DUIZENDEN OOGEN Nieuws- en Advertentieblad Verschijnt Woensdag en Zaterdag Grond en Grondrente. Chabloneerpapier NIET ENKELE, MAAR Het Gasbedrijf in den Raad. NO. 78 Twintigste Jaargang Woensdag 28 September 1932 UITGAVE: N.V. EERSTE SOESTER ELECTR. DRUKKERIJ v.h. 8. v. d. BOVENKAMP REDACTIE- EN ADM.-ADRES: VAN WEEDESTR. 7 - TEL. 2062 - SOESTDIJK De grootste nood Meer begrijpen. zouden Uw advertentie gelezen Jrebben, indien zij op deze plaats had gestaan. Niet alleen door U, want „De Soester" en de „Soesterberger" worden in bijna 3200 huisgezinnen in de gemeente Soest, GELEZEN HET BLAD MET DE GROOTSTE OPLAAG Vraagt vrijblijvend onze voordeelige tarieven BUREAU VOOR ADMINISTRATIE: VAN WEEDESTRAAT7 SOESTDIJK ADVERTENTIËN EN INGEZONDEN STUKKEN WORDEN INGEWACHT TOT UITERLIJK DINSDAGS. EN VRIJDAGSMORGENS 10 u.a. h. BUREAU ADVERTENTIËNVAN 1-5 REGELS 75 CTS.. ELKE REGEL MEER 15 CTS. GROOTE LETTERS NAAR PLAATSRUIMTE, BIJ ABONNEM. KORTING ABONNEMENTSPRIJS f 1— PER DRIE MAANDEN, FRANCO PER POST HET AUTEURSRECHT VAN DIT BLAD WORDT UITDRUKKELIJK VOORBEHOUDEN OVEREENKOMSTIG ART. 15 VAN DE AUTEURSWET 1912-(STAATSBLAD No. 380) Gij hebt niet eiken plicht vervuld, tenzij ge dien van vriendelijk te zijn vervuld hebt. CHARLES BUXON. Wanneer we van binnen harmonie verwerven, vinden we huiten even zeer harmonie. YODER. De grootste nood, de grootste behoefte van de wereld in onzen tijd, bestaat uit man nen en vrouwen met een moreele overtui ging, aldius heeft iemand onlangs opge merkt. En terecht kan men dit aldus Lnter- preteeren, dat we mannen en vrouwen noo- diig hebben die op grond van hun moreele overtuiging de moeite Ach willen getroos ten en ook gevoelen, dat zij dit moeten doen om te probeeren hun medemen- schen te begrijpen. Want dit is wel inder daad de grootste nood van onzen tijd: ge brek aan begrijpen. Velen van ons zijn te zeer met zich zelf bezig, zijn zoo gepreoc cupeerd met eigen belangen en eigen ge dachten., dat ze tijd noch lust kunnen vinden, zelfs maar de moeite te nemen, een ander te witDen begrijpen,. Ze han delen daarom naar eigen denkbeel den alleen', laten hun daden bestuurd worden door hiln eigen opvattingen omtrent hoe een ander wel zal denken en doen, zonder zich in te spannen om na te gaan, hoe de ander in werkelijkheid denkt en doet. Met het gevolg, dat ze meestal in meerdere of mindere mate verkeerd hande len en een ander onrecht doen. En pijn en lijden bezorgen. Weet U wat het is? Er is te veel slappe, goedkoope sentimentaliteit onder ons, en te weinig ware naastenliefde, die voort komt uit diepe, moreele overtuiging. Wan neer er op een Zondagmorgen in een stille straat in de stad een man of een vrouw- met een kind op den arm een aandoenlijk lied zaagt, en dan nog een aanspraak tot het publiek houdt in den geest van „daar de maatschappij mij niet in staat stelt brood voor Vrouw en kind te verdienen enz." dan rijn sommigen van ons maar al te zeer geneigd om im den zak te tasten. Het is dan ook zoo ontroerend en het geeft ons zoo'n aangenaam gevoel van voldaanheid. Hoe wel we ons toch vaag meenen te herinne ren, dat er herhaaldelijk door armenraden en andere steunorganisaties tegten derge lijke aandoenlijke bedelpartijen is gewaar schuwd, omdat men er zeker van kan zijn, dat de gave in verkeerde handen komt. Maar nietwaar? Als we dan die paar centen geofferd hebben, dan zijn we tenmin ste zeker, dat niemand ons gebrek aan een goed hart kan verwijten. En we zijn meteen ervan af. We hoeven er niet verder over na te denken. Want als we nu eens wel die moeite wilden nemen en den aandoenlijken zanger eens aan den tand voelden en naar zijn omstandigheden vroegen en hem wel licht werk aanboden, al ware het slechts een kleine boodschap tegen een kleine ver goeding, dan zouden we al gauw merken, dat er iets hapert, en dat het hem uitslui tend om de dubbeltjes der sentimpnteelen te doen is. Maar niet om werk! En hoe staat het met de menschen uit on ze onmiddellijke omgeving? Wie weet is er wel een verschrikkelijk lastig mensch on der onze naaste bekenden of verwanten, een, waarmee niemand veel op heeft. Maar heeft iemand dan wel eens de moeite willen ne men om den sleutel te vinden naar de ge sloten deur van zijn hart? Het gaat niet aan naar den schijn te oordeelen. Als kinderen hebben we al geleerd dat schijn hedriegti. En meer dan eens wordt er achter een cvni- sche mamer van optreden, een teeder hart verborgen. Of achter een rorgelooze glim- aoh. een gemoed vol strijd. Dit moesï ons leeren althans mander snel met'onze cri- trek klaar te staan en met zoo haastig over anderen te oordeelen (lees: ze te veroordee- len, want daarop komt het meestal neer) Eerder moesten we pogen te begrijpen om achter die scheidsmuur te komen, die ons van het wiare gemoed van de menschen om ons heen verwijderd houdt. Forceeren gaat nietj. Met geweld wordt de barrière niet ge nomen. En het slot kan ook niet geforceerd worden. Doch elke barrière wijkt en elk '•lot van het meest verharde gemoed kan ten slotte geopend worden met den sleutel van begrijpende liefde en' geduld. En zoo kan men zeggen, dat de wereld op dit oogen- blik wellicht meer dan ooit behoefte heeft aan 'n campagne van volhordende vriende lijkheid. Ons leven met elkander in een en dezelfde maatschappij veredscht een voortdurend avontuur op het nog veel te weinig geëxploreerde gebied van onderling begrijpen. In kleinen kring begonnen, zal de kring al grooter en grooter worden, totdat hij de naties omvat, en de geschillen uit den weg geruimd worden, die nog dikwijls de landen verdeeld houden, en die hun oorzaak vinden in: gebrek aan hegrijpen. Nadruk verboden. FLORIS C. N.V Eerite Soester Electr. Drukkerij In de voorgaande artikelen over het on derwerp „De Grondrente aan de gemeen schap", werden door ons vele dingen ge poneerd, welke velen van de lezers zeer nieuw in de ooren geklonken moeen hebben Het is nu eenmaal een niet te ontkennen feit dat iets nieuws altijd met argwanende blik ken beschouwd wordt en vooral wanneer er dan „mrir nichts, dir nichts" voorgesteld wordt om de particulieren grondeigendom af te schaffen, de belastingen aan den kant te doen en de grondrente er voor in de plaats te stellen, dan moeten in de hoofden van velen wel vele.rlei bedenkingen^ en vragen opkomen. Wij hebben Grond de" spil genoemd waarom de geheele maat schappij draait. Het Ned. Verb. tot Afschaffing van Pri vaat Grondeigendom wenscht de rechten dag öen nieuwe vtrdeeling zou moeten plaats vinden. Het Ned. Verb. tot Afschaffing van Pr. Grondeigendom wenscht in geen geval op een of andere wijze de huidige eigenaars van den grond schadeloos te stellen voor het feit dat ze in de toekomst niet langer van onrechtmatige toestanden kunnen profi- teeren. Zulks z>ou beteekenen, dat zij een recht erkende, wat echter in het geheel niet be staat Om de zelfde redenen wil het Verbond geen grond koopen. De grond behoort aan de gemeenschap, en iets wat ons toebehoort koopt men niet, doch neemt het terug. Noch veel minder voelen de menschen, die het Georgisme begrijpen, voor de van Socialistische zijde voorgestelde Nationali satie of Socialisatie van den grond, omreden dit een geweldige bureaucratische romp slomp met zich brengt. Er zijn personen, welke meenen dat z.g. binnenlandsche kolonisatie het grondvraag stuk zou oplossen, doch deze methode, wel ke het stichten van boerenhoeven propa geert, maakt slechts meer grondeigenaars, van alle Nederlanders op den Nederland- >chen grond gelijk te maken. Dit wordt geëischt, zooals de eminente leider van de Engelsche Georgisten „Ir. Graham Peace'1, zegt: Omdat het onmogelijk is zonder grond te leven. Omdat het de eenigste bron is van alle rijkdom. Omdat slechts daar vandaan Arbeid alle rijkdom produceert. Omdat ons voedsel rijkdom is van grond verkregen. Omdat onze kleeren rijkdom beteekent uit den grond ontworsteld. Omdat onze huizen rijkdom zijn uit den Echoot der aarde voortgekomen en gebouwd op Grond. Omdat alles wat wij in het leven noo- lig hebben niet anders is dan rijkdom, ge trokken van den Grond. Omdat Grond een gave is van de natuur God) aan alle menschen, niet alleen aan hen die er nu op leven maar ook voor de nog komende generaties. Elk kin,d komt ter wereld met een gelijk echt om te leven en daar het geboren wordt met alleen met een mond, maar tevens met een paar handen en armen kan het zich ter zijner tijd voeden» kleeden en huisvesten van en op den grond. De grondeigenaars die nu den grond als hun particulier eigendom opeiSwhen, ontken nen het gelijke recht om te leven van de niet-eigenaars en door hen te dwingen pacht te betalen], doen zij in werkelijkheid niet an ders dan hen laten betalen voor de permis- ie om te mogen leven. Het is om al deze redenen duidelijk, dat het noodzakelijk is om geen speciale groep an menschen ten opzichte van die natuur lijke en onontbeerlijke gaven een bevoor rechte positie te gunnen ten koste van de anderen. Sommige naive menschen meenen dat het mogelijk is den grond te verdeeleni Ieder echter die een weinig nadenkt ziet onmid dellijk, dat in de eerste plaats zooiets niet wenschelijk is en in de tweede plaats on mogelijk. Eiken dag sterven menschen en worden kinderen geboren» zoodat dan eiken inplaats van grondeigendom af te schaffen, Het N.V.A. P.G. verlangt dat op een te bepalen dag in de Staten-Generaal een pro clamatie zal worden afgekondigd, waarin verklaard wordt, dat van af dien dag het ge lijke recht van alle Nederlanders op den Ne- derl. bodem zal heerschen, en dat om dit gelijke recht tot uiting te brengen, de Nederl. regeering de waarde van den grond elk jaar zal opvorderen en besteden ten bate van allern. De vraag is reeds gere zen of er geen moeilijkheden zullen ontstaan in het bepalen van de jaarlijksche waarde van den grond. Het is de gangbare opvatting onder de Georgisten, dat een eigen aangifte de ge- wenschte vorm is om de meest nauwkeurige cijfers te krijgen. Natuurlijk heeft men rekening te houden met de mogelijkheid, dat te lage aangifte plaats vindt. Goede deskundige controle is dan ook ge wenscht. De jarenlange ervaring echter op dit gebied, verkregen in de prac- tische behandeling van grondbelastingkwes ties, staat hierbij de regeering ten dienste. Het kadaster, welks leggers>, tusschen twee haakjes, volgens de wet niet als be wijs van eigendom gelden, is bovendien een bron van allerlei gewensthte inlichtin gen. De moeilijkheden welke met de grond rente-inning gepaard gaan, zijn nietig en onbeduidend in vergelijking met de enorme bezwaren waarmede de bélastingheffing, zooals wij die nu kennen, gepaard gaat. Grondwettelijk ook kan geheel in he: kader bebleven worden; immers, in het Hoofdstuk van de Begrooting heet het „Door de wet worden begrootingen van al le uitgaven des Rijks vastgesteld, en de middelen tot dekking aangewezen. Wij beweeren, dat ons plan rechtvaardig is en dat dus geen onrecht gedaan kan worden door het door te voeren. Het is eenvoudig^ en behoeft geen uit breiding van het toch reeds zoo groote ambtenarencorps. Ons plan maakt de grondspeculatie on mogelijk, doordat bij de invordering van de grondrente geen rekening zal worden gehouden met het al dan niet braakliggen van den grondt Grondspeculanten van het type zooals wij dat onlangs in Bussum be leefden1, die botweg verklaarden: „de waar- devermeerdering komt toch wel, laat maar bgRen dien grond", en waardoor een bouw- J plan van de gemeente geen doorgang kon vinden, zullen door deze maatregelen ten ondergang zijn opgeschreven. Zij zullen of de jaarlijksche stroppen moeten ltjden, of de gebruiksrechten overdoen. Kortom, indien de regeering als haar in komsten de grondrente inde, dan had zij hiermede de gemeenschaps-financiën in overeenstemming met de gezonde opvat- Iting, dat: le. zij niet mogen drukken op de voort brenging. j 2e. zij gemakkelijk en goedkoop te in- nen zijn en als zoodanig dus een maximum voordeel voor het geheele volk opleveren. 3e. zij de minst mogelijke gelegenheid bieden voor willekeur of omkooperij van den kant der beambten en de kleinst mo gelijke verzoeking tot ontduiking van de zijde der aangeslagenen biedt;. 4e. dat zij betaald worden door men^ schen, die er iets voor in de plaats krijgen wat aan de gemeenschap toebehoort, en dus de juiste categorie vormen waar het gehaald moet worden. De inning van de pachtwaarde elimineert een groep, die de openstelling van het werk verhinderd, daardoor werkloosheid schept en door de particuliere invordering van de pacht de verdeeltong van den rijk dom op ongezonde leest schoeit. Wanneer wiij na deze wat uitgebreide daarstelling van den gedachtegang en het strijdprogram van het N.V. A.P.G. ons een goed denkbeeld gevormd hebben van haar algemeene strekking, dan zien wij, dat de leidende gedachte ten opzichte van het I economisch leven is: Vrijheid voor het in dividu om te arbeiden, vrijheid om zich rijkdommen te verschaffen; doch vrijheid gebonden door het besef dat dlie vrijheid j gelijk moet zijn. De vrijheid zooals wij die in het huidige monopolisine kunnen waarnemen is slechts de losbandigheid, en demonstreert zich in het uitbuiten van pachters en arbeiders, die in de banden van het grondmonopoli wel liswaar juridisch vrij zijn,, doch op "straf fe van honger hun economische gebonden heid moeten aanvaarden. Het Kapitalisme, welke naam voor de huidige structuur veel, maar ten onrechte gebruikt wordt, is het wanstaltige product van het „laissez faire, laisser passer" in een samenleving waar de grond gemono poliseerd is; De reactie op de slechte vruchten van dit gebeuren, gaf het leven aan de nu ster ke strooming, welke meent dat slechts het staatsbezit van grond en productie-midde len, de zieke samenleving zou kunnen ge nezen. Helaas wordt hier het kind met het bad water weggegooid. Het: laissez faire, laissez passer, is in wezen het hoogste wat voor staatsmans- wijsheid ooit kan gelden. Vrij produceeren en vrij laten ruilen, is het eenigri waar men behoefte aan heeft, mits en dit is beslissend: mits de bron, waaruit geproduceerd wor den moet, de grond, voor allen gelijkelijk toegankelijk is. De taak van de regeering als vertegen woordiger van de gemeenschap is dan dui delijk deze, dat zij het moet zijn die deze economische gelijkstelling moet tot stand brengen. Een verkeersagent heeft opdracht te zor gen, dat de regels van den weg nagevolgd I worden, welnu de gemeenschap heeft den j plicht te zorgen voor de juiste opvolging I van de regels van den grond. Wij weten nu welke die regels zijn. Zonder verkeersregels zou een groote chaos ontstaanj, zonder de regels van den grond kennen wij nu de chaos, de maat schappij waar het onder de voet loopen jvan de kleinen, de zwakken, eiken dag, elk uur maar steeds weer doorgaat, waar den een zijn brood den ander zijn dood beduidt, en waar geen liefde en broederschap, maar haat en nijd regeeren. De juiste middenweg tusschen het on gebreidelde liberalisme en het verstarrende collectivisme van Socialisme en Commu nisme is te vinden in de juiste toepassing van het Georgisme,. Een volgende maal hopen wij iets te ver tellen van de geschiedenis van dit streven, en teviens eenige andere aspecten van de kwestie onder de loupe te nemen, Amsterdam, 25 Septemer 1332. J. Willems. Met belangstelling las ik in „de Soester" van 14 September 11. de gegevens van den techn. ambtenaar W. Kerkhoff omtrent het Gasbedrijf. Der Redaktie van dit blad ben ik erkentelijk, dat zij moeite deed om deze cijfers te verkrijgen, welke ik thans aan een beschouwing wil onderwerpen om mijn in druk weer te geven omtrent den toestand van dit bedrijf. Daartoe moet ik eerst een deel dier -ij- fers herhalen. Wij laten daarbij het jaar 1927, waarin de gaslevering op 1 Mei geopend werd, buiten beschouwing en vinden de volgende cijfers: 1 jaar 1928 1929 193U 1931 basisprijs per M 3 13 cent 12 cent 12 cent 12, later 10 cent aantal aanslui tingen op 31 Dec. 1287 1379 1556 1728 1932 10 cent op 1 Sept. 1885 4 5 6 aantal gemiddeld gasverbruik afgeleverde in M3 per jaar en per M3 gas (af aan inwoner gerond) sluiting v.h. verzor gingsgebied 444ÜU0 345 39.7 504000 365 45.89 597000 384 52 679000 393 57 43 Wat betieft de cijfers van den Heer Kerk hoff, zoo liet ik hier acht ege het „inge kochte gas", terwijl ik in kolom 5 het ge- rnidd. jaarverbruik per aansluiting bereken de, er zelf dadelijk op wijzende dat dit cij- 'fer niet juist het verbruik-gemiddelde geeft, omdat de aantallen aansluitingen van kolom 3 ook omvatten een aantal „leegstaande huizen", zoodat het getal „gebruikers" klei- ter moet zijn dan dat der aansluitingen. Wij gaan nu den groei na vanaf eind 1928 tot en met 1931., dus over 3 jaren samen. Het aantal aansluitingen groeide van 1287 tot 1728, dus met 441 of ruim 34 Het afgelevrde gas nam toe van 144000 M3 tot 679000, dus 'met 235000 M3 of ruim 53 De bevolkingscijfers van het verzorgings gebied (d.w.z. Soesterberg uitschakelend) worden door den heer Kerkhoff niet ge noemd, maar moeten door deeling zijn af te leiden uit de cijfers der kolommen 4 en 6 Op deze wijze vinden wij van 1928 tot 1931 een toename met 640 zielen, wat ons ver dacht weinig lijkt als men in aanmerking neemt, dat de geheele bevolking van Soest in dien tijd toenam met 1095 zielen. Het blijkt, dat men de bevolking van Soester berg geschat heeft. Ik zal zoo vrij zijn den aanwas voor het verzorgingsgebied wat grooter te nemen, n.1. 900, wat dan betee kent een toename in drie jaren met 8 Tot welke gevolgtrekkingen leiden nu de ze cijfers? Bij een bevolkingstoename in 3 jaren met 8 blijkt het aantal aansluitin gen te zijn gegroeid met 34 Dit wijst m i. op een steeds groeiende populariteit van het gas en van het gasbeheer. En als wij dan zien, dat in diezelfde pe riode het verbruikte gas met 53 is toege nomen,, dan is hierin m.i. onmiskenbaar den invloed te zien van de prijsverlagingen, waardoor de basisprijs van 13 cent tot 10 cent verminderde bij aanzienlijk lagerec rijs voor de zeer groote gebruikers. Mijn slotsom na deze beschouwing is dan, lat de gasprijsverlagingen zeer nuttig heb ben gewerkt zoowel in het belang der ver bruikers als van het bedrijf (belangen die trotiwens steeds samen moeten gaan) en dat orijsverhooging met alle middelen moet worden tegengegaan! De gezonde groei blijkt, wat het aantal aansluitingen betreft, ook in 1932 geregeld oort te schrijden, n.1. tn 8 maanden 157 aansluitingen Ondanks de herhaalde prijsverlagingen gaven alle exploitatiejaren een overschot. De heer K. vermeldt voor 1929 een verlies, naar als raadslid heb ik er toen op gewe zen, dat dit verlies gevolg was van een ad- mlinistratief-onjuiste boeking, en deel van de winst over 19271928 zou zonder die 'fout aan 1929 zij ten goede gekomen. Door de onlangs verhoogde afschrijvingen ("met terugwerkende kracht over 1931) zal de winst over 1931 van ruim f 6000 terugloopen ot ruim f 2800, wat toch altijd nog een be ledigend cijfer is bij den in Juni van dat jaar van 12 toe op 10 cent verlaagden gas- prijs. Hoe de rekening over 1932 er zal uitzien, .weten wij niet, doch de groote toename der aansluitingen geeft hoop, dat zelfs bij een prijs van 10 ^ent over het volle jaar, de .winst niet geheel zou wegslinken, ware het iniet, dat hier tegenover staat de tegenvaller (dat het ingekochte gas (sedert 1 Mei 1932?) ongeveer een halve cent per M3 duurder is geworden, wat over ruim 700.000 M3 dus ruim f 3500 bedraagt. Mocht er zoodoende eenig verlies zijn, dan is dit nog geen dood wonde, daar de reserve van f 21.000 dit wel kan dragen. En overigens wordt dit verlies dan sterk verhoogd door de verhoogde-afschrijvings- politiek van B. en W. en van de Raadsmeer- derheid! In plaats van de woorden, die ik indertijd iiit de Raadsbespreking van 27 Juli 1.1. aan haalde „dat het wel mogelijk is de (lagere) afschrijvingspercentages te handhaven, doch dan naar andere middelen tot dekking van het te-kort moet worden omgezien", had men daar moeten zeggen: „Weet wel, dat als ge de afschrijvingen verhoogt, ge het gevaar van een te-kort oproept! Waaruit kan volgen gasprijs- verhooging. hetgeen ongunstig moet werken op het bedrijf." Nu nog een enkel woord over het onder- chrift der Redaktie. Zij meent wat begrijpelijk is het Raadsbesluit te moeten verdedigen en haalt dan daarvoor aan: 1e. noodzakelijkheid eener geldUening, 2c. het één-halve cent duurder gas, 3e. dat het beter is het bedrijf te ver sterken door groote afschrijvingen, waar door wordt voorkomen, dat het nageslacht onredelijk wordt belast, 4e. de neiging om een deel der gaswinst over te brengen op de gewone middelen. Iets nieuws brengt de Redaktie niet naar

Historische kranten - Archief Eemland

De Soester | 1932 | | pagina 1