Moedige film roert
ernstig probleem aan
I
LAXEERAKKERTJES
Duits meisje zou ontvoerd
zijn door Nederlander
Italiaanse Opera brengt
Tivoli in geestdrift
Veertig jaren graphiek in
Amsterdam
Appèl aan
ouders en
opvoeders
Frans offensief in
Indo-China stuit
op meer tegenstand
Schets van een Europese
Samenleving
Italië vraagt meer
wapens aan Amerika
Sterlinggebied boekl
surplus van 82
millioen dollar
Op 13 November
in Amersfoort
4
Dinsdag 4 November 1952
„MORGEN IS TE LAAT"
Indien iemand met alle overtuigingskracht en welsprekendheid, waar
over hy beschikt, een hartstochtelijk pleidooi houdt voor een goede zaak,
dan zij het hem omderwille van die zaak reeds by voorbaat vergeven wan
neer hy zich wel eens wat te veel laat gaan, wanneer hy zijn argumenten
zo kiest en de feiten zo belicht dat zy aan zyn betoog de meeste kracht
bijzetten. Wordt de vertekening echter te sterk dan loopt hy het risico dat
zijn overtuigingskracht omgekeerd evenredig wordt aan zyn woorden
stroom. Zowel het een als het ander dient men o.i. in gedachten te houden
by het zien van de Italiaanse film „Morgen is te laat", waarin getracht
wordt op byzonder kiese wyzc de sexuele nood van de (Italiaanse) mid
delbare schooljeugd aan de orde te stellen.
Het hoofdmotief van deze film
vormt de jonge liefde tussen Mirella
en Franco. Een liefde die goed en
ongerept blijft, ondanks bedenke
lijke praatjes van vriendjes en
vriendinnetjes, de negatieve hou
ding der ouders en het van elk be
grip gespeende optreden van de
directeur en de directrice der school
Deze directrice, die zo preuts is, dat
ze niet in de zuiverheid van een
jeugdliefde kan geloven, weet een
voudig niet hoe diep ze het meisje
moet vernederen als het kind, tij
dens een schoolkamp, na met haar
vriendje in het bos verdwaald
te zijn, samen met hem ergens in
een leegstaand huis, waar de twee
van vermoeidheid in slaap zyn ge
vallen, wordt gevonden. Het meisje
trekt zich die boetepreek dusdanig
aan, dat ze zich in een nabij ge
legen meer tracht te verdrinken.
Franco redt haar ter elfder ure.
en ook een sympathieke leraar helpt
mee het kind tot het leven terug
te brengen.
Hoeveel bewondering men ook
moet gevoelen voor het spel van de
jeugdige hoofdrolvertolkers, de dy
namische verfilming van dit gege
ven. de veelal zeer knappe vond
sten en ontroerende momenten, die
„Morgen is te laat" ons ongetwij
feld te bieden heeft, toch is de
vraag gerechtvaardigd: I s dit nu
wel zo? en Is het zo7
Wat dit laatste aangaat, geloven
wij te mogen zeggen: zeer beslist
niet. De opgroeiende jeugd wordt
niet uitsluitend omgeven door een
paar begrijpende mensen met goede
vriendelijke gezichten, en verzuurde
strenge en achterdochtige directeurs
en directrices (met dito gezichten),
alsmede door ouders die varieren
van onhandig dom tot komisch dom.
Dit zijn caricaturen. Wat dit aan
gaat en hier doelden wij reeds
bij het begin op is regisseur
Leonide Moguy te ver gegaan, het
geen zijn film én als middel ter
overtuiging én als film geen goed
heeft gedaan. Een tendenzfilm,
waarbij men dergelijke tekortko
mingen wellicht op de koop toe zou
kunnen nemen, is ..Morgen is te laat"
ook niet geworden; daarvoor wordt
de oplossing van het probleem te
veel in het midden gelaten, of zo
men wil, wat te simplistisch gesteld.
Wij wagen het namelijk te betwij
felen of gemengd onderwijs etc.
hoe belangrijk het op zichzelf ook
moge zijn bij dit zeer veelzijdige
probleem wel die betekenis heeft
als in die film wordt voorgesteld.
Of het vraagstuk, dat „Morgen te-
laat" belicht ook inderdaad bestaat,
behoeft men geen ogenblik te be-
Advertentie (l M.)
Wèg die afvalstoffen
die Uw ingewanden verstoppen!
Zacht en toch snel werken
PARIJS. De Franse troepen,
die door het moerassige oerwoud
gebied in de richting van de Rode
rivier voorwaarts dringen, zyn op
iets meer tegenstand van de Viet-
minh gestolen, nadat zy het be
langrijke wegenknooppunt Phu-To
hadden bezet.
Tengevolge van verbeterde weers
omstandigheden konden Franse
jachtbommenwerpers strijdkrachten
van de Vietminh met bommen en
mitrailleur vuur aanvallen.
In Franse kringen te Parijs deel
de men mede, dat door de sterkere
tegenstand van de Vietminh de op
mars van de Franse troepen tot nu
niet is vertraagd. Het belang van
Phu-To voor de bevoorrading wordt
geïllustreerd door het feit. dat de
Fransen Zondag in de omgeving
van deze plaats een rijstvoorraad
van 65.000 rantsoenen hebben ge
vonden.
Incidenten aan Israelisch-
Arabische grenzen
JERUSALEM. Drie Arabi
sche vluchtelingen zijn Maandag
gedood en twee anderen ernstig
gewond door Israëlische soldaten,
die het vuur op hen openden,
terwijl zij bezig waren hun land
te bewerken in de buurt van het
dorpje Gebara in de Noordelijke
sector van arabisch Palstine. Elders
werd een Arabier doodgeschoten,
die trachtte de grens over te ste
ken bij het dorp Kfar Jamal.
Twee Franse soldaten in
Oost-Duits arrest
BERLIJN. Twee Franse solda
ten zijn Zondag door de Oost-Duit
se volkspolitie gearresteerd terwijl
zij in het bosachtig gebied aan de
grens tussen de Franse sector en de
Russische zone aan het jagen wa
ren. De verbindingsmissie in Pots
dam heeft volgens een Franse
"«oordvoerder de Russen verzocht
de mannen vrij te laten. Geallieerd
frsoneel dat onopzettelijk de zo-
grens overschrijdt wordt gewoon-
k na twee dagen vrijgelaten.
twijfelen. Wie meent, dat het in
Itahé misschien wel zo zyn zal.
maar dat het in Nederland toch
practisch niet voorkomt, geeft blijk
kennelijk niet op de hoogte te zijn.
Nog al te lichtvaardig maken oude
ren zich van hun verantwoordelijk
heid af. of laten zij zich, te snel tot
opportunisme geneigd, op een
dwaalspoor brengen door. wijzend
op de waanwijze opmerkingen van
de moderne jeugd, te zeggen: Ze
weten het immers toch al. De jeugd
weet niet. of wat erger is. ze weet
half. Het is de taak van ouders en
opvoeders de jongeren die kennis
bij te brengen, of aan te vullen.
Daarbij kan één verkeerd woord,
één onjuiste reactie al voldoende
zijn om de uiterst gevoelige puber
zich volledig te doen afsluiten. Dan
is het kostbare vertrouwen door
gaans voorgoed verloren, en niet
zelden doet „de straat" dan de
Hetmeisje (Anna Pierangeli) en
de begrijpende lerares (Lois
Maxwell) in de sympathieke Ita
liaanse film Morgen is te laat".
rest wel aan de sexuele opvoeding.
Maar aan de andere kant kan het
juiste woord op het juiste moment
gesproken van onmetelijke beteke
nis zijn voor een geheel mensen
leven.
Dat is de boodschap van „Morgen
is telaat" en daarom is deze moe
dige film. die vanaf a.s. Vrijdag in
het Grand Theatre te zien is. meer
dan onze gewone belangstelling
waard.
Gistermiddag werd in aanwezig
heid van vooraanstaande personen
uit de kringen van onderwijs, kerk
en jeugdwerk een voorvertoning ge
geven. Ds. A. Braakman, Ned. Herv
predikant, sprak enige woorden ter
inleiding.
Geheime, directe en
vrije verkiezingen
in Indonesië
DJAKARTA. De Indonesische
regering hoopt het wetsontwerp
voor de algemene verkiezingen
binnen een week af te handelen,
waarna het bij het parlement zal
worden ingediend. De verkiezingen
zullen direct, vrij en geheim zijn,
aldus de minister van Binnenland
se Zaken, Mohammed Roem. Mi
nister-president Wilopo bevestig
de nog eens, dat de algemene ver
kiezingen voor de wetgevende ver
gadering niet bij noodwet zullen
worden geregeld, maar bij wet. Za
terdag is begonnen met het druk
ken van stemformulieren, waarmee
men aan het einde van deze maand
gereed zal komen.
2?
Emigrantenvliegtuigen
mogen in Perth
landen
DEN HAAG. Over het luchtver
voer van emigranten heeft de rege
ringscommissaris voor de emigratie,
ir B. W. Haveman meegedeeld, dat
in November twee chartervliegtuigen
zullen vertrekken. Sinds kort heeft
men toestemming verkregen om ook
in Perth te landen, waardoor een
aanzienlijke besparing wordt verkre
gen. Vroeger moesten emigranten
per vliegtuig in Melbourne landen,
ook als zij voor West Australië be
stemd waren. Een afstand van Am
sterdam naar Cairo!
De discussie over de vorm van het nieuwe Europa dat een ver
enigd Europa zal zijn, of niet zal zijn achten wij het belangrijkste
middel tot doorbreking van veel van de politieke onverschilligheid en
het pessimisme, dat in brede massa's van de zogenaamde oude wereld
bestaat. Slechts uit zo'n discussie kan zich wellicht een nieuw gemeen
schappelijk ideaal kristalliseren, zonder hetwelk het verschrompelde
Europa van vandaag geen perspectief meer heeft.
Een welkome stimulans tot deze
discussie kan een studie vormen
van dr H Brugmans. hoogleraar
aan de Rijksuniversiteit te Utrecht
en rector van het Europa-College
te Brussel, die onlangs, onder de
titel „Schets van een Europese
Samenleving" (uig. Ad Donker.
Rotterdam, prijs 4 90) is versche
nen. In dit essay onderzoekt dr
Brugmans de bronnen van verval
en kwaad en bespreekt hij de
vraagstukken, die zich bij het indi
vidu, het volk en de volken voor
doen om tenslotte de weg te wij
zen, die men naar zijn overtuiging
moet gaan om uit het moeras te
geraken.
De crisis, waarin Europa zich be
vindt. zo stelt dr Brugmans vast,
is het gevolg van een drievoudige
revolutie: technisch, demografisch
<de bevolking der oudst-beschaafde
landen barst uit de nationale gren
zen) en psychologisch (de millioe-
nen aanvaarden niet meer, wat hun
voorouders verdroegen zij vra
gen hun regeerders rekenschap
voor de malaise, die zij ondergaan).
Een ideaal om zich naar te rich
ten ontbreekt: het Christendom is
verscheurd en heeft voor velen
zijn kracht verloren zonder dat
echter een nieuw geloof gekomen
is om het zout der aarde te zijn.
In die omstandigheden krijgen
de moderne afgoderijen hun kans,
juist omdat zij schijnbaar een totale
ommekeer prediken. Het antwoord
aan hen kan geen tegen-mythe
zijn. doch slechts een verhevigd en
verdiept bewustzijn van wat mens
en gemeenschap behoren te zijn:
hier ligt de inspiratie van het
concrete program.
De meeste Europeanen ontken
nen niet de noodzaak van eén
economische markt, één staatsbur
gerschap, één defensie en één bont-
gevariëerd Europees vaderland.
Maar men moet weten, hoe het ge
bouw van het nieuwe Europa wel
en hoe het niet moet worden op
getrokken. Zonder deze weten
schap zullen wij het nooit kunnen
maken.
West-Europa is van het Oosten
afgesneden: van Tsjechoslowakije
en Oost-Duitsland en alles, dat daar
achter ligt. Doch de grens, die
thans ons werelddeel verscheurt,
is willekeurig en zal zichzelf niet
blijven. Zy zal verschuiven naar
Oost of West Zij zal samenvallen
met de stranden van Noordzee en
Atlantische Oceaan of wij zul
len binnenkort te maken krijgen
met de problematiek der volken,
die thans liggen in de Russische
greep. En nieuw uitzicht moet
worden geopend de leuze van
een negatief anti-communisme. de
utopie van een terugkeer tot de
verleden tijd en het herstel van
een nationale souvereiniteit. die in
de moderne wereld niet meer waar
gemaakt kan worden, bieden dit
perspectief niet. Dit is de beslis
sende vraag: hoe ontwikkelt het
Westen een aantrekkingskracht,
een kristallisatiepunt, een vrije,
open. nieuwe gemeenschap, met
vitale durf geladen en nieuw, door
dat het de drievoudige revolutie
van onze eeuw moedig en bewust
erkent?
De blauwdruk, die dr Brugmans
in antwoord op deze vraag heeft
geschetst, toont een federatief
Europa, gebaseerd op de erken
ning van de waardigheid van de
mens, een Westelijk cultuurgoed
van de eerste rang. In deze fede
ratie is slechts daar. waar het niet
anders kan verdediging, bui
tenlandse politiek enz. grote
machtsbevoegdheid in handen der
Prof. dr H. Brugmans
centrale organen gelegd. Voor het
overige echter wijst het plan naar
een decentralisatie van de macht
in zoveel mogelijk plaatselijke,
provinciale en landelijke organen,
opdat een zo groot mogelijk aan
tal burgers onder controle van
op democratische wijze samenge
stelde lichamen persoonlijk ver
antwoordelijk zal zijn voor de
gang van zaken in de federatie en
de delen, waaruit zij is samenge
steld.
Volkomen consequent verbindt
dr Brugmans daaraan de noodzaak
van de schepping ener nieuwe
élite, individueel bereid en in staat
aan de nieuwe maatschappelijke
en culturele instellingen de juiste
leiding te geven. Helaas geeft hij
niet afin, hoe deze élite moet ont
staan in de huidige maatschappij,
die juist in al te vele opzichten
tendeert naar een nivellering. Aan
dc waarde van dr Brugmans' stu
die. die wij hoog aanslaan, doet dit
echter niets af zij is zeker geen
laatste woord, maar. zoals al ge
zegd, een prikkel tot bezinning op
en discussie over hetgeen gebeuren
moet, wil Europa niet ondergaan in
een systeem of systemen, die het
overgrote deel der Europeanen on
dragelijk moet zijn.
Roerend verhaal om illegale aanwezigheid
te camoufleren bleek niet bepaald uaar
GRONINGEN. Een Duits meisje vertelde dezer dagen op het bureau
van de vreemdelingendienst, dat zij dienster was in een café in Cuxha-
fen en na een genoegelyke avond door een Nederlandse zeeman aan boord
van een kustvaarder dronken was gevoerd. Toen zy weer by haar posi
tieven kwam, bevond zy zich, in een hut opgesloten, op volle zee en was
aldus tegen haar wil uit haar vaderland ontvoerd.
In Delfzijl aangekomen had haar
ontvoerder haar bij nacht en ontij
van boord gesmokkeld en onderge-
Na enkele dagen vond de familie,
bij welke zij bleef, het beter, dat zij
maar naar Duitsland terugkeerde
bracht bij zijn familie. Daar was zij i om haar papieren in orde te maken,
wel goed ontvangen en had het met i Met een lid van haar a.s. schoonfa-
haar zeeman wel naar de zin ge- milie was zij naar Groningen gereisd
en daar hacï zij op deze wel enigs
zins ongebruikelijke wijze contact
gezocht met de politie, met de be
doeling weer naar Duitsland terug
te worden geleid.
had. totdat deze weer moest varen.
De moeder van de zeeman had haar
toen meegenomen naar Groningen,
onder voorwendsel dat zij voor het
meisje een aardig jurkje zou kopen.
Bij een groot warenhuis had ze ge
zegd. dat het meisje maar even bui
ten moest wachten, want zij zou
met haar Duitse taal te veel in de
gaten lopen. De moeder was naar
binnen gegaan maar niet terugge
keerd Ten einde raad had zij zich
maar tot een politieagent gewend
om te informeren, hoe zij weer naar
Duitsland terug kon keren, aldus
het slot van het roerende verhaal.
De vreemdelingendienst stelde in
samenwerking met de recherche een
onderzoek in. Met behulp van de
I Pacciardi deed dit verzoek Maan-
veel moeite de womng ontdekt van
de familie van de Nederlandse zee-
WASHINGTON. De Italiaanse
minister van Defensie Pacciardi
j heeft meer Amerikaanse wapens
J voor Italië's leger, marine en lucht-
i strijdkrachten gevraagd. Ook wenst
hy grotere Amerikaanse wapenor
ders voor de Italiaanse fabrieken.
man. waarover het meisje had ge
sproken. Toen bleek het verhaal
echter wel wat anders te zijn. Het
meisje had reeds geruime tijd ken
nis aan deze zeeman. Zij wilde wel
met hem trouwen Geheel met haar
eigen toestemming was ze aan boord
gegaan en naar Delfzijl gevaren,
waar zij op illegale wijze aan wal
was gestapt.
Communistische infiltratie
in Zuid-Korea
POESAN. Een Zuid-Koreaan-
se woordvoerder heeft verklaard
dat de contraspionnage van zijn
land in het gebied van Seoel een
clandestiene organisatie heeft ont
dekt, die instructies uit Noord-
Korea ontvangt en tot taak heeft
door te dringen in regering en par
tijen van Zuid-Korea, teneinde die
te verzwakken. Ook zou aan de
vorming van communistische cel
len in Zuid-Korea worden ge
werkt.
dag tijdens een conferentie te Wash
ington van een uur met Acheson, de
Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken. Na afloop van die
conferentie deelde Pacciardi mede
van oordeel te zijn, dat de Italiaanse
wapenfabrieken militaire goederen
ter waarde van circa 450 000 000 dol
lar voor het Westen kunnen produ
ceren als de Ver. Staten daartoe de
nodige orders plaatsen. Dit is meer
dan driemaal zoveel als het totaal
van 130 000.000 dollars aan orders,
dat Amerika in het thans lopende
begrotingsjaar in Italië geplaatst
heeft.
Opstandelingen-groepen
in Tunesië opgespoord
SFAX. In het gebied van Sfax
in Tunesië heeft men drie groepen
opstandelingen die hier opereerden,
kunnen opsporen. Een groot deel
van de leden van deze organisaties
zijn aangehouden. Alle drie groe
pen hadden haar eigen speciale me
thode voor het doen van aansla
gen. Bij de gevonden bewijsstuk
ken bevinden zich allerlei soorten
granaten deels zelf gemaakt deels
van andere oorsprong.
DEN HAAG. Een bij de
Tweede Kamer ingediende wijzi
ging van de begroting van Ver
keer en Waterstaat voor 1952
een verhoging van ruim vijf mil-
lioen gulden houdt o.a. in de
voortzetting van de steun aan de
ontwikkeling van de Nederlandse
vliegtuigindustrie en het voltooien
van het nationaal luchtvaartlabo
ratorium.
LONDEN. Het sterlinggebied
heeft in de maand October een sur
plus van 82 millioen dollar geboekt.
Dit is de beste maand sinds Chur
chill een jaar geleden het beft in
handen nam. De Verenigde Staten
verleenden steun aan de pogingen
van het stcrling-gebied om er boven
op te komen door 35 millioen dollar
te verstrekken voor militaire hulp
verlening, maar zelfs zonder deze
hulp zou de balans er gunstig uit
hebben gezien.
Gedurende de maand September
boekte het sterlinggebied bij de
Europese betalingsunie een surplus
van 37 millioen dollar, hetgeen deze
maand eveneens verrekend werd. De
E.B.U. is steeds een maand ten ach
ter met de verrekening Volgens het
ministerie van Financiën is het sur
plus over de maand October bij de
E.B.U. ruim 96 millioen dollar.
Opstand in gevangenis in
Ohio eist nog een dode
COLUMBUS. Politiemannen
hebben Maandag een opstandeling in
de gevangenis van Ohio tydens een
aanhoudend vuurgevecht gedood en
drie gewond. Zij wisten zich 1600 ge
vangenen. die zich nog steeds in vier
celblokken verschanst hebben van
het lijf te houden.
OPVOERING VAN „RIGOLETTO"
Een opera-voorstelling door Italia
nen is toch eigenlijk pas echt opera
volgens een deel van het publiek
en hoewel deze opvatting op vele
goede gronden voor bestrijding vat
baar is kan toch niet ontkend wor
den, dat van een Italiaanse opvoe
ring meestal een bijzondere beko
ring uitgaat. Ondanks alle onvolko
menheden, die dergelijke ongesubsi-
diëerde voorstellingen m een
vreemd land nu eenmaal haast van
zelfsprekend aankleven, hebben ze
een speciale sfeer, die een troep uit
Noordelijke streken, al staat ze ook
op veel hoger peil, in de regel niet
vermag te brengen. Het enthousias
me, de hartstocht, waarmee de Ita
lianen zingen en spelen, zetten een
zaal al spoedig m het vuur van de
geestdrift, al moet men als men
de zaak nuchter beziet vaststel
len. dat dit enthousiasme veel moet
goedmaken van wat er aan ware
kunstzinnigheid en soms ook wel
aan techniek ontbreekt.
Het enthousiasme aan beide zij
den van het voetlicht was er Za
terdagavond in Tivoli te Utrecht,
waar Meyer Hamels „Compagnia
d'Opera Italiana" Verdi's Rigoletto
opvoerde. Er waren tal van open
doekjes en het applaus ging nu en
dan over in een ovatie. Het waren
de echte ouderwetse opera-liefheb
bers, die naar Tivoli gekomen wa
ren, een publiek, dat in staat is „de
zaal af te breken" voor een met
bravour gezongen smachtende aria
met een stralende hoge slotnoot. En
wat dit betreft is men waarlijk met
tekort gekomen.
Men moet constateren dat Meyer
Hamel zijn troep ieder jaar beter
samenstelt Twee jaar geleden
kwam hij met de Barbier van Sevil-
la, het vorig jaar met Traviata. Nu,
met Rigoletto, heeft hij een ensem
ble, dat ook in de kleinere rollen
mensen op de planken zet, die al
thans goede zangers zijn.
Diva van allure
Wat overigens veranderd mag zijn
in die twee jaar, gebleven is de so
praan Magda Piccarolo, een onver
valste opera-diva, van grote allure,
die aardig op weg is zich een plaats
in onze operahistorie en ln de har
ten der liefhebbers te veroveren zo
als destijds Sarah Scuderi die had.
Ze heeft een grote en glasheldere
stem. die vrweger wel eens schel
klonk maar steeds warmer wordt
van klank en die behalve machtige
forte* tonen ook een fraai genuan
ceerd pianissimo kan voortbrengen,
die glanzend kan zijn als een fluit
en speels als een piccolo. Bovendien
is zij een uitstekend actrice, die niet
alleen sentiment in haar zang maar
ook in haar spel weet ie leggen. Ze
was een harten veroverende Gilda,
die terecht het leeuwendeel
oogstte van hei succes.
Men weet. dat in deze opera Gilda
de dochter is van dc nar Rigoletto, die
verleid wordt door de Hertog van Man
tua. de meester van haar vader Als
deze de verleider van zijn dochter door
een gehuurde moordenaar. Sparafucile.
om het leven wil laten brengen, ziet
deze de in mannenkleren gestoken
Gilda voor de hertog aan en Rigoletto
ontdekt in het hem ter beschikking ge
stelde lijk zijn eigen dochter.
Dat dit verhaal, ontleend aan Victor
Hugo's „Le roi s'amuse" een draak van
de bovenste plank is, willen wij niet
bestrijden, maar dat Vcrdi er prachtige,
vaak meesterlijk de situatie schilde
rende muziek bij gemaakt heeft, is
evenzeer waar. Het orkest speelde dc
muziek soms bijzonder fraai, maar hot
is in feite te klein, waardoor de klank
der blazers, met name van het koper,
keer op keer onevenredig sterk wordt.
Trouwens, het orkest klonk herhaal
delijk te hard. hetgeen ook wel veroor
zaakt zal zijn doordat het in Tivoli
vóór het podium in de zaal opgesteld
was. terwijl de klank waarschijnlijk op
een orkestbak was afgestemd. Gino
Barsanti. de dirigent, is een uitge
kookte opera-routinier, die het hele
ensemble als aan een touwtje heeft en
de solisten volkomen „op het publick"
laat zingen. Dat daarbij een graag ge
hoorde hoge toon wel eens een poosje
langer blijft klinken dan het in zijn
partituur staat aangegeven, mag daarbij
niet hinderen.
Beroemde aria's
Als Hertog van Mantua had men de
tenor Riggero Schileo mee genomen,
een zanger met een voor deze lyrische
rol bijzonder krachtige stem een echte
zanger voor de planken, die zijn hoge
forto noten uitstekend baas kan, die
Ook aan de pioniers is recht gedaan
door deze expositie
Het noodlot kan ook de goedwillende parten spelen. Aldus ervoer ik by
m'n voornemen om aan de tentoonstelling van De Grafische in het Sted.
Museum te Amsterdam, een bespreking te wijden. Niet eerder dan deze
week was ik in staat haar te bezoeken, waardoor dit artikel verschijnt kort
vóór de dag waarop de tentoonstelling reeds weer tot de geschiedenis be
hoort. Het feit, dat zyzelf een stuk geschiedenis vertegenwoordigt moge
de plaatsing alsnog rechtvaardigen.
Veertig jaar bestaat De Grafische
en zy heeft alle reden tot herden
king. In deze periode heeft een
groeiend aantal kunstenaars de tech
niek van het zwart en wit tot de
hunne gemaakt. De alleenheerschap
pij. de „tyrannie" van het schilderij
(aquarel) welke onder de Haagse
School nog zo onwrikbaar leek, is
doorbroken en de grafische genres
hebben zich tot een volkomen ge
lijkwaardig gebied van zelfstandige
kunstbeoefening ontplooid. Dit bete
kent niet, dat in vroeger eeuwen
van een zelfstandige grafische kunst
geen sprake is geweest. Maai' de
houtsnede en (staal) gravure heb
ben tijdenlang overwegend in dienst
gestaan van de reproductie en eerst
toen de fotografie deze taak over
nam is er van een nieuwe renais
sance te spreken. Evoluties van
stylistische aard 'bevorderden ciit
proces. De behoefte aan monumen
tale voordracht en ornamentele vul
ling kon voor een belangrijk deel
juist door houtsnede en gravure
worden opgevangen, en zij deden
dit vorstelijk! maar ook toen er
meer ruimte kwam voor vrijere
lijnvorming en speelser profaner fan
tasie. toen ook het picturale element
in de kunst van zwart en wit in
ere werd hersteld (m ets en litho
feitelijk nimmer losgelaten) bleef
de grafische kunst haar plaats be
houden. won zij gaandeweg aan
omvang, diepte en kracht. Wat de
stormen en schokken betreft, die
men de moderne „ismen" noemt
ook deze werden in het zwart en
wit seismografisch opgetekend,
maar toch: de eigenlijke strijd werd
uitgevochten op het schildersdoek.
Dit dunkt mij, niet onverklaar
baar. De zwart-en-wit-kunst wordt
n.l. gediend door hen, die een uitge
sproken liefde hebben voor het
ambacht en deze genegenheid is
zeer verwant aan eerbied voor de
traditie. Daar komt nog by, dat veel
grafiek tot de «elegenheidsgrafiek
behoort en dat zij ook uit anderen
"hoofde dichter bij de gemeenschap
staat.
Echter staat er het minder „spec
taculaire" van grafische kunst te
genover. De beschouwer moet. wil
hij goed kunnen waarnemen, scher
per turen, meer naar het détail
zoeken en menigeen mist daarbij
nog de zinnelijke bekoring van de
kleur. Voor anderen, laat ik zeg
gen de fijnproevers, tellen deze be
zwaren niet of nauwelijks mee, in
tegendeel worden ze opgeheven
door de bijzondere genieting die
het meebrengt, om te ervaren hoe
de kunstenaar de moeilijkheden van
de materie heeft overwonnen.
VOORGANGERS
Dat de oprichters van de jubile
rende organisatie, Veldheer en Mou-
li.in <de derde, Derksen van Ange-
ren ontbrak) bij de inrichting van
deze expositie niet zijn vergeten
is niet alleen lofwaardig als uiting
van piëteit. Ook van de voorgan
gers en tijdgenoten dezer stichters
is heel wat bijeengebracht, dat nog
steeds de bewondering, vaak ook de
verrassing gaande maakt. Ik denk
met overslaan van enkele, weinig
minder belangrijke figuren aan dr
Bazel. Dupont. Dysselhof, Hoytema,
Lauweriks, Toorop, Reyer Stolk,
Jan Veth, Willem Witsen. M van
der Valk en Willem Zwart. Het
Jenny Dalenoord: Ezelmarkt te
Granada
portret uit 1907 door S. H de Roos
is hier niet minder welkom dan" de
grote houtsnede van J. M. Graadt
van Roggen, de litho's van Dirk
Hartmg en Georg Rueter. als ook
om andere redenen de houtsneden
van Pam G. Rueter en de droge
naalden van Frits Lensvelt, die in
dertijd als toneeldecorateur en
rechterhand van Royaards zo gro
te bekendheid genoot. Aan twee
recentelijk overleden graphici. Jo
Pezaan en Arend Hendriks werd
terecht een aparte wand gewijd
Tenslotte vermeld ik nog. dat onze
stadgenoten, Hans v. Dokkum en
Dick v. Luvn op deze omvangrijke
en veelzijdige tentoonstelling waar
in zowat alle richtingen zijn verte
genwoordigd, goed voor de dag ko
men. C. A. S
zijn vrij talrijke aria's (Questa o quella
La donna mobile etc.) met verve zong
en ook In het vermaarde kwartet (Bella
figlia dell' amore) bijzonder goed op
dreef was.
De bariton Vittorio Benetti speelde
de wel zeer hoge eisen stellende tltelro:
imposant, maar hij verstond ruet steed;
de moeilijke kunst om ondanks het he.
vig dramatische spel zijn zang volledig
tot haar recht tc doen komen. Dal
neemt niet weg dat hy ook vocaal zeer
goede momenten had. In de kleinere
rollen frappeerde de fraaie zang van de
bas Bruna Cioni als de bedrogen graaf
Monterone en van de alt Siivia La
Monaco als Maddalena. Voor het koor
geldt hetzelfde als voor alle vocale so
listen: het zong goed; tot waarlijk spel
kwam het echter niet. De décors waren
vrij eenvoudig maar toch wel doeltref
fend, al waren de kleuren er van wel
eens wat zoetelijk.
Dc zaal van Tivoli was vrijwel ge
heel bezet. De opvoering wordt Donder-
dagavond 13 November ook in het
Grand Theater te Amersfoort gegeven.
Tj. DE B.
De Italiaanse tenor Ruggero
Schileo, die de rol van de her
tog van Mantua zong en speelde
SOEST
Personenauto tegen
vrachtwagen
Maandagmorgen om 8.15 uur reed
op de Burg Grothestraat een
vrachtauto, komende uit de ricn-
ting Nieuwerhoek en bestuurd door
een zekere B. uit Soest. De bedoe
ling van B. was. om naar garage
Van Dolderen te rijden, gelegen
voor hem aan de linkerzijde van
die straat. Uit de richting Amers
foort naderde een personenauto,
bestuurd door W. uit Amersfoort.
Deze verkeerde in de mening, dat
de vrachtauto de straat niet zou
oversteken, hetgeen wel gebeurde.
W. vloog in volle vaart tegen de
rechterzijkant van de vrachtauto
aan, met het gevolg, dat de per
sonenauto ernstig werd beschadigd.
W. liep een ernstige wonde boven
het linkeroog op, wele door dr
Schutte werd verbonden. Proces
verbaal is opgemaakt tegen B. uit
Soest.
Tweede Cycle Cross
van „Tempo"
Met fraai herfstweer hield „Tem
po" Zondagmorgen te Soestduinen
haar tweede Cycle Cross. De strijd
die de vorige week werd verwacht
en niet kwam. werd nu gestreden.
Henk van Dorrestein. die de vorige
week door W. Barneveld geklopt
werd. wist. zij het dan ook in üe
eindsprint, revanche te nemen. De
tijden die gemaakt zijn. overtroffen
die van dc vorige week. Ook Jaap
Nijeboer, Henk de Bree en Dick v.
d Broek kwamen beter op toeren,
terwijl Gerrit Bunschoten zijn ca
dans maar niet kon vinden. Uitslag:
8 ronden ieder van 1400 meter: 1.
H. van Dorrestein, tijd 30 min. 29
sec.: 2. W. Barneveld 30 min. 29
sec.; 3 J. Nijeboer. 33 min. 16 sec.;
4. H de Bree. 33 min. 35 sec.; 5. D
v. d. Broek 36 min.; 6. G. Bunscho
ten 37 min. 58 sec.
Dronken achter 't stuur
Zaterdagnacht om twee uur, bij
het sluiten van een café te Soest,
bleek de politie, dat enkele auto
bestuurders te diep in 't glaasje
hadden gekeken. Hen werd aange
raden, niet zelf achter 't stuur te
gaan zitten, doch een nuchter
iemand te laten rijden. Eén van
deze personen stoorde zich niet
aan de goede raad en wilde weg
rijden. Dit gelukte hem niet. daar
de politie op straat had post ge
vat. Toen hy bemerkte dat zijn rij
den verijdeld werd. verjiet hij dc
wagen en wilde naar huis lopen,
hetgeen op slingerende wijze ge
schiedde. Hij werd terzake open
bare dronkenschap in arrest ge
steld. terwijl -zijn rijbewijs m be
slag werd genomen.
Rijwiel Puzzle-rit
Als besluit van het seizoen, or
ganiseert „Tempo" a.s Zaterdag
middag haar laatste rijwiel-puzzle-
rit van het seizoen, waaraan schit
terende prijzen zijn verbonden. De
start heeft om half vier bij café
„Zonneheuvel" plaats.
Opbrengst extra collecte
EHBO
Onder slechte weersomstandig
heden, doch met opluistering van
een draaiorgel hield de afdeling
Soest van de Ned. Ver. voor E.H.
B.O., jl Zaterdag haar extra toe
gestane collecte. De opbrengst viel
tegen, zy bedroeg 245.
Gevonden voorwerpen
Zwarte ballpointpen; sjaal; zwar
te ceintuur, paavindersnem: zak-
doqk; paar witte gymnastiekschoen-
tjes, parapluie; dopsleutel; sleutel
no. 10; kip; vulpen: diverse hand
schoenen en wanten. Inlichtingen
aan het politie-bureau.
HOEVELAKEN
COLLECTE P-I.T.
Uitgaande \an het Protestants Inter
kerkelijk Thuisfront, wordt Woensdag
middag en Zaterdagmiddag te Hoeve
laken een huiscollccte gehouden.
NOTEERT U EVEN?
ZATERDAG 8 NOV. Toneelvereniging
V IT van Amersfoort Opvoering
van „De Verschoppeling" van A.
Boers in het Verenigingsgebouw, te
7.30 uur.
