DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Regering wil verzekering
van Zondagsrust
Voor 13 uur geen openbare
vermakelijkheden
Engelse Zondag
Geen Europees Leger voor
einde van dit jaar
Adenauer s departement zit
vol gewezen nazi's
Conflict „De Ommelanden
in een nieuwe fase
Wat zegt een naam
.Waterstofbom
gereed?
12e Jaargang, no. 250 Donderdag 23 October 195
Opgericht door de Stichting ..Het Parool" - Giro 510330 TT. ,r -p. AT. p, Redactie en Administratie: Snouckaertlaan 7. Amersfoort
Bank: Rotterdamsche Bank - Postbus 9 Abonnements- UltgclVC! IN.V. De lNieUWC IcTS Telefoon redactie 4291 Telefoon administratie 6235
prijs 47 cent p. w. of 6.05 p. kw. Losse nummers 10 cent HOOFDREDACTEUR: T]. DE BOORDER
DEN HAAG. De verplaatsing van grote sportwedstrijden
en demonstraties van soortgelijk karakter van de Zondag naar
een dag in de week. ziet de regering als een ideaal, dat niet
aanstonds kan worden verwezenlijkt, maar waarop zij het oog
gevestigd houdt. Aldus leest men in de Memorie van Antwoord
van de minister van Binnenlandse Zaken, prof. dr L. J. M. Beel,
betreffende de nieuwe, reeds in Mei 1951 bij de Tweede Kamer
ingediende Zondagswet. De bewindsman meent hiervan, dat
het, eenmaal wet geworden, in belangrijke mate zal bijdragen
tot een ongestoorde Zondagsviering en tot verzekering van de
Zondagsrust, „hoezeer het ook de mogelijkheid biedt, de eisen
welke door het maatschappelijk leven worden gesteld, zoveel
doenlijk te ontzien".
MEN is geneigd, vrede te hebben
met het feit, dat de regering
nu eindelijk de oude en op vele
punten verouderde Zondagswet wil
vervangen door een nieuwe; maar
de strekking van minister Bcels
Memorie van Antwoord bevalt ons
volstrekt niet. Het komt hierop neer,
dat de nieuwe wet eigenlijk maar
een eerste stap is; de volgende zal
zijn dié van een „verplaatsing'' van
grote sportwedstrijden en manifes
taties van andere aard van de Zon
dag naar de Zaterdag. Het is nog
niet eens zozeer op principiële gron
den, dat wij hiertegen bezwaar wil
len maken; onze ongerustheid komt
vooral voort uit het feit, dat men
een Engelse Zondag wil invoeren
voor een volk dat. voorzover het
onkerkelijk is. hierdoor zeker niet
berouwvol naar dominé of pastoer
zal terugkeren, maar wel in de be
steding van zijn vrije tijd ernstig zal
worden belemmerd. Dit laatste
roept grote gevaren op. Lanterfan
tende mensen en vooral jonge men
sen komen vaak tot lelijke dingen.
Wij zouden hiervan illustratieve
staaltjes kunnen geven, vooral uit
kerkelijke streken, waar. buiten de
kerkgang, op Zondag officieel wei
nig geoorloofd is
Voor het overige zijn wij het eens
met die Kamerleden die vinden,
dat veel. wat betr'-kking heeft op de
heiliging van de bondag. plaatselijk
moet worden geregeld. Het betreft
hier een materie, waarover niet al
leen meningsverschillen bestaan tus
sen kerkelijken en onkerkelijken,
maar ook tussen Protestanten en
vooral rechtzinnige Protestanten en
Rooms-Katholieken. Een algemene
landelijke regeling zou hier en daar
tot. voor de bevolking, volkomen
onbegrepen en daardoor onaan
vaardbare toestanden kunnen lei
den.
De wet mag niet te zeer en niet
te veel in strijd zijn met de opvat
ting, dat ieder voor zich uitmaakt,
wat hij met zijn Zondag wil doen.
Het wetsontwerp, aldus de M. v.
A., bevat voor de handhaving der
Zondagsrust verschillende waarbor
gen, zoals: het verbod van het hin
deren op Zondag van godsdienst
oefeningen, het verbod om gerucht
te verwekken, het verbod om vóór
13 uur openbare vermakelijkned^n
en politieke optochten alsmede
openluchtbijeenkomsten te houden
en het verbod om door arbeid in
beroep en bedrijf de openbare rust
te verstoren. Het ligt in de bedoe
ling vande regering nauwgezette
handhaving van de nieuwe Zon
dagswet te bevorderen.
De imnister ontveinst zich niet.
zo verklaart hij. dat door sommige
bevolkingsgroepen een verder gaan
de bescherming van de Zondagsrust
wordt gewenst. Een ingrijpender re
geling zou evenwel door andere be
volkingsgroepen onaanvaardbaar
worden geacht en ook met hen
moet de overheid rekening houden.
Hoezeer de regering ook doordron
gen is van het belang van de vie
ring van de Zondag als de dag des
Heeren. de bewindsman sluit zich
aan bij die Kamerleden, welke de
waarschuwing naar voren brachtei.
dat de wetgever zich er voor moet
hoéden om te trachten af te dwin
gen. wat niet in de publieke over
tuiging leeft
Voor een aanzienlijk deel
van ons volk hebben de
Nieuwjaarsdag, Hemel
vaartsdag en Eerste Kerst
dag zozeer het karakter van
een kerkelijke feestdag, dat
de minister deze over de ge
hele linie gelijk wil stellen
met de Zondag.
De Tweede Paasdag, de Tweede
Pinksterdag en de Tweede Kerstdag
hebben daarentegen in toenemende
mate het karakter van uitgaansda
gen gekregen en ook tegen een ge
lijkstelling van de Goede Vrijdag
met de Zondag bestaan bij een groot
deel \an ons volk overwegende
principiële bezwaren.
De gedachte aan de gemeentebe
sturen grotere bevoegdheden te ge
ven. zodat deze zelfstandig voor
schriften zouden kunnen uitvaardi
gen. wordt door de bewindsman
verworpen. Naar het oordeel der
regering dient dc wetgever bij de
regeling dezer materie de grote lij
nen zelf te trekken en de gemeen
telijke wetgèver slechts bevoegdhe
den toe te kennen ten aanzien van
die onderdelen, waar plaatselijke
omstandigheden een overheersende
rol spelen.
Naar aanleiding van opmerkingen
over gerucht op Zondag in kazernes
in de omgeving van kerkgebouwen
heeft de minister zich verstaan met
zijn ambtgenoot van Oorlog en
Marine. Deze heeft zich bereid ver
klaard na het totstandkomen van
de Zondagswet in een legerorder of
circulaire aan alle in aanmerking
komende commandanten op de
strikte naleving der wet door alle
militairen aan te dringen.
Een verbod van alle openbare ar
beid op Zondag, aldus de M. v A
is onder de huidige omstandigheden
niet aanvaardbaar. Een opsomming
van uitzonderingen bij algemene
maatregel van bestuur lijkt practisch
niet uitvoerbaar. De bepaling dat
openbare arbeid „zonder genoegza
me reden" verboden is lijkt de aan
gewezen oplossing. Behalve het hou
den van verboden politieke bijeen
komsten of optochten in de open
lucht zal ook het gelegenheid geven
daartoe en het deelnemen daaraan
verboden worden.
Vulkaan Krakatau
in werking
DJAKARTA De vulkaan de
Krakatau. tussen Java en Sumatra
gelegen, is naar verluidt in wer
king. De bewoners van het omlig
gende gebied zullen wellicht moe
ten worden geëvacueerd.
Het zeewater rond 't vulkaan eiland
wordt reeds warm en in de Lam-
pongse districten van Zuid-Suma-
tra is een begin van aardbevingen
te voelen. De treinverbinding
Djakarta-Palembang zou althans
voor de oversteek tussen Java en
Sumatra voorlopig zijn stopgezet
Er zouden tekenen zijn, die er
op wijzen, dat de krater volkomen
verstopt is door as. hetgeen het
gevaar van een uitbarsting ver
groot. In Augustus 1883 vond een
hevige uitbarsting plaats, die aan
35.000 personen het leven gekost
heeft.
Frankrijk schuift ratificatie van het
E.D.G.-verdrag op lange baan
(Van onze correspondent)
PARIJS. De Franse ministerraad heeft gisteren bekend gemaakt, dat
de ontwerpverdragen van Bonn cn van dc Europese Defensie Gemeen
schap zullen worden ingediend bü de nationale Vergadering, zodra de me
mories van toelichting gereed zijn. Men mag wel aannemen, dat de teksten
van deze memories in een veertien dagen voltooid zullen ztfn. zodat in de
eerste helft van November de indiening in het parlement kan worden
verwacht.
Tteek gevangenis voor
man die zijn hond ophing
DEN BOSCH. Het Gerechts-
hof veroordeelde C. A. de L. uit
Nuenen tot een week gevangenis
straf, omdat hij zijn hond aan een
boom had opgehangen.
Dit betekent, dat een onmiddel
lijke en moeilijke oplosbaar schij
nende kabinetscrisis is bezworen,
doordat Pinay de solidariteit met
zijn ministers Schuman en Pleven
heeft getoond, doch het betekent
niet, dat de debatten in dc Natio
nale Vergadering spoedig kunnen
beginnen. De ontwerpen komen na
melijk eerst in handen van niet
minder dan zeven commissies, die
naar schatting twee a drie maanden
nodig zullen hebben voor de be
studering ervan Vóór 1953 komen
deze teksten die tegelijk worden
ingediend dus hoogst waarschijn
lijk niet in behandeling. Minister
president Pinay heeft inderdaad een
tijdwinst gemaakt, die in de eerste
plaats kan dienen om de politieke
gemoederen in Frankrijk tot rust te
brengen en tevens om eventueel
onderhandelingen met de andere
deelnemende mogendheden te voe
ren om tot door Frankrijk gewens
te wijzigingen te komen. Deze wij-
Amerikanen onthullen
gruwelijke gegevens
NEW YORK. De proef met de
eerste waterstofbom op Eniwetok,
wacht nog slechts op het bevel van
president Truman daartoe, aldus de
len de atoomgeleerde dr Ralph Lapp
en de vooraanstaande Amerikaanse
journalist Stewart AIsop in de „Sa-
terday Evening Post" mede.
De bom zou in staat zijn bakste
nen gebouwen te vernietigen over
een gebied van 115 vierkante kilo
meter. Een tweede bom. die in 1953
gereed zou komen, zou hetzelfde
type gebouwen over een oppervlak
van 258 vierkante kilometer kun
nen verwoesten.
De menselijke huid zou binnen
een gebied van 190 vierkante kilo
meter verschroeien en bij de te ma
ken bom binnen 380 vierkante kilo
meter. Het gebied waarbinnen gam-
mastralen fataal zouden werken
wordt opgegeven als respectievelijk
11 en 18 vierkante kilometer.
Indonesië schenkt:
Nieuwe Nederlandse
vlaggen voor Hoge
Commissariaat
DJAKARTA Aan dc Neder
landse Hoge Commissaris in Indo
nesië züm in diens ambtswoning,
door de chef-protocol van het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken
nieuwe Nederlandse vlaggen aan
geboden ter vervanging van die.
welke Vrüdag werden vernield.
De heer Lamping heeft zijn
waardering voor dit gebaar uitge
sproken.
zigingen zouden betreffen Ameri
kaanse garanties, dc Indo-Chinese
oorlog en de nauwere verbinding
van Engeland met de EDG.
Duitsland is dus op het ogenblik
het enige aan de EDG deelnemende
land. dat haast wil maken met de
ratificatie. Want men mag wel aan
nemen, dat de andere mogendheden
hun beslissing gaarne zullen willen
uitstellen tot het duidelijk wordt,
wat er in Frankrijk geschiedt. De
ratificatie van de EDG is dus wel
iswaar niet direct in gevaar ge
bracht, maar toch zeker naar een
later tijdstip verschoven
Reclassering hielp niet
Dieven braken kamer
van directeur open
VENLO Drie jeugdige dieven,
die ter reclassering in de inrichting
„Koningslust" waren ondergebracht,
konden zelfs daar niet op het goede
pad blijven. Zij. beraamden een ont
vluchtingsplan en om in de vrije
wereld vooruit te kunnen komen,
maakte de 19-jarige smid A. van A,
een valse sleutel, waarmee de 26-
jarige kok E V. de directeurskamer
openbrak. Hfj stal daar een kistje
met geld en pakjes sigaretten. Toen
ging het drietal op stap naar Am
sterdam. waar het enige vrolijke
dagen had, waaraan echter de po
litie een einde maakte.
Voor de Roermondse rechtbank
eiste de Officier tegen V. één jaar
en zes maanden, tegen K. de
derde vluchteling zes maanden
en tegen Van A. opneming in een
krankzinnigengesticht, dit op grond
van een over hem uitgebracht psy
chiatrisch rapport.
De Amerikaanse
schilder Douglas
Chandor heeft een
portret geschilderd
van Koningin Eli
zabeth II, waar
voor zij speciaal
heeft geposeerd.
De koningin ts
gekleed in avond
japon en staat
voor een console
tafeltje. Boven het
tafeltje hangt een
spiegel waarin een
open raam is ge
reflecteerd met een
uitzicht op het Vic
toria Memorial en
de Mali. Het por
tret is gedurende
de zomermaanden
gemaakt en konin
gin Elizabeth heeft
hiervoor geposeerd
tn de gele teken
kamer van 't Buc
kingham Palace.
Het schilderij is
gemaakt in opdracht van mevrouw
Roosevelt en het zal geplaatst wor
den in de Britse Ambassade te
Washington. Het is het eerste schil
derij van een Brits regerend vorst
dat sinds de eerste wereldoorlog in
de ambassade geplaatst cal worden.
Alvorens naar Washington te wor
den verzonden zal het schilderij te
bezichtigen zijn in het Royal Socie
ty of Portrait Painters te Londen.
Adenauer belooft:
Saarkwestie voor
Raad van Europa
(Van onze correspondent)
BONN Met grote meerderheid
heeft de Bondsdag gisteren een re
solutie van de sociaal-democraten
aangenomen, waarin wordt ge
vraagd, dat de bondskanselier dc
Duitse klacht over de „on-démoera-
tlsche verhoudingen" aan de Saar
voorlegt aan de eerstvolgende ver
gadering van het ministerscomité
van de Raad van Europa.
In zijn regeringsverklaring zegde
de .bondskanselier toe. dat hij inder
daad deze bezwaren zou voororen-
gen. indien niet voordien een op
lossing voor de Saarkwestie was
gevonden.
Bovendien werd Adenauer ge
vraagd, welke consequenties hij uit
dc onderdrukking van Duitsers aan
de Saar" trok ten aanzien van de
ratificatie van de Bonner conven
ties en het verdrag inzake de Eu
ropese Defensie Gemeenschap. Ade
nauer antwoordde daarop, dat hij
bij zijn mening bleef, dat het in het
belang van de bondsrepubliek was
zo spoedig mogelijk te ratificeren.
Geheim uitgelekt over
nieuwe Britse
straalmotor
LONDEN. Het ministerie van
Bevoorrading heeft Woensdag offi
cieel bekendgemaakt, dat Engeland
beschikt over een nieuw type straal
motor. de „Conway", dat beschouwd
wordt als een omwenteling op lucht
vaartgebied.
In regeringskringen vraagt men
zich echter af. hoe het nieuws over
deze motor, een Rolls-Royce product,
waarover men de grootste geheim
houding heeft betracht, in het buiten
land is uitgelekt. Het Amerikaanse
luchtvaartblad „Aviation Daily" heeft
namelijk reeds een artikel aan de
„Conway" gewijd.
55
Ontslag van dr Du Mont leidt tot scherpe
critiek op regering
BONN. B(j een debat in de West-Duitse Bondsdag is gebleken, dat
twee-derde van de hogere ambtenaren van het departement van Buiten
landse Zaken gewezen volgelingen van Hitier zijn. Mede met het oog
hierop keurt de afgevaardigde van het Katholieke Centrum, dr Rcimann.
scherp de terugroeping af van de ambassadeur in Den Haag. dr Du Mont.
Vergeleken bü wat de gewezen nazi's in de buitenlandse dienst op hun
kerfstok hebben, achtte hü Du Mont's vergrijp een te lage opgave van
zijn leeftijd zeer gering.
Dr Adenauer, die ook minister
van Buitenlandse Zaken is, ver
klaarde tijdens het debat, dat het
nu eenmaal niet mogelijk was, zon
der deze deskundige oud-nazi's de
buitenlandse dienst op te bouwen.
Overigens kon volgens Adenauer
worden verwacht, dat gaandeweg
het aantal vroegere nazi's in het
ministerie zal verminderen Rekent
men ook de lagere ambtenaren
Vrij zacht weer
Van Donderdgavond
tot Vrijdagavond
Half tot zwaar be
wolkt met tijdelijk
enige regen. Matige
tot krachtige wind
tussen West en Zuid.
Vannacht nog iets
zachter, morgen over
dag ongeveer dezelf
de temperaturen als
vandaag.
24 Oct Zon op 7 u 20
m onder 17 u 27 m;
Maan op 13 u 51 m on
der 20 u 59 m.
HET WEER VAN VANMORGEN 7 UUR
Max temp Neersl.
Weer Windm/s Gisteren in 24 u.
Oslo
Geh. bew.
NO. 2
IC
0 1 mm
Stockholm
Motregen
N.O —2
3
0.1
KopenhagenZw. bew
ON.O— 10
5
0
Londen
Licht bew.
W.Z.W. 4
11
8
Amsterdam
Geh. bew.
Z Z.O. 6
8
1
Brussel
Regen
Z.Z O —6
8
3
Parijs
Regen
Z W 5
13
14
Bordeaux
Regen
ZW.-9
15
16
Nice
Zw. bew.
W. 4
14
2
Warschau
Geh. bew
Windstil
5
1
Berlijn
Geh bew.
O.Z O 4
4
0.3
Frankfort
Nevel
Z.Z W 2
8
4
München
Mist
W.Z.W. 1
6
4
ZUrich
Regen
Z.O. 2
3
2
Wenen
Motregen
W. 6
10
0
van het ministerie mee. dan is een
derde deel afkomstig uit het vroe
gere Ribbentrop-ministerie.
De Bondskanselier sprak de me
ning uit. dat de recente pers-publi
caties over de nazi-invloed in zijn
ministerie ver over het doel heb
ben heengeschoten. „Het vertrou
wen van net buitenland in onze
buitenlandse dienst is niet geschaad
door onze personeelspolitiek, doch
door de daarover gevoerde pers
campagne," aldus Adenauer. Hij
kondigde aan. dat hü in de toe
komst strafrechtelijk zou optreden
tegen beledigingen van het ministe
rie door de pers.
Tegen het verweer van de kan
selier kwam niet alleen de socia
listische afgevaardigde Erler op,
doch eveneens verschillende leden
van de commissie van oqderzoek,
die tot de regeringscoalitie be
hoorden.
„Het onbreekt er nu nog maar
aan, dat ook de leden van deze
commissie met een gerechtelijke
vervolging bedreigd .worden," zo
zeide Erler. „Dat er moeilijkheden
waren door gebrek aan goede
kracht kan ik begrijpen, maar was
het daarom nodig de gehele Wil-
helmstrasse naar Bonn over te
planten?"
Het paleis van president Sukarno
was goed bewaakt tijdens de de
monstraties te Djakarta op 17
October, zoals de foto boven laat
zien. Achter de afdeling militaire
politie, wacht op de trap, een
delegatie der betogers op de komst
van de president. Intussen spreekt
een der demonstranten, die op het
hek van het paleis is geklommen,
een rede tot de omstandersHij
eist de onmiddellijke ontbinding
van het parlement, dat benoemd
is en niet gekozen. Spoedig daar
op sprak president Sukarno de
menigte toe. Een onmiddellijke
parlementsontbinding weigerde hij,
maar wel beloofde hij, dat zo
spoedig mogelijk algemene verkie
zingen zullen worden gehouden.
Spanning in fabrieksleiding; twee fabrieken
staken verpakking van melkpoeder
(Eigen berichtgeving)
GRONINGEN. Het conflict bü
dc coöperatieve fabriek van melk
producten „Dc Ommelanden" te
Groningen, dat vandaag dc tiende
week ingaat, is in een nieuwe fase
getreden, cnerzyds doordat in de
fabrieksleiding grote spanningen
aan de dag zijn getreden, anderzqds
tengevolge van maatregelen van de
kant der stakingslciding,
Ir E. A. Vos, de onder-directeur
van „De Ommelanden" heeft zijn
ontslag genomen, omdat hij het niet
eens is met de leiding van de direc
tie. zoals die gedurende het con
flict aan de dag is getreden. Op
verzoek van de Algemene Neder
landse Agrarische Bedrijfsbond en
van de Algemene Bedrijfsgroepen
Centrale hebben twee fabrieken,
een levensmiddelenbedrijf in het
Westen en een melkproductenfa-
briek in het Zuiden van ons land
de verpakking van melkpoeder
voor „De Ommelanden" gestaakt.
Inmiddels heeft de Arbeidsin
spectie te Groningen met strenge
maatregelen tegen „De Ommelan
den" gedreigd, omdat op het be
drijf de bepalingen van de Ar
beidswet zouden worden overtre
den. In een circulaire aan de
melkleveranciers heeft de directie
van de fabriek zich over het op
treden van de Arbeidsinspectie be
klaagd en meegedeeld, dat de
werktijden, die thans voor de
werkwilligen gelden, in volledige
overeenstemming met henzelf zijn
vastgesteld, omdat men „onder de
omstandigheden, waaronder „De
Ommelanden" thans moet werken,
niet altijd de bepalingen van dc
Arbeidswet kan naleven". In de
circulaire suggereerde de „Omme-
landen"-directie voorts, dat ook de
Arbeidsinspectie de directie der
fabriek wilde „wegwerken". De
Arbeidsinspectie heeft deze be
schuldiging niet op zich laten zit
ten en de fabrieksleiding genoopt
in een op 21 October verspreidde
circulaire deze woorden te herroe
pen.
Een levensmiddelenbedrijf in
stad-Groningen heeft sedert Woens
dag de leverantie van warm eten
aan de werkwilligen van „De
Ommelanden" gestaakt. Op de
melkauto's van de fabriek heeft de
directie thans borden laten aan
brengen met de woorden „tegen
de revolutie".
Kind in vijver op
kerkhof verdronken
DEN HAAG. Woensdagmiddag
bezocht mevr. W. uit Wassenaar met
haar 2-jarig zoontje de begraaf
plaats Oud Eik en Duinen Zij ging
wat bloemen halen bij een der kar
retjes voor de begraafplaats en liet
het kind even alleen. Bij terug
komst zag zij het jongetje in een
met kroos bedekte vijver liggen;
het jasje stak nog net boven het
water uit. Het kind, J. W. A. M
was al verdronken.
WANNEER Het Vaderland vast
stelt, dat „het liberalisme"
opleeft, en dat dit pijnlijk is
voor „de socialisten", dan is dit een
spel met woorden veeleer dan een of
andere opzienbarende ontdekking.
Alles vloeit in deze maatschappij.
Oude begrippen verliezen in de loop
der tijden zin en inhoud. Ze kunnen
alleen levend blijven als merken van
artikelen, die af cn loc bij de nieu
were eisen worden aangepast. Het
liberalisme, dat Het Vaderland thans
ziet opleven, is niet meer dat van de
vorige eeuw; en de socialisten, die
zoiets op grond van hun maatschap
pelijke denkbeelden niet zouden ver
wachten, zijn niet die van deze tijd.
Nederlanders, die spreken over so
cialisme en liberalisme, bedoelen daar
veelal iets anders mee dan Belgen,
Duitsers, Britten en Fransen, wanneer
ze hetzelfde doen. Natuurlijk ont
breekt bet niet aan punten van over
eenkomst; maar het Belgische en
Franse liberalisme b.v. is zich zijn
revolutionnair verleden veel meer be
wust dan bet Nederlandse; en het
Duitse socialisme is veel doctrinair-
der dan het Britse. Daarom betekent
de opleving van bet liberalisme,
waarvan Het Vaderland gewaagt, dan
ook volstrekt niet, dat de mensen (in
de gedachtcngang van dit blad) ein
delijk wijzer worden. Het betekent al
leen dat de partijen, die zich liberaal
noemen, kans hebben gezien, door
heroriëntering aansluiting tc krijgen
aan het snelle tempo van de tijd.
Is in Nederland sprake van een
liberale opleving? Wij merken er wei
nig van, ondanks bet feit, dat de
V.V.D. de laatste tijden niet slecht
boert bij de verkiezingen. Nu kan Het
Vaderland zich op bet standpuntstel
len, dat V.V.D. en liberalisme één en
hetzelfde zijn in Nederland; doch dit
lijkt ons toch iets te veel eer voor de
V.V.D. of, zo men wil, iets te weinig
eer voor het liberalisme. Het lijdt
geen twijfel of de V.V.D. beeft haar
jongste verkiezingssucces vooral te
danken aan haar niet zeer schone
agitatie tegen dc belasting-politiek
van een regering, waarin zij overigens
zelf vertegenwoordigd was. Er zijn
liberale bladen geweest, die hierover
critische woorden hebben geschreven.
Het feit, dat Het Vaderland hier niet
bij was, zal toch wel niet inhouden,
dat het blad deze agitatie en het suc
ces, dat er mee is behaald, zou willen
beschouwen als symptomen van libe
rale opleving.
MERKWAARDIG overigens, hoe
zeer de opvattingen van Het
Vaderland zelf berusten op
oude schema's. Het ziet de tegenstel
lingen blijkbaar nog steeds uit een
oogpunt van belangen, die met elkaar
in strijd zijn, maar ook van een kud
de (de socialisten) tegenover de den
kenden en de meer geëmancipcerden,
die zich uit de massa losmaken (de
liberalen). Wanneer wij nog eens
weer terugblikken op dc verkiezings
strijd, dan vindt deze voorstelling van
zaken volstrekt geen steun bij de fei
ten. Wij zouden wel eens Villen we
ten of de groep, die te hoop liep te
gen de belastingen, niet meer van
kuddegeest was bezield dan een par
tij. welker kader uit een oogpunt van
landsbelang, zoals het dat zag, een
belastingpolitick steunde waarbij bet
merendeels toch even weinig belang
bad als vele middenstanders. Er is in
de tijd voor dc verkiezingen gezegd,
dat er twee partijen waren, die uit
gingen van bet standpunt van de klas
senstrijd: dc C.P.N. en de V.V.D.
Men begrijpt nu nog beter„ waarom
wij niet geneigd zijn, V.V.D. cn libe
ralisme over één kam te scheren.
Wij geloven dat voor partijen, die
in een of andere vorm nog het stand
punt van de klassenstrijd huldigen,
de tijd verstreken is, ook al mochten
zij bij een verkiezing nog cens door
toevallige omstandigheden wat winst
boeken. Dat betekent echter niet, dat
een neo-libcralisme geen kans zou
maken. De welvaartsstaat, waarnaar
men nu in de West-Europese landen
zo sterk streeft, heeft ook zijn zwak
kere kanten, in zoverre bij de strek
king heeft, de verantwoordelijkheid
van de schouders van de enkeling af
te nemen en aan de gemeenschap
over te dragen. In aanmerking geno
men, dat in een gezonde democratie
de waarheid dient te ontspringen aan
de botsing der mening, is hier wel
speelruimte voor een prolongatie van
een liberaal standpunt en een aan de
omstandigheden aangepast program
waaronder wij verstaan één, dat ge
richt is op de toekomst en niet op het
verleden.
HIERIN zit misschien een con
ceptie voor de komende tijd,
waarin het er om gaat, sociale
rechtvaardigheid met behoud van
geestelijke vrijheid te verkrijgen.
Wanneer de partij of groep van par
tijen, die de nadruk legt op de vrij
heid, zich liberaal noemt, tegenover
de meer naar gebondenheid strevende
socialisten, dan kunnen wij daar vre
de mee hebben. Men zou er echter
ook een andere naam voor kunnen be
denken. Wat zegt een naam of etiket?
Het komt aan op het artikel, dat het
dekt en dat in ieder geval wel iets
anders moet zijn dan Het Vaderland
thans propageert.
