DUIZENDEN OOGEN
Nieuws- en Advertentieblad
Verschijnt Woensdag en Zaterdag
Grond
en Grondrente.
Chabloneerpapier
NIET ENKELE, MAAR
Het Gasbedrijf in den
Raad.
NO. 78
Twintigste Jaargang
Woensdag 28 September 1932
UITGAVE: N.V. EERSTE SOESTER ELECTR. DRUKKERIJ v.h. 8. v. d. BOVENKAMP
REDACTIE- EN ADM.-ADRES: VAN WEEDESTR. 7 - TEL. 2062 - SOESTDIJK
De grootste nood
Meer begrijpen.
zouden Uw advertentie gelezen Jrebben,
indien zij op deze plaats had gestaan.
Niet alleen door U, want „De Soester" en
de „Soesterberger" worden in bijna 3200
huisgezinnen in de gemeente Soest,
GELEZEN
HET BLAD MET DE GROOTSTE OPLAAG
Vraagt vrijblijvend onze voordeelige
tarieven
BUREAU VOOR ADMINISTRATIE: VAN WEEDESTRAAT7 SOESTDIJK
ADVERTENTIËN EN INGEZONDEN STUKKEN WORDEN INGEWACHT
TOT UITERLIJK DINSDAGS. EN VRIJDAGSMORGENS 10 u.a. h. BUREAU
ADVERTENTIËNVAN 1-5 REGELS 75 CTS.. ELKE REGEL MEER 15 CTS.
GROOTE LETTERS NAAR PLAATSRUIMTE, BIJ ABONNEM. KORTING
ABONNEMENTSPRIJS f 1— PER DRIE MAANDEN, FRANCO PER POST
HET AUTEURSRECHT VAN DIT BLAD WORDT UITDRUKKELIJK VOORBEHOUDEN OVEREENKOMSTIG ART. 15 VAN DE AUTEURSWET 1912-(STAATSBLAD No. 380)
Gij hebt niet eiken plicht vervuld,
tenzij ge dien van vriendelijk te zijn
vervuld hebt.
CHARLES BUXON.
Wanneer we van binnen harmonie
verwerven, vinden we huiten even
zeer harmonie.
YODER.
De grootste nood, de grootste behoefte
van de wereld in onzen tijd, bestaat uit man
nen en vrouwen met een moreele overtui
ging, aldius heeft iemand onlangs opge
merkt. En terecht kan men dit aldus Lnter-
preteeren, dat we mannen en vrouwen noo-
diig hebben die op grond van hun moreele
overtuiging de moeite Ach willen getroos
ten en ook gevoelen, dat zij dit moeten
doen om te probeeren hun medemen-
schen te begrijpen. Want dit is wel inder
daad de grootste nood van onzen tijd: ge
brek aan begrijpen. Velen van ons zijn te
zeer met zich zelf bezig, zijn zoo gepreoc
cupeerd met eigen belangen en eigen ge
dachten., dat ze tijd noch lust kunnen
vinden, zelfs maar de moeite te nemen,
een ander te witDen begrijpen,. Ze han
delen daarom naar eigen denkbeel
den alleen', laten hun daden bestuurd
worden door hiln eigen opvattingen
omtrent hoe een ander wel zal denken en
doen, zonder zich in te spannen om na te
gaan, hoe de ander in werkelijkheid denkt
en doet. Met het gevolg, dat ze meestal in
meerdere of mindere mate verkeerd hande
len en een ander onrecht doen. En pijn en
lijden bezorgen.
Weet U wat het is? Er is te veel slappe,
goedkoope sentimentaliteit onder ons, en
te weinig ware naastenliefde, die voort
komt uit diepe, moreele overtuiging. Wan
neer er op een Zondagmorgen in een stille
straat in de stad een man of een vrouw-
met een kind op den arm een aandoenlijk
lied zaagt, en dan nog een aanspraak tot
het publiek houdt in den geest van „daar de
maatschappij mij niet in staat stelt brood
voor Vrouw en kind te verdienen enz." dan
rijn sommigen van ons maar al te zeer
geneigd om im den zak te tasten. Het is dan
ook zoo ontroerend en het geeft ons zoo'n
aangenaam gevoel van voldaanheid. Hoe
wel we ons toch vaag meenen te herinne
ren, dat er herhaaldelijk door armenraden
en andere steunorganisaties tegten derge
lijke aandoenlijke bedelpartijen is gewaar
schuwd, omdat men er zeker van kan zijn,
dat de gave in verkeerde handen komt.
Maar nietwaar? Als we dan die paar
centen geofferd hebben, dan zijn we tenmin
ste zeker, dat niemand ons gebrek aan een
goed hart kan verwijten. En we zijn meteen
ervan af. We hoeven er niet verder over
na te denken. Want als we nu eens wel die
moeite wilden nemen en den aandoenlijken
zanger eens aan den tand voelden en naar
zijn omstandigheden vroegen en hem wel
licht werk aanboden, al ware het slechts
een kleine boodschap tegen een kleine ver
goeding, dan zouden we al gauw merken,
dat er iets hapert, en dat het hem uitslui
tend om de dubbeltjes der sentimpnteelen
te doen is. Maar niet om werk!
En hoe staat het met de menschen uit on
ze onmiddellijke omgeving? Wie weet is er
wel een verschrikkelijk lastig mensch on
der onze naaste bekenden of verwanten, een,
waarmee niemand veel op heeft. Maar heeft
iemand dan wel eens de moeite willen ne
men om den sleutel te vinden naar de ge
sloten deur van zijn hart? Het gaat niet aan
naar den schijn te oordeelen. Als kinderen
hebben we al geleerd dat schijn hedriegti.
En meer dan eens wordt er achter een cvni-
sche mamer van optreden, een teeder hart
verborgen. Of achter een rorgelooze glim-
aoh. een gemoed vol strijd. Dit moesï ons
leeren althans mander snel met'onze cri-
trek klaar te staan en met zoo haastig over
anderen te oordeelen (lees: ze te veroordee-
len, want daarop komt het meestal neer)
Eerder moesten we pogen te begrijpen om
achter die scheidsmuur te komen, die ons
van het wiare gemoed van de menschen om
ons heen verwijderd houdt. Forceeren gaat
nietj. Met geweld wordt de barrière niet ge
nomen. En het slot kan ook niet geforceerd
worden. Doch elke barrière wijkt en elk
'•lot van het meest verharde gemoed kan ten
slotte geopend worden met den sleutel van
begrijpende liefde en' geduld. En zoo kan
men zeggen, dat de wereld op dit oogen-
blik wellicht meer dan ooit behoefte heeft
aan 'n campagne van volhordende vriende
lijkheid. Ons leven met elkander in een
en dezelfde maatschappij veredscht een
voortdurend avontuur op het nog veel te
weinig geëxploreerde gebied van onderling
begrijpen. In kleinen kring begonnen, zal de
kring al grooter en grooter worden, totdat
hij de naties omvat, en de geschillen uit
den weg geruimd worden, die nog dikwijls
de landen verdeeld houden, en die hun
oorzaak vinden in: gebrek aan hegrijpen.
Nadruk verboden.
FLORIS C.
N.V Eerite Soester Electr. Drukkerij
In de voorgaande artikelen over het on
derwerp „De Grondrente aan de gemeen
schap", werden door ons vele dingen ge
poneerd, welke velen van de lezers zeer
nieuw in de ooren geklonken moeen hebben
Het is nu eenmaal een niet te ontkennen feit
dat iets nieuws altijd met argwanende blik
ken beschouwd wordt en vooral wanneer er
dan „mrir nichts, dir nichts" voorgesteld
wordt om de particulieren grondeigendom
af te schaffen, de belastingen aan den kant
te doen en de grondrente er voor in de
plaats te stellen, dan moeten in de hoofden
van velen wel vele.rlei bedenkingen^
en vragen opkomen. Wij hebben Grond de"
spil genoemd waarom de geheele maat
schappij draait.
Het Ned. Verb. tot Afschaffing van Pri
vaat Grondeigendom wenscht de rechten
dag öen nieuwe vtrdeeling zou moeten
plaats vinden.
Het Ned. Verb. tot Afschaffing van Pr.
Grondeigendom wenscht in geen geval op
een of andere wijze de huidige eigenaars
van den grond schadeloos te stellen voor
het feit dat ze in de toekomst niet langer
van onrechtmatige toestanden kunnen profi-
teeren.
Zulks z>ou beteekenen, dat zij een recht
erkende, wat echter in het geheel niet be
staat
Om de zelfde redenen wil het Verbond
geen grond koopen. De grond behoort aan
de gemeenschap, en iets wat ons toebehoort
koopt men niet, doch neemt het terug.
Noch veel minder voelen de menschen,
die het Georgisme begrijpen, voor de van
Socialistische zijde voorgestelde Nationali
satie of Socialisatie van den grond, omreden
dit een geweldige bureaucratische romp
slomp met zich brengt.
Er zijn personen, welke meenen dat z.g.
binnenlandsche kolonisatie het grondvraag
stuk zou oplossen, doch deze methode, wel
ke het stichten van boerenhoeven propa
geert, maakt slechts meer grondeigenaars,
van alle Nederlanders op den Nederland-
>chen grond gelijk te maken.
Dit wordt geëischt, zooals de eminente
leider van de Engelsche Georgisten „Ir.
Graham Peace'1, zegt:
Omdat het onmogelijk is zonder grond te
leven.
Omdat het de eenigste bron is van alle
rijkdom.
Omdat slechts daar vandaan Arbeid alle
rijkdom produceert.
Omdat ons voedsel rijkdom is van grond
verkregen.
Omdat onze kleeren rijkdom beteekent uit
den grond ontworsteld.
Omdat onze huizen rijkdom zijn uit den
Echoot der aarde voortgekomen en gebouwd
op Grond.
Omdat alles wat wij in het leven noo-
lig hebben niet anders is dan rijkdom, ge
trokken van den Grond.
Omdat Grond een gave is van de natuur
God) aan alle menschen, niet alleen aan hen
die er nu op leven maar ook voor de nog
komende generaties.
Elk kin,d komt ter wereld met een gelijk
echt om te leven en daar het geboren wordt
met alleen met een mond, maar tevens met
een paar handen en armen kan het zich ter
zijner tijd voeden» kleeden en huisvesten van
en op den grond.
De grondeigenaars die nu den grond als
hun particulier eigendom opeiSwhen, ontken
nen het gelijke recht om te leven van de
niet-eigenaars en door hen te dwingen pacht
te betalen], doen zij in werkelijkheid niet an
ders dan hen laten betalen voor de permis-
ie om te mogen leven.
Het is om al deze redenen duidelijk, dat
het noodzakelijk is om geen speciale groep
an menschen ten opzichte van die natuur
lijke en onontbeerlijke gaven een bevoor
rechte positie te gunnen ten koste van de
anderen.
Sommige naive menschen meenen dat het
mogelijk is den grond te verdeeleni Ieder
echter die een weinig nadenkt ziet onmid
dellijk, dat in de eerste plaats zooiets niet
wenschelijk is en in de tweede plaats on
mogelijk. Eiken dag sterven menschen en
worden kinderen geboren» zoodat dan eiken
inplaats van grondeigendom af te schaffen,
Het N.V.A. P.G. verlangt dat op een te
bepalen dag in de Staten-Generaal een pro
clamatie zal worden afgekondigd, waarin
verklaard wordt, dat van af dien dag het ge
lijke recht van alle Nederlanders op den Ne-
derl. bodem zal heerschen, en dat om
dit gelijke recht tot uiting te brengen, de
Nederl. regeering de waarde van den
grond elk jaar zal opvorderen en besteden
ten bate van allern. De vraag is reeds gere
zen of er geen moeilijkheden zullen ontstaan
in het bepalen van de jaarlijksche waarde
van den grond.
Het is de gangbare opvatting onder de
Georgisten, dat een eigen aangifte de ge-
wenschte vorm is om de meest nauwkeurige
cijfers te krijgen.
Natuurlijk heeft men rekening te houden
met de mogelijkheid, dat te lage aangifte
plaats vindt. Goede deskundige controle is
dan ook ge wenscht. De jarenlange ervaring
echter op dit gebied, verkregen in de prac-
tische behandeling van grondbelastingkwes
ties, staat hierbij de regeering ten dienste.
Het kadaster, welks leggers>, tusschen
twee haakjes, volgens de wet niet als be
wijs van eigendom gelden, is bovendien
een bron van allerlei gewensthte inlichtin
gen.
De moeilijkheden welke met de grond
rente-inning gepaard gaan, zijn nietig en
onbeduidend in vergelijking met de enorme
bezwaren waarmede de bélastingheffing,
zooals wij die nu kennen, gepaard gaat.
Grondwettelijk ook kan geheel in he:
kader bebleven worden; immers, in het
Hoofdstuk van de Begrooting heet het
„Door de wet worden begrootingen van al
le uitgaven des Rijks vastgesteld, en de
middelen tot dekking aangewezen.
Wij beweeren, dat ons plan rechtvaardig
is en dat dus geen onrecht gedaan kan
worden door het door te voeren.
Het is eenvoudig^ en behoeft geen uit
breiding van het toch reeds zoo groote
ambtenarencorps.
Ons plan maakt de grondspeculatie on
mogelijk, doordat bij de invordering van
de grondrente geen rekening zal worden
gehouden met het al dan niet braakliggen
van den grondt Grondspeculanten van het
type zooals wij dat onlangs in Bussum be
leefden1, die botweg verklaarden: „de waar-
devermeerdering komt toch wel, laat maar
bgRen dien grond", en waardoor een bouw-
J plan van de gemeente geen doorgang kon
vinden, zullen door deze maatregelen ten
ondergang zijn opgeschreven. Zij zullen of
de jaarlijksche stroppen moeten ltjden, of
de gebruiksrechten overdoen.
Kortom, indien de regeering als haar in
komsten de grondrente inde, dan had zij
hiermede de gemeenschaps-financiën in
overeenstemming met de gezonde opvat-
Iting, dat:
le. zij niet mogen drukken op de voort
brenging.
j 2e. zij gemakkelijk en goedkoop te in-
nen zijn en als zoodanig dus een maximum
voordeel voor het geheele volk opleveren.
3e. zij de minst mogelijke gelegenheid
bieden voor willekeur of omkooperij van
den kant der beambten en de kleinst mo
gelijke verzoeking tot ontduiking van de
zijde der aangeslagenen biedt;.
4e. dat zij betaald worden door men^
schen, die er iets voor in de plaats krijgen
wat aan de gemeenschap toebehoort, en
dus de juiste categorie vormen waar het
gehaald moet worden.
De inning van de pachtwaarde elimineert
een groep, die de openstelling van het
werk verhinderd, daardoor werkloosheid
schept en door de particuliere invordering
van de pacht de verdeeltong van den rijk
dom op ongezonde leest schoeit.
Wanneer wiij na deze wat uitgebreide
daarstelling van den gedachtegang en het
strijdprogram van het N.V. A.P.G. ons een
goed denkbeeld gevormd hebben van haar
algemeene strekking, dan zien wij, dat de
leidende gedachte ten opzichte van het
I economisch leven is: Vrijheid voor het in
dividu om te arbeiden, vrijheid om zich
rijkdommen te verschaffen; doch vrijheid
gebonden door het besef dat dlie vrijheid
j gelijk moet zijn.
De vrijheid zooals wij die in het huidige
monopolisine kunnen waarnemen is slechts
de losbandigheid, en demonstreert zich in
het uitbuiten van pachters en arbeiders, die
in de banden van het grondmonopoli wel
liswaar juridisch vrij zijn,, doch op "straf
fe van honger hun economische gebonden
heid moeten aanvaarden.
Het Kapitalisme, welke naam voor de
huidige structuur veel, maar ten onrechte
gebruikt wordt, is het wanstaltige product
van het „laissez faire, laisser passer" in
een samenleving waar de grond gemono
poliseerd is;
De reactie op de slechte vruchten van
dit gebeuren, gaf het leven aan de nu ster
ke strooming, welke meent dat slechts het
staatsbezit van grond en productie-midde
len, de zieke samenleving zou kunnen ge
nezen.
Helaas wordt hier het kind met het bad
water weggegooid.
Het: laissez faire, laissez passer, is in
wezen het hoogste wat voor staatsmans-
wijsheid ooit kan gelden.
Vrij produceeren en vrij laten ruilen, is
het eenigri waar men behoefte aan heeft,
mits en dit is beslissend:
mits de bron, waaruit geproduceerd wor
den moet, de grond, voor allen gelijkelijk
toegankelijk is.
De taak van de regeering als vertegen
woordiger van de gemeenschap is dan dui
delijk deze, dat zij het moet zijn die deze
economische gelijkstelling moet tot stand
brengen.
Een verkeersagent heeft opdracht te zor
gen, dat de regels van den weg nagevolgd
I worden, welnu de gemeenschap heeft den
j plicht te zorgen voor de juiste opvolging
I van de regels van den grond. Wij weten nu
welke die regels zijn.
Zonder verkeersregels zou een groote
chaos ontstaanj, zonder de regels van den
grond kennen wij nu de chaos, de maat
schappij waar het onder de voet loopen
jvan de kleinen, de zwakken, eiken dag, elk
uur maar steeds weer doorgaat, waar den
een zijn brood den ander zijn dood beduidt,
en waar geen liefde en broederschap, maar
haat en nijd regeeren.
De juiste middenweg tusschen het on
gebreidelde liberalisme en het verstarrende
collectivisme van Socialisme en Commu
nisme is te vinden in de juiste toepassing
van het Georgisme,.
Een volgende maal hopen wij iets te ver
tellen van de geschiedenis van dit streven,
en teviens eenige andere aspecten van de
kwestie onder de loupe te nemen,
Amsterdam, 25 Septemer 1332.
J. Willems.
Met belangstelling las ik in „de Soester"
van 14 September 11. de gegevens van den
techn. ambtenaar W. Kerkhoff omtrent het
Gasbedrijf. Der Redaktie van dit blad ben
ik erkentelijk, dat zij moeite deed om deze
cijfers te verkrijgen, welke ik thans aan een
beschouwing wil onderwerpen om mijn in
druk weer te geven omtrent den toestand
van dit bedrijf.
Daartoe moet ik eerst een deel dier -ij-
fers herhalen.
Wij laten daarbij het jaar 1927, waarin de
gaslevering op 1 Mei geopend werd, buiten
beschouwing en vinden de volgende cijfers:
1
jaar
1928
1929
193U
1931
basisprijs
per M 3
13 cent
12 cent
12 cent
12, later 10 cent
aantal aanslui
tingen op 31 Dec.
1287
1379
1556
1728
1932 10 cent
op 1 Sept. 1885
4
5
6
aantal
gemiddeld gasverbruik
afgeleverde
in M3 per jaar en per
M3 gas (af
aan
inwoner
gerond)
sluiting
v.h. verzor
gingsgebied
444ÜU0
345
39.7
504000
365
45.89
597000
384
52
679000
393
57 43
Wat betieft de cijfers van den Heer Kerk
hoff, zoo liet ik hier acht ege het „inge
kochte gas", terwijl ik in kolom 5 het ge-
rnidd. jaarverbruik per aansluiting bereken
de, er zelf dadelijk op wijzende dat dit cij-
'fer niet juist het verbruik-gemiddelde geeft,
omdat de aantallen aansluitingen van kolom
3 ook omvatten een aantal „leegstaande
huizen", zoodat het getal „gebruikers" klei-
ter moet zijn dan dat der aansluitingen.
Wij gaan nu den groei na vanaf eind 1928
tot en met 1931., dus over 3 jaren samen.
Het aantal aansluitingen groeide van 1287
tot 1728, dus met 441 of ruim 34
Het afgelevrde gas nam toe van 144000
M3 tot 679000, dus 'met 235000 M3 of ruim
53
De bevolkingscijfers van het verzorgings
gebied (d.w.z. Soesterberg uitschakelend)
worden door den heer Kerkhoff niet ge
noemd, maar moeten door deeling zijn af te
leiden uit de cijfers der kolommen 4 en 6
Op deze wijze vinden wij van 1928 tot 1931
een toename met 640 zielen, wat ons ver
dacht weinig lijkt als men in aanmerking
neemt, dat de geheele bevolking van Soest
in dien tijd toenam met 1095 zielen. Het
blijkt, dat men de bevolking van Soester
berg geschat heeft. Ik zal zoo vrij zijn den
aanwas voor het verzorgingsgebied wat
grooter te nemen, n.1. 900, wat dan betee
kent een toename in drie jaren met 8
Tot welke gevolgtrekkingen leiden nu de
ze cijfers? Bij een bevolkingstoename in 3
jaren met 8 blijkt het aantal aansluitin
gen te zijn gegroeid met 34 Dit wijst m i.
op een steeds groeiende populariteit van het
gas en van het gasbeheer.
En als wij dan zien, dat in diezelfde pe
riode het verbruikte gas met 53 is toege
nomen,, dan is hierin m.i. onmiskenbaar den
invloed te zien van de prijsverlagingen,
waardoor de basisprijs van 13 cent tot 10
cent verminderde bij aanzienlijk lagerec
rijs voor de zeer groote gebruikers.
Mijn slotsom na deze beschouwing is dan,
lat de gasprijsverlagingen zeer nuttig heb
ben gewerkt zoowel in het belang der ver
bruikers als van het bedrijf (belangen die
trotiwens steeds samen moeten gaan) en dat
orijsverhooging met alle middelen moet
worden tegengegaan!
De gezonde groei blijkt, wat het aantal
aansluitingen betreft, ook in 1932 geregeld
oort te schrijden, n.1. tn 8 maanden 157
aansluitingen
Ondanks de herhaalde prijsverlagingen
gaven alle exploitatiejaren een overschot.
De heer K. vermeldt voor 1929 een verlies,
naar als raadslid heb ik er toen op gewe
zen, dat dit verlies gevolg was van een ad-
mlinistratief-onjuiste boeking, en deel van
de winst over 19271928 zou zonder die
'fout aan 1929 zij ten goede gekomen. Door
de onlangs verhoogde afschrijvingen ("met
terugwerkende kracht over 1931) zal de
winst over 1931 van ruim f 6000 terugloopen
ot ruim f 2800, wat toch altijd nog een be
ledigend cijfer is bij den in Juni van dat
jaar van 12 toe op 10 cent verlaagden gas-
prijs.
Hoe de rekening over 1932 er zal uitzien,
.weten wij niet, doch de groote toename der
aansluitingen geeft hoop, dat zelfs bij een
prijs van 10 ^ent over het volle jaar, de
.winst niet geheel zou wegslinken, ware het
iniet, dat hier tegenover staat de tegenvaller
(dat het ingekochte gas (sedert 1 Mei 1932?)
ongeveer een halve cent per M3 duurder is
geworden, wat over ruim 700.000 M3 dus
ruim f 3500 bedraagt. Mocht er zoodoende
eenig verlies zijn, dan is dit nog geen dood
wonde, daar de reserve van f 21.000 dit wel
kan dragen.
En overigens wordt dit verlies dan sterk
verhoogd door de verhoogde-afschrijvings-
politiek van B. en W. en van de Raadsmeer-
derheid!
In plaats van de woorden, die ik indertijd
iiit de Raadsbespreking van 27 Juli 1.1. aan
haalde „dat het wel mogelijk is de (lagere)
afschrijvingspercentages te handhaven, doch
dan naar andere middelen tot dekking van
het te-kort moet worden omgezien", had
men daar moeten zeggen:
„Weet wel, dat als ge de afschrijvingen
verhoogt, ge het gevaar van een te-kort
oproept! Waaruit kan volgen gasprijs-
verhooging. hetgeen ongunstig moet
werken op het bedrijf."
Nu nog een enkel woord over het onder-
chrift der Redaktie.
Zij meent wat begrijpelijk is het
Raadsbesluit te moeten verdedigen en haalt
dan daarvoor aan:
1e. noodzakelijkheid eener geldUening,
2c. het één-halve cent duurder gas,
3e. dat het beter is het bedrijf te ver
sterken door groote afschrijvingen, waar
door wordt voorkomen, dat het nageslacht
onredelijk wordt belast,
4e. de neiging om een deel der gaswinst
over te brengen op de gewone middelen.
Iets nieuws brengt de Redaktie niet naar