De Spionnage in den grooten Oorlog. N.V. Eerste Soester Electr. Drukkerij in de meest bekende merken, van de DUURSTE tot de GOEDKOOPSTE, in ruime sorteering voorhanden bij de De vloek van zijn Leven. Van Weedestraat 7 - SOESTDIJK - Telefoon 2062 Wat er vóór 1914 geschiedde. PEUILTiET O !N XII. Wanneer men de Engelsche Intelligence Service tot voorbeeld stelt, sluit dit aller minst in zich, dat niet andere landen in ge lijke mate de spionnage beoefenen. Het ge schiedde e-hter slechts in weinig gevallen /oo stelselmatig, zoo tot in alle kringen doorgedrongen als van Engelsche zijde plaats had en heeft. Wanneer men verhalen leest van de spionnage, die voor den oor log door Duitschland is beproefd, in het bijzonder door burgerlijke elementen, die zich in de meest uiteenloopende functies in andere landen indrongen, dan is bijkans eiken keer opnieuw een minder of meer belangrijk, een minder of meer direct mili tair geheim daarbij betrokken]. En het be kende tweede bureau van den Franschen Generalen Staf, dat den geheimen dienst vormt], die door het Fransche leger nimmer is veronachtzaamd, werkte voor den oor log en werkt vermoedelijk nog in bijkans uitsluitend militaire richting. Het gaat in beide gevallen om het verkrijgen van gege vens van militairen aard, natuurlijk in den ruimsten zin genomen, maar tenslotte al tijd weer terugkeerend op dat eene punt: het vergemakkelijken der operaties, wanneer eenmaal de oorlog is uitgebroken. Zoodani ge dienst van den Generalen Staf strekt zich niet uit en kan zich uiteraard niet uit strekken tot ander dan militair gebied, ter wijl toch de groote oorlog duidelijk ge leerd heeft, dat de strijd, eenmaal ontbrand zijnde, ver buiten dat gebied gestreden wordt. Het is een niet van eigenaardigheid ontbloot toeval, dat, gelijk Pouvoirville ons vertelt, den geheimen agent A. 29 to't den dienst brachtj. Jong offiecier zijnde, werd hij toegevoegd aan de periodieke inspecties, die langs de Fransch-Duitsche grens dienen te worden ondernomen teneinde de grenzen vast te stellen, na te zien of de aanduidin gen volkomen in orde zijn en wat dies meer zij. Tn goed vertrouwen ondernam hij het gedeelte van den tocht, hem met zijn Duit- schen krijgsmakker toegewezen. Wk schetst zijn verwondering toen hij op eer goeden morgen, vertoevende in een klein plaatsje en vroeg ontwakende, dieti krijgs makker reeds gevlogen zag, en een oogen blik later zag terugkeeren met zijn paard stappend door den niet diepen stroom, op Fransch gebied;. Op zijn bemerking, dat di ze stroom geheel Fransch was, antwoordde de Duitscher glimlachen dit wel te weten doch zijn paard te baden gelijk hij zoo nu en dan deed. Een dag later, vroeger terug keerend dan verwacht was, luisterde hij on willekeurig een gesprek' af van den Duit scher met een der grensbewoners, dat ging over de garnizoenen, in die streek gele gerd. |En weer een dag later, bijkans den laatsten dag van hun gemeenschappelijken tocht, toen zij samen een gebergte hadden te beklimmen, bemerkte hij,* dat de wan delstok', die zijn geleider onontbeerlijk scheen te achten, bestond in een uitstekend werkenden kijker, die den Duitscher gele genheid gaf om op zijn gemak alle strate gische waarnemingen te doen. Dat het af scheid in het mooie oude Nancy heel wat koeler was dan de ..eerste ontmoeting te Metz, laat zich in deze omstandigheden he grijpen. Het eigenaardige was, dat de Fran sche officier, willende vertrekken, zich het geleide van zijn Duitschen krijgsmakker eenigszdns zag opgedrongen, wijl deze er prijs op stelde hem de situatie duidelijk te maken. En niet ten onrechte wees hij er op, dat het beroep van spion, zelfs in vre destijd gevaarlijk, een oneervol moge schij nen. maar toestaat diensten aan het land te bewijzen, waarbij de beste in oorlogstijd in het niet zinken. En daarom wees hij er op dat!, de geheime agent, handelende met volkomen instemming en zelfs op aanwij zing van zijn superieuren, door hen gedesa voueerd zal en moet worden, zoodra het oogenblik komt. dat hij wordt ontdekt. Deze Fransche offcieri tot nadenken ge bracht. bood zich bij den geheimen dienst aan. En hij werd een zoo bedreven mede werker, dat zijn naam aan de Elzasser en Naar het Engelsch. 14) Dat is toch wat al te erg, dat Noel zich nu ook al uit de voeten maakt! Blijf jij, als- je-blieft, bij mij, Audry, en zeg eens even in de keuken, dat ze voor nieuwe thee zor gen, wil je? Allesbehalve verrast stond zij op en met den tact en de zelfbcheersching van een vrouw van de wereld trad zij haar gasten tegemoet. Audry keek eens naar Lady Villiers. Zij herinnerde zich maar al te goetj, den eeni- geni keer, dat ze elkaar ontmoet hadden. Zij had toen hand aan hand met Thurston ge staan aan het hekje, dat naar het bosch leidde, hun gewone plaats van samen komst;, toen Lady Villiers juist voorbij gereden kwam; en, ofschoon Thurston on middellijk haar hand had losgelaten, had zij toch wel degelijk aan den sarcastischen glimlach van haar ladyschap gemerkt, dat die hun houding wel gezien had,. Zij had den koetsier laten stilhouden; Thurston ge- noodigd, naast haar plaats te nemfen en met een vluchtige verontschuldiging tot hóór, had zij Dick meegenomen naar „the Hut". Daarna had Audry haar nooit meer gezien en ze hoopte maar, dat haar Ladyschap haar niet herken le. Voor mij geen thee, Lady Vingone, zei ze; mijn dokter heeft mij verboden, om 's middags thee te drinken. Als U er geen aanstoot aan neemt!, dan zou ik graag wat whiskey-soda willen hebben. We hebben den heelen middag visites gereden en ik ben doodop. Audry, lieve, zou jij daar eens voor willen zorgen? vroeg de gastvrouw. Lotharingsche grenzen maar al te bekend wasi. Niet alles wat hij in zijn geheime functie heeft verricht, is geboekstaafd ge worden;, maar merkwaardige gevallen zijn daaronder, die doen zien, dat de geheime agents, wil hij slagen, inderdaad van alle markten thuis moet zijn. Dwtsche officieren, die in Hotel Alten- berg nabij Munster en de Schlucht vertoef den, zagen er een Engelschman, die als maar zwijgend in een stoel terneer zat. El- ken ochtend en ook eiken avond maakte hij zijn vaste wandeling die meestal van uitge- strekten aard was. Dat trok niet alleen de aandacht van de Duitschers, maar ook van een groep Fransche toeristen, die het zoodanig luide verkondigden, dat een Duit- sche officier het geraden achtte den naastbij zijnden politiepost te waarschuwen. Vanaf dat oogenblik kon de Engelschman niet meer loopen zonder op de voeten door Duitsche politie-ambtenaren te worden ge volgd. Maar zijnerzijds volgde hij de Fran sche toeristen. Het bleek hem een keer, in zijn hotelkamer terugkomend, dat alles, met hoeveel zorg ook weer neergelegd, het on derste boven was gehaald; het bewijs, dat niets was gevonden, lag opgesloten in de volkomen vrijheid, die hij bleef genieten. Totdat het hem op een goeden of liever ge zegd kwaden avond bleek, dat men neiging gevoelde hem, zijnde in elk geval verdacht daar zijn wandelingen in den regel stra tegisch belangrijke punten betroffen te arresteeren. Dienzelfden avond slaagde hij er in de afscheiding tusschen zijn kamel en diie van den leider der Fransche toeris ten door te breken, en dezen nam hij in het geheim. Hij vertelde hem wie hij was: vroeg en verkreeg zijn medewerking. Dit eenmaal geregeld zijnde, ging hij den corridor op en vond daar den inspecteur met zijn agenit, die zijn kamer bewaakte. Bij die gelegenheid heeft hij zich uitgegeven voor den hoofd commissaris te Berlijn', en wees op de ge vaarlijkheid van den Franschman, dien hij zoo juist had bezocht. Terwijl zoodoende •ille aandacht op dezen Franschman was ge vestigd. en deze enkele uren van volkomen inschuldge hechtenis onderging, maakte de «n. hoofdcommissaris van de vrijheid, hem 'oor zijn beroep verleend, gebruik door den weg naar de grenzen in te slaan en het punt 'e kiezen en te vinden, dat hij veilig voor -jvergaan wist. In zijn zakken waren plan nen en teekeningen, tusschen de planken van zijn kamer zoo zorgvuldig verborgen, dat de huiszoeking niets had kunnen ople veren! Een anderen keer verhuurde hij zLh als metselaar, van Zwitsersche afkomst zijnde, bij een der nieuwste forten, die aan de gren zen werden gebouwd- Men heeft nu eenmaal voor dergelijke forten arbeiders noodig, en of men uitsluitend Duitschers dan wel ook enkele vreemdelingen uit Duitsch spreken de landen neemt, doet in het algemeen wei nig ter zake. Teder dezer arbeiders heeft zijn eigen terrein, en slechts dan, wanneer men 20 of meer zulke arbeiders in spion- nagedienst had, zou men wat van de gehei men van den bouw te weten kunnen komen. Zorgvuldig wordt er tegen schending van Ik geheim gewaakt; als de arbeiders het terrein verlaten, worden zij gefouilleerd, en eiken keer hebben zij andere kleeren aan te trekken. Maar onze geheime agent wist op gepaste wijze te doen uitkomen, dat hij meer intellectueel ontwikkeld was dan de anderen en zoo gebruikte men hem voor dienstent die hem in staat stelden verschil lende afdeelimgen van het nieuw aangelegde fort te bezoeken. Hij had vriendschap ge sloten' met een Elzasser nabij de Zwitser sche grens, die echter -intuïtief in hem den heer erkende en zoodoende bepaaldelijk bleef weigeren hem bij den naam te noe men'. Toen nu de laatste dag kwam, dat men --amen bij den arbeid zou werkzaam zijn, gaf hij dezen bevrienden arbeider zijn schoenen ten geschenke, en eveneens een opschrijfboekje, dat hij zegde te Freiburg te hebben gekocht. Slechts liet hij hem belo ven, dat hij nimmer zou vertellen dit boek je van een ander te hebben gekregen, en evenmin, dat de schoenen een geschenk waren. Hij had juist gezien, want bij de con- tröle van den laatsten dag, die buitenge woon streng was. werd hij in een afzonder lijke kamer ontkleed, gefouilleerd en elk kleedingstuk op zichzelf op mdnutieuse wij ze nagekeken. Tegenover hem, die men een intellectueel achtte, vond men dit noodig, maar den vriend, die er inderdaad niet al te snugger uitzag, liet men vrij gaan. Wie schetst de verbazing van dezen bra ven Elzasser toen hij, ongeveer een paar weken thuis, plotseling bezoek ontving van een hem onbekenden ouden visscher. Die verbazing werd nog grooter toen deze vis scher de vroegere metselaar in het fort bleek te zijn!,. Onze geheime agent kwam z'n schoenen en zijn notitieboekje terugvragen; tusschen de zolen zaten de plannen; in het boekje stonden, door de bekende procédé'? ontleesbaar gemaakt, cijfers. Maar, hetzij dat de Elzasser zich had versproken, hetzij, dat de Duitsche geheime politie argwaan had gekregen,, men bewaakte den Elzasser en al zijn gangen. Nog kon onze geheime agent vrij het huis uit gaan, maar nauwe lijks aan het einde van het stadje gekomen, bemerkte hij, dat men hem onder bewaking nam. Dank zij de duisternis slaagde hij er in, door op een toevallig passeerende lo- kaaltrein te springen, te ontkomen, maar al kwam hij zoodoende veilig in de hem maar al te goed bekende Elzasser bosschen,. het bleek heni den volgenden ochtend dat ook die bosschen bewaakt warenj. In de on middellijke nabijheid echter lag een kloos ter, en na geruimen tijd over de zaak te heb ben nagedacht, scheurde hij zijn kleeren aan flarden, nam het uiterlijk van den bedel monnik aan en stapte, noch naar links noen naar rechts ziende op de deur van het kloos ter toe. Daar vond hij het onderdak, dat hij vroeg; daar verkreeg hij het vertrouwen van den superieur zoodanig, dat deze hern* enkele weken later, medenam op reis naar Zwitserland], van waaruit het voor den ge heimen agent niet moeilijk was om op het voor hem meest gewenschte oogenblik te ontkomen. En weer een anderen keer verhuurde hij zich als roeier in een uitspanning in de on middellijke nabijheid van Straatsburg. Daar kwamen velen, die tot de aanzienlijke krin gen van deze toen voorname Duitsche ves tingstad behoorden. Eens kwam er ook de echtgenoote van den Gouverneur der stad met hare beide dochters en zij werden op Lady Villiers keek met veel aandacht naar het bevallige figuurtje. Een aardig meisje! De gezelschapsda me van uw dochter, niet waar? Gelukkig, dat u geen zoons heeft, die verliefd op haar konden worden. Deze onkiesche opmerking deed Lady Vingone dubbel onaangenaam aan, daar zij cein zoon hadden gehad, die als kind gestor ven was. 't Is mij net, of ik dat gezichtje meer gezien heb, ging de bezoekster voort. Mag ik rooken. Lady Vingone? Een sigaret werkt zoo kalmeerend op mijn arme zenu wen. Zonder het antwoord af te wachten, haalde zij haar sigarettenkoker te voor schijn, nam er een sigaret uit en streek een lucifer af aan de zool van haar schoen Lady Vingone hoopte maar, dat Sir Humphrey de gast niet zou aantreffen, want aan dergelijke manieren voor vrou wen had hij zóó het land, dat hij dan nooit bij machte was, zijn ergernis te verber gen. Audry keerde terug met een bediendé. die het verlangde op een blad droeg, dat hij op een tafeltje naast den stoel van Lady Villiers neerzette. De gast mengde zelve haar drank, ging toen achterovergeleund in haar stoel haar sigaret liggen rooken en keek met door dringend zwarte oogen naar Audry. Kom eens hier kind, zei ze, een stoe4 naderbij schuivend. Ik wil eens even met U spreken. Waar kan ik U meer gezien hebben. Misschien in 'Brancepetli. Daar heb ik gewoond. O juist, ja. Nu herinner ik mij ook, waar ik U gezien heb; aan het hek, dal naar het bosch leidde, waar U stond met dien deugniet van een Dick Thurston. Bloos maar niet zoo, kind, en zeg eens bijzonder zorgvuldige wijze geroeid- Maar, hetzij dat de verzorgde handen van den roeier, hetzij dat zijn spraak haar aandacht trokken en haar argwaan gaande maakten, hij hoorde haar fluisteren over een roeier, die iets anders zou zijn dan hij was. Dat bracht hein er toe om de oudste dezer meis jes schijnbaar in het geheim te nemen; hij vertelde, dat hij inderdaad een ander was dan h,ij voorgaf te zijn, maar zulks als ge volg van een romantisch en tragisch levens avontuur. Hij verkreeg geheel haar vertrou wen, en menig uur brachten zij samen in stilte in de omgeving van Straatsburg door. De dochter van den Gouverneur kende pre cies de bewaking van de forten; zij wist den geheimen agent te vertellen in welk gedeelte men al dan niet van het fort kon worden ge zien, en in haar naieve onwetendheid ver schafte zij hem een schat van gegevens. Geen wonder, dat op een ochtend de on dernemer van de uitspanning zijn roeier miste en zich moest afvragen of deze wel licht in de rivier was verdronken, want hij kwam niet meer terug! En nog eens moest hij een gewaagde on derneming volbrengenj. omdat de Fransche Generale Staf ingelicht moest worden be treffende wijzigingen, aangebracht aan for ten in de onmiddellijke omgeving van Straatsburg. Hij liet zich als gast noodigen op een nabijgelegen landgoed, eigendom van een Fransche adellijke dame, die echter vele Duitsche familierelaties had. Wetende, dat hij met naam en toenaam bij de Duit schers bekend stond, begaf hij zich in den Elzas met 'n officieel verlof van den Fran schen Minister van Oorlog en een intro ductie voor den stadhouder te Straatsburg. Deze ontving hem kameraadschappelijk en beleefdi, verheelde hem niet, dat hij zou worden gevolgd, doch vroeg, teneinde de bewaking voor hem niet onaangenaam te maken, zijn eerewoordl, dat hij zich zijn functie van geheim agent gedurende zijn verblijf niet zou herinneren. Wat door den Franschen officier, met een beroep op het onmogelijke, dat van hem werd gevergd, werd geweigerd. Zonder bepaald beding werd hem het verblijf toegestaan, doch hij wist zich uiteraard zeer streng bewaakt. Hij was een schijnbaar onbezorgde gast; lag de> morgens in een luien stoel te lezen, speelde tennis, speelde bridge, flirtte en be kommerde zich verder om niets. Maar het toeval bracht hem in aanraking met een oudgediende, Franschman nog in zijn hartk wiens zoon in dienst was bij den comman dant van Straatsburg. En tengevolge van het feit. dat enkele dagen later inspectie plaals had, kon de agent zich in de plaats van dezen jongen ordonnans stellen en zoo doende me, den Inspecteur-Genera*" van he, Duitsche leger de Ionen rondrijd" zon der dat hem eenig bezwaar in den weg werd gelegd, rcrwijl de Inspecteur zich natr bin fotoer-fr W ,tC h<:t «ehcin": automatische "ateriaal MaïeL"nkJijktetb"ugmaTord" yTd bchU^de" dc keide dochters nnH "t'en llJJ 'laar gaarne toestond onder vo.rw.«rd« dat hij ze na allooi» zou zeer l''Jrna d'e l>a"en bracht h'J OP Voordat h'i W'Jr lich" '«""je* «n voordat hij naar Frankrijk vertrok, brathl d eT,' :ifscheidshezoek aan den stadhouder die hem nu z,,n eerewoord vroeg dat hi met zou trachten iets over de prenten mede tolhXT' i, eerewoord hij gaarne en volledig gaf. hetgeen mtusschen niet ver hinderde, dat de politie, handelende op eigen gezag hem toch nog fouilleerde alvorens ze hem de grenzen liet overgaan. Maar ruim acht dagen later kwam, door bemiddeling nog wel van den diplomatieken koerier van het Duitsche gezantschap, de zending van de dochter van den stadhouder te Straat? burg: de doos met tennisballen, die op nieuw een overwinning hadden teweegge bracht. Zorgvuldig werden de ballen open gesneden en ongeschonden vond men de gewichtige foto s, die slechts behoefden te worden vergroot om alle gewenschte inlich tingen te verschaffen. Het was deze zelfde geheime agent, die n de dagen voor het uitbreken van den oorlog in den Elzas heet te hebben vertoefd en daar groote troepenbewegingen te heb ben gadegeslagen, die zouden bewijzen, dat voor Duitschland althans de oorlog niet zou onverwacht is uitgebroken als gezegd werd Men zou intusschen geneigd zijn de/.c ver halen naar het rijk der fantasie te verwij zen, omdat zoodanige omvangrijke voorbe reiding niet alleen de aandacht van dezen Franschen geheimen agent, maar ook van tal van vreemdelingen had moeten trekken, die ter zelfder tijd in den Elzas en in Lo tharingen verkeerden! ULPENNEN even, heb ik dat niet goed?" - Waarschijnlijk wel. Ik kende Mr. Thurston zoo'n beetje". Nu, en ik kende hem voldoende, om te weten, dat hij zich niet zou tevredeai. stellen met een vluchtige kennismaking met zoo'n mooi meisje!.... Ik herinner mij ook, hoe Dick gewoon was, stilletjes te verdwijnen van de jachtpartijen en hoe wij hem daarmee plaagden. Het was een ech te schavuit, maar hij had iets onweer staanbaars voor vrouwen. U weet zeker wel, dat hij dood is?. Dood? herhaalde Audry en alle kleur was haar uit het gelaat geweken. Dood,, dan was zij vrij! flitste haar door het hoofd. Neen, ik wist niet, dat hij dood was, zei ze, voor het oog uiterlijk kalm. Wanneer is hij gestorven? Ongeveer een jaar geleden. En waar? In Rhodesia. Hij met nog een andere kennis van mij gingen goud zoeken en bei den zijn ze aan de koorts overleden. Geef mij nog wat soda, kind. De whiskey is zoo sterk.... Wat beeft uw hand! U is ze ker geschrokken van dat doodsbericht van Dick? Maar is U wel zeker, dater geen vergissing in het spel is?" Neen, neen! De Kaffers, die zjj bij zich hadden, kwamen het vertellen en la ter werd het bevestigd. Gaat U al, Mrs. Cheriton? vroeg haar Ladyschap, haar si garet wegwerpend. Goeden dag, kind. Treur maar niet te hard over Dick; hij is het niet waard! Den Hemel zfi dank. dit is voorbij Met deze verzuchting keerde Lady Vin gone zich om, toen zij de gasten tot aan het rijtuig uitgeleide had gedaan. O, maar, Audry, wat. zie je bleek, kind! Je hebt ze ker hoofdpijn. Het is ook te druk voor je geweest Ik ben wel erg moe, Lady Vingone. „Ga dan wat rusten tot aan het diner. Ik zal Maud zeggen, dat ze je niet storen moet. En Audry was blij, dat zij zich onder dit voorwendsel dus op liaar kamer -kon terugtrekken. Ze sloot de deur af, wierp zich te bed en verborg het gezichtje in het kussen, terwijl ze eens goed overdacht, wat dit bericht van Thurstons overlijden voor haar tengevolge kon hebben.... Eens, ir, de eerste opwelling van toorn, had zij gedacht, dat het eenige bericht van hem. waarnaar zij ooit met verlangen zou uit gezien hebben, was de tijding van zijn dood. En nu dit gekomen was, deed het haar toch zoo pijnlijk aan. Maar nu ben ik vrij.... vrij! herhaal de zij. De vrees, die haar steeds had vervuld, dat ééns, als zij er misschien allerminst op bedacht was, Thurston weer zou kun nen opdagen, was nu van haar genomen en dit schonk haar een vrij gevoel, dat haar, o, zooveel beduidde! i Het duurde niet lang. of Noel nam een verandering waar in Audry. Ze was altijd vriendelijk voor hem geweest, maar tod had ze zoo iets gereserveerds tegenovér hem behouden, dat nu op eenmaal scheen weggevallen, waardoor hij op een avond toen Maud hen een tijdje alleen had ge laten, met zijn aanzoek was te voorschijn getreden. „Ik kan je niets bieden, liefste, zei hij toen Audry hem beleden had, dat zij ook liefde voor hem voelde en dat ze geen grooter geluk kende, dan de zijne te wor den. Ik ben arm, zooals je weet; ik heli niets dan mijn tractement als zaakwaar nemer van Sir Humphrev: vijf honderd pond 's jaars en een paar honderd pond, die mijn moeder mij heeft nagelaten. De huur van de enkele pachters van Holly- hurst, benevens die van het buiten zelVe, is juist voldoende, om de rente te betalen van de hypotheken, waarmee het goed be zwaard is. En het weinigje, dat er dan .mg overblijft, spaar ik op, in de hoop. Jat ik ééns nog in staat zal zijn, de hy potheken zelve af te lossen, want ik zou „Hollyhurst" niet graag nalaten aan mijn zoon, zooaKs mijn vader het mij liet. Dan hebben we nog den titel, ik kan je tot ^ady Ramsay maken. maar ik zou dien met genoegen weglaten en eenvoudig „Noél Ramsay" zijn, als het niet was tegenover le luidjes hier op „Eikenzicht". Je ziet: véél bezit ik dus niet, maar, als je er niet tegenop ziet, een armen man te trouwen, ik ben overtuigd, dat ik je gef.nkkig kan maken!" vStralende keek Audry naar hem op. Ik zou je trouwen, ook al bezat je geen cent", verklaarde zij. T en betrok haar ge zichtje en zei ze: Wat zal Lady Vin gone wel zeggen? Zij had 't zich zoo vast !n het hoofd gesteld, dat jij een rijke erf gename moest trouwen „Nu, dan moet zij zich dat maar weer uit het hoofd zetten, antwoordde Noeh Als mijn aanstaand vrouwtje er zelf niet te genop ziet, dat ik arm ben.... Ik vind een zeven honderd pond per jaar en zulk een vrije woning met mooien tuin nu nog geen bepaalde armoede, zei Audry opgewekt. Wordt vervolgd.

Historische kranten - Archief Eemland

De Soester | 1932 | | pagina 4