JEAN-LOUIS PISUISSE, zanger Dichter-componist DIRK WITTE DEZE WERELD - DEZE WEEK Twee groten van het Nederlandse Cabaret RECEPTENHOEKJE Voor „onder de twintig": eenvoudige kleren die toch vlot zijn r r Na hun dood verviel Nederland tot een zangers-armoede waarvan het zich nu nog niet heeft kunnen herstellen Ontwerp-kieswet in Indonesië gereed Zaterdag 8 November 1952 Jean-Louis Pisuisse is be graven op Oud Eik en Duinen te 's-Gravenhage, Dirk Witte te Naarden. Aan Pisuisse's be grafenis was een enorm af scheid voorafgegaan in het Concertgebouw te Amsterdam waaraan geen Kunstcoryfee ontbrak; ook Dirk Witte's be grafenis had heel de Kunst wereld op de been gebracht. Van de zangers-armoede, waar toe Nederland verviel na hun dood heeft het zich, 25 en 20 jaar na dato, nog niet hersteld. Dat Nederland zo'n armoede voor- zóg. bleek uit de kolommen vol ontsteltenis en uit de woorden waarin de beste vrienden van Pi- suisse hun gevoelens trachtten weer te geven. Het wonderlijke lot wil de. dat Dirk Witte de eerste spre ker aan Pisuisse's baar zou zijn; hij zeide: „Nu jij weg bent. Zwiep, is de goede, de gouden tijd voorbij Zwiep, ouë makker, goede reis'" Pisuisse was ieders kameraad ge weest. er viel altijd ontroerenae pret met hem te beleven, hij zat vol snaaksheden en kwinkslagen en durf. Vóór hij zanger werd met een zwart-fluwelcn boulevard-buis aan met de wapperende lavalière. was hij zwervend journalist ge weest (o.m. ten bate van het Rot terdamse kinderhuis Welkom, dat toen aan de Kortekade lag), en dóórvoor had hij in de grote re portage gezeten. Zijn stukken over de ramp met de Berlin, toen hij tot zeven malen toe bij vliegende storm met een sleepbootje in zee stak. ..om naar die arme bliksems die daar in het want boven het gammele wrak bungelden" toe te gaan, werden verslonden. Zijn va der. inspecteur bij het Loodswezen te Vlissingen. had niets van al die veelzijdige aanleg vermoed, toen h:j enige jaren vroeger tamelijk mis moedig had gezegd: „Als jij ooit een draaglijk hulponderwijzertje wordt op het Zeeuwse platteland, dan kan de familie haar handen fijn-knijpen van geluk!" Wereld in lied-vorm NIET het Zeeuwse platteland doch de wereld zou Jean-Louis Pi suisse opeisen en hij zou die we reld aan zijn vaderland in lied vorm teruggeven. Hij zat in Parijs, de haard van het goedgezongen le venslied, hij zwierf naar Indië om er het vaderland te ontmoeten, hij kwam terug „als een senti mentele spreeuw op een smeltende zomeravond", en als hij gehuldigd werd, konden hem oprechte tra nen in de ogen schieten en dan kon hij. ineens hees. vragen: „Aan WIE de stem van Pisuisse nog eens wil horen moet Zondagavond 30 November naar het A.V.R.O.-programma „Uit de Schuifla" luisteren. Alcx de Haas zal dan in een speciale Pisuisse-herdenking het prach tige repertoire van de grote zanger belichten. Alex de Haas. die ook de foto's bij dit artikel welwillend ter beschikking stel de, zal uit zijn eigen collectie een voortreffelijk-geconservccrdc plaat met de stem van Pisuisse laten horen. tpNKELE mensen van middelbare leeftijd zitten *-/ bijeen, in gespannen aandacht verenigd bezig met een moeilijk werk, een moeilijk, mannelijk precisie-werk. Onverwacht begint een hunner te neuriën. ,,Travaille!". Intonatie en weergave van de typische dictie waarmee het ons allen 25, 30, 35 jaar geleden toegezongen moet zijn door een van de boeiendste, bewogenste liederstemmen van Europa, roepen iets in ons wakker en zonder eni ge afspraak zetten wij het „Mens. durf te leven!" in en het geheimzinnige, wrange lied van de jonge man, die zijn mooie vrouw moet afstaan aan de koning in ruil voor het maarschalkschap van Frankrijk, maar zijn hart breekt: de jonge vrouw sterft door het geraffineerd ingrijpen van de ja loerse koningin, en de enige, die nog dansen kan om al dat menselijk leed. is de nar, die het geluid van schrille trommen nabootst, „rataplan-plan- plan-plan...!" Danna een stilte, komt onwille keurig de naam van de zanger als levend op ons af: Jean-Louis Pisuisse. Zoals hij met z'n pittig-Zeeuws uiterlijk innemend voor het doek kwam en met zijn sonore stem aankondigde „en nu, dames en heren, kom ik met een gewoon Hollands liedje van een gewone Hollandse jongen met een gewone Hollandse naam: „M'n Eerste", van Dirk Witte". Nu. achteraf, heeft het nog niets van z'n melancholische bijsmaak verloren, dat beide begaafde mannen aan de Nederlandse Kunst ontvallen zijn. beiden op een noodlottige wijze, beiden toen zij 47 jaar warenbeiden in een November-maand. Want het was 26 No vember 1927 toen Amsterdam, Nederland en de wereld opschrokken van een serie achter elkaar afgevuurde revolverschoten op het Rembrandtnlein. waarmede Jean-Louis Pisuisse en zijn vrouw. Jenny Gilliams, wrden vermoord, en het was 15 November 1932 torn Dirk Witte met zijn auto tussen Amsterdam en Dxemen in de Ringvaart van de Watergraafsmeer reed en jammerlijk omkwam. Het laatste is deze maand 20, het eerste 25 jaar geleden. DJAKARTA. De Indonesische minister van Binnenlandse Zaken, mr Moh. Roem, heeft medegedeeld, dat het wetsontwerp voor de alge mene verkiezingen vandaag aan het kabinet wordt voorgelegd. Hij noem de de voltooiing van deze wet de sleutel om tot de normale toestand terug te keren. Mr Moh. Roem was van mening, dat het kabinet voor het bestuderen van het 120 artikelen tel lende ontwerp ongeveer een week nodig zal hebben. (Advertentie LM.) Een middeltje tegen griep en verkoudheid Dit receptje is werkelijk uitstekend. Neem V* liter kokend water, los er 1 eetlepel suiker of stroop in op en 30 gram dubbel geconcentreerde Vervus (verkrijgbaar bij Uw apo theker of drogist; prijs slechts 90 ct.). Even roeren en het is gereed. Neem na elke maaltijd 1 eetlepel, kinderen van 38 jaar 1 theelepel, van 812 jaar l dessertlepel. Haal 'n 30 grams flesje Vervus in huis. Snelle verlichting van spit en jicht Wij kennen tegen rheumatiek. jicht en spit in de rug geen beter middel dan dit receptje, dat U beslist moet proberen. Haal bij Uw apotheker of drogist 15 gram Rheumagic-olie, prijs slechts 80 cent. en 85 gram brandspiritus. Vermeng beide in 'n schone fles. U heeft dan 100 gram prima linament. waarmede U de pijnlijke plaatsen bet. Dit ouder, wetse huismiddel doet de pijn snel verdwijnen. J Het gezelschap waarmee Jean- Louis Pisuisse omstreeks 1926 op trad. Van links af: Jan Hemsing, Jenny Gilliams, Pisuisse en Paul Collin. wie behoor ik nu toe?, aan de Pers, aan de Kunst, aan mijn vrienden, aan mijn vrouw, aan mijn kinde ren aan Jullie, of aan allemaal te gelijk?". Daarom was hij zo ge steld op het land van Aristide Bruant en Xavier Privas. omdat alles bij hem uit zijn ziel kwam, en uit zijn impulsieve zuivere hart dat aan geen enkele opwelling weerstand kon bieden. Daardoor ook werd zijn „Debout des Morts" gruwelijk-beklemmend, zijn „Ser- rez les rangs" geweldig, zijn „Duif te leven!" veroverend. Het was Zaterdagavond 26 No vember 1927. dat een vroeger Md van Pisuisse's gezelschap, toen Jean Louis en zijn vrouw van Schiller overstaken naar de andere zijde van het Rembrandtplein. hen en zichzelf neerschoot bij het beeld van Rembrandt. De moordenaar stierf het eerst. Pisuisse een half uur later in de politiepost van de Halvemaansteeg. Jennny Gilliams anderhalf uur later in het Binnen gasthuis. „Debout des Morts" speel de ergens een orkest, gegrepen door de ontzettende gebeurtenis. Privas' Chanson des Heures de stemmen stokten in de keel. Onoverkomelijk verlies VOOR Dirk Witte die door Pi suisse ontdekt was en die een tijdlang in het gezelschap van Pi suisse meewerkte, was de dood van Jean-Louis iets bijna onoverkome lijks Al had Witte zich van Pisuis- se-als-chef losgemaakt, zijn werk fhij dichtte en componeerde) bleef hij voor de zanger met de wonder baarlijke stem bestemmen. Witte was al lang houthandelaar en di recteur-inkoper van de Mijnhout- maatschappij. toen nog iedere noot. aan zijn inspiratie ontsnapt, uit het Gooi naar Zwiep" ging. Tijdens de langjarige mobilisatie 10141918 had de Zaansc soldaat Dirk Hermanns Witte een spotlied je „Asperine-asperien" gemaakt waaraan de legerkamp-entertainer Pisuisse de grotere bekendheid ver leende. die het verdiende. De twee werden vrienden en wel in die zin. dat de „Franse" zanger ook gele genheid kreeg naast het Nederland se „levenslied", waarvan een Koos Speenhoff wel het monopolie scheen te bezitten, een ander genre te ..brengen", waardoor de cabaret programma's aan kleur, fleur en variabiliteit wonnen. Zelden heb ben twee mannen met een grote kunst-aanleg elkaar zó goed be grepen-en-aangevuld als Pisuisse en Witte. Pisuisse zocht de vr-ie wereld om te kunnen ravotten en stoeien met het Leven en om daar van te zingen, en Witte „zocht het dichter bij huis. op een lief brok heid in het Gooi om te kunnen ra votten en stoeien met een paar uitgelaten kinderen en een paar ge zellige honden" Als hout-inkoper voor de Staats mijnen reisde Witte wiens hart zich verpand had aan Noord-Hol land naar Polen en naar Finland, hij kende alle havensteden van de Oostzee, voelde zich frère en com pagnon van ieder die zijn hout naar Holland voer en als de houtschepen .in de Rotterdamse haven losten, bleef hij er tot het laatste bij; slechts één ding kon hem ervan weerhouden terug te rennen naar het Gooi: dat was. als „Zwiep" op trad in het Rotterdamse Pschor'-. Als hij dan binnenkwam kon Pi suisse ineens het programma onder breken door zonder enige inleiding in te zetten: „Je leeft maar heel kort, maar 'n enkele keer. En als je straks anders wilt, dan kan je niet meer", om zijn vriend Dirk Witte daarna warm de hand te schudden: „Zo. ouë "orst op je vierkante meter!" Op een mistige avond, in Novem ber 1932, verdronk Witte in de Ringvaart, een tegenligger had hem verblind; toen men de auto (Advertentie I. M.) HOOFDPUNKm Mijnharde Hoofdpiinpoedcrs. Dooi 47 ct. Muohardc Hoofdpiiaiableiiea. Koker S0 cl optakelde stak uit het venster een om hulp zoekende arm. Men be groef Witte te Naarden. bevangen over zoveel coïncidenties van slagen voor de Kunst, want net verspreidde zich de tijding, dat Carry van Brug gen overleden was I—1 ET is wederom November, en wederom stemt het wonderlijke, grillige najaars weer van Holland tot na denken en her-denken. Als er geen mensen waren geweest als de Rotterdammer Alex de Haas zou het niveau van de tot Kunst verheven Kleine Kunst door de dood van Pisuisse, van Witte en later ook van Louis Davids voor goed omlaaggetuimeld zijn. Allen die nog weleris gaarne en het zijn er gelukkig velen het lied „Toen 'k een jongen was van amper 18 jaar" aan heffen, mogen zich dat deze maand weieens even realise ren, nu het 25 jaar geleden is dat wij de Zeeuw Jean-Louis Pisuisse, en 20 jaar dat wij de Zaandammer Dirk Hermanus Witte, beiden op een nood lottige wijze, verloren. Ieder ander lied uit „de goe de gouden tijd" is ook goed, zowel Het Land van Noord Scharwou, als de diep-melan- cholische Bretonse liederen van La Paimpolaise, en Brave Marin revint de guerre.... TVT/ETS is tegelijk zo gemakkelijk en zo moeilijk als het zoeken van ■L geschikte kleren voor een meisje van nog geen twintig jaar. Ge makkelijk want een jong meisje met een slank figuur en een fris gezichtje ziet er op haar best uit wanneer zij zo eenvoudig mogelijk ir aangekleed. Maar in de practijk is het helemaal niet zo eenvoudig voor haar iets te vinden, als zij nu eens iets anders wil dan de eeuwige rok met blouse of jumper. Goede jurken voor jonge meisjes zijn schaars: de ene is te ouwelijk, een tweede te kinderlijk, een derde wat stijfjes en de vierde een kwaal, die vooral voorkomt bij de jurken, die speciaal worden ontworpen voor deze groep is wat te fervent van kleurcombinaties. Daar komt bij, dat de meeste meisjes van deze leeftijd maar een heel klein budget voor haar kleding hebben. Als zij zelf al verdienen, is dat meestal nog niet veel. en als ze nog studeren, moeten vader en moeder meestal ook erg rekenen. De oplossing is meestal een moeder, die handig is met naald en draad, of een trouwe huisnaaister (als die nog bestaap). Voor een meis je met een goed figuur een eenvoudige jurk te maken is niet zo'n hek sentoer, en een exemplaar van behoorliike stof hoeft dan toch niet veel te kosten. Heel geschikt om zelf te maken is de Amerikaanse overgoomr links boven. Eigenlijk een eenvoudige doorgeknoopte japon zonder mou wen. Er kan een blouse of een trui onder worden gedragen, er kan ge streept materiaal voor worden gebruikt, geruit of misschien het meest practische een effen stof in een gedekte tint. f)E twee andere modellen zijn van de Franse ontwerpster Virginie. die een tijd geleden in ons land iets van haar collectie liet zien en daarmee op slag alle aanwezige vrouwen enthousiast maakte. Zij weet een jurk voor een jong meisje te ontwerpen, die precies is wat zij moet zijn: eenvoudig, gemakkelijk draagbaar, maar met toch iets geheel eigens in de coupe, die er cachet aan geeft. De geruite jurk heeft vóór op de rok een versiering van zwarte franje, zo geplaatst, dat daar door een schort-effect wordt verkregen. Een Schots ruitje, een wit kraagje het is zo simpel als het maar zijn kan. Doodeenvoudig is ook de andere japon, waar heel fijn rips-fluweel tinyroy voor is gebruikt. Een opstaand kraagje en twee heel grote uitstaande zakken vormen de garnering. Denkt u er om, als u zich aan iets dergelijks waagt, dat de zakken moeten worden versterkt met een stevige tussenvoering, anders is het effect weg. DE aandacht van de wereld was deze week feitelijk slechts op één zaak gericht: de verkiezingen in de Verenigde Staten. Begrijpelijk, want van de vraag, hoe de Amerikaanse kiezers zouden stemmen, hangt voor een groot deel het toekomstig wel en wee der mensheid af. Dat is de logische consequentie van een situatie, waarin de wereld in twee kampen is ver deeld en Amerika, door economische en militaire macht, de aangewezen leider is van die groep van staten, waartoe op grond van haar levenswijze, haar traditie en haar geografische ligging ook onze natie behoort. Zo kon het gebeuren, dat in vele Westelijke hoofdsteden het regeringswerk, in afwachting van het besluit der Amerikaanse kiezers, in zekere zin stilstond. Intussen is de vraag, wie de vrije wereld in haar strijd om het be houd van de vrede en haar verde diging tegen de communistische dreiging zal voorgaan, beantwoord. Met een onverwacht grote meer derheid verkoos het Amerikaanse volk de republikeinse candidaat ge neraal Dwight D. Eisenhower boven de democraat Adlai Stevenson. Maar nog is de vraag open en zij zal het nog maanden olijven of de nieuwe leiding van zodanige aard zal zijn, dat al die stromingen in het Westen, welke, ondanks talrijke on derlinge verschillen, ten aanzien van de werkelijke grote doelstellingen eensgezind zijn. haar vol vei trou wen zullen kunnen volgen. HET is deze onzekerheid, om niet te zeggen ongerustheid, die in brede kringen in West-Euro pa heeft geleid tot teleurstelling over het feit, dat Eisenhower en niet Stevenson is gekozen. Met Ste venson had men geweten, waaraan men toe was. De democratische candidaat immers had er geen twij fel aan laten bestaan, dat, welke veranderingen hij ook in het wat door corruptie aangetaste bestuurs apparaat in Washington zou aan brengen, het buitenlandse beleid van de regering-Truman in grote lijnen zou worden voortgezet. En dit beleid, afgestemd op inperking van het communisme, onder ver mijding echter van te grote oor- logsrisico's, en steunend onder an dere op militaire en economische hulpverlening aan de vrije staten, die dergelijke steun behoefden, ge noot de instemming van de over grote meerderheid der West-Euro peanen, welke bezwaren men soms ook tegen bepaalde onderdelen van de Amerikaanse buitenlandse poli tiek mocht hebben. Het niet te miskennen gevoel van onbehagen is een gevolg van do wijze, waarop Eisenhower zijn ver kiezingscampagne heeft gevoerd en van de bondgenootschappen, die hij, omdat hij zulks ter behaling van een overwinning nodig achtte, met bepaalde gematigd tot extreem re- actionnarie groepen in de Ver. Sta- Verkiezingen in Amerika Ongerustheid in Europa Boodschap aan de Fransen Het kan toch nog meevallen Wie worden Ike's medewerkers ten sloot. Begonnen met plechtige beloften en het verkondigen van hoge doelstellingen, geheel in over eenstemming met oe werkelijk heidszin, de gematigdheid en het begrip voor de inzichten van bui tenlandse geallieerden, waarvan Eisenhower in zijn vroegere hoge functies steeds had blijk gegeven, liet de generaal zich In het verdere verloop van zijn campagne ln toe nemende mate verleiden tot het doen van weliswaar vage con cessies aan zekere Amerikaanse groepen, wier drijven men in Eu ropa en ook in brede klingen in de Verenigde Staten, als uiterst ge vaarlijk beschouwt. De in het voor uitzicht gestelde „onbloedige" be vrijding der Oosteuropese satelliet staten alsof dit mogelijk ware! werd natuurlijk toegejuicht door de Europa grote ongerustheid. Met de belofte naar een onderzoek van de mogelijkheid ener vervanging van de Amerikaanse soldaten door Zuid- Koreanen in Korea en een alge mene inschakeling van anti-com munistische Aziatische strijdkrach ten in de worsteling om het Verre Oosten gedaan ter wille van de steun van moeders, die hun zonen thuis willen hebben en van die Amerikanen, die heil zien in de ontketening van een nieuwe Chi nese burgeroorlog was het even zo gesteld. En wat Eisenhower's verzoening met de leider van de oude republikeinse garde. Taft, be treft: de door Taft vertegenwoor digde groep Amerikanen speeft met de idee van een terugtrekking der Amerikaanse troepen uit Europa, zodra een Duitse strijdmacht, in hei kader van een Europees Leger, is opgebouwd. Achter deze borst wering zou Amerika dan als een soort enorm vliegtuigmoederschip moeten fungeren, met bases in Spanje, Engeland en Noord-Afrika. Maar zo'n politiek zou de Duitsers automatisch tot de sterkste en daar om beslissende macht in het Wes ten van Europa maken. Men kan er daarom van opaan. dat Eisen hower's verkiezing de Fransen nog afkeriger zal maken van een rati ficatie van het Verdrag over de Europese Defensie Gemeenschap dan zij al zijn en dat zij daartoe zeker niet zullen overgaan, indien Eisenhower zich op dit punt alsnog r.iet duidelijk van Taft dislan- cieert. Nu is zijn speciaal tot het Franse volk gerichte boodschap in dit opzient hoopgevend, maar ken merkend voor de situatie van het ogenblik blijft toch. dat buiten Amerika Eisenhower's verkiezing slechts in Spanje en Formosa (na- tionalistisch-China) zonder voorbe houd is toegejuicht ZEER wel mogelijk is natuurlijk, dat ten slotte alle ongerust heid ongegrond zal blijken. Eisen hower heeft nooit Séhoord «tot die nog altijd invloedrijke groep Ame rikanen. die sinds het einde van de oorlog eigenaardig genoeg op twee zo verschillende gedachten, als iso lationisme tegenover Europa en sa- belgekletter in Oost-Azië hinkten Integendeel: gedurende zijn gehele vroegere carrière heeft hij zich doen kennen als een man, die men in het gehele Westen om zijn onge twijfeld grote gaven als bemidde laar en om zijn gematigde opvattin- MacCarthy's en Jenner's in Ameri- gen gaarne in het Witte Huis had ka en in het geheim door neo- gezien. Als geen andere vooraan- nazi's in Duitsland, maar wekte in staande Amerikaan is hij op de hoogte van Europa's bijzondere no den en mogelijkheden. En steeds heeft hij zich verzet tegen het duis tere drijven van de ..China-lobby" in Washington, die ten aanzien van het Verre Oosten een politiek be pleit, welke zo goed als zeker in een oorlog zou eindigen Al deze inzichten, die welhaast algemeen in de vrye wereld worden gedeeld, kan Eisenhower maar niet eenvou dig in de verkiezingsstrijd hebben verloren. UE vraag, welke men zich thans moet stellen, is deze: zal Ei senhower zich kunnen losmaken van de meer reactionnaire elementen in het Amerikaanse politieke leven, waarmede hij zich na zijn benoe ming tot republikeins president- schapscandidaat verbond? De uit slag der verkiezingen kan hem dat niet moeilijk maken. De „aardver schuiving" in het kiezerscorps is. naar de gelijktijdige verkiezingen voor het Congres hebben aange toond, niet zozeer een overwinning voor de republikeinen alswel een persoonlijke zegepraal van Eisen hower geweest. De vele millioenen „kleine luiden", die hem hun stem gaven, deden dit zeker niet, omdat zij wensten, dat de rampzalige Taft's en McCarthy's de Amerikaan se politiek zouden gaan bepalen. Zij „Kan een olifant vergeten?" vroeg „Vicky", de caricaturist van de „News Chronicle" en schetste niet deze vraag en de hierbij af gedrukte tekening de onzekerheid, waarin Eisenhower's verkiezing Europa bracht. (De olifant is het symbool van de Republikeinse Partij in Amerika, zoals de ezel het is van de Democratische Par tij van Stevenson). stemden op hem, omdat zij ver trouwen hebben in zijn integriteit, omdat zij geloven, dat hij bekwaam is om de vrede te bewaren en de welvaart te handhaven en waar schijnlijk, omdat de eigenlijk on Amerikaanse intellectuele aristo cratie van een Stevenson hun wat vreemd was. Kiest Eisenhower zich als naaste medewerkers de libe rale politici, die hem op de conven tie in Chicago de overwinning op Taft bezorgden, dan is er weinig aanleiding voor vrees, dat hij deze kiezers, door het voeren van een reactionnaire politic'; in het binnen land en het volgen van een riskan te. egoïstische koers in het buiten land. zal teleurstellen. En buiten Amerika zal men dan opnieuw het oude vertrouwen in „Ike" kunnen stellen.

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1952 | | pagina 6