew.
Z W. 7
19
0
Innsbruck
Geh. bew.
Windstil
15
2
Ridguay in Parijs:
Westelijke strijdmacht
nog ontoereikend
PARIJS. „Indien er thans
oorlog zou komen, zouden wij een
verdedigende krijg moeten strijden
of, met andere woorden, een ver
tragingstactiek moeten toepassen.
De verenigde Westelijke strijd
krachten in Europa zijn thans nog
over de gehele linie ontoereikend
om op gelijke voet het hoofd te
kunnen bieden aan een krachtige
aanvaller", zo sprak generaal Ridg-
way te Parijs.
„Het Westelijk geallieerde op
perbevel dringt er bij de regerin
gen der statcn-lcden van het
Noord-Atlantisch Pact op aan ons
een absoluut minimum aan strijd
krachten ter beschikking te stel
len. Wij kunnen ons niet met min
der tevreden stellen cn zolang ik
commandant ben, zullen wij ook
aan dit minimum vasthouden", zei
Ridgway.
Kennan koert naar
Moskou terug
WASHINGTON. Het Ameri-
kaanse ministerie van Buitenland
se Zaken heeft Maandag bekend
gemaakt, dat Kennan, die door het
Moskouse blad „Prawda" een „las
teraar onder het mom van een
aanhangers van Bevan. vanmorgen diplomaat'' is genoemd, naar Mos-
gekozen. Bevan kreeg ruim 100.000
stemmen meer dan bij de vorige
bestuursverkiezing. De andere ,.Be-
vanieten" zijn mevrouw Barbara
Castle, Tom Driberg en Ian Mikar-
do. die allen reeds in het bestuur
zaten. Dit verandert overigens niets
aan het feit dat de vakbonden, die
overwegend tegen het „Bevanisme"
zaamheden als ambassadeur te her
vatten.
De woordvoerder van het mi
nisterie. McDermott, zeide, dat niet
de Sowjet-regenng zelf tegen
Kennans verklaringen had gepro
testeerd. Kennan heeft de vorige
week, het leven in Moskou ver
zijn gekant, in het 25 leden tel- geleken met de tijd, dat hij in
lende partijbestuur de overhand 1942 door de nazi's in Berlijn was
behouden I geïnterneerd.
„Rebel" Bevan laat op partij-congres
alle stokpaarden paraderen
(Van onze Londense correspondent)
MORECAMBE. Over de eerste dag van het Labourcongres hing giste
ren de spanning van de stemming voor het hoofdbestuur, die gedurende dc
middaguren geschiedde. Tot half vijf konden de stembiljetten worden inge
leverd. Hoewel in de grote schouwburgzaal, waar het congres zich afspeelt,
van het uitbrengen der stemmen zelf niets te bemerken viel, (het gebeurt
onopvallend cn schriftelijk in een zijzaaltje), was de atmosfeer toch blijk
baar met electriciteit geladen, die op een betrekkelyk onverwacht punt tot
een heftige en gewelddadige ontlading kwam.
en dc een na de ander. Crawford
I onderste helft van de
j foto is gemaakt, even
nadat het toestel, ge-
I remd door de parachu
tes, begon te vallen.
J Dc zwaartekracht was
j toen weer hersteld: de
onderste muis rust op
j dc wand van de trom-
mei, de andere zit op
het plankje.
j FOTO ONDER een
van de aapjes dat de
tocht overleefde, kijkt
een beetje wantrou-
xvend neer op Erich
Gxenapp, de man die
de ingewikkelde re-
gistreerapparaten in de
betrekkelijk kleine
ruimte heeft gecon
strueerd.
ge trommel; de andere De Amerikaanse
muis klemt zich vast luchtmacht, die het ex-
aan een plankje. Dit perimenluitvoerde,
was het ogenblik waar- veri [narde, dat men
op de zwaartekracht id bestudering van de
maakt op het moment, was opgeheven. Enk", films, er nóp meer van
waarop de neus van de le ogenblikken ,t»cer overtugid is geraakt,
raket, waarin de dieren begon de neu5 yan de dat menselijke wezens
zich bevonden, zelfstau- raket te vallen en in staat zijn, de krach-
dig door de ruimte openden 'Cich de para- ten te weerstaan waar-
kliefde. De muis links chutes, waaraan het aan de ruimtevaarder
zweeft door de voorste hele toestel naar de bij grote snelheden
helft van een tweedelx- aarde terugzweefde. De blootstaat.
onderzoek. De foto's
boven zijn de eerste,
die zijn vrijgegeven
voor publicatie De bo
venste helft werd ge-
Dat geschiedde tijdens een debat
over een lange „samengestelde"
resolutie, die een „campagne tegen
de regering" tot onderwerp had. In
de laatste zinsnede van die reso
lutie werd het congres uitgenodigd,
..de vakbeweging te steunen, wan
neer deze tot industriële actie
wordt gedreven om de levensstan
daard van haar leden te verdedi
gen." In deze betrekkelijk onschul
dig aandoende woorden lazen ech
ter de leiders van de grote vak
bonden een listig opgezette „linkse"
en communistisch geïnspireerde
val, om van het congres een soort
machtiging te verkrijgen voor het
gebruik van het stakingswapen
voor politieke doeleinden. Zij wier
pen dus het enorme gewicht van
hun stemmenblokken tegen de door
twee plaatselijke labourafdelingen
ingediende Qn gesteunde resolutie
in de weegschaal en deden zulks
nadrukkelijk, plomp en vierkant.
De wijze, waarop dat gebeurde
Deakin van de Transportunie met
zijn „Jullie zullen naar ons hebben
te luisteren als je geld van de vak
bonden wilt krijgen," Lawther van
de mijnwerkers met zijn „zelfs al
hadden jullie 'n mandaat (om ons in
industriële actie te drijven) zouden
wij het niet accepteren" werkte
op de afgevaardigden der plaatse
lijke afdelingen danig irriterend.
Zo was het slechts onder grote
protesten en luide spreekkoren van
..boe, boe." dat de vakverenigings
leiders zich verstaanbaar konden
maken. Doch zij zijn daaraan ge
wend en kunnen tegen een stootje
van de schoenmakers. Deakm. Fig
gins van dc spoorwegmannen en
ten slotte Lawther, kwamen met
hun nadrukkelijk „neen".
Bij een schriftelijke stemming
werd de resolutie met 3.986 000
tegen 1.728.000 stemmen verworpen.
(Met dus ongeveer twee millioen
onthoudingen).
Aan het einde van de middag
was het de beurt aan Bevan Hij
sprak namens het bestuur over een
samengestelde resolutie over werk
loosheid en was daartoe aange
zocht in de sfeer van verzoening
en aan elkaar lijmen der brokken,
die aan een congres pleegt vooraf
te gaan. De resolutie was niet om
streden en Bevan had dus met een
enkel woord kunnen volstaan. Hij
gebruikte echter zijn vol half uur
voor een demonstratie van zijn
oratorische gaven, die zijn aanhan
gers tot verrukking en zijn tegen
standers tot onbehaaglijk luisteren
bracht.
Bevan zag de kans om in zijn
rede over werkloosheid al zijn
stokpaarden naar buiten te bren
gen en te laten paraderen Zo
sprak hij over de kortingen in de
Gezondheidsdienst, over de Krupps.
over het bewapeningsprogramma,
een en ander opgeluisterd met
vegen uit de rijke pan van zijn
welsprekendheid aan het adres van
de televisie op Bevan gericht De
andere leden van het bestuur
kwamen dus van zelf in de scha
duw en zaten daar muisstil.
DE verwachtingen van dc West-
duitsc sociaal-democraten over
hel resultaat van de eerstvol
gende verkiezingen in de Bondsrepu
bliek zijn hoog gespannen; en ver
moedelijk niet ten onrechte. Het lijkt
niet uitgesloten, dat de sociaal-demo-
c'ratische partij dc grootste groep
wordt in de Bondsraad cn daardoor
de plaats gaat innemen, die thans de
christelijk-democratisehe partij van
Adenauer vervult. De verkiezingen
zijn pas volgend jaar en er kan voor
dien natuurlijk nog veel veranderen;
maar toch heeft men in de bladen al
een plaatje gezien met de vermoede
lijke kerngroep van het nieuwe kabi
net: Ollcnhauer, Bondskanselier. Car
lo Schmidt, minister van Binnenland
se Zaken en prof. Reuter, minister
van Buitenlandse Zaken.
Deze foto was genomen tijdens het
congres van dc partij, dat vorige week
te Dortmund is gehouden. Op dit con
gres waren ook buitenlandse gasten
aanwezig; en enkelen van hen staken
hun critiek op de Duitse part ij niet
onder stoelen of banken. Het verwek
te enige beweging; maar of het ge
holpen heeft?
In het herstellend Duitsland heeft
de sociaal-democratische partij een
grote taak. Er is alles aan gelegen,
dat het opruimen van dc ruïnes en de
wederopbouw gepaard gaan aan een
verdwijning van misverstanden en het
postvatten van gezonde democratische
ideeën bij een volk, dat door zijn
staatkundige onvolgroeidheid cn zijn
marcheren achter van waandenkbeel
den bezeten leiders zoveel rampspoed
heeft gebracht over de wereld.
DE Duitse eenheid, tot stand ge
bracht in do vijftiger cn zesti
ger jaren van dc vorige eeuw,
was geen gelukkige eenheid. In plaats
van een vrijwillige samenvoeging te
zijn van verschillend geaarde landen
en culturen, betekende zij dc zege van
de stramme cn autoritaire Pruisische
geest in een conglomeraat, waarin
het, naar het verleden wel had bewe
zen, aan vrolijker cn kleuriger scha
keringen niet ontbrak. Voor deze laat
ste was echter sindsdien weinig plaats
meer. Bismarck was onvergelijkelijk
veel groter dan Wilhelm II en Wil
helm II hud meer zin voor traditie en
cultuur dan Hitier; maar allen had
den zij toch deze opvatting gemeen,
dat het recht door macht wordt be
paald. Bloed en ijzer hadden de Duit
se eenheid gesmeed en zouden verder
het lot van Duitsland bepalen.
Ziehier het grote misverstand. Bis-
mareks persoon en Bismarcks succes
hebben enige generaties van Duitsers
verblind; en nog is dc begoocheling
niet geheel geweken. De taak van de
sociaal-democraten krijgt tegen deze
achtergrond nog meer relief. Het spij
tige van het geval is echter, dat juist
zij in deze dagen het luidst roepen om
de Duitse eenheid cn in hun propa
ganda het sterkst appelleren aan de
zelfde gevoelens, die Hitler zo gena
deloos cn zo schandelijk heeft ge
ëxploiteerd. Niet dat dc Duitse her
eniging een slechte zaak ware, het feit
doet zich echter voor, dat zij slechts
kan worden gekocht met concessies,
die een verdere democratische ont
wikkeling van Duitsland vrijwel on
mogelijk zouden maken. Een herha
ling alzo van datgene, wat naar bittere
ervaring heeft geleerd, dc vorige maal
7.0 volledig is mislukt.
De Duitse sociaal-democratie heeft
in haar opkomst bekwame leiders ge
had; doch zij waren theoretici, die in
het keizerrijk niet de kans kregen tot
het voeren van practische politiek. De
republiek van Weimar kent mensen
als Otlo Braun, Karl Severing, Her
mann Müller, vlijtige en gewetens
volle mannen, zonder echter een
spoor van het geniale en visionnaire,
dat staatslieden in gevaarlijke en be
wogen tijden moet kenmerken. In de
grote crisis zijn zij te kort geschoten.
EN nu bestrijden Ollcnhauer cn de
zijnen Adenauer, niet alleen, om
dat die de eenheid uit het oog
zou verliezen, maar ook omdat ze,
naar zc zeggen, een groot-Europa en
geen klein-Europa willen; ook omdat
ze dc Kolen- en Staalgemeenschap on
bevredigend achten. De critische
woorden van de Nederlandse en Fran
se gasten op het congres te Dortmund
betroffen vooral deze negatieve hou
ding. En zo het juist is, wat wordt
gefluisterd, dat het hier eigenlijk al
leen maar een tactiek betreft, bedoeld
voor het winnen van zoveel mogelijk
stemmen, dan maakt dat de dingen
eer erger dan beter. Het is dc taak
van de Duitse sociaal-democratie
een nieuwe geest en nieuwe geestdrift
te wekken; cn dan is het in dc steek
laten van de idee der Europese fede
rale eenwording op opportunistische
gronden een verschijnsel, dat rondweg
ontstellend moet worden genoemd.
Vandaar, dat wij twijfelen aan 01-
lenhaucrs leiderscapaciteiten en niet
zouden durven voorspellen, dat Duits
land bij een sociaal-democratische
verkiezingsoverwinning de weg zal
opgaan naar een snelle democratise
ring. Politieke partijen ontkomen
nooit aan concessies; maar het ideaal
blijvc zuiver, het blazoen onbevlekt.
Wij weten niet, of dit bij de Duitse
sociaal-democraten het geval is.