jierculose aftocht Voor onze schakers Voor onze dammers Moet U eens hóren! Grote waakzaamheid nog steeds noodzakelijk Nog fellere bestrijding eist bergen geld Het kapsel is ..hoofdzaak" Verzorg de detailsmaar vermijd bui tensporigheden Zaterdag 20 December 1952 Omstreeks de eeuw wisseling waren elk jaar 300 van iedere 100.000 Nederlan - ders slachtoffer van de t.b.c., in 1951 was het sterftecijfer tot 16 op de 100.000 teruggelopen Luchtfoto van modern sanatorium voor lijders aan tuberculose y£onncgloreii' te Soest. (Van een onzer verslaggevers) HET sluipleger der tuberculose is in ons land op de aftocht. Omstreeks de eeuwwisseling, toen bij de bestrijding eigenlijk alleen nog maar de gucrilla-lactiek kon worden toegepast, vielen van elke honderdduizend Nederlanders er ieder jaar bijna driehonderd ten offer aan de onzichtbare armee der milliarden tuberkelbacteriën. Vorig jaar bleek he( sterftecijfer te zjjn teruggelopen tot zestien. Betere aanvalsmiddelen en een hech tere organisatie van alle bestrijders hebben tot dusver In ons land het pielt gewonnen. Voor zover bekend ls alleen in Denemarken de toestand nog iets gunstiger. T N een herenhuis aan de kaarsrech- e"'ie wetenschappelijke zekerheid 1 te, statige Riouwstraat te Den aan een effectieve bestrijding van Haag is het bureau gevestigd van de ziekte beginnen. Weliswaar pro- de Nederlandse Centrale Vereni- pageerden ook reeds voordien ver- fjin_ ose. de overkoepeling van alle plaatselijke en provinciale vereni gingen. Een klein vertrek aan de voorzijde van het gebouw dient tot werkkamer van de secretaris, de arts J. Kroondijk. Aan hem hebben we de vraag voorgelegd, die men tegenwoordig door optimisten nogal eens hoort stellen, namelijk ..of al die acties voor de t.b.c.-bcstrijding nog wel nodig zijn". Nederland, zo zeiden we. telt op het ogenblik een kleine zestig sa natoria en een aantal ziekenhuizen met tezamen bijna elf en een half duizend bedden alleen voor tuber- culose-patienten. Zijn die allemaal nog nodig of kan men er langza merhand aan beginnen te denken, een deel ervan te gebruiken voor de verpleging van andere zieken, bijvoorbeeld van kankerpatiënten, zoals wel eens is geopperd? „Laat ik beginnen met voorop te stellen, dat niet betrekking tot de tuberculose alleen nog maar het sterftecijfer een duidelijk aanwijs bare teruggang vertoont," aldus de heei Kroondijk. „In zoverre kunnen we dus inderdaad spreken van een aftocht dezer ziekte. Maar we mo gen nooit vergeten dat een vijand op de vlucht het gevaarlijkst is. De weerstand van de mensen be hoeft maar even af te nemen of de ze besmettelijke ziekte blijkt grimmiger dan ooit. In de tweede helft van 1940 bijvoorbeeld, toen er van enig voedselgebrek eigenlijk nog geen sprake was. sprong het sterftecijfer onmiddelijk weer om hoog. Het duurde tot begin 1947 voor het peil van eind 1939 opnieuw was bereikt. En dan: wij kennen het aantal doden dat de t.b.c. elk jaar eist. maar het is in ons land, waar de verplichte aangifte niet bestaat, nog nimmer nauwkeurig bekend ge weest hoeveel tuberculose-lijdei 5 er eigenlijk zijn Gedurende de laatste vijftien, twintig jaren zijn er tengevolge van een intensievere controle waarschijnlijk meer geval len aan de dag getreden dan ooit. Aan een algeheelbevolkingsonder zoek is men echter nog maar nau welijks begonnen en dus is het best mogelijk, dat er de volgende jaren nog veel meer ziektegevallen be kend worden dan nu. Het vorige jaar waren dat er maar liefst veer tienduizend en het jaar daarvoor nog een duizendtal meer. Wie zul ke" getallen hoort, vraagt voorlopig maar liever niet meer." Onthutsende cfjfers ONTHUTSENDE cijfers in derdaad. Men kan er echter deze troost uit putten, dat de tuber- culose-bestrijding, van louter me disch standpunt bezien althans, ge makkelijker wordt naarmate men beter op de hoogte is van de om vang der ziekte. Hoeveel rampza liger was de situatie niet in de vorige eeuw. vóór de geniale Duit se onderzoeker Robert Koch op die gedenkwaardige zitting van het „Physiologische Gesellschaft" in Maart 1882 te Berlijn het illuster gezelschap van geleerden kon me dedelen dat hij de verwekker van de tuberculose had gevonden. Toen pas kon men immers met DESCriERMING tegen een ongewisse toekomst J-/ zal ongetwijfeld de animo voor het sinds enkele jaren op basis van vrijwilligheid aan de gang zijnde bevolkingsonderzoek op t.b.c. doen toenemen. Ook hierover heeft de heer Kroondijk met ons gespro ken. „Dit onderzoek is zo nodig,zei hij. „omdat het tot nog toe het enige bestrijdingsmiddel is. dat ook een practische kans op volledige uitbanning van de t.b.c geeft. Het opsporingswerk op grote schaal, maar dan in een andere vorm, dateert al van voor de oorlog. Grote bedrijven lieten het hun eigen ge neeskundige diensten verrichten; voor de kleinere kwam er in 19.39 het Centraal Bureau voor Keurin gen op Medisch-Hygiënïsch gebied. Honderdduizen den werkers en hun familieleden konden hierdoor op tuberculose worden onderzocht. Maar na de oor log kwam er uit die industriële centra de roep: „Men kan ons honderd keer voor het röntgenscherm halen, maar wat heeft het voor zin als niet de ge-; hele gemeenschap hetzelfde laat doen. Zolang er besmettingsbronnen om ons heen blijven, geeft ons die bescherming van het bednjfsonder- zock niet veel." De Centrale Vereniging is toen gevraagd dit alle Nederlanders om vattende onderzoek geheel op zich te nemen," aldus de heer Kroon dijk. ...De NCV had echter geen geld genoeg. Alleen een rönfgenappa- raat kost al vijftigduizend gulden. Zo ontstonden er her en der stichtingen, die naast het inmiddels door de CNV opgerichte bureau en het Cen traal Bureau voor de Keuringen mooi werk doen. Jammer genoeg deugt ons inziens de coördinatie nog niet geheel en al. Weliswaar is er ingevolge de wet op het Bevolkings onderzoek een Centraal College ingesteld, dat coördi nerend en adviserend moet optreden, maar dit is zijn werk nog pas begonnen en van richtlijnen is dus uiteraard nog niet veel gekomen." Propaganda \7 OOR zovei het bevolkingsonderzoek dan tot nu v loe is geschied blijkt de propaganda, die er voor is gemaakt, niet zonder uitwerking te zijn gebleven. Natuurlijk is het resultaat nog lang niet wat het moet zijn, maar toch beliepen de aanmeldingen voor de on derzoekingen van vorig jaar in Limburg, Overijssel en vechters in Nederland Maar het ex ploreren kost geld. handen vol. nee. bergen geld. Het rijk trok er dit jaar 4 193.000 voor uit, voorname lijk bestemd voor de exploitatie van de consultatiebureaux. Voor de nu bijna vijftigjarige Centrale Vereni ging. die de propaganda voor het reuzenkarwei der bestrijding voert, is ook een post uitgetrokken, maar ze hoopt van harte dat dit subsidie in de toekomst hoger zal zijn. De N.C V. heeft het bitter nodig. En wat doen wy. de burgers, die zo prat kunnen gaan op het werk door anderen verricht0 Sommigen beknibbelen op hun giften voor de verenigingen, die de sanatoria ex ploiteren Anderen horen met groei ende tegenzin het rammelen van de collectebussen. Jawel, de tijden zijn duur. Maar. als v. e het dan per se in geld moeten uitdrukken: ook de prijs van een mensenleven is ge stegen! Lighal Sanatori um,, Sonnevanck" te Harderwijk. ing tot Bestrijding der Tubercu- scheidene geneesheren absolute rust, - frisse lucht en goede voeding als de beste therapie, maar er heerste toch geen eenstemmigheid. Boven dien, boe zouden de gewone bur gers. onder wie de* gevreesde „te ring" het allermeest voorkwam, ooit op een dergelijke luxueuze manier genezing voor hun kwaal kunnen zoeken? Afgrijselijke hygiënische toestanden en vaak niet te beschrij ven armoede veroorzaakten tot diep in de vorige eeuw een groter aan tal tuberculose-gevallen dan in de tijdvakken daarvoor. Uit een deel van de Nederlandse litteratuur van en over die dagen rijst slechts een vaag beeld op van het grijnzende spook der tuberculose; de officiële geschiedschrijving echter laat ons omtrent de omvang van de ziekte geheel en al in de steek. In elk ge val zal de toestand in ons land niet veel beter zijn geweest dan in En geland. waar volgens Thomas Bed does een kwart van de sterfgeval len aan de „tering" te wijten was. Kommer en ellende N de loop der vorige eeuw nam de verafschuwde „witte pest" enigermate af. Maai van duizenden bleef ze toch de mysterieuze, kwaadaardige metgezel, die hen zelf naar het graf voerde en hun be smette gezinnen in een baaierd van kommer en ellende stortte Pas aan het einde van de vonge eeuw viel er in Nederland een begin te be speuren van wat men actieve be strijding zou kunnen noemen. In 1897 opende de Vereniging tot Be hartiging der Belangen van Neder landse longlijders haar thans zo bekende sanatorium in Davos. Ko ningin Emma schonk een paar jaar later het Oranje Nassau's oord. in 1903 richtte men te Rotterdam de neerste plaatselijke vereniging op en het daaropvolgende jaar tenslotte vermeldde de rijksbegroting voor het eerst een bedrag voor de be strijding der t b.c. Het waren echter nog maar tienduizend gulden. Hoe is het werk sedertdien ge- Noord-Hoïland toch steeds ongeveer tachtig procent van de totale bevol king. Wil de controle effectief zijn, dan moeten we natuurlijk de hon derd procent halen." „Helaas, d mensen zijn. afge zien dan nog van hun principiële bezwaren, niet alleen bang maar ook eigenwijs." „Opa hoest al zj lang", zeggen ze. „Onmogelijk dat'ie Foto van jonge man voor rönt genscherm bij be volkingsonder zoek. de jeugdige volwassenen tegen op zijn leeftijd nog t b.c. heeft". 1 woordig in veel mindere mate al Maar ze weten niet dat de ziekte eens een onschuldige besmetting onder de oudste mensen het meest 1 hebben ondergaan dan vroeger en voorkomt en dat deze gevaarlijke j daardoor voor t.b.c. eerder vatbaar besmettingsbronnen kunnen zijn ir i zijn. de gezinnen van hun kinderen. En 7 o ligt er dan nog een onmetelijk terrein braak voor de t.b c.-be- (De redactie behoudt rich het recht roor tncezondrn stukken voor deze rubriek te bekorten. Anonieme stukken ca*n In de prullemand). Politie en tact Naar aanleiding van het hoofd artikel „De commissaris vertelt" zou ik graag het volgende willen op merken Ik ben het niet eens met de commissaris wat betreft de tact van de agenten. Onlangs reed ik 's avonds om half acht per fiets van mijn werk naar huis Twee agenten reden mij op een gegeven ogenblik na en een van hen zei: „Gaat u even naar het trottoir dan zal ik u een bekeuring geven". Ik vroeg: Waarom? Hij antwoordde, dat ik zonder achterlicht reed. Nu is dat eenmaal moeilijk te controleren. Terwijl ik mijn licht nakeek begon hij al te vragen hoe ik heette, enz. Het bleek, dat het snoer bij mijn vork gebroken was. Nadat ik het euvel hersteld had. brandde mijn licht weer. Dit geval had met een waarschuwing kunnen worden af gedaan. Misschien kan de politie voorschrijven, dat er achterlichten geconstrueerd worden, die aan de voorkant van de fiets gecontroleerd kunnen worden"1 A. GROEN. ze beseffen evenmin dat met name Nederlandse smokkelaar gearresteerd BRUSSEL. Dc Nederlandse chauffeur W. van der V. uit Apel doorn is in Wuustwezel gearres teerd. De politie heeft meegedeeld, dat van der V. een smokkelaar is. Hij is betrokken bij een botsing met een Belgische auto die langs de weg stond. Prettige feestdagen Als we de nieuwe winkelsluitings wet lezen, dan zien we onder punt 2. dat er enkele dagen zijn, waarop de winkels tot 21 uur geopend mo gen zyn. Dat is in de Sinterklaas- week wel aardig. De kinderen lig gen in bed 's avonds en vader en moeder kunnen dan rustig winkelen. Maar voor de Kerstdagen is dat iets heel anders. Dat de winkels op 20, 22 en 23 December tot 21 uur open mo gen zijn is nog tot daaraan toe. Maar op Kerstavond' Dat is toch te gek. En wat dunkt u van de Oude jaarsavond9 Dan mogen de winkels ook tot 21 uur open zijn Dit zijn toch twee avonden, waarop het win kelpersoneel graag vrij heeft en naar ik aanneem de werkgever even eens. Het winkelpersoneel komt al veel te kort, omdat het Zaterdags middags moet werken. In vele ge vallen staat daar een vrije Maan dagochtend tegenover, waar men niet te veel aan heeft. Het zou aan beveling verdienen als iedereen er voor zou zorgen op tijd zijn inko pen te doen. Mag ik de eigenaren van winkels verzoeken hun zaken op 24 en 31 December gewoon om 18 (desnoods 17) uur te sluiten9 EEN ABONNEE. Welke loongrens voor de verplichte verzekering? Is de argumentatie van G. V tot uitdrukking gebracht in de rubriek „Moet u eens horen" op 13 Dec. j.l voor differentiatie van de loongrens voor de verplichte verzekering naar gelang van gehuwden en ongehuw- den en gezinnen met en zonder kin deren. zonder meer juist en ge grond? G. V. gaat uit van de ge dachte van het verkeren van een vrijgezel en van gehuwden met of zonder kinderen in dezelfde omstan digheden. Hiermede zal bedoeld zijn het genieten van een gelijk inko men. Overigens toch kan cr geen sprake zijn van dezelfde financiële omstandigheden. Ondanks dc gelijke I salariëring bestaat er op zichzelf reeds oen belangrijk verschil in het beschikbare bedrag voor consump tie of investering. Hiervoor zorgt namelijk de fiscus Verschil van ta- rifiëring, welke de dokter toepast bij vpigezelien en gehuwden met en zonder kinderen, garandeert een verdere correctie. E Christendom en geweld Als reactie op diverse meningen over Christendom en geweld, de laatste tijd in deze rubriek naar voren gebracht, zou ik graag het volgende willen opmerken als het vanzelfsprekend en in overeenstem ming met de Christelijke leer is, dat het individu in bepaalde geval len kwaadwillenden met geweld onschadelijk mag maken, is't ook na tuurlijk. dat zij. die na bijna twintig eeuwen van zachtmoedige. Christe lijke prediking, zich tóch tegenover Probleem nr. 5 van J. Buchwald (Chess 1951, 3e prijs) i è- K i k i i i i i m i Wit: Ke7, Dg8. Tf3. Lg2 en h8. Pg6 en f2, pionnen b4 en g7 (9 stuk ken). Zwart: Kd4 Ta6, Lc6, Pb2. pion nen b5. d7, b3. c3, d3 en h3 (10 stukken). Wit speelt en mat in twee zetten Oplossing in de volgende rubriek. H. KRAMER. Vraagstuk no. 4 LOK-LOKZET van Cor Janneman. Zwart: 3, 5. 7, 8 12, 13 18. 19, 20: 22 en 23. •i 9 9 MM 9 9 9 9 e 9 m B m. ■■-r- m Wit: 16. 29. 31 32. 34 35, 37, 38. 41. 42 en 49. Toelichting: Wit speelt een lok- zet. Zwart, die dieper rekent, gaat er op in en wint. Met naspel! (De oplossing van dit vraagstuk volgt in de volgende rubriek). Oplossing vraagstuk no. 3: - A. Op 3731 is de damzet 2732, 36 X27 18—23 29x16, 24—30, 35x24. 19x47 of 49 (in belde gevallen) te duur B 8—13 gaat niet wegens 31x22 18x 27 34—30. 25x23 33—29. ad lib., 39x6 met winst voor Wit. C Na 37—31. 18—22, is het offer 36— 30 de enig speelbare voortzetting, want op 33—28? zou volgen 22x33, 31x22, 24 301. ad. lib.. 11—16. ad lib.. 12—18!. etc. met winst En na zowel 31—26 als 42—37 is de ongunstige hekstelllng voor Wit radicaal verloren, zoals gemakke lijk te zien Is. D Na 37—31. 18—22, 35—30. 24x35. 29—23!. Is 813? verhinderd wegens 23—19Ü dwingt tot 14x23 (op 13x24 wint 33—29. etc 34—30!! toemaar. wederom slagkeuze. 35x24 (gedw.), 33 291, etc. wint. Om zoiets van te voren ln de partl] te berekenen, zoals Saletnik tegen Den Hartogh kennelijk heeft gedaan, moet men toch wel iets in zijn mars hebben. JOHN STBVOL. een vreselijke gewelddadige bedrei ging zien geplaatst, tot macht hun toevlucht nemen. Na zeven jaar koude oorlog (wie ontwapenden in 1945?) schat de rest der wereld een regering die, slaaf van haar eigen systeepi, zonder boeman niet kan bestaan, op haar juiste waarde. Deze wereld, waarvan de overgrote massa goedwillende, vredelievende mensen zijn, vreest en verafschuwt de oorlog en denkt er niet aan een bepaalde heilsleer met geweld te willen uitroeien Maar zij stelt zich teweer tegen een chantage-plegend, gewapend, aggres- tot de tanden sief imperialisme, niemand ontziet. dat niets A. W. groeid' Over het gehele land ver spreid liggen nu de districts- en knngconsultatiebureaux, die het opsporingswerk uitvoeren, waarop de Inspectie voor de Volksgezond heid toezicht houdt en dat door het rijk wordt gesubsidieerd. In de mo derne sanatoria, in dagverblijven en voor de ramen van hun frisse wo ningen wachten de patiënten met méér gerechtvaardigde hoop dan ooit op hun genezing. Want geleer- Overzichtsfoto van plaats, waar be volkingsonderzoek wordt verricht. den over de ganse wereld speuren nog onophoudelijk naar de misdra gingen van de tuberkelbacterie en naar de aard van de verwoestingen die hij aanricht Zo leren ze hun vijand steeds beter kennen en kun nen ze de genezingsmethoden vol maken, zowel de hygiënisch- diae- tetische als de operatieve. Zelfs vonden sommige onderzoekers ge neesmiddelen als het streptomyci- ne, het P.A.S. en nu weer het I.N.H., die weliswaar nog niet on voorwaardelijk afdoende zijn geble ken tegen de tuberkelbacterie maar in een aantal gevallen toch herstel brachten. Langdurige rust Een aantal gevallen, zeker! Maar ook van de ruim veertiendui zend nieuw opgespoorde tubercu loselijders, die vorig jaar onder be handeling kwamen, mogen de me. s- ten zeker niet op zo'n wonder reke nen. Voor hen zal het oude recept gelden: goede voeding, frisse lucht en langdurige rust. In het bijzonder die laatste voorwaarde is er de oor zaak van dat vele Nederlanders bang zijn zich te laten onderzoeken. Want tweederde van onze ganse bevolking moge dan in een sanato riumverzekering zijn opgenomen, ons complex van sociale voorzienin gen vrijwaart in geval van ziekte nog steeds niet alle betrokken ge zinnen voor grote armoede. Door dit gemis aan zekerheid omtrent het bestaan van zich en de hunnen hou den velen lieVer hun klachten voor zich en verwaarlozen vroegere pa tiënten hun nazorg zodra er weer kans op werk is. Hoeveel verlies dit oplevert aan arbeid, kapitaal maar vooral aan levensgeluk, valt slechts te gissen. (Van onze moderedactrice). Tf IJK EENS", zei het meisje tegen haar vriendin, „hoe vindje mijn nieuwe kou sen", en zij draaide zich een halve slag om en stak haar been een eindje in de hoogte, zodat de met veelkleurige bloemetjes versierde hiel van haar ragfijne nylons te zien kwam. „Mooi" was het antwoord, en niet zonder een beetje jalouzie: „Zeker wel duur hè?" „Nou, en of. ee geld dat er te genwoordig in kousen gaat zitten! Ik koop wel iedere veertien dagen een paar nieuwe". Natuurlijk had ik eerst meege- keken naar de hopsen, maar nu bekeek ik de rest van het meisje. Regenjas, lichte sportschoenen met dikke zolen (niet zo erg schoon) en blond haar met een uitgegroei de permanent, waar kennelijk in geen weken een kapper zich mee had bemoeid. Wat moesten die du re kousen bij dit alles, en dat nog wel op een miezerige regenachtige herfstdag? Omdat ik toch stond te wachten, bekeek ik eens de vrou- wenbenen om me heen. Wat een - - r„ kristalnylons, met -warte hielen en zJJ,.," ?,lhh*2 ,,*-52 naden! En meestal was de rest al- ZTiïel JanneJ JeZnln met ie.,veel veel mannen beginnen met lermvnst tn overeenstemming met riie. k11 \ir„* „Ziri naar de benen van een vrouw te die benen-Luxe. Wat een geld i-;;i versnild kijken, ze kijken tn teder geval g langer en vaker naar een gezicht. Want wie zoveel geld voor kou- Waarmee we maar willen zeggen, sen uitgeeft, neemt daarmee een dat we een behoorlijk kapsel be- flinke hap uit haar kleedgeld en langrijker vinden dan extravagan- er wordt bezuinigd: op de kapper, fe kousen, en als U niet alle twee op de schoenmaker, op dc stome- kunt hebben, breng het geld dan rij. Want daar komt het vaak op liever naar de kapper dan naar de neer en wat voor indruk maken kousenwinkel. een paar mooie kousen, wanneer ze gedragen worden boven afge dragen hakken, onder een niet meer frisse mantel of rok? TÊ 7 AT is de bedoeling van alle W moeite en al het geld dat vrouwen aan haar uiterlijk U uitgaat. Bij sportschoenen horen besteden? Toch zeker dat de men- ze niet en zeker niet bij schee/ sen en dan vooral één of enke- gelopen hakken, le mensen zullen zeggen: Wat Houd de kleren die U hebt, in Niet dat kousen ook niet be langrijk zijn Maar gewone nylons, zonder fantasie-hielen en die te gen een stootje kunnen, zijn voor overdao heus voldoende. Bewaart U de kristal-nylons maar voor als goede conditie. Breng op tijd Uw schoenen naar de schoenmaker en Uw kleren naar de stomerij. U kunt beter wat minder in de kast hebben hangen, als wat U bezit er maar behoorlijk uitziet. Neem één dag in de week om alles te inspecteren, en alle ge kreukelde rokken, loshangende zo men, getornde mouwen en ontbre kende knopen weer in orde te brengen. Het is nu eenmaal zo, dat het verkeerde onmiddellijk opvalt. Als U geen netheid en orde be tracht. zult U er nooit helemaal goed uitzien, onverschillig of U veel of weinig geld aan uw kle ding besteedt. En als U van nature slordig bent. leer U zelf dan net jes te zijn. Eerst kost het een beetje moeite, maar heus, op den duur gaat het vanzelf!

Historische kranten - Archief Eemland

Dagblad voor Amersfoort | 1952 | | pagina 7