VOORAL VOOR DE VROUW
Dertig jaar in China gaf glans
aan leven van zendelingspaar
Step
Amersfoort wist vroeger, wat
kermisvieren was!
Miep en James Leynse:
De winkels in Hoevelaken
blijven tot 19 uur geopend
„WIJ ZOUDEN GRAAG TERUG GAAN"
.Mensen waren zo aardig
Wilje naar Parijs, Annie
Weet wel wat je doet
J
Binnenstad stond vol niet
de mooiste attracties
Stad stond op stelten
Italianen komen
met „Rigoletto"
.Vrijdag 31 October 1952
9
\J OORAL mensen, die met grote idealen zijn begonnen, heb-
ben ouder geworden vaak het gevoel dat het leven
hun is tegengevallen, dat het bij lange na niet reikte tot de ge
droomde toppen. Als ik evenwel met de heer en mevrouw
Leynse zit te praten in het rustige Amsterdamse familie
hotel is er bij hen geen sprake van teleurstelling. Ze vertellen
en vertellen, ze zouden eindeloos door kunnen vertellen over de
dertig jaar, die ze als zendelingen in China hebben doorge
bracht. „Want het was zo interessant je kon zoveel doen
je kwam handen te kort de mensen waren zo aardig en har
telijk, als je eenmaal hun vertrouwen had gewonnen", klinkt
het in een soort beurtzang.
„We hebben er geen moment
spijt van gehad, dat we dit leven
hebben gekozen. Als het mogelijk
was, zouden we graag terug wil
len. We hebben een heerlijk leven
gehad." En dan kijken ze elkaar
aan met ogen, waar nog ongeblust
het vuur van de jeugd uitstraalt.
Het was stellig geen leven, dat
over gebaande paden ging. De
heer Leynse is van geboorte een
Zeeuw en studeerde theologie.
Maar als einddoel van zijn studie
zag hij geen Hollandse pastorie.
Hij droomde ervan naar China te
gaan. Van jongsaf had dat reus
achtige, geheimzinnige land voor
hem een vreemde aantrekkings
kracht.
Mevrouw was een Amsterdams
meisje van goeden huize. Ze be
zocht de school van juffrouw Van
Loon. een „Instituut voor jonge
dames" in het jargon van die tiid.
Maar ze voelde niets voor een
leventje van bals en partijen, zoals
veel meisjes uit haar kringen toen
nog leidden. „Ik wou iets met mijn
leven dóén," zegt ze en in een
flits zie ik het meisje, dat ze ge
weest moet zijn, lang en tenger
met warme ogen en een vastbe
raden mond.
Toen ze toevallig voorzover
iets in dit leven toeval is James
Leynse op een conferentie ont
moette. was het plotseling of zijn
plannen richting gaven aan haar
idealen. Het duurde niet lang. of
ze was vast besloten deze blonde
jongeman met de sterk-blauwe
ogen als zendelingsvrouw te ver
gezellen naar het verre China.
Practisclie idealist
JAMES LEYNSE was toen en is
nog een practische idealist Hij
droomde niet alleen van China,
maar vond een weg om cr te
komen. Hij voltooide zijn theola-:
gische studie aan de Princeton
Universiteit in Amerika, kreeg daar
een speciale opleiding voor zende
ling en werd toen door de Pres
byteriaanse Kerk uitgezonden naar
China.
Het viel zijn meisje in Amster
dam niet gemakkelijk haar familie
te overtuigen dat zij hem daarheen
moest vergezellen. Haar ouders
deden zelfs het voor die tijd type
rende voorstel: „Als wij nu iemand
in zijn plaats sturen, zijn hele op
leiding bekostigen, kunnen jullie
dan niet hier blijven?" Maar
James en Miep voelden niets voor
zo'n remplacant. En zoals de mees
te families gaf ook deze familie
toe. toen ze zag dat er toch niets
aan te doen was. Miepje reisde
naar New York, trouwde met
James Leynse en samen gingen ze
naar China.
Ze kwamen aan
in Peking, stad
van de meest ver
bazingwekkende
tegenstellingen.
Een verfijnde cul
tuur ging zij aan
zij met de aller-
primitiefste toe
standen op tech
nisch en hygië
nisch gebied In
de prachtigste pa
leizen was alleen
een hokje op de
plaats voor W C.
Er was in de
hele grote stad maar één gepla
veide straat. De overige straten wa
ren als mulle zandwegen en soms
werden ze modderpoelen Vaak joeg
de woestijnwind het stof in dichte
gele wolken op. Maar de onaan
zienlijke winkeltjes in die primi
tieve straten bevatten vaak kunst
schatten om van te duizelen: kost
baar jade, met parelmoer ingelegde
meubelen en snuisterijen, verrukke
lijk porselein, zijde, lakwerk, snij
werk in ivoor, schilderijen van ijs-
vogelveren enz. Door bijgeloof en
onwetendheid was de kindersterfte
enorm het was geen zeldzaamheid
als mensen doodgehonderd of be
vroren op straat werden gevonden.
Eerst naar school
F) E NIEUW aangekomen zende-
üngen werden eerst naar school
gestuurd om Chinees te leren. Drie
jaar lang ..full time" de heer
Leynse zegt zelfs „dag en nacht"
niets anders dan Chinees leren.
Daarna nog twee jaar in afwisse
ling met praktisch werk.
De jonge mevrouw Leynse ging
mee naar school, maar in het twee
de jaar moest ze de studie van het
Chinees onderbreken, omdat er een
baby moest komen. Later heeft ze
die studie weer opgevat en beiden
spreken nu even vloeiend Chinees
als Engels of Nederlands, dat ze in
die dertig jaren ook nog niet zijn
verleerd.
„Toch leer je
het Chinees nooit
helemaal goed," V
zegt de heer tv' f
Leynse en te ver- il
wonderen is dat *y OTWIjI
niet, als je weet
dat eenzelfde
woord, door het
op verschillende
toonhoogten uit
te spreken, vijf
verschillende be
tekenissen kan
hebben. „Ik was
blij dat ik viool
speelde," zegt hij, „je moet een goed
gehoor voor die klanken hebben."
Toch wordt een zendeling altijd
vergezeld door een inheemse „tea
cher" een leraar-secretaris
het erezaak voor haar zich volko
men onaandoenlijk te tonen. Van
een persoonlijke verhouding tussen
man en vrouw mocht geen sprake
zijn.
Verlossende boodschap
IN DEZE wereld van verstarde
1 vormen werd het Christendom
vaak als een verlossende boodschap
gevoeld. „Vroeger was ik een plant,"
zei een van die Chinese vrouwen,
„nu ben ik een persoon" Bovendien
verloste het Christendom hen van
de eeuwigdurende angst voor de
vele grillige goden, die men beter
tovenaars zou kunnen noemen, en
de talloze duivels en geesten.
Voor al deze mensen heeft me
vrouw Leynse haar hart en haar
huis wijd open gesteld. Als er 's mid
dags een cursus of bijbelklasse was,
kwamen de vrouwen voor de ge
zelligheid al 's morgens op bezoek.
Alle leerlingen van de diverse scho
len kwamen beurtelings in groepjes
eten. Voor de vrouwen en meisjes
was het een grote gebeurtenis sa
men met de mannen aan tafel te
zitten. Dat gebeurde nooit in een
Chinees huis. Maar ze wenden er
aan en voerden het later in hun
eigen huis vaak ook in.
Toen de Japanners kwamen en de
familie Leynse. evenals alle blan
ken, werd weggevoerd naar een
concentratiekamp, was de gehecht
heid van hun Chinese vrienden ont
roerend. De laatste nacht dat ze nog
in hun huis waren klommen de
Chinezen, met gevaar voor eigen
en het is geen wildheid, die uit die I leven, als katten over de muur van
omdat hij anders misschien fouten
zou maken, die hem tegenover de
Chinezen „zijn gezicht zouden doen
verliezen".
Op tochten naar het binnenland,
waar de mensen vaak nog nooit een
blanke hadden gezien, moest deze
„teacher" de mensen ook voorberei
den op het vreemde en in hun ogen
afschrikwekkende uiterlijk van de
spreker. „Zijn haar is wel erg ver
schoten, maar dat komt omdat het
niet tegen onze zon kan. En van
zijn blauwe ogen moeten jullie
maar niet schrikken. Ik ken hem
lichte ogen spreekt." Het schoon
heidsideaal van de Chinezen ver
schilde zeer van het onze.
Ook de krullen van mevrouw
Leynse konden in Chinese ogen
geen genade vinden. „Dat arme
mens." zeiden de vrouwen meewa
rig. „ze heeft het zo druk, ze heeft
niet eens tijd om haar haar te
kammen." Druk had ze het. Denkt
u vooral niet dat een zendeling niets
anders doet dan mensen bekeren.
Daar in China in ieder geval is
iedere zendeling voor een doel so
ciale" werker, voor-"één ander deel
onderwijzer, voor weer een ander
deel arts en dan ook nog voor een
deel predikant, verkondiger van het
Christendom.
Zendingspostklein dorp
V O'N zendingspost in Peking was
1J bijna een klein dorp. Ze bevatte
vier dagscholen, twee internaten,
een fröbelschool, opleidingsscholen
voor architecten, ingenieurs, ver
pleegsters, predikanten met 2000 in
heemse leerlingen. Er was een zie
kenhuis. een tehuis voor ouden van
dagen, er werd dagelijks soep uit
gedeeld en speciaal door toedoen
van mevrouw Leynse kwam er een
werkverschaffing voor vrouwen.
Hiervan profiteerden vooral de
vrouwen, die geen familie hadden
en waarom zich geen sterveling be
kommerde. Ze konden er hun kost
verdienen met weven, borduren,
vlechten. Fr werden angora-konij
nen gehouden, waarvan de wol werd
verkocht En er werden zelfs Zwit
serse geiten ingevoerd. Melk was in
China bijna niet te kriigen. Chine
zen hebben er een afschuw van en
een baby. die niet met moedermelk
kon worden gevoed, eins meertal
do^d De melk van de Zwitserse
geiten diperie nu voor zulke babv's
en verscheidene hebben er hun le
ven aan te danken De vrouwen,
die door deze werkverschaffing in
bun eigen onderhoud konden voor
zien. voelden zieh herboren mensen
Mevrouw Levnse heeft zieh in de
dertig jaren van baar verblijf in
China vooral ingespannen om ver
betering te brengen in de positie
van de vrouw Een vrouw was in
China niet in tel Als er een meisie
werd geboren, was niemand blij.
Vooral in arme gezinnen werden
kleine meisjes vaak cedood of te
vondeling gelegd Trouwde een
meisje h"t huweliik werd geheel
door de ouders geregeld en meestal
had ze baar bruidegom nooit ge
zien dan nam ze baar intrek in
het familiehuis van de sehoonouders
jon»» vrouw had ze daar niets
te vertellen
In de vrouwenvertrekken was de
oudste de baas. Zelfs over haar
eigen kinderen had een jonee
schoondochter niets te zeggen Groot
moeder of wie de oudste was re-
relde alles koeht de kleren, koos
de naam besliste wat er bii ziekte
moest gebeuren, vaak r«he»l tegen
de wil van de modder Maar ver
boven iedere vrouw troonde de
man. Het meisi» werd eron ge
traind hem in alles ter wille te zijn,
nooit een eigen mening int te sore-
ken, nooit iets te doen tee»n r.ün
7.in. Als bij een tweed» nf derde
vrouw nam of een concubine was
Wercldspaardag"
trekt vandaag
de aandacht
AMSTERDAM Over de gehele
wereld zal vandaag, op de „We-
reldspaardag". het sparen nog eens
extra onder de aandacht worden ge
bracht. Ook in Nederland zullen de
spaarbanken deze dag niet onge
merkt voorbij laten gaan De Rijks
postspaarbank organiseert in een
achttiental plaatsen optochten, waar
bij met muziek en spandoeken het
grote nut van het sparen nog eens
duidelijk zal worden geaccentueerd.
Ook de spaarbanken, aangesloten
bij de Nederlandse Spaarbankbond
zullen speciale aandacht wijden aan
het sparen.
het erf en namen zoveel mogelijk
de dingen mee. waaraan de Leyn-
se's het meest waren gehecht. Ze
deden dit bijna tegen de zin van
meneer en mevrouw Leynse. die
hen niet in gevaar wilden brengen.
Later hebben ze alles in perfecte
orde terug gegeven. „We hebben
het maar onder de vloer begraven,
zodat we niet in verleiding zouden
komen iets te verkopen, als we erge
honger hadden,zeiden de Chinese
vrienden.
„Nu ga ik schrijven!"
OP HET transport naar dat con
centratiekamp mocht ieder mee
nemen, wat hij of zij in een om de
hals geknoopt laken kon dragen.
Tot verontwaardiging van zijn
vrouw stopte James Leynse in dat
laken een dik pak onbeschreven
papier. „Neem liever ondergoed
mee." zei zij praktisch. Maar hij
was er niet van af te brengen. Hij
dacht: „Nu zal ik tijd krijgen om te
schrijven Hij had dit altijd gewild,
maar er nooit tijd voor kunnen
vinden
Hij heeft inderdaad in het kamp
vijf boeken geschreven, gedeeltelijk
op het meegenomen papier, gedeel
telijk op closetpapier Enkele zijn
al in Amerika verschenen en bin
nenkort zult u er een in Nederland
se vertaling kunnen lezen Het heet
„Vrouwen zijn als bladeren" en
geeft een interessant beeld van het
leven in een Chinees familiehuis.
Toen de heer en mevrouw Leyn
se deze zomer in Nederland waren,
heeft ook Prinses Wilhelmina van
haar belangstelling in bun leven en
werk blijk gegeven door hen tot
een bezoek uit te nodigen
CLARE LENNART.
'Waterdag ben ik met dikke zusje
een autoped gaan kopen, een
rode met witte banden en een
stuur met gummi eraan. Zomaar
omdat het schooltje aldoor vol
blijft en de stoep achter ons zo
nukkig is tegen kleine meisjes die
niets hebben wat rijdt.
„Ze is wel niet jarig, maar het
moest," praat ik tegen zoontje, ter
wijl het wijfje plechtig het hek uit
stept. Ze lacht en ze zwaait en
..Kijk," zeg ik, ,,'t heeft d'er hele
leven veranderd
Maandag daarop ligt er een brief
op de mat. Een brief van de
school: er is een plaats, ze kan
komen
.'Dat noem je nou bo//en," roept
zoontje. ,£oiets had Karei de Vijf
de nou ook, dat is effe boffen
zeg
Dikke zusje kr{igt een witte strik
met blauwe nopjes in d'er haar,
want we gaan meteen. Ze aait nog
even het stuur van de step, die in
de gang moet blijven en loopt wat
beduusd naast me. *Wic had dat
nou gedachtpraat ik. zoals
alle moeders dat doen in zo'n ge
val. „Wie had dat nou gedacht
Dikke zusje maakt kleine tevre
den hupjes. „Wat zallc ze zeggen."
roept ze, „dat ik hem nou heb,
hè?"
't Waait en regent, we worden
koud, maar in 't schooltje is het
warm. Er staan nog twee natte
moeders met jochie's aan de hand
en een vader, die erg groot en dik
lijkt in die gang met de lage kap-
stokjes.
Zusje's naam wordt geschreven
in een boek en dan mag ze met de
juffrouw alles gaan bekijken. Dat
heet „kennismaken", want morgen
zal pas haar eerste echte schooldag
zijn. Eerst de tuin met de zandbak
en de hokken met de beesten.
Zachte suffende konijnen cn brui
ne angora-marmotjes met zuinige
apengezichten. Ze stapt bedrem
meld mee door die tuin en als we
bij de bok staan met de witte sik
en de gele gestreepte ogen, zegt ze:
,,'k Heb een step thuis."
,.Zo", praat de juffrouw, „zo dat
is fijn, hoor Dan gaan we naar
binnen, langs de witte muizen-bak
in de gang, naar de klas. Daar is
het een druk gedoe van kinderen
die tekenen, plakken, knippen cn
heen en weer lopen naar een
kraantje. Een rond ventje bekijkt
zusje uitvoerig, een meisje met
vlechten zegt: „Ik heb krijtjes..."
Nu zien de anderen haar ook en
dikke zusje, helemaal wit om d'er
neus, krijgt een bang mondje.
„Zo," troost de juffrouw, ..tot
morgen dan maar. Om negen uur
en een schortje meebrengen
Even later staan we op straat, 't
Regent nog steeds, aan de overkant
staat een kar van de bakker. Daar
koop ik een krentebol en terwijl 't
wijfje die eet wordt ze weer roze.
Ze steekt een handje in m'n :ak
en roept: „Weet je wat die dachte?
Die dachte tuurlfjk: die heb een
step!" Dan hupt ze tevreden ver
der.
BIBEB.
E moet niet overdriiven. Annie.
Natuurlijk, Parijs is een heer
lijke stqd, met zeer vele mogelijk
heden. En je raakt er nooit uitge
keken. Maar Nederland heeft ook
mooie steden. Je vraagt me of ik
een Franse familie voor je weet
die jou zou willen herbergen. Als
tegenprestatie zou je dan een
beetje willen huishouden of een
kind verzorgen, één kind, vooral
niet meer. Want je kunt het in
Nederland helemaal niet meer uit
houden. Het is je daar te eng. te
klein.
„Ben je eigenlijk wel eens in
Sappemeer geweest. Annie0 Of in
Twelloo of Zoutelande? Ik denk
dat er nog heel wat is in eigen
land dat jij niet kent. Maar goed.
je hebt er vertrouwen in dat ik je
zal helpen. Dat zal ik ook. Ik be
zoek meteen al mijn relaties in de
mooie nieuwe, èn de bouwvallige
oude buurten van Parijs, om te
vragen of zij iets voor je weten.
Ik ben alleen bang dat het je een
beetje zal tegenvallen.
„Ik moest namelijk een paar da
gen geleden naar het hoofdbureau
van Politie en ontmoette daar in
de wachtkamer drie Nederlandse
meisjes en nog verscheidene van
een andere nationaliteit. Allemaal
zogenaamd .au pair". Ze kwamen
om een verblijfsvergunning en ik
celpof dat er maar twee waren die
cfirect een bewijs voor drie maan
den mee naar huis konden nemen.
De anderen kregen te kampen met
allerlei moeilijkheden, die er niet
beter op loerden omdat zii zich in
de Franse taal zeer gebrekkig uit
drukten. en zij aldus telkens mis
verstanden schiepen.
„Ik ben toen met mijn landge
noten ergens een glas ko//ie paan
drinken. Het waren meisjes zoals
jij, Annie. Ook z{; hadden thuis
alles in de steek gelaten. Ze zei
den: misschien is het ons hier wel
tegengevallen, maar spijt hebben
we er niet van. Wel klaagde A.
over te lange werkuren; 's avonds,
om half tien. tien uur. nog de vaat
doen B. voelde zich wat eenzaam, j
de mensen zijn uiterst correct, zei,
ze. maar verschrikkelijk koel ent
afgemeten. C. sliep bij drie kleine'
kinderen op de kamer cn werd',
iedere nacht vele malen wakker,
gemaakt. En toch blijven jullie?'
vroeg ik Ze lachten mij een beetje
uit. Zc vonden me geloof ik hope-
loos nudertvets.
rT*OEN ik haar vertelde dat
ik zelf zonder een sou op;
zak en ook zonder baantje naar
Parijs was gegaan, veranderde ge-'
ringschatting in bewondering. Ik
had hierop echter weer de ohhan-'
digheid eraan toe te voegen: maar
dat was een andere tijd. Noa vóór
de oorlog. Toen alles gemakkelij
ker was. Ze antwoordden hierop
eenparig: een andere lijd. dat hoor
je je leven lang. Steeds was het
verleden beter en het heden slecht.
Daar kunnen we ons niet aan sto
ren. En we blijven toch, al valt
het niet mee. Parijs is een heer
lijke stad. En In je eigen land vind
je altijd wel weer een baan!
„Hoe kan ik je beter antwoor
den op je brief dan deze spontane
uitingen aan je te vertellen, An
nie? Dat je zult gaan staat vast.
Ik zal een betrekking voor je zoe
ken. Of ik wat vinden zal, staat
nog te bezien. In ieder geval moet
je er rekening mee houden dat het
niet hetzelfde is als toerist Parijs
te bezoeken, of als werkende
vrouw.
„Had ik deze drie meisjes niet
toevallig ontmoet, dan zou ik je
stellig een geheel andere brief heb
ben geschreven. Maar ik geloof dat
het oordeel van mensen van jouw
leeftijd toch waardevoller is, dan
dat van een ouder iemand. Wij
willen jullie altijd en ten on
rechte de ervaring besparen. En
dat is de grootste fout die we ma
ken kunnen. Tot spoedig misschien.
MONIQUE.
„Item die Stadt Amersfoort geeft een gele y de allen de gheene die
hoir Jaarmerkte suecken bynne hoire Vryheyt
Aldus zou, onder klokgelui, voorgelezen zijn door de Stadhuisbode,
staande op de stoep van liet Raadhuis, indien de alleroudste Jaar
marktcn Kcrmisgcbruikcn nog in ere naren gehouden cn onze taal
niet vereenvoudigd was. En de man zou besloten hebben met: „Ende
ymant die dat geleydc brack also dat hy ymant bloctwonde mit uer-
kuerde wapen, die verbuerde syn lyf. Ende ymant die de anderen anx
ten, of sloeghc of stiette rnitter vuyste, die verbuerde XXV du. steens,
of sal hem eyn mes doir syn handt slacrt voir den steen voirszEnde dit
geleyde sal ingaen op de negende October dusent negenhondert ende
twee en vyfitch ende sal cyndighcn opdc seven en twintichstc October
van 't self de jacr['.
Op die aloude Jaarmarkten,
waarvan Utrecht een moderne
voortzetting in de vorm van de
Jaarbeurs oezit, was alles vrij van
belasting en beperkingen te koop,
terwijl het vrijgeleide een ieder,
die een schoon strafregister nad,
binnen de stad toe te laten, waarbij
hij geen poortgeld verschuldigd
was. Onze stad heeft vijf van zulke
Jaarmarkten gehad. t.w. dc Mid-
vastense Markt, de Paasmarkt, de
Lieve Vrouwe Vaartse Markt, de
St Bartholomaeus Markt en de St.
Gallen Markt. In 1331 heeft Bis
schop Jan van Diest aan de stad
twee markten gesciioriken, terwijl er
toen al eentje aanwezig was. zodat
wij hier wel mogen spreken van een
zeer oude instelling. Tegelijk met
de Jaarmarkt waren er allerlei prot-
senmakers in de stad en uit dit
laatste vermaak is de kermis ge
boren. De Lieve Vrouwe Vaartse en
de St Gallen Markt watten de be
langrijkste, zodat het dan ook geen
wonder is, dat de hierbij behorende
kermissen, als „kleine en grote ker
mis" overbleven. Zelfs de Reforma
tie heeft dit volksvermaak niet weg
kunnen vagen, terwijl ook de naam,
die herinnerde aan de Mis, welke
werd opgedragen, behouden bleef
Oorspronkelijk werden de kermis
sen niet op een vaste datum ge
houden, doch werden zij bepaald
door het Kerkelijke Jaar of zoals
met de St. Gallen Markt het geval
was volgens een zeer ingewik
kelde formule, die voor deze fes
tiviteit byna een bladzijde dryks
beslaat! i
Dc laatste kermis werd in Octo
ber 1913 gehouden, hetgeen evenwel
niet wil zeggen, dat zij direct daar
na afgeschaft werd. want „op pa
pier" bleef zij bestaan tot 2 Juni
1916, toen de Raad het besluit nam
haar definitief te schrappen. Wel
werden in 1922 en 1947 nog pogin
gen gewaagd haar wederom in te
stellen, doch deze mislukten.
Dc kermis, waaraan de herinne
ring nog levendig gebleven is, werd
gehouden in dc laatste volle week
van October (dit jaar zou het dus
in de afgelopen weck kermis ge
west zijnl. Maanden tevoren werd
er reeds voor gespaard en als de
kramen en tenten geopend werden,
dan stroomden de mensen van hein
de en verre toe. Hof, Groenmarkt
cn Appelmarkt waren de voornaam
ste terreinen, maar ook op dc Bees
tenmarkt en op de Varkensmarkt
stonden de vermakelijkheden. Op
de Hof domineerde de grote stoom-
caroussel van Teen wen. Zo'n ge
vaarte was eigenlijk een kermisje
apart Midden' in de enorme tent
stond een fameuze stoommachine,
die dampend en puffend de draai
molen aan moest drijven. En wat
voor een draaimolen! De houten
paarden wipten op en neer. de
schuitjes deden net zo en kleine
ronde tentjes draalden om hun as.
Onderwijl draaide het hele geval
natuurlijk in het rond, zodat het
een gedoe vas. waar men draaierig
van \Rerd! Er was een buffet met
koude en warme dranken, croquet-
ten en warme worstjes en nog veel
meer. Er liepen juffrouwen rond,
die serpentines en confetti verkoch
ten. er was een dansvloer en er
werd gehost, kortom het was een
wereldje apart. Overigens zijn die
serpentines de laatste stoomcarous-
sel noodlottig geworden, want die
hebben enige jaren geleden op de
Groningse kermis vlam gevat, waar
door deze laatste caroussel geheel
tot as verteerde
Kop van Jut
Op de Appelmarkt was de lucht-
schommel favoriet, terwijl daar de
verschillende „Koppen van Jut" een
oorverdovend lawaai maakten,
waarbij de „blikken medailles" rij
kelijk uitgedeeld werden. Die „Kop
van Jut" is een uitvinding, welke
nog geen honderd jaar oud is. In
het laatste kwart van dc vorige
eeuw was er in Den Haag een ze
kere Jut. die met zijn verloofde,
dienstmeisje bij een mevrouw Van
der Kouwen. die dame van het le
ven beroofde, teneinde zich van
haar spaarduitjes meester te ma
ken. De openbare mening toonde
zich vol afschuw over dit misdrijf
en een ondernemende kermisman
dacht het apparaat uit. waardoor
men „drie slagen op de kop van
Jut" kon geven Was het wonder,
dat dit een goed zaakje werd en
dat de „koppen", als paddenstoelen
„DRAAIEN, altijd maar draaien".
Zo was het óók op de Amers-
foortse kermis.
uit de grond verrezen? Natuurlijk
werd er ook gezongen: „O Jut, o
Jut. nou zit je m de put. Had jü
Mevrouw van der Kou wen, Het
leven maar laten houwen!"
De Appelmarkt herbergde ook het
„Théatre Princelli", terwijl op de
Beestenmarkt gewoonlijk Mul
lens stond. Dezelfde Mullens, die nu
het Cirque Géant bezit! De „direc
teur" stond buiten op een klein
podium zun keel schor te schreeu
wen. een paar clowns vielen hem
in de rede en een paar onwaar
schijnlijk mooi cn duur opgedirkte
dames strooiden plichtmatig hun
vriendelijke lachjes uit. Een klein
orkestje, dat meer vals dan harmo
nisch speelde, maakte een hels ka
baal en als cr voldoende mensen
gevolg gegeven hadden aan het
overtuigende „Gaat dat zien! Gaat
dat zien!" van de directeur, dan
ging het hele stel naar binnen en
nam de voorstelling van vijftien
minuten een aanvang. Er werden
gruwelijke drama's vertoond, zoals
de „Voddenraper van Parijs", „De
Twee Wezen" e d afgewisseld met
„Het doorgezaagde Weesmeisje" cn
krachtpatserijen.
Op één van de terreinen stond
natuurlijk ook een wassenbeelden
spel. een miniatuur panopticum,
waarin lange tijd de boeventronie
van de moordenaar Klaas Boes. d e
attractie was. De schiettent stond
op de Hof voor het huis van slager
Ittman, terwijl op dat plein aan de
zijde van de Krommestraat de kra
men met nougat, zuurstokken en
snuisterijen stonden.
Paarden
Ergens in een stil hoekje stond
de „paardendraaimolru" van Jan
vier, Van 's ochtends vroeg tot
's avonds laat liepen de paardjes
rond en om. duizelig worden te
voorkomen waren de arme dieren
geblinddoekt. Dit soort vermaak
werd gelukkig verdrongen door de
electriciteit, maar uit het kleine
ouderwetse draaimolentje is één
van Neerlands grootste kermisbe-
drijven gegroeid. De ouderen zullen
(Advertentie I.M.)
MEESTERS
VIEESWARENFA8RIEK 1 MEESIER N V WUHE
zich zeker de dikke goedmoedige
Janvier nog kunnen herinneren, de
man die altijd bezig was en steeds
zo bezorgd met de kleine kinderen
omging.
Terwijl tegenwoordig in de Lu
naparken de luidsprekeis „hot jazz"
produceren, hadden de vroegere
kermiszaken allemaal een draaior
gel De slepende walsen van Wald-
teufel en de vurige dito's van
Strauss zorgden voor de nodige ro
mantiek.
Het opsommen van alle kermis
vermakelijkheden is ondoenlijk,
maar wij willen toch nog even in
de herinnering terugroepen de
Vorsteltent met „Sterke Hendrik",
die een boot met 14 koppen be
mand, op kon tillen en die later op
de Soesterweg vermoord werd Het
vlooientheater en de Kinema
tograaf met de levende beelden
mogen wij zeker niet vergeten. Wat
dit laatste was? Wel, de voorloper
van onze „bios".
Jammer was het. dat de dronken
schap hoogtij vierde. Niet zelden
kwam het voor, dat op Bouw vrij»
dag achttien boerenzoons in het ge
vang onder de Beurs „gegooid"
werden. Want de politie was toen
niet erg zachtzinnig en zeker niet
de militaire wachten, waarmede het
toezicht versterkt werd. Op Bouw-
vrijdag of Dolle Vrijdag concen
treerde rich de drukte vooral op
„De Keizerskroon", want daar werd
dan het boerenpersoneel „inge
huurd" voor een vol jaar, terwijl
het tevens zijn loon ontving. Het
ging met boerendansen gepaard en
vooral ,,'t Vogeltje" was een ge
liefd spel, want daarbij werd niet
alleen gedanst, maar moest er ook
gezoend worden! De muzikanten
van „het vijfde" zorgden hier voor
de nodige muziek.
En de echtgenoot, die van de
kermis naar huis ging. liep altijd
nog eventjes over de Appelmarkt,
teneinde daar een echte grote ker-
miskoek voor vrouwlief te kopen.
Voorstellingen o.m. te
Utrecht en Amersfoort
Opnieuw is de Italiaanse Opera
m ons land. Op Zaterdag 1 Novem
ber wordt Verdi's „Rigoletto" ge
bracht «n Utrecht. Op 13 November
is Amersfoort aan de beurt.
De hoofdrollen worden vertolkt
door zangeressen en zangers van
naam: de sopraan Magda Piccarolo,
die ook optrad in de Barbier van
Sevilla en in La Traviata en die nu
de rol van Gilda zal uitbeelden,
voorts Ruggero Schileo fde Hertog
van Mantua), Vittorio Benetti (ti
telrol), Egidio Casolari (Sparafw-
cile). Sylvia La Monaco <Mada-
lena) en anderen. Verscheidcncn
van hen traden op in de Scala of
in het Teatro Nuove te Milaan; bo
vendien kwamen allen in vele an
dere bekende operathcaters van
Italië en in het buitenland voor de
voetlichten. De muzikale leiding be.
rust bij Maestro Gino Barsanti. die
ook de succesvolle voorstellingen
van De Barbier van Sevilla en van
Traviata in ons land dirigeerde.
De regie wordt gevoerd door Al
berto Ciulli, die zelf de kleine rol
van Borsa zingt.
Dc muzikale voorbereiding was in
handen van de dirigent van de
Hoofdstad-Operette, Fredy Salten.
De costuums zijn ontworpen door
Ditta Chiappa uit Milaan; de decors
door onze landgenoot Wim van
Hemert.
Men kan er zeker van zijn, dat
velen gaarne de gelegenheid zullen
aangrijpen weer eens geconfron
teerd te worden met de operakunst
van de Italianen, die met hun prach
tige stemmen Verdi's werk zullen
brengen.
Raad zorgt voor licht
op donkere punten
In de gisteren gehouden raads
vergadering lokte vooral de vast
stelling van de winkelsluitingsver
ordening levendige discussie uit.
Tenslotte werd het voorstel van de
heer Davelaar aangenomen, waar-
bU de sluitingstijd op 19 uur werd
gesteld, voor Zaterdag Is dit 20
uur. Wat de kapperszaken aangaat
zal men eerst de officiële wet af
wachten, alvorens een bepaling te
ontwerpen.
Voor- deze besluiten werden ge
nomen, las de voorzitter een advies-
schrijven van de Kamer van Koop
handel voor, waarin de gemeente
werd aangeraden de sluitingstijd
uiterlijk op 19 uur te stellen. De
heer Davelaar achtte dit te voeg,
en voor de kappersbedrijvcn leek
het hem zelfs funest. Voorts was
van de middenstandsvereniging „De
Samenwerking" een verzoek geko
men om 's winters de sluiting te
bepalen op 19 uur en 's zomers op
20 uur.
De voorzitter verklaarde, dat men
dc maatregelen van het Rijk als
een bescherming voor de nering
doenden moest zien.
In de vorige vergadering had de
raad besloten om in het be'ang
van de bouwer de bouwverorde
ning te wijzigen Dc provinciale
centrale directie adviseerde de ïaad
nu, ook de bovenverdiepingen in
de wijziging op te nemen, zulks
eveneens ten gunste van de bouwer.
Het gevolg hiervan zal zijn. da: de
huizen een groter oppervlak krij
gen. Zij worden lager en breder.
De voorzitter voegde hier nog aan
toe. dat slaapkamers met een schuin
dak kunnen worden toegestaan.
Voorts ging de raad accoord met
het voorstel een kasgeldlening aan
te gaan van 50.000.— voor het
verkrijgen van meer vlottende
middelen.
Aangezien de subsidieaanvragen
van de Stichting voor beroeps
keuze en De Bond tegen het i.del
gebruik van Gods naam, ongezegeld
waren en bovendien de gemeente
lijke financiën momentcel het ver
lenen van dergelijke subsidies niet
toelaten, heeft de Raad hierop af
wijzend beschikt.
In afwachting van de wettelijke
regeling zal aan het Chr Kleuter
onderwijs een subsidie worden ver
leend van f 15.per leerling.
Op verzoek van de familie Hil-
vers aan de Beukenlaan werd be
sloten aldaar een lantaarn te plaat
sen. In de Park Weldam en op de
hoek van de Julianalaan zullen
eveneens lantaarns worden ge
plaatst.
Voor het nazien van de gemeente
begroting werd een commissie ge
ïnstalleerd die bestaat uit de heren
Davelaar. Van der Kuilen en Wern-
sen. Naar de voorzitter verklaarde,
zal de Begroting 1953 binnenkort
bij de leden worden bezorgd Af
gezien van een kleine post. is de
begroting sluitend
Aan het becin van de vergade
ring deelde jonkheer S. M. Snouck
Hurgonje mede, dat de familie Van
Aalst ter gelegenheid van het hu
welijk van Nicolaas Johannes van
Aalst, de raadzaal had verrijkt met
een zeer fraaie kroonlamp en bron
zen asbakjes.
