REIZEN IN
per autobus is
t een avontuur
is pas
t ware
reizen
maar
dr j. A. G. van der Veer
Een Griekse ezel is heus
geen stomme ezel
Landelijke inzameli ngvoor
vluch telingenh u lp
Bij de verjaardag van een groot man:
JAN VAN ZUTPHEN
Zaterdae 4 October 1952
VOLGENS de K.L.M.-denkwijze is vliegen goed
koper dan U denkt, maar ook reeds de reclame
foto's met meneren, die deze leus tot de hunne ma
ken, bewijzen, dat, althans voor de lange afstanden,
onder deze „U" de gewone tourist niet begrepen is.
Nu behoeft deze het niet te betreuren, dat hij de reis
van Nederland naar Athene niet per vliegtuig, maar
per trein en boot maakt. De drie a vier etmalen, die de
reis hem op deze wijze kost, stellen hem in de gelegen
heid zich langzaam aan te verplaatsen in de lokale
kleur van Z.O.-Europa. Dat hij, door zich in te schepen
op een Griekse boot, in het Italiaanse Brindisi reeds
Griekse bodem betreedt, draagt ertoe bij, dat hij in
Athene niet onvoorbereid uit de lucht komt vallen.
Immers de confrontatie met de even omslachtige als
ongemakkelijke Griekse vreem
delingenpolitie aan boord
speelt zich geheel in het nieuw-
Grieks af, zodat alle zeilen, o.a.
dat van het oud-Grieks, bijge
zet moeten worden om dit „ge
sprek" tot een goed eind te
brengen.
IN Corfou komen Griekse boeren
en boerinnen aan boord met die
ren en manden, en onverstoorbare
popen, met waardige soutanen en
gerande hoge kalotjes. Na Corfou
gaat de tocht langs de kale, bruine
Griekse bergkust. door de blauwe
Corinthische golf en het angstig
nauwe kanaal van Corinthc naar Pi
raeus. de haven van Athene. Dit al
les schept zulk een sfeer, dat men
de waarheid van het gezegde onder
vindt, dat het hoopvol reizen meer
voldoening schenkt dan de aankomst
op de plaats van bestemming.
Maar in Griekenland begint het
reizen pas echt, omdat het een ruw
bergland is en het contact tussen de
verschillende delen slechts moeizaam
tot stand komt. Athene vormt het
middelpunt van het verkeersnet, zo
als Parijs in Frankrijk. Dit verkeers
net bestaat maar zeer ten dele uit
spoorwegen, die slechts over enige
schaarse lijnen met enkel spoor be
schikken Met meer succes brengen
sinds een twintig jaar een wegen
plan van dictator Metaxas en de
autobus de verbindingen tot stand.
Maar iedere autobuslijn is in handen
van een afzonderlijke onderneming,
en heeft een afzonderlijk vertrek
punt, dat. evenals de dienstregeling,
voor vreemdelingen moeilijk te vin
den is. Nu zal de Griek als vrien
delijk en behulpzaam mens U ze
ker niet alleen laten zoeken. Aller
hoffelijkst biedt hij U zijn diensten
aan, hij zoekt met U mee. wandelt
driemaal verkeerd, offreert U in
middels een kopje Turkse koffie,
vraagt links en rechts in een snel
le, onverstaanbare taal, trekt e«n
verheugd gezicht, dat hij het nu
weet, en brengt U naar een punt,
dat enige weken geleden nog ver
trekpunt was. En als gij dan. mede
dank zij het toeval, tenslotte op het
juiste punt zijt gearriveerd, dan
schudt gij uitvoerig handen en weet
gij. dat gij met al dit zoeken een
nieuwe vriend gevonden hebt.
Christophoros
eredienst
1~)IT alles is slechts een voorproef-
■L-' je. Het beste bewijs, dat rei/.en
per Griekse autobus een avontuur
is, is wel, dat Christophoros. de pa
troon van de reizigers, zijn meest
actieve vereerders vindt onder
Griekse busreizigers. Na één rit
door het Griekse bergland waren
wij hierover in het minst niet meer
verbaasd. De chauffeur heeft boven
zijn zitplaats deze heilige in medail
lon of ook wel als iko^n aange
bracht. Een electrisch lampje en
enige welriekende bloemen marke
ren de plaats van het heiligenbeeld,
en op enkele decimeters afstand
schommelt, tegen de voorruit, een
plastic kanariepietje.
Vóór het vertrek houdt de chauf
feur appèl, want men wordt slechts
passagier, als men daags tevoren
besproken heeft. De reizigers aten
hun vele bagage op het dak van de
bus stapelen, levende kippen a's
handbagage verpakt incluis. Als
vreemdeling heeft men het klassieke
voorrecht vooraan te mogen zitten.
Bij het starten van de motor slaat
de meerderheid van de passagiers
Studenten staken in
Argentinië
BUENOS AIRES. Studenten in
geheel Argentinië zijn Vrijdag voor
een dag in staking gegaan, uit pro
test tegen het door de regering ver
plicht gestelde politieke onderricht
en ter ondersteuning van de studen
ten in de filosofie te Buenos Aires,
die om genoemde reden staken. De
politie dreef een aantal protestde
monstraties uiteen en arresteerde
enige studenten.
Voor 100 millioen gulden
bloembollen uitgevoerd
HAARLEM Met de uitvoering
van een exportorder uit de bloem-
bollenoogst 1952 werd Vrijdagmid
dag het totale exportbedrag voor dit
seizoen op 100 millioen gulden ge
bracht. In vakkringen toonde men
zich hierover zeer verheugd, temeer
daar men dit resultaat heeft weten
te bereiken ondanks de invoerbe
perkingen van Engeland.
BOVEN: Het angstig nauwe ka
naal van Corinthe naar Piraeus,
de haven van Athene.
LINKS: Een klein stukje dek,
aangestampt met mensendie
ren en bagage.
een kruis, en dan zet de bus zich
in beweging, eerst nog over goede
wegen, maar hoe verder men van
Athene komt, des te meer gaten
vertoont het wegdek. Griekse bus
chauffeurs houden niet van voor
liggers. speciaal als dit andere auto
bussen zijn. Deze moeten noodzake
lijk ingehaald worden, zodat de
chauffeurs alle zelfbeheersing moe
ten aanwenden om geen wedstrijd
te beginnen. Bij het passeren van
een kerk of een kapelletje siaan
en geiten appreciëren het als berg
bewoners maar matig, dat menselijke
vervoermiddelen in hun domein
doordringen. Derhalve gaan schapen
pas op het laatste moment opzij en
deinen in lange rijen, schokschoude
rend, alsof zij geïrriteerd zijn, ver
der zonder op of om te kijken. Gei
ten zijn halsstarriger en springen
eerst op het allerlaatste moment
voorlangs de bus, tegen de rotsen
op of de afgrond in, naar menselij
ke berekening de dood tegemoet.
Maar even later ziet men dezelfde
geiten zeer philosophisch en met
zeer veel minachting naar dat arm
zalige mensengedoe kijken.
De bus zwoegt verder, berg op,
berg af, langs afgronden, vaart zet
tend in een stukje vlakte. Op een
hoog punt ziet men. diep onder zich,
de blauwe zee. Het land ligt geel
verbrand in de felle zomerhitte, al
leen de olijfbomen en de wijnstok
ken schijnen geen water nodig te
hebben om groen te blijven. Nu en
dan wordt er gestopt voor koelwa
ter voor motor en passagiers, op
een zeer officiële stopplaats kunnen
de mensen bovendien ijs. yoghurt of
een bordje rijstepap tanken. En bij
vooral de vrouwelijke passagiers een het bereiken van de plaats van be
kruis zowel, de eenvoudige boeren
vrouw. wier gezicht schuil gaat in
de hoofddoek als het mondaine
meisje met de roodgelakte nageltjes
Op den duur gaan de gaten over
in kuilen, tenslotte is het wegdek
verdwenen, de weg verschilt dan
niet veel van de rivierbedding er
naast, die in de zomer geen water,
maar des te meer kuilen cn stenen
vertoont De bus springt van steen
tot steen, de bochten in de weg
worden bochtiger door de zwaaien,
die de chauffeur de bus laat maken
om de kuilen tc vermijden, wat
maar gedeeltelijk lukt en een aantal
passagiers wagenziek maakt.
Van steen tot steen
1M" A enkele uren heeft men het ge-
voel. alsof alle ingewanden van
plaats verwisseld zijn. Maar de
chauffeur heeft wel andere zorgen,
behalve met kuilen heeft hij met
tegenliggers van de meest uiteenlo
pende soort te maken, waaronder
ezels, kudden van schapen en gei
ten. De ezels maken in het alge
meen geduldig halt, maar schapen
stemming kan vooral de buitenlan
der niet nalaten ..efcharistó" (dank
u wel) tot de chauffeur te roepen.
Graag zou hij zich in bloemrijker
Grieks uitgedrukt hebben, maar dat
valt niet mee.
Met de boot
EHALVE uit vasteland bestaat
Griekenland uit een zeer groot
aantal eilanden, eigenlijk niet meer
dan rotsen in de diepblauwe Aege-
ische Zee, waarvan de helft on
bewoond is wegens gebrek aan wa
ter of cultuurgrond. De wel be
woonde bereikt men per schip, ook
van dit verkeersnet vormt Athene,
of liever de haven Piraeus, het
middelpunt.
Tegen de avond kan men daar
steeds een schilderachtig schouwspel
gadeslaan: het vertrek van de lo
cale boten naar de eilanden. Vooral
Griekse eilandbewoners reizen met
hun hele hebben en houden, dieren
incluis. Bij de verdeling van de
beschikbare ruimte houdt een
rekening met het vullen van de
eigen portemonnaie en de inschik
kelijkheid van de gewone Griek.
Een klein stukje dek en iets meer
snikheet ruim worden aangestampt
met mensen en dieren: de klasse
passagiers, zonder dieren, hebben
meer armslag.
De dekpassagiers, waarvan een
groot gedeelte uit soldaten bestaat,
vormen al spoedig een grote fami
lie. Men deelt vruchten, dranken,
brood en slaapplaats. Voor de bui
tenlandse tourist wordt de beste
ligplaats uitgezocht. Soms moet
daartoe eerst een geit verjaagd wor
den, want dit dier heeft een apart
zintuig om zelfs in de grootste
chaos een voortreffelijk rustpunt
te vinden. Men kort de tijd met
gesprekken, spelletjes, dansen uit
sluitend door mannen gedanst) en
het zingen van de ietwat melancho
lieke. nationale liederen. Of men
slaapt een verstijvende slaap op het
hardé dek. Bij enige zeegang van
betekenis vallen natuurlijk een aan
tal van deze tijd verdrijven weg
Komische noot
OVERIGENS ontbreekt de ko
mische noot niet. Zo had een
boer in het donker zijn kippen met
haan aan onze voeten geparkeerd.
Het pluimgedierte hield zich, be
houdens het verspreiden van enige
onmiskenbare geur, vrij fatsoenlijk
en paste zich zelfs zo goed aan in
de nieuwe omgeving, dat wij de
volgende morgen, dank zij een pre
cies getimed hanengekraai, de zon
uit de zee konden zien oprijzen.
Men heeft niet in Griekenland
gereisd, wanneer men niet als dek
passagier op een locale boot ge
reisd heeft. Tijdens zulk een tocht
leert men enige markante Griekse
eigenschappen kennen: hun vrien
delijkheid en inschikkelijkheid zon
der dat zij daarbij in slaafsheid
vervallen. Integendeel, de Griek
toont zich zeer onafhankelijk. Dank
zij deze eigenschappen komt het
niet tot muiterij in de Griekse
dekklasse. Het is alleen jammer,
dat de Griekse bootlijndirecties
Griekse bootlijndirectie alleen maar 1 daar te veel op speculeren.
Lyrisch moet ik worden zal dat blijven, ondanks
als ik schrijf over het toenemend autoverkeer,
meest typische vervoermid- Want wat niet verandert,
del in Griekenland: de ezel. is het Griekse landschap
Dit dier is sinds de Oud- en nog steeds gaat op: an
heid de trouwe metgezel ass does go, where strong
van de Griek geweest en cars fear to ride. Men kan
Vrouw spinnend op ezel.
niet fier te ezel rijden,
want de ezel is geen mar
tiaal dier. Neen. de berij
der zit, met twee benen
aan één kant, genoeglijk te
schommelen op ezelmans
rug, te midden van vaten
of kruiken of manden of
brandhout of takken Want
dat kan men allemaal op
een ezel laden. Ook kan
men al rijdende op een
ezel slapen, vrouwen spin
nen al rijdende. Men zegt
wel. dat de ezel koppig is,
maar het is naar mijn me
ning veeleer een gepast
gevoel van eigenwaarde,
dat zich soms uit in de
houding van: nou ja, ik zal
me maar laten aanleunen
wat dat rare mensdom met
mij doet. Hij kan geduldig
uren in de felle zon wach
ten op zijn baas, uren sjou
wen met zware vrachten,
waarbij hij slechts stopt bij
een al te verrukkelijke dis
tel of andere lekkernij.
De Griekse ezel stoot
zich zelfs niet éénmaal
aan een steen, behoed
zaam zet hij zijn ranke
poten op de juiste plek
ken in rotsachtige Griekse
bergpaden, en loopt ook
daar, waar geen pad is. Wij
hebben een ezel met tedere
behoedzaamheid een ziek
kind zien vervoeren, langs
een steil bergpad naar be
neden. Als men de kop van
een Griekse ezel goed be--
studeert, moet rnen wel tot
de conclusie komen dat dit
een bijzonder dier is. Wie
hier tegen in brengt, dat
wij in het Nederlands van
stomme ezels spreken, doet
goed het 'gedicht van Va-
salis ter harte te nemen.
Wat zij daarin zegt. past
volkomen op de Griekse
ezel.
Internat, vakbonden
scharen zich achter
„Groene pool"
BRUSSEL Onder auspiciën van
de gewestelijke Europese organisa
tie van het internationaal verbond
van vrije vakverenigingen is te
Brussel een tweedaagse conferentie
gehouden om de verschillende pro
blemen betreffende de totstandbren
ging van een landbouwproductiege
meenschap in Europa te onderzoe
ken. De conferentie heeft een ver
klaring goedgekeurd waarbij zij haar
steun toezegt aan de grondbeginse
len van de „groene pool": totstand
brenging van één enkele markt voor
de landbouwproducten met het doel
de productie op tc voeren en te
verbeteren en tevens de kostprijzen
te verminderen.
Deel opbrengst voor
kindernoodfonds
DEN HAAG Op initiatief van
de Nationale Commissie voor
Vluchtelingenhulp zal in het najaar
een landelijke inzameling worden
gehouden. Een belangrijk gedeelte
van de opbrengst hoopt de com
missie ten goede te laten komen
aan het Internationaal Kinder
noodfonds van de Verenigde Naties
(Unicef), dat, hoewel het zich niet
tot de vluchtelingen beperkt, ook
millioenen vluchtelingenkinderen
de helpende hand heeft toegesto
ken. Het grootste gedeelte van dc
opbrengst zal evenwel in nauw
overleg met de Hoge Commissaris
voor de vluchtelingen van de V.N.
worden besteed. In gezamenlijk
overleg zal een begrensde beste
dingsmogelijkheid worden uitge
zocht. die waarborgen biedt dat zij.
die van de hulp profiteren, hiervan
blijvende goede gevolgen zullen
ondervinden
De commissie heeft verscheidene
pijlen op haar boog. Naast enkele
activiteiten. waarvan gehoopt
wordt dat zij grote bedragen zul
len opbrengen, zal een landelijke
collecte worden gehouden. Voor
deze collecte wordt niet het ge
bruikelijke speldje aangeboden,
maar een uit kunsthars vervaar
digd hangertje. De hangertjes, die
in negen verschillende uitvoerin
gen verkrijgbaar zijn. worden ge
heel door vluchtelingen in huis
arbeid gemaakt.
Voorts zal. behoudens goedkeu
ring van de minister van Justitie,
een loterij worden gehouden. Dijor
plaatselijke comité's zullen Sinter
klaaskalenders worden verkocht in
originele uitvoering. Koningin
Juliana is beschermvrouwe van de
commissie en de heer L. Neher,
directeur-generaal der PTT, voor
zitter.
/UIST in de laatste tijd heb ik Jan van Zutphen nogal eens ontmoet.
Is hij werkelijk zoveel ouder dan toen ik tientallen jaren geleden
hem voor het eerst zag en hoorde? Nog altijd dezelfde stoere gestalte,
gesierd door een statige baard. Dezelfde krachtige stem, maar vooral
dezelfde warmte, dezelfde geestdrift, dezelfde onbegrensde toewifding
en activiteit in dienst van grote volksbelangen, dezelfde hartelijkheid'
ook tegenover de enkeling, met wie hij in aanraking komt en voor wie
hij iets kan doen.
Indien dit ouderdom moet heten,
dan is het wel waarlijk een geze
gende ouderdom!
Men is er zich de laatste tijd van
bewust geworden, dat het voor be
jaarden, wier beroepsarbeid geëin
digd is, en wier hele tnd „vrije
tijd" is geworden, van belang is
wat zij nog kunnen doen, om de
dagen niet te leeg en te eentonig
voorbij te zien gaan.
Maar wie zal ten opzichte van
Jan van Zutphen de gedachte aan
een leeg ën eentonig bestaan voe
len opkomen! Hij staat midden in
het volle leven als altijd. Hij orga
niseert, hij bestuurt, hij reist, hij
spreekt, hij leidt inzamelingen, als
of het nog helemaal niet tot hem
is doorgedrongen, dat hij boven de
65-jarige leeftijd is, die zo vaak als
onwrikbare grens tussen een leven
van werk en de rust van de ouder
dom wordt beschouwd. Nog gezwe
gen van de 60 jaar, die voor be
stuurders der vakbeweging veelal
de limiet is.
HET is 58 jaar geleden, dat Van
Zutphen op de voorgrond trad
bij de grote diamantbewerkerssta
king. die aanleiding werd tot de
oprichting van de Algemene Ne
derlandse Diamantbewerkersbond.
waarvan Henn Polak voorzitter, en
Van Zutphen secretaris werd.
Glorierijk is de opgang geweest
van deze organisatie, die bijna alle
Is dat nu een stomme ezel?
Stil grazend naast een
grijze rots
zag ik opeens op hoge benen
een jonge ezelzijn oren
schenen
doorzichtig, zijn gelaat
was trots.
Zijn lange, ambren ogen
blonken
als water, ernstig en
bezonken
en onpartijdig was-zijn blik.
(M Vasalis. Parken en
Woestijnen).
Wat wjj bepaald missen
sinds onze terugkeer
uit Griekenland, is het ge
balk van de ezels, dat men
dag en nacht hoort op het
Griekse platteland. Het is
geen fraai geluid, wel ka
rakteristiek. We hebben el
ke dag van ons verblijf in
Griekenland het plan be
sproken een ezel aan te
schaffen en mee naar huis
te nemen. Maar het trans
port ervan hierheen bleek
te moeilijk. Volgende keer
beter.
vakgenoten ging omvatten, met bij
zondere bekwaamheid werd ge
leid en een sterke positie in het be
drijf verwierf. Zij bracht haar le
den niet alleen materiële voordelen,
maar een culturele verheffing, die
de diamantbewerkers een tijd lang.
ook in dat opzicht, de voorhoede
van de Nederlandse arbeiders deed
zijn. Uit hun rijen kwamen kun
stenaars, mannen van wetenschap,
politieke figuren van betekenis.
De herinnering aan de prachtige
tijd, die Van Zutphen in deze kring
mede heeft beleefd, is gemengd met
diepe bitterheid sinds de nazi's tij
dens de bezetting onze Joodse land
genoten. die in deze industrie de
overgrote meerderheid der beoefe
naars vormden, hebben weggesleept
Zonder „Ome" Jan va n
Zutphen was de tuberculose
bestrijding in ons land ook wel
op gang gekomen, maar waar
schijnlijk niet zo snel. en zeker
niet met zo'n gloeiend enthou
siasme aangevat, met zoveel taai
doorzettingsvermogen verwezen
lijkt. „Ome Jan" is een symbool
van daadkracht, idealisme en
goedheid in ons land geworden.
Nu hij, op 7 October. 89 jaar
wordt heeft minister-president
dr W. Drees
voor ons bijgaand artikel ge
schreven. tuaarin hü de nog zo
uiterst vitale grijsaard, namens
ons allen, de hulde brengt die
hem toekomt.
en vergast. Maar hoe diamantin
dustrie en Bond ook zijn ineenge
schrompeld, gebleven is de nawer
king van wat hier was gegroeid in
heel de Nederlandse vakbeweging,
waar de A.N.D.B. een lichtend
voorbeeld is geweest.
Gebleven zijn ook de resultaten
van het initiatief, waarbij Van
Zutphen zo nauw betrokken was,
om uit oude koperen stelen en
boort (afval in de diamantindustrie)
I inkomsten te verkrijgen voor de
I t.b.c.-bestrijding. De vrucht van dat
initiatief, „Zonnestraal" met zijn
sanatorium en zijn arbeidstherapie,
I staat er nog en is het middelpunt
van Van Zutphen's werkzaamheid.
Van al wat in zijn leven zijn ge
dachten heeft vervuld en dat is
veel geweest, ook buiten de vakver-
enigingsarbeid heeft, dunkt mij,
de tuberculose-bestrijding hem toch
wel het meest aan het hart gelegen.
GEBOREN in een gezin, waarin
de t.b.c. verschrikkelijke ver
woestingen aanrichtte, heeft hij het
terugdringen van deze volksziekte
als een levenstaak beschouwd.
Overal in het land heeft hij telkens
weer de belangstelling voor de tu
berculose-bestrijding weten te wek
ken en te verlevendigen. Hij heeft
daarbij het gevoel van ons volk ge
troffen als nauwelijks een ander,
en op dit terrein kan hij met on
vermengde voldoening zien naar de
resultaten.
Wat Nederland in deze strijd be
reikt heeft overtreft de meest op-
Ome Jan van Zutphen met twee
van zijn kleinkinderen.
timistische verwachtingen. Nadat
de tweede wereldoorlog al wat ver
kregen werd weer scheen te doen
verloren gaan. trad eerder dan
iemand had durven hopen de ken
tering in en werd de snelle daling
hervat, eerst van de sterftegeval-
len, daarna ook van de ziektege
vallen. die verpleging eisten. Ve
lerlei factoren hebben hiertoe bij
gedragen, maar het werk van Jan
van Zutphen, voortgezet van zijn.
door de t.b.c. vergrauwde jeugd tot
zijn groene ouderdom, is'een van de
belangrijkste elementen geweest.
Bij een terugblik op zijn levens
weg zal dit hem de grootste bevre
diging kunnen schenken, maar htf
kijkt nog altijd liever vooruit. Moge
hy er getuige van zijn, dat de tu
berculose geheel ophoudt een ge
vreesde volksziekte te zijn. En
moge hij ook het democratisch-so-
ciaüsme en de vakbeweging, waar
aan hij zoveel heeft gegeven en is
blijven geven, hun opmars zien
voortzetten.
1.10.52.
Frans plan voor Europese
belastingunie
PARIJS. De Franse bond van
middelgrote en kleine ondernemers
wil half October aan de openbare
mening een plan voorleggen voor
een Europese belastingunie. Naar de
bond Donderdag mededeelde,
wordt naar een uniforme Europese
belastingwetgeving gestreefd, waar
bij het zwaartepunt van de belas
tingheffing zou liggen bij de grond
stofindustrieën en de energieproduc
tie. Door op elkander gelijkende be
lastingsystemen in de afzonderlijke
landen zouden de bestaande onge
lijkmatige belastingdruk en de daar
door bestaande prijsverschillen in
grote mate gecompenseerd worden.
Daardoor zou men ook een stap na
der komen tot de vrije inwisselbaar
heid der valuta.
Drie KLM-vrachtdiensten
per week naar Amerika
D.EN HAAG Met ingang van
morgen onderhoudt de KLM drie
vrachtdiensten per week in beide
richtingen tussen Amsterdam en
New York. Op een dezer vluchten
wordt een tussenlanding gemaakt te
Montreal. Hierdoor heeft West-
Europa een snelle vrachtverbinding
met dit belangrijke handelscentrum
in Canada gekregen. De diensten
worden uitgevoerd met speciale
vracht-Skymasters. De KLM is nu
in staat wekelijks 60.000 kg vracht
tussen de oude en de nieuwe wereld
te vervoeren.