SACRÉ MADAME DANIBLS - BAARN BONTWERK Openbare Verkooping JOH. TAK Uurwerken, Goud en Zilver Optiek Aan den Minister van Justitie! L. J. HOKSBERGEN ANTHRACIET koopt nu HANDSCHOENEN, SLOB KOUSEN EN EEN SHAWL VENEMA Heerenmodes Advertentiën Moderne Kragen e.d. VENEMA Kleermakerij Egeltje Kleine Advertenties DANKBETUIGING Fianten. Vüiksondei wijs Afdeeiing Soest. {WEGENS STERFGEVAL) Een villa met erf en tuin -♦ laat zich niet overtref fen en is goedkoop ALLEEN VERKOOP: v.h Kleman Berghuis Telef. Kantour Kerkpad 2180 Huis 2186 FEITEN EN CIJFERS OVER SCHOOL EN ONDERWIJS. III. Het aantal scholen. Het is nog niet zoo heel lang gebeden, dat het in ons land een belangrijke vraag was of er voldoende scholen waren om de bevolking, ook die in afgelegen oorden, van het noodzakelijk onderwijs te voor zien. En thans zijn er nog tal van landen, waar de zorg voor een genoegzaam aan tal schoten behoort tot de ernstige be slommeringen van den onderwijsorgani- sator. Tegenwoordig ls het in ons land echter geheel anders. Een van de meest klem mende vragen, waarvoor ieder, die zich bezig houdt met de organisatie van ons lager onderwijs, wordt gesteld, is niet of er wel voldoende scholen zijn, maar of wij er niet te veel hebben. Er zijn thans velen„ die meenen, dat het getal scholen ver uitgaat boven hetgeen noodig en daar om boven hetgeen in deze zorgvolle tij den financieel toelaatbaar is. Wat leert de statistiek van het gewoon en uitgebreid lager onderwijs (uitgave van het Centraal Bureau voor de Statistiek te 's-Gravenhage) ons dienaangaande? Wij merken aan de hand van de daar in voorkomende cijfers vooreerst op, dat de Lageronderwijswet van 1920 een be langrijke vergrooting van het aantal lage re scholen heeft veroorzaakt of althans mogelijk gemaakt. Stellen wij het aantal scholen van einde 1929 tegenover dat op ultimo 1919, dan blijkt, dat in deze tien jaren niet minder dan 2115 scholen werdén geopend. Voor zeker een enorm aantal voor een land alk het onze. Te veel? Het is niet mogelijk, dit met wiskundige zekerheid vast te stellen. Vooreerst hierom niet wijl volgens het stelsel van onze wet rekening moet wor den gehouden met de godsdienstige en paedagogische richtingen welke zich op schoolgebied openbaren. Voor uiterst ge ringe aantallen leerlingen worden nog openbare scholen in stand gehouden, voor een 40-tal kinderen kan (in onze klein ste gemeenten) een bijzondere school wor den gesticht. Aan een objectieven maat staf kan de juistheid van deze minima niet worden getoest. Of zij goed gekozen zijn kan wetenschappelijk niet worden vastge steld. Zelfs indien in onze onderwijsorga nisatie eens geen rekening werd gehou den met den voorkeur der ouders voor scholen van een bepaalden richting, zou het nog niet doenlijk zijn om een vasten norm aan te geven, volgens welken het juiste aantal scholen voor het geheelieRijk of een bepaalde gemeente statistisch kon worden bepaald. Immers daarvoor zou vast moeten staan welke schoolgrootte paedagogisch en economisch als ideaal moet worden beschouwd. Men zou voorts precies moeten weten niet alleen hoe groot de bevolkingsdichtheid is dat ïs voor elke gemeente bekend maar ook op welke wijze de bevolking over het land is verspreid. Wonen de menschen ver spreid over de geheele oppervlakte der gemeente of zijn zij geconcentreerd ge huisvest. Genoeg om te doen zien hoe moeilijk de vraag is. Toch kunnen wij wel een in druk krijgen door het maken van verge- Jijkingen. Wij ontleenen aan de statistiek twee voorbeelden. Vergelijken wij de toename van het aantal scholen tusschen 1910 en 1920 met die tusschen 1919 en 1929 dan zien w.ij, dat er in het eerste tijdvak 800 en in het tweede, gelijk gezegd, 2115 zijn bijge^ komen. De groei is dus na 1919 wel zeer versneld. Dat is voor een deel te recht vaardigen dooordat de groei der school bevolking in het tweede tijdvak ook groo,- ter was dan die in het eerste. Maar een afdoende verklaring is dat niet, want war re het oude tempo van schoolstichting be waard dan zouden in het tijdvak 1919 1929 een 1200, doch nooit ruim 2100 nieuwe scholen bijgekomen zijn. Door de ze versnelling van het tempo van school stichting, daalde dan ook het gemiddelde aantal leerlingen per school van 173 tot 151. Hoe is nu die groote toename van het aantal scholen te verklaren? Wij geven aan de hand van de uitvoeri ge inleiding der onderwüsstatïstïek vq£ redenen. Vooreerst werden in 1920 groepen, die vroeger niet in staat waren een school naar haar keuze op te richten, daartoe in de gelegenheid gesteld. Verder weid het ambulantisme van de hoofden der openbare scholen afge- schaft. Deze moesten onderwijs geven aan een klasse en konden daardoor niet be last blijven met het bestuur van groote scholen. Dientengevolge werden groote openbare scholen gesplitst. Schoolsplitsing werd verder veroor zaakt door het, thans vervallen, voor schrift, dat een school niet meer dan 400 leerlingen mocht tellen. De sterk opklimmende schaal, waarnaar het aantal leerkrachten der school, dat voor Rijksvergoeding in aanmerking kwam, werd bepaald, werkte eveneens de school splitsing in de hand. Een school met 300 leerlingen ontving Rijksvergoeding voor 8 onderwijzers, twee scholen met 150 leer lingen elk voor 5 onderwijzers, d.i. dus samen 10 onderwijzers. Eindelijk werden, naar wettelijk voor schrift, de m.u.l.o. scholen gereorgani seerd elk tot twee scholen, een voor g.l.o. en een voor u.l.o. Meestal bleven deze bei de scholen onder één hoofd vereenigd. De inleiding van de statistiek van het lager onderwijs behandelt het vraagstuk, dat ons bezig houdt, nog op een geheel andere wijze. Er werd een berekening ge maakt van het gemiddeld aantal scholen per 10.000 leerlingen en wel voor elk der zes grootste gemeenten afzonderlijk en voorts voor vier groepen van kleinere gemeenten binnen elke provincie. Wijl de bezetting van een bepaald gebied met scholen in nauw verband staat met de be volkingsdichtheid van dat gebied, werd voor dezelfde gemeenten en groepen van gemeenten nagegaan hoeveel schoolgaan de kinderen per K.M..2 komen. Deze; beide factoren „scholendichtheid" en „leerlingendichtheid" werden in onderling verband gebracht. Men moet eigenlijk het werk zelf eens raadplegen om het belang wekkende resultaat te zien^ zooals dat in een grafische voorstelling in beeld werd gebracht. Wij kunnen er alleen nog dit van vertellen, dat er verscheidene gemeente- groepen na,ar voren zijn gekomen, die op vallen door een groot aantal' scholen. Dat zijn bijvoorbeeld de kleinste gemeenten in Friesland en Groningen. Gunstig steekt daartegen Noord-Brabant af en de groen gemeenten met 20.00050.000 inwoners in Gelderland. Maar nogmaals, men bestu- deere de statistiek en haar inleiding zelf. INTERNATIONALE VROUWENBOND VOOR VREDE EN VRIJHEID- 11 NOVEMBER 11 November, in 't Noorden van ons land in sommige plaatsen de z.g.n. St. Maartendag, waarop de kinderen met licht jes langs de huizen loopen, zingen en beloond worden met snoeperijen, was eertijds een oud Heidensch gebruik. Ver moedelijk ontstaan uit den angst der Ou den voor het steeds verder wegtrekken van de zon, het steeds toenemende duis ter. De angstigen gaven de zon dan met lichtjes teekenen en smeekten zoo hen niet voor altijd in koude en duisternis achter te laten. Het Christendom kerstende ook dit ge bruik. Het bleef daardoor in stand ter eere van St. Martinus. die, eenmaal krijgs man, van zyn keizer Julianus toestemming F.C. Kuyperstraat 10 Tal. 2169 verkreeg om het leger te verlaten en alis „soldaat van God" voortaan zijn leven, te wijden aan de armen met wie hy zijn klee ding en voedsel deelde. En nu is daar onze tijd. Het toevallige samentreffen van de data 11 November voor het St. Maarten-lichtfeest en voor de Wapenstilstandsherdenking bracht mij op de gedachte het kinderlichtfeest, dai voor velen zonder beteekcnis was gewor den, een nieuwen inhoud te geven, die zich trouwens zeer goed aanpast aan de beide vroegere beteekenissen van dit lichtfeest. Met medewerking van velen slaagde ik er in. En hier te Groningen trekt nu reeds sinds vijf jaren des avonds op 11 No vember een stoet van kinderen door de straten, die „vrecleslichtjes" dragen. Zij maken die zelf met hulp van oudersvre despaleizen, vredesduiven, vredesklokken, vredesengels, spreuken, voorstellingen en meer. Een muziekgezelschap gaat aan 't hoofd van de stoet en speelt vredesliederen. En elk jaar staan de „Grooten" ontroerd te kijken naar de kinderen, die naar het vredeslicht uitdragen in de donkere we reld. Leeuwarden en Sneek (in beide plaat sen was het St. Maartengebruik onbekend) volgden ons voorbeeld.. Honderden kin deren doen er daar mee. Onderwijzers helpen. Ouders ook. Het vorige jaar bracht de kinder-vredeslicht-optocht ook Win schoten in uiterlijke ,en innerlijke be roering. De idee is overgeplant naar 't buitene land. In Zweden en Duitschland (in welke beide landen men hier en daar ook het heel-oude en het gekerstende lichtfeest kende) in Frankrijk, Zwitserland, Tsje- cho-Slowakije, Ierland en Engeland en vooral ook in Amerika zijn er menschen, die voelen voor de diepe beteekenis. die dit nieuwe volksfeest voor de wereld kan krijgen. Onze tijd, die alle krachten, van man nen en vrouwen, van kinderen ook noop dig heeft om de machten der duisternis te LAANSTRAAT 99 TEL. 495 OUD EN VERTROUWD ADRES overwinnen, is wel de tijd, waarin een dergelijk nieuw volksfeest wortel kan schieten. Daarom, allen, die voelen dat slechts Duurzame Vrede en internationale ontwa pening de wereld kan redden uit de cri sis, die zij doormaakt, vereenigt u in uw woonplaats en regelt alles, opdat op II November de kinderen de vredeslichten rond zullen dragen als een zichtbaar teo ken van ons aller verlangen naar Wereld vrede. BAARN. VERBETERING VAN HET STATION. Naar wij vernemen zal door de Neder- landsche Spoorwegen binnenkort worden aanbesteed het maken van een tunnel voor voetgangers van het eerste- naar het mid denperron en naar de Prinses Marielaan, daarvoor noodige hulpwerken; voorts het aan de Oostzijde verlengen van het mid denperron met fundeering voor de over kapping, het maken van rioleeringen en be stratingen en bijkomende werken op het stationsemplacement te Baarn. De kosten van het werk worden geraamd op f 38350. BROODPRIJZEN. Tusschen de Nederlandsche Vereeniging voor Huisvrouwen en de Bakkersvereeni- ging in deze gemeente zijn onder leiding van het Permanent Comité van Samenwer king tusschen de drie Plaatselijke Midden- standsvereenigingen besprekingen gevoerd om zoo mogelijk een verlaagde prijs van het brood te Baarn te krijgen. De Bakkersvereeniging heeft thans beslo ten den broodprijs vast te stellen op: 11 X cent en 23 cent voor melkbrood; 8% cent en 17 cent voor bruinbrood. Deze prijzen zullen ingaan op 2 November aanstaande. WINKELWEEK. Vele winkeliers hebben verzocht om de traditioneele winkelweek te houden in den Sint-Nicolaastijd. Het Permanent Comité van Samenwerking tusschen de drie Plaat selijke M'iddenstandsvereenigingen heeft be sloten dit jaar hiervoor de week van Dins dag 24 November a!s. te bestemmen. Er bestaan groote plannen voor dezen wed strijd. Op de Stationstraat nummer twaalf Woont de secretaris van Soest-Zuid. Indien ge nog geen lid mocht wezen Knip dan dit adres maar uit. Dr. NIEUWE WEG UTRECHT—BILT- HOVEN. Gedeputeerde deelen den Staten het vol- gende mede: Uwe vergadering besloot den 13den Janu ari j.1. om, ter verkrijging van eene voor het doorgaande verkeer geschikte verbin ding tusschen Soestdijk (Rijksweg Amers foortAmsterdam) en Utrecht (Rijksweg Utrechtde Grebbe), in aansluiting met het gedeelte van den bestaanden weg Soestdijk de Bildt, dat van Provinciewege wordt verbeterd, een nieuw wegtracé van Biltho- ven naar Utrecht aan te leggen. Dit weg- vak zal eerst met vermijding van de kom van Bilthoven, in Zuid-Westelijke richting tot den spoorweg van Utrecht naar Amers- ioort loopen om daarna langs de noordzijde van dien spoorweg aan te sluiten aan de tunnel, welke het Rijk onder dien spoor weg zal maken ten behoeve van den Rijks weg UtrechtLaren. Langs laatstgenoem den weg wordt dan Utrecht bereikt. In verband met het bovenstaande is de totstandkoming van de ontworpen verbin ding tusschen Bilthoven en Utrecht afhan kelijk van den aanleg van bovengenoemden tunnel en van het gedeelte Rijksweg Utrecht Laren tusschen dien tunnel en de gemeen te Utrecht. De uitvoering van dezen weg zal het Rijk niet vóór 193b ter hand nemen. Teneinde te voorkomen, dat ook de aan leg van den provincialen weg nog tot 1936 zou moeten wachten, hebben wij aan den Minister van Waterstaat verzocht goed te vinden, dat de bouw van even vermelden tunnel en de aanleg van de verbinding daar van met Utrecht zoo spoedig mogelijk door de provincie op kosten van het Rijk worden uitgevoerd. Genoemde Bewindsman heeft zich daar toe bereid verklaard op eenige voorwaar den. Hoewel wij het betreuren, dat de Minister niet genegen is om ook de rente van de door de Provincie te dezer zake uit te ge ven gelden ten laste van het Rijk te doen komen, meenen wij, dat de gestelde voor waarden, met het oog op de wenschelijk- heid van eene spoedige totstandkoming van de verbinding BilthovenUtrecht, aan vaard kunnen worden. Daartoe is het noodig, dat uwe vergade ring ons te dezer zake het noodige crediet verleent. Aangaande de bedragen, welke de Provincie, voor het allergrootste deel als voorschot aan het Rijk, zal moeten uitge ven, zal U bij de begrooting een nader voor stel bereiken. Voorts zal de Provincie de gronden, noo dig voor den aanleg van den tunnel en het daaraan aansluitende wegdek naar Utrecht moeten aankoopen en deze gronden te zij ner tijd aan het Rijk moeten overdragen. Ook hiervoor behoeven wij uwe machtiging. Hooggeachte Excellentie! Weet Gij wel of weet Gij 't niet, Wat, slechts korten tijd geleden, In Soesterberg is geschied? Waar, in 't Missiehuis aldadr toch, Een knaap, slechts 14 jaren oud, Op de W.C. werd „gevonden": Dood. Als „zelfmoord" beschouwd! Hou hier, in dit droef gebeuren, Véél nog niet is opgelost; Een diepgaand onderzoek niet plaats had. Wijl 't, mogelijk, „reputatie" kost? Hoe hier vele Katholieken, Méér dan zéér partijdig zijn; 't Lijkt of zij - Pastoor aan 't hoofd zelfs - 't Denkbeeld schuwen: „Klaren Wijn"! Hoe hier menig Katholiek toch, Fel te keer gaat, als hij hoort: 't Is héélemaal niet uitgesloten Dat er sprake is van „moord"! „Dat kan bij Paters niet geschieden"; ,,ln Missiehuis bestaat dat niet"; Maar dan d'onmogehjKste dingen, Die de wereld dagelijks biedt? Zou aan knaap van 14 jaren, Levenslustig en spontaan, Zonder eenig* vrees'lijk oorzaak, Hand toch aan zichzelven slaan? Vééleer is het aan te nemen, (Als ik mij niet zéér vergis) Dat Justitie „uit zal vinden": Hier van „misdaad" sprake is! Daarom wil ik U doen weten, Dat hier tal van menschen leven» Die U dankbaar zullen zijn, Als gij dra den last wilt geven, Tot een diepgaand onderzoek, Zonder iemand, iets te ontzien; Mog'lijk zal dit, over 't drama, Zéér bijzonderen uitslag biên! Héél Soest vraagt: „Wees ons ter wille", Wijl er ambtenaren zijn, Die zich, in deez' droev' historie, Lieten leiden door den schijn! Wij hebben nog een vast vertrouwen In onze Rechtspraak! Wat het kost: Zij toch zal niet eerder rusten Vóór deez' ramp is opgelost! AD-REM. F.C. Kuypeistraat 10 Tel. 21öy (voorheen R. FRESE, Hofleverancier* BAARN. Vleeschhouwerij Varkensslachterij Nijverheidstraat 13 Telefoon 31 BESLIST EERSTE KWALITEIT Dagelijks hooren en bezorgen. van 15 regels f0.75. Elke regel meer iO.li. By vooruitbetaling te voldoen. Voor bewijsnummer moet 5 ct. in rekening worden gebracht. Mede namens de familie betuig ik mijn besten dank voor de hartelijke deelneming betoond, bij het overlijden van mijn vrouw F. DIJKSTRA. Soestduinen, 30 October 1931. De Beaufortlaan 20. Te Huur* Mooi Burgerhuis, 4 kam., keuken, st. schuur, groote tuin. Gelegen Klaarwaterweg. Bevr. bij eigenaar op No. 23, Soest Schaken Schaakliefhebber zoekt partner uit beschaaf den kring. Brieven onder Motto „Schaken" aan het bureau van dit blad. Hoenderpark Wegens inkrimping van zaken ter overna- ne 4 nachthokken, laatste model,, met bijbe- hoorende palen en rasterwerk, alsmede 350 kippen. Prima leggers en in goede conditie. Brieven onder No. 900 aan het bureau van dit blad. Agentschap Gepensioneerd Ambtenaar zoekt voor tijd verdrijf kleine assurantie portefeuille ter overname of iets anders dat hem lichte be zigheid verstrekt. Brieven onder Motto „Agentschap" aan het bureau van dit blad. WITTE DAMESJASSEN f 2.95!!! U kunt van deze aanbieding mede profi- teeren iets goeds. „Het Handelshuis" Soesterbergschestraat 51 Oevr. leerling op de Boomkweekerij de Lazarusberg. Overdag adres kweekerij, 's avonds Laan- straat 41. Baarn. Tcs koop aange b. 4-lamps radio-toestel, plaatsp., luidspreker en accu alles ingebouwd. Prijs f 115. Brie ven onder No. 901 aan het bureau van dit bl. Prima belegging f 4800 le Hyp. gevraagd tegen -*X rente. Brieven onder No. 902 aan het bureau van dit blad. Piano te koop gevraagd. Brieven met voll. inlich tingen, waaronder prijs, merk enz. onder No. 903 aan het bureau van dit blad. Te koop moderne Gashaard en electrische kachel. Spoorstraat 31. Stegen jassen Groote keuze. Alle maten. WATERPROEF BEENPiJPEN f 3.75. „Het Handelshuis" Soesterbergschestraat 51 S. Heins schreef in Uw blad van 24 Oc tober j.1. over het tragisch einde van een egeltjesmoeder en de mislukte poging, om haar jongen in 't leven te houden. Als men overtuigd is van 't nut van deze diertjes voor akker en tuin, dan doet men vanzelf al het mogelijke om ze te bescher men. Daarom kan ik niet nalaten, ook mijn poging om een egel in 't leven te behouden, mede te deelen. Om te beginnen, denk ik dat er zich een put of gang onder mijn tuin bevindt; er is een gedeelte van ingestort en een diep gat is zichtbaar, en ook metselwerk. Op een Zondagmorgen kijk ik in dat gat, en wat zie ik? een beestje opgericht op z'n achterpoot jes met z'n angstige kraaloogjes mij aansta rende. Huiverend liep ik weg. Wat zou 't wezen een rat? een bunzing? Hoewel de gedachte aan het dier me niet losliet, kwam 't niet in me op dat hij er zelf niet zou kunnen uftkomen En ook laat ik 't maar eerlijk zeggen zou 'k niet den moed gehad hebben het er uit te halen. Het werd middag en er kwam een heer met z'n dochtertje uit Amersfoort. Ik ver telde het geval en het kind drong er direct op aan te gaan kijken. „O, Vader! ik geloof dat het een egeltje is. Hij is in dat gat ge vallen en kan er niet uitkomen". Haar va der ging plat op den grond liggen en haal de, na herhaalde pogingen,, het egeltje er uit. Het diertje dronk gretig wat warme melk en liep weg. De stekels waren verdwe nen, hij was licht als een veer en op de grens van verhongering. Zijn redder vertel de, dat hijzelf ook egeltjes in den tuin had en eiken avond brood en melk neerzette, dat dan 's morgens verdwenen was. Ik plaatste ook een bordje met melk en brood in den tuin, en wij zagen dien dag den egel niet meer. Den volgenden morgen bemerkte ik dat 't eten onaangeroerd was. Het diertje lag op 'n hoopje mest, geplaagd door dikke, blauwe vliegen. „Ach!" zeide men mij, „dat is een verkeerd teeken." Ik hem hem toen tegen de vliegen be schermd en af en toe met een lepeltje wat drinken ingegoten. Alles te vergeefs. Tot Woensdag heeft hij 't nog uitgehouden. Na tuurlijk heb ik nu gezorgd dat 't gat over dekt is. Als 't kalf verdronken is etc. Soest, October 1931. E. van de W. 2 Gi@rbakeien TE KOOP in zeer goeden staat. W. van der Grift, bij de Naald, Baarn. Groote sorteering vaste planten voor border en rotstuin van 5 tot 2U cent. Violen en Madelieven 2 cent, f 1.7Ö per honderd. Muurbloemen en Duizend schoonen 3 cent. Prijscourant op aanvraag. E. OEST - OUDE GRACHTJE 17. SOEST. RVI alorj ekkers warm gevoerd f 8.50 en hooger» Manches terbroeken f 2.95 en hooger. „HET HANDELSHUIS VOLDOET U." Ten einde teleurstelling te voorkomen, deelt het Bestuur mede, dat zoowel leden van V'.O. als niet-leden voor de bijwoning van de propaganda-feestavond op 2 Nov. a.s. voorzien moeten zijn van een plaatsbewijs programma. Aan de zaal zijn geen plaatsbe wijzen verkrijgbaar. Voor direct aangeboden WOLLEN-, GESTIKTE- EN MOLTON DEKENS. „DE PRIJS VALT U MEE" Handelshuis Soesterb.straat 51. Tel. 2200. De Notaris K. W. Ju K. van BEVERWIJK te Amsterdam en A. O. DAMMERS te Soest zullen op Dinsdag 17 November 1931 des voormiddags 11 uur in het Hotel „Eem- land" te Soest aan de van Weedestraat PUBLIEK VERKOOPEN: aan de Julianastraat 65 te Soest bij het kad. der Gem. Soest bekend in Sectie H. onder nummer 4467 groot 5 A. 85 c.A. Bez. alle werkdagen van 104 uur. AanvL bij de bet. der kooppenningen vóór of op den 17 December 1931; Nad. inl. ten kant. van de Notarissen K. W. J. K. van Beverwijk, Keizersgracht 618 A dam en A. O. Dammers te Soest, van Weedestraat 27(.

Historische kranten - Archief Eemland

De Soester | 1931 | | pagina 2