Is-Onderning
erputten
HGOED
©e ruyter.
T
DEPOSITO s
Soest er Courant
voor Soest en Omgeving
lenws- en Advertentieblad.
Verschijnt eiken Zaterdag.
HSNDilLSimiOeiTËN
J.VANEE
Fotografie Atelier
La Porte Co.
Fa. STRIJKER Brandstoffen en Grint
MEE
>kI
;n bovenkamp
»cherij
•t Co
iringen
Piano leerares
Chinamatten
matten enz.
30EK
Eemstraat 18
1JKE PRIJZEN
Boorden*
inz.
I eiken Maandag.
raai 1
ithandel
der ran
Veertiende «laargang
N.V. MIDDENSTANDSBANK
INCASSO'S - DEPOSITO'S
„SOLI DEO GLORIA" Soest
MIJNHARDT's
van Meurs,
W. P. J. VENEMA
STOFFEN en MODELLEN
ALLE BANKZAKEN
VAR DEN BERG Co.
ALLEBANKZAKEN
W. I). BOS
NEDERL. 00ST-INDIË
Door VAN DIJK S i
5 MEUBEL-TRANSPORT 5
Uw Huid
PUROL
M»M
Telef. 168
auto, geheel reukloos
van 1' ii tot 3 M'. f. 6.
omen
20, Telefoon 171, en
t 7, Telefoon 62
irtjes.
auwe,
i huis,
i kin-
g van
:n we
i ook.
eet er
heb ik
steed.
ïandel.
mar's
:erdam
1,50
62 - SOESTDIJK
k
f
ïrbergschestraat 4
n. Grothestraat 51
e prijzen
TELEFOON 78
ÜMAN, Parklaan 12b 3
ien met:
i Dr. Brürner, Arts te Gro-
iel tegen zwaren, hardnek-
en Bronchitis. Ook voor
ten het meest baatgevend.
nnen van Carlsbad. Tegen
zuiverend, zacht laxeerend
15.
irogisten.
NO. 17
Adres voor Administratie en Redactie
Van Weedestraat 7, Soest
Advertentiën worden ingewacht tot Vrijdags
voormiddags 9 uur bij den Uitgever.
Ingezonden stukken tot Dinsdagavond 9 uur
DE
Zaterdag 25 April 192B
ADVERTENTIEN
Van 1—5 regels 75 ct. Elke regel meer 15 ct.
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement groote korting.
Abonnementsprijs 50 cent per kwartaal.
voor AMERSFOORT en OMSTREKEN
Telef. 97, Van Weedestraat 37 t.o. den Heer Haremaker
Bij de herdenking van
Michiel Adriaanszoon de
Ruyter's sterfdag.
Als een stralend symbool van forsche
mannelijkheid staat in onze gedachten
nog immer omgeven door een zij
het dan ook wat'verbleekt aureool
van moed, durf, krijgsmanseer en driest
avontuur overblijfsel uit onze jon
gensjaren de herinnering aan Neer-
land's grootste zeeheld, Michiel Adriaans
zoon de Ruyter, wiens sterfdag herdacht
zal worden op Donderdag 29 April a.s.
De naam van de Ruyter heeft voor ons
Hollanders een bijzondere klank. Aller
eerst wekt die naam herinneringen op
aan onze jeugd, toen de daden van den
„man van vuur en staal" het sterkst tot
onze jongensverbeelding spraken. Want
al hadden we nog zoo'n broertje dood
aan de vaderlandsche geschiedenis, al
verwenschten we hartgrondig alle graven
uit het Hollandsche huis, om van die
uit het Henegouwsche maar niet eens
te reppen, al liet het ons gletscherlwud,
of Jacoba van Beieren op de valkenjacht
ging, of wanneer de Batavieren in ons
land kwamen, al lieten we Napoleon bij
Nieuwpoort sneuvelen en Floris de Vijfde
het buskruit uitvinden, wanneer de ge
schiedenis van Admiraal de Ruyter aan
de beurt was, dan luisterden we met
roode koppen en schitterende oogen.
We gingen mee, de Duinkerker kapers
bevechten, we zeilden mee het zeegat
uit om den verwaten Engelschman den
ijzeren vuist van „Holland's admiraal"
te laten voelen. En we betreurden het
telkens hartgrondig, dat wij in zoo'n
onbewogen, suffen, taaien tijd leefden,
dat het vaderland ons niet noodig had,
om gered te worden, zooals eens een
Michiel de Ruyter. Heel het leven van
de Ruyter stond ons voor den geest, als
een onafgebroken reeks van heldenfeiten.
Het begon al in zijn jeugd. Drommels,
wat een lèf, om daar in je eentje bovenin
zoo'n kerktoren te klauteren en dan met
je muts naar beneden te zwaaien. En
dan die geschiedenis van die lijnbaan.
We zagen den held-in-den-dop voor onze
oogen wegkwijnen, totdat eindelijk het
verlossende woord gesproken werd en
de Ruyter als lichtmatroos „voet aan
boord zette". Dan begonnen de heusche
heldendaden.
De werkelijkheid is allicht een beetje
anders geweest. Het lijdt geen twijfel,
de Ruyter is steeds een knap, onder
nemend zeevaarder geweest een van het
oude Hollandsche ras van waterrotten.
Maar de de Ruyter, die wij kennen, de
beroemde admiraal, zie, die verscheen
eigenlijk eerst in 1652, toen hij 46 jaar
al was, ten tooneele, bij het begin van
den eersten Engelschen oorlog. Voor
dien tijd ging hij, naar het oude jour
nalen weten, als stuurman mee op de
Groenlandsvaart. In 1637 doet hij al mee
aan een kruistocht tegen de Duinkerker
kapers. In 1640 is hij „schipper", gaat
hij als koopvaardij-kapitein, heel vredig
en degelijk-HoIlandsch met een koop
mansvaartuig naar Breslau. Daarna begint
de opkomst als vecht-kapitein. De ex
peditie naar Portugal komtde Ruyter
vaart als Schout-bij-nacht. Weer komen
5, 6 jaren, van rustig koopvaardij-varen
met een eigen schip. Want Michiel de
Ruyter schijnt wel alle oud-Hollandsche
deugden in zich vereenigd te hebben.
Hij was ook een schrander koopman.
Ondertusschen is hij voor de derde maal
gehuwd. Het zeeleven is zwaar en eischt
veel van den zeeman. De Ruyter wil
rust gaan nemen. Niet onbemiddeld is
hij ook. Dus wil hij maar eindelijk het
rustelooze, en in die dagen toch wel
heel riskante zeemansleven vaarwel zeg
gen, de haven opzoeken. Dan breekt de
eerste Engelsche oorlog uit. De vloot
roept om den ervaren aanvoerder. En
de Ruyter gaat, zijn roemtijd tegemoet.
We kennen ze allen, nietwaar die ver
halen van strijd en glorie, van zegepraal
over tienmaal sterker vijanden. We werden
altijd even stil, als we dan het roemrijke
einde hoorden van den grijzen admiraal
in den zeeslag bij Syracuse. Van het
been, dat moest worden afgezet, en van
de wondkoorts, die den vlootvoogd het
leven benam, van de verslagenheid, die
in het vaderland heerschte.
Zoo, door de eeuwen heen, bij het
veranderen der tijden, heeft de figuur
van de Ruyter en de klank van zijn
naam, voor ons langzamerhand een an
dere beteekenis gekregen. De forsche
daden van geweld, van strijd en oor-
NED. HERV. ZANG-VEREENIGING
DirecteurFRED. BREEKVELDT, Baarn
De repetities worden gehouden des Woens
dagsavonds van 8 tot 10 uur in de Ned. Herv.
Kerk te Soest. Contributie bedraagt 75 cents
per maand. Dames en Heeren die als werkend
lid willen toetreden gelieven zich te vervoegen
bij een der leden of des avonds ter repetitie.
logsrecht, zijn vervaagd. O, zeker, we
weten nog wel, dat de Ruyter vele malen
het vaderland redde, onzen naam in
Europa een klank bezorgde, waarop we
nog trots kunnen zijn. Maar langzamer
hand is de Ruyter de verpersoonlijking
geworden van alles wat mannelijk, eerlijk,
trouw en oprecht is, het symbool van
den stoeren zeeman, den trotsch eener
zeevarende natie, als wij zijn. En hoe
onze inzichten thans ook mogen zijn
betreffende oorlog en vrede, van welke
politieke pluimage wij ook zijn, we zijn
er toch allemaal, diep in ons hart, een
klein beetje trotsch op, de zonen van
„de Ruyter en Tromp" te worden ge
noemd.
FLORIS C.
Hoofdpijn-Tabletten 60 ct.
Laxeer-Tabletten 60 ct.
Zenuw-Tabletten 75 ct.
Staal-Tabletten 90 ct.
Maag-Tabletten. 79 ct.
Bij Apoth. en Drogisten.
KAMERKRONIEK
De Tweede Kamer weer
bijeen - Voortzetting der
begrootingsdebatten - Oud
minister Aalberse over de
positie der R.K. Staats
partij.
Dinsdagavond kwam de Tweede Ka
mer weer bijeen, om de debatten in zake
de begrooting voort te zetten. Vooraf
zij echter even medding gemaakt van de
rede, welke oud-minister Aalberse
dezer dagen voor de R.K. Kiesvereeni-
ging (kieskring A'dam) over de positie
der R.K. Staatspartij hield. Van belang,
in verband met de huidige situatie, is de
uiteenzetting van de positie, welke de
R.K. ten opzichte van de samenwerking
met andere partijen innemeh. De heer
Aalberse gaf te kennen, dat nooit recht
duidelijk is geworden, waarop de for
matie-Limburg is afgestuit. En ten aanzien
van het kabinet-de Geer verklaarde hij
de woorden van mr. Kolkman over het
ministerie-de Meester van toepassing n.
I.Wij zitten met de menschen". Als
R.K. partij, staan de R.K. tegenover het
kabinet-de Geer geheel vrij ook tegen
over den eenigen katholiek, die in het
ministerie zit. Maar met Schaepman
meende de heer Aalberse, dat de katho
lieken waar eenigszins mogelijk, gouver
nementeel moeten zijn. De R.K. zullen
dus niet zien maar de ontwerpers, maar
de ontwerpen. Waar het kan, zullen zij
dus het nieuwe kabinet steunen, Nog
wees spr. er op, dat de vrijheid, die de
fractie nu geniet, leiden kan tot meerdere
verdeeldheid in de fractie, Wat nu de
samenwerking met andere partijen aan
gaat, die met de S.D.A.P. wees hij absoluut
van de hand. De heer Albarda hoeft
zelf bekend, dat blijvende samenwerking
onmogelijk zou zijn. Twintig jaar geleden
vond spr. een combinatie R.K., A.R. en
V.D. niet onmogelijk. Marr na wat er
de laatste maanden gebeurd is, zou spr.
dit nu niet durven herhalen. De V.D. te
vervangen door Vrijheidsbonders, is niet
mogelijk, dat de R.K. immers principi-
eele tegenstanders van het liberalisme
zijn.
Dusde rechtsche partijen. Daar zal
het op den duur wel heengaan. Dit kon
men uit 's Heeren Aalberse's rede duide
lijk opmaken. Over de A.R. niets dan lof.
Daarvoor hebben R.K. den diepsten eer
bied. Hun houding was zeer correct en
met hen is de samenwerking dan ook
niet verbroken. Ten slotte moet de on
dergrond voor de samenwerking, vond
de heer Aalberse, steeds gevormd worden
door de gedachte, dat de regeering van
Begeleiding
Muziek-theorie, Compositie,
MuticKgcablilcdcuia
Spreekuur: 's Zaterdags van 1-2
NIEUWERHOEKSTRAAT 2.
HEEREN- EiV IJAMES-
KLEERMAKERIJ
Emmalaan 10- SOESTDIJK - Tel. 169
Bericht de ontvangst der nieuwe
voor het a.s. Seizoen
ons volk moet steunen op christelijke
grondslagen. Dat zal wel steeds zoo
blijven. Maar daarnaast moet ook een
practische mogelijkheid voor samenwer
king zijn. En deze nu juist was naar
spr.'s meening, zoo heel moeilijk te her
stellen, zoolang in de G.H. partij het
anli-papisme hoogtij vierde en het daar
ontbrak aan een duidelijke lijn.
Toch, wie het oor tijdens den rede
van den heer Aalberse goed te luiste
ren legde, kon zich niet ontgeven, dat
er iets van verzoeningsgezindheid in
doorschemerde. Wie weet?
De Indische begrooting. We konden
Uitgever O. v. d. BOVENKAMP Soestdijk
niet goed beginnen, of de interpellatie
van den communist de Visser moest
behandeld zijn. Deze nam het dan op
voor de Indische communisten en de
vakbeweging in Indonesië. In een zestal
vragen legde hij zijn critiek neer. Of de
minister dacht, dat demillioenbeweging
duurzaam door geweld te onderdrukken
was, of de oorzaak van de communistische
en vakbeweging in Indië niet was de
koloniaal-kapitalistische overheersching,
de schrikwekkende uitbuiting, of desteeds
fellere tegenstellingen in Indië niet tot
al erger botsingen moesten lijden, dat
juist de uitzonderingsmaatregelen tot
excessen aanleiding geven en of de
minister het wel goed keurde, dat de
politieke en vakbeweging in Indië in haar
normalen ontwikkelingsgang wordt be
lemmerd. En ten slotte noodigde hij den
minister uil, als hij het dan met al het
voorgaande eens zou zijn, alle maatre
gelen tegen communisme en vakbeweging
op te heffen, alle politieke gevangenen
vrij te laten, alle vergader-, staak- en
andere verboden op te heffen. Kortom
een communistische heilstaat in Indië te
stichten. Want daar kwam zijn verzoek
toch op neer. Bij deze vragen bleef het
niet. De heer Lou de Visser schetste
het geheele ontstaan van de Indische
volksbeweging, laakte het optreden der
politie eri beweerde dat zij relletjes pro
voceerde I ja, en in Nederland deed ze
dat ook. Hij wist het uit ervaring. Maar
daar kwam de voorzitter tegen op. We
hadden het over Indië, niet over Neder
land. Boos was de heer de Visser. Hij
mocht niet eens aantoonen, dat hier en
in Indië dezelfde methodes worden toe
gepast. Maar hij wilde dan toch vaststel
len, dat de bomaanslagen in Indië niet
van die communisten uitgingen, o, neen,
ze werden geforceerd door de
overheid. Verwaarloozing, uitbuiting, hon
ger, hcerschten er in Indië. En als van
dat alles excessen het gevolg zouden
zijn, dan waren de slachtoffers daarvan
niet de veroorzakers, neen, de Neder-
landsche regeering was de verantwoor
delijke misdadigster. Dit werd den heer
Ruys de Beerenbrouck toch te machtig
en hij riep den heer de Visser tot de
orde. Want terugnemen wilde deze die
kwalificatie niet.
En toen, minister Koningsbergers ant
woord, rustig, kalm, zakelijk. Zonder
overbodig vertoon van woorden en phra-
sen. Communisme moest men niet
verwaren met dn inlandsche beweging.
Communisme was moeraskoorts en de
aanhangers waren de steekmuggen. Ver
kapt despotisme was het, en het zou
's ministers streven zijn, het buiten de
landspalen van Indië te houden, met alle
wettelijke middelen. Dat de klassetegen
stellingen in Indië, scherper vorm aan
nemen, meende de minister niet. Verder
achtte hij het de plicht van de overheid,
tegen excessen op te treden, welke
motieven er ook voor worden aangevoerd.
Een gezonde politieke vakbeweging be
hoefde van regeeringsmaatregclen geen
belemmering te ondervinden. Op de laat
ste vraag van den heer de Visser
(opheffing van alle maatregelen tegen
communisme en vakbeweging dus de
heilstaat) was het antwoord een krachtig
neen". En de Indische regeering kon
bij de bestrijding van revolutionaire
woelingen op hem rekenen.
Daarna was de heer Cramer (S.D.A.P.)
aan het woord, die door de Memorie
van antwoord en door dit laatste antwoord
van den minister, teleurgesteld was,
niettegenstaande hij waardeering voor
dezen minister had, dien hij in de moei
lijkste jaren in den Volksraad had leeren
kennen als een zeer onpartijdig en eerlijk
man. Het optreden van de regecring
achtte ook deze spreker zeer laakbaar.
De stakingen in Indië droegen geen
communistisch karakter, maar hadden
een economischen ondergrond. En was
de massa-arrestatie wel gerechtvaardigd
Bij motie stelde hij voor art. 161 van
het wetboek van strafrecht (waarbij het
verwekken van stakingen op grond van
stakingen op grond van andere dan
economische beweegredenen is verbo
den) in te trekken, omdat het overbodig
zou zijn. Met kracht betoogde hij voorts
nog, dat algemeene herziening van de
Staatsinrichting wenschelijk is. Er moest
een staatscommissie in het leven geroepen
worden, zoo spoedig mogelijk. De wij
ziging van de samenstelling van den
Volksraad, verleden jaar door de Tweede
Kamer bij amendement genomen, betreur
de hij en in een tweede motie stelde
hij voor de gemaakte vergissing te her
stellen. Nadat hij nog had aangedrongen
op het instellen van een volledig onder
zoek naar de kwesties op Aljeh en me-
dedeeling daarvan aan de Staten-generaal,
werd de vergadering verdaagd.
KERKDWARSSTRAAT 15
- DAGELIJKS GEOPEND -
HRVT I DSPORTR KT T K N
1 AMILIEGROIiPEN
EN VERGROOT1NGEN
Vroolijkheid in de Kamer. Dat komt,
als de heer van Vuuren (r.k.) aan het
woord is. Na hulde te hebben gebracht
aan wat onder rechtsch bewind in Indië
is gedaan, na bepleit te hebben dat be
scherming van den inlander tegen het
communisme noodzakelijk is, sprak hij
de wenschelijkheid van missieurijheicl
en dus opheffing van art. 123 uit. Er
vyas zelfs een initiatief voorstel te wachten.
En onder vreugde in de Kamer verklaarde
Spr. zich niet te kunnen indenken, dat
links, althans v.d. en s.d. er tegen zouden
zijn. Ze hadden toch immers verleden
jaar in hun concept-regeeringsprogram
schrapping aangeboden De motie
Cramerjn zake art. 161 achtte hij voorts
ontijdig. De heer van Boetzelaar van
BERICHT
Bij Griep en Influenza werken
„Mijnhardt's Sanapirintabletten"
mede tot eer. spoedig herstel
Dubeldam (c.h.) achtte ook bestrijding
van het communisme geboden. Maar
art. 123 ophelfen? Hij was nog niet
zoo zeker, dat links daarvoor zou zijn.
Hij was wel voor een volledige vrijheid
van godsdienst, maar dan in een vrij
land, niet in een kolonialen staat, waar
de verhoudingen anders zijn. Hij vond
het een eisch van paedagogie om die
vrijheid daar aan zekere banden te
leggen. De heer Joekes (v.d.) was te
leurgesteld door de uitlatingen van den
nieuwen minister van koloniën. En het
scheen zoo mooi. Hij wilde het hoofd
geld opheffen en voor de schatkist
grooter aandeel in de winsten der on
dernemingen.
Ook vond hij het optreden der politie
soms te kras en te willekeuring. De heer
Scheurer (a.r.) kwam vreemde dingen
vertellen. Op het Comunistische congres
te Djocja moest zelfs besloten zijn tot
het opvoeden van personen bereid tot
brandstichting en moord. Geen wonder
dat deze afgevaardigde bestrijding zou
steunen. In Indië had men een commu
nisme met eigen doelstelling. De heer
van Rijckevorsel (r.k.) waarschuwde te
gen het streven, om het voor te stellen,
als zou voor Indië nooit het inflatie-
gevaar aanwezig geweest zijn. En het is
ongewenscht, nu de crisis voorbij is, de
stelling te huldigen, dat het nu wel weer
lijden kan. Reserveering is noodig voor
het crediet. De eerste motie Cramer be-
c'. aor4 hij, rifschnnn hij ppti nnrlpr70Pk
naar de toepassing van art. 161 aanried.
Wijziging van den Volksraad ontried
spr. Maar hij sloot zich aan bij den
wensch omtrent algeheele herziening der
staatsinrichting in Indie. Zou het er toch
van komen?
POLITICUS.
BANKIERS
BAARN - SOEST - BUSSUM
CHEQUE REKENINGEN MET
RENTEVERGOEDING
Rublicatiën
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders der
Gemeente Soest, gelet op het bepaalde
bij de artt. 6 en 7 der Hinderwet, brengen
ter algemeene kennis:
dat op de Secretarie der Gemeente
ter visie is gelegd een verzoek met
bijlagen van de Sinclatr Union Petroleum
Co., te Amsterdam, Keizersgracht 165,
om vergunning tot het oprichten van
een ondergrondsche benzinebewaarplaats
met een daaraan verbonden meetpomp
in het perceel Stationsweg No. 6, Kad.
Gemeente Soest, Sectie H, Nos. 3326,
3291 en 3920;
dat op den 30 April 1926, des voor
middags te 10 ure gelegenheid is om
ten Gemeentehuize bezwaren tegen het
oprichten dier inrichting in te brengen
en dat gedurende drie dagen vóór
dien dag op de Secretarie der Gemeente
van de ter zake ingekomen schrifturen
kan worden kennis genomen.
De aandacht van belanghebbenden
wordt er op gevestigd, dat niet tot even
tueel beroep van de later op liet verzoek
te nemen beslissing gerechtigd zijn zij,
die niet op de aangewezen plaats cn
het aangegeven uur in de vorengenoemde
ingevolge artikel 7 der Hinderwet
te houden zitting zijn verschenen,
ten einde hunne bezwaren mondeling
toe te lichten.
Soest, den 16 April 1926.
Burgem. en Weth. voornoemd,
De Secretaris, Dc Burgemeester,
BATENBURG. G. DEKETH.
K A SSIErts
JUUANAPLEIN 5 - TELEFOON 163 - SOEST
ONDERGRONDSCHE RHAND'INBR\AK.VRIJE KLUIS
KERKSTRAAT 20
TELEFOON 84
JUUANASTRAAT 7
16. Munten, Maten en Gewichten.
Het is nog niet zeer lang geleden,
dat er in Indië vele oude en ook vreemde
munten algemeen in gebruik waren,
doch door een z.g. muntzuivering is
daaraan onlangs een einde gemaakt.
Daarmee zijn de oude duiten vrij wel
verdwenen en heeft de dollar in Deli
als gangbare munt afgedaan.
De gulden is thans evenals hier
ook ginds de geldende munteenheid
die overeenstemming gaat nog verder
men gebruikt in Indië dezelfde rijks
daalders, guldens en halve guldens als
hier, al is ook de koers van den Indischen
gulden hooger of lager dan die van
dezelfde munt in Holland.
Het Holl. pasgeld, dus de munten
van 25 cents en daaronder, is ginds
niet gangbaar. De Indische pasmunt omvat
stukken van dezelfde waarden als hier,
met uitzondering van den stuiver, doch
zij hebben een eigen stempel en o.a.
waarde-aanduiding in Maleisch en in
Javaansch schrift.
Het in Indië geldende bankpapier
wordt daar uitgegeven door de Javasche
Bank, die dus in zoover onze Nederl.
Bank vervangt. De grootte der papier
waarden stemt niet geheel met de onze
overeen. Er zijn nog verscheidene streken
in Indië, waar het bankpapier bij den
inlander onbekend enonbemind is,
met het gevolg, dat men er met stapels
en zakken vol zilver moet werken.
Maar ook tegenover het zilver is hij
nog wantrouwend en zoo is het in Indië
zoowel onder inlanders als onder Euro
peanen gebruikelijk, dat men elke zilve-
r«n munt op Irlanli on J jraoolit,' wAartoa
op elk kantoor een marmeren plaat ligt
en wat elders op de vloersteenen gebeurt.
Klinkt de munt niet helder, dan weigert
men ze aan te nemen. Toch zijn deze
dofklinkende munten voor het meeren
deel echt. Biedt men ze tot onderzoek
aan bij de Jav. Bank, dan hoort men,
dat hoogstens een enkele munt er van
valsch is. Voor het overige is het gemis
aan klank gevolg van kleine beschadi
gingen, die er door het veelvuldig neer
smijten op het marmer niet beter op
worden
Eigenaardig is het, dat de munt, die
hier slechts zeer zelden voorkomt, de
halve gulden, in Indië in groote hoeveel
heden aanwezig is. Goud ziet men in
Indie thans weinig of niet.
Wat maten en gewichten betreft heb
ben wij tot nu toe in onze besprekingen
slechts gebruik gemaakt van de nameij
van het metrieke stelsel en drukten wn
alles uit in meters, hektaren en in kilo
grammen. Wij moeten nu echter tot de
werkelijkheid komen en dan blijkt het,
dat het metrieke stelsel in Indië verre
van algemeen gebruikelijk is. Voet en
vadem (de laatste door den Maleier
„depah" genoemd) zijn nog zeer ge
bruikelijk voor lengte maten, de voet
bovendien voor hoogte meting, de vadem
voor dieptebepaling. De berghoogten
drukt men bijna altijd uit in voeten en
de zeeman peilt de diepte in vademen
en voeten.
Voor grootere lengten rekent men
ginds met „palen", doch de paal op
Java is weer niet gelijk aan de
paal op Sumatra. De eerste is ongeveer
1507 meters lang, de laatste rond 1850
meters. De Java-paal steunt op onze
oude Holl. maten en staat gelijk met
400 Rijnlandsche roeden, terwijl de
Sumatra-paal gelijk is aan Vao graad
of Vs uur gaans.
Als vlaktemaat voor landerijen rekent
men met de „bouw" (bahoe), welke
overeenkomst met 500 vierkante Rijnl.
roeden of 7096 vierkante meters. Op
Java rekent men soms ook met dubbele
bouws. De Engelsche landmaatschap
pijen, waarvan er vele in Indië zijn,
gebruiken meestal hun eigen natuurlijk
sterk afwijkende maat, de acre,
ongeveer overeenkomende met 0.4 I LA.
Als inhoudsmaten kent men, naast
de onze, dc gantang (ongeveer 8.4
liter) en de Kojan. De inhoudsmaat van
vaartuigen wordt in Kojans uitgedrukt,
waarbij de Kojan 1.272 M8. Deze
beide benamingen komen ook voor als
gewichtsmaten, waartusschen dan staat
de meer gebruikelijke „pikol".
27 pikol maken één Kojan, terwijl de
pikol 100 Kati telt. De Java-pikol komt
overeen met 125 Amsterd. ponden of
met 61.76 K.G. Daar Singapore (Engelsch
gebied) een pikol heeft met een iets
grooter gewicht, is voor den handel
met den z.g. „overwal" (alzoo genoemd
ten opzichte van Sumatra) steeds een
verrekening tusschen deze pikolwaarden
noodig.
Voor fijn gewicht o.a. bij den
opiumhandel en voor edele metalen
wordt de Kati onderverdeeld in 16
Thail, de Thail in 10 tji en de tji in 10
hoen. Dit zijn alle Chineesche gewichts
namen, terwijl de inlander in plaats van
„hoen" bezigt den naam „timbang".
Het pikolgewicht kan men bijna dage
lijks in onze bladen onder de marktbe
richten vermeld vinden, o.a. voor af
doeningen van suiker. Het schijnt echter
dat men dit jaar voor deze koopwaar
tot het metriek stelsel wil overgaan.
Behalve de door mij genoemde maten
en gewichten, bestaan er nog hier en
daar gewestelijke eenheden, doch deze
kunnen wij niet alle vermelden.
De behandeling van dit onderwerp
brengt ons als van zelf op den klein
handel. Het aantal Europ. winkels is
niet groot. Men kent in de groote plaatsen
enkele Eur. warenhuizen en taartjes
paleizen, eenige bij-voorkeur-Fransche
kappers, enkele voorname kleedingmaga-
zijnen en goudsmidswinkels, maar overi
gens is het winkelbedrijf, waar wij Euro
peanen te land komen, meestal in Chi
neesche handen en voor sommige weelde
artikelen als porselein, zijde, cloisonèwerk
en brons in handen van Engelsch-Indiërs,
de z.g. „Bombay-winkels". Onze witte
pakken en witte schoenen echter maakt
de Chinees, de slager is een Chinees,
onze meubelmaker een Chinees 1 Alleen
voor de dagelijksche rijsttafel gaat onze
kokkie haar inkoopen doen op de inl.
markt of pasar, waar overigens de in
lander zelf alles vindt, wat h ij noodig
heeft.
1 Iet aalvcnici-bcrocp wordt uifgo
oefend door Chineezen en Inlanders
beide. Zij gaan echter niet met kar of
kruiwagen de baan op, doch dragen
hun waar, in 2 lasten verdeeld, aan de
uiteinden van een op den schouder
liggenden draagstok.
Zóó trekt de Chinees er op uit met
varkensvleesch en beide landaarden met
kippen, groenten, vruchten en snuisterijen.
De Chinees overvraagt in het algemeen
sterk en tegenover nieuwelingen zelfs
schrikbarend, zoodat men tot op een
zesde of een achtste moet afdingen,
maar overigens is hij een uiterst voor
komend en aangenaam handelsman en
tevens een zeer handig ambachtsman.
Nu denke men niet, dat men door
heel Indië aldus zijn inkoopen kan doen.
Wel vindt men tenzij men totaal in
de binnenlanden zit bijna overal
Chineesche toko's, doch die bevatten
slechts de waren, die ook de Inlander
voor zijn dagelijksch leven behoeft. Op
onzen meer verfijnden smaak van Wes
terlingen zijn ze niet ingericht, zoodat
men, op zulk een plaats vertoevende,
zich meubelen, kleeren en blikjes-voor
raden van Java, van Singapore of zelfs
rechtstreeks uit Europa moet laten komen.
Dit is een omslachtig ietsmaar
als eindelijk de kist met vaak lang-ont-
beerde en dus met spanning verbijde
voorraden komt, dan is dc vreugde
daarover des te grooter en de dag,
waarop men de goederen ontpakt is
een van de weinige feestdagen, die men
daar kent. Dan tooit de huisvrouw zich
in een nieuwe Parijsche japon of met
een uit Holland ontvangen kanten kraag,
de heer des huizes rookt een fijne sigaar
en men smult aan snijboontjes asperges
uit blik en lekkere Hollandsche chocolade.
W. D.
3 WORDT U GOEDKOOP
BNNIST.TESVKUHITISD
3 STEENHOFSTRAAT 57 TEL. 69 3
3«mmmu<m»hmmm«um3
wordt mooier en
ook blankeT door
Burgerlijke Stand
GEBORENGeertje, d.v. C. Post en
G. Vastenburg Lambertus, z.v.
W. v. den Hoek cn E. J. v. Horns-
veld.
ONDERTROUWDW. Cassce en A. B.
H. van Es J. J. v. den Bremer
en J. Botterblom E. v. 't Klooster
cn M. A. Wolfsen W. Kluft en
A. M. V. Bakker.
GETROUWD: J. C. Brouwer en C. J.
Blommestein.
OVERLEDEN Carcl Leopold Scott, oud
56 jaar, gehuwd met S. G. Eek.
VESTIGING VAN 15 TOT 21 APRIL.
C. E. M. Eekhof, v. Druten, Nassau-
laan 9 Wed. A. Eekhof, v. Haarlem,
Nassaulaan 9 W. L. Reeder, v. Ro:-
terdam, Middenlaan 1 J. Th. P.
Wijn-Nagel v. Vlaardingen, Kolonie-
weg 19 G. Kamphorst, v. Alphen
Rijn, L. Bergstraat 24 C. H. Rijken
v. Olst, v. Den Haag, Kerkstraat 1 Od
C. v. de Beek, v. Stoutenburg, Lange
