KIJK LIERC Nieuws- en Advertentieblad Verschijnt Woensdag en Zaterdag Dictators in Europa. HORS D'OEUVRE. Bekendmakingen Officieel Ordening der wereld productie. OP ELK GEBIED N.V. EERSTE SOESTER ELECTR. DRUKKERIJ Dooreenmenging van gemeente- en eigen belang POSTZEGELS voor VERZAMELAARS No. 65 (Gegarandeerde oplaag 3300 exemplaren) Twéé en Twintigste Jaargang Woensdag 15 Aug. 1934 Bureau voor Administratie: VAN WEEDESTRAAT 7 SOESTDIJK Advertentiën worden ingewacht tot uiterlijk Dinsdags- en Vrijdagsmiddags 2 uur aan het Bureau v. Weedestraat 7 en aan het filiaal Soesterb.straat 8 UitgaveN.V. EERSTE SOESTER ELECTR. DRUKKERIJ, v.h. G. v. d. Bovenkamp Advertentiën: VAN 1-5 REGELS 75 CTS., ELKE REGEL MEER 15 CTS. Groote letters naar plaatsruimte BIJ ABONNEMENT KORTING ABONNEMENTSPRIJS: 1.— PER DRIE MAANDEN, Franco p. post REDACTIE- EN ADM.-ADRESv. WEEDESTR. 7 - TEL. 962 - GIRO 161165 HET AUTEURSRECHT VAN DIT BLAD WORDT UITDRU KKELIJK VOORBEHOUDEN OVEREENKOMSTIG ART. 15 VAN DE AUTEURSWET 1912 - STAATSBLAD No. 380 HINDERWET. Burgemeester en Wethouders van Soest maken bekend, dat het verzoek van B. H. Duvvel te Soest om op/in perceel, kada straal bekend in sectie H., No. 8464, ge legen aan de Steenhofstraat, een slagerij met rookerij te mogen oprichten, door hen is ingewilligd op 7 Augustus 1934. Soest, 8 Augustus 1934. Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Burgemeester, G. Deketh. De Secretaris, J. Batenburg. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders der ge meente Soest, Gelet op het bepaalde bij de artt. 6 en 7 der Hinderwet; Brengen ter algemeene kennis: dat op de secretarie der gemeente ter visie is gelegd een verzoek met bijlagen van D. de Haan, Amersfoortschestraat 70a, te Soesterberg, om vergunning tot het plaat sen van een electromotor van 3 P.K., voor aandrijving van een vlakbank en een elec tromotor van 2 P.K. voor aandrijving van een lintzaag, ten behoeve eener carosserie- fabriek in het perceel Amersfoortschestraat No. 70a, kad. gemeente Soest, sectie E., No. 1835; dat op den 24sten Aug. 1934, des vóór middags te 11 uren gelegenheid is om ten gemeentehuize bezwaren tegen het oprich ten dier inrichting in te brengen. en dat gedurende DRI,E dagen vóór dien dag op de secretarie der gemeente van de ter zake ingekomen schrifturen kan worden kennisgenomen. De aandacht van belanghebbenden wordt er op gevestigd, dat niet tot eventueel be roep van de later op het verzoek te nemen beslissing gerechtigd zijn zij, die niet op de aangewezen plaats en het aangegeven uur in de vorengenoemde ingevolge art. 7 der Hinderwet te houden zitting zijn verschenen, ten einde hunne bezwaren mon deling toe te lichten. Soest 10 Augustus 1934. Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Burgemeester, G. Deketh. De Secretaris, J. Batenburg. HINDERWET. Burgemeester en Wethouders" van Soest, maken bekend, dat het verzoek van G. W. Schothorst, Soesterb.straat 11 om op/in perceel, kadastraal bekend in sectie C., No. 1836 gelegen aan de Birktstraat, een bestaande brood- en banketbakkerij te mo gen uitbreiden door hen op heden is ver daagd. Soest, 10 Augustus 1934. Burgemeester en Wethouders voornoemd De Burgemeester, G. Deketh. De Secretaris, J. Batenburg Aan den vooravond van het volksrefe rendum, dat Hitier in zijn functie van lei der van het Duitsche Rijk moet bevestigen, heeft Duitschland's dictator meer begrip van staatsmanskunst aan den dag gelegd, dan men zou hebben verwacht. Blijkbaar begint men aan gene zijde van de grens in te zien, dat de boog niet altijd gespannen kan blijven, en bovendien, dat in het Euro pa van 1934 geen volk van 60 millioen zichzelf kan isoleeren, zonder zichzelf on berekenbare schade te berokkenen. Zoo hebben we Hitier dan zeer verzoenende en vredelievende woorden aan het adres van Frankrijk hooren uiten, we hebben hem de door ons reeds meermalen aangekon digde mogelijkheid van Duitschland's terugkeer in den Volkenbond en daarmee in de internationale samenwerking, hooren bevestigen, we hebben beloften over am nestie voor politieke en andere vergrijpen hooren afleggen, toezeggingen omtrent ontruiming van concentratiekampen ver nomen, we hebben het Oostenrijksche le gioen in Duitschland zien ontbinden als eerste daadwerkelijk bewijs van, goeden wil jegens Oostenrijk, kortom, er is een ontspanning in den internationalen toe stand, en speciaal in Duitschland s slechte verhouding tot het buitenland, ingeleid, die aan Hitier het vereischtc brevet van staats manschap moet verschaffen, en tevens de buitenwereld moet verzoenen met de ge dachte, dat voortaan een dictator zij het een, die voor wenken van verschillen de bevolkingsgroepen vatbaar is aan het hoofd van het Duitsche rijk zal staan. En als er nu op Zondag 19 Augustus geen ongelukken of andere onverwachte dingen gebeuren, dan kan men voor het eerst se dert geruimen tijd in Europa weer wat rustiger ademen. Het zal van Hitler's wijs beleid afhan gen, of zijn dictatuur, die eigenlijk bij zijn kanselierschap in Januari 1933 reeds be gon, goede vruchten zal afwerpen. Het is interessant, eens na te gaan, welke ervaringen Europa op dit gebied in de laatste jaren heeft gehad. Ruw geschat zijn er 10 dictaturen (geweest). Het begon in Italië, door Mussolini's marsch naar Rome. Benito Mussolini legde zijn lijst van ministers aan den Koning voor, die deze aanvaardde, waarna Mussolini de lei ding van de regeering op zich nam. Slechts luttele dagen daarna, in November 1922, zette de nationale vergadering van Turkije met Mustapha Kemal Pasha aan het hoofd, den sultan af en vestigde de Turksche re publiek, waarbij de nieuwe grondwet den president met dictatoriale macht bekleed de. Het oude Ottomaansche rijk had afge daan. Eenigen tijd bleef het betrekkelijk rus tig, doch dan, in Mei 1926 zien we maar schalk Pilsoedski naar Warschau opmar- cheeren en kreeg Polen zijn dictator. In hetzelfde jaar steeg in Rusland de ster van Jozef Stalin, secretaris gene raal van de communistische partij en kreeg het rijk aller Russen feitelijk een dictator. Ook zien we in dat jaar in P o r. t u g a 1 een generaal als president en fei telijk dictator optreden, namelijk Generaal Antonio Carmona. In 1929 vaardigt Koning Alexander van Joego-Slavië een proclamatie uit, waarbij de parlementaire gang van zaken wordt afgeschaft, en dus de dictatuur zijn intrede doet. De Duitsche dictatuur van Januari 1933 werd in September 1933 door een soortgelijk systeem zij het in milder vorm door Oostenrijk gevolgd, toen een partijloos kabinet werd gevormd door Dr. Engelbert Dollfuss, kanselier, met Majoor |E'mil Frey als vice-kanselier. En thans is de leiding in handen van Dr. Schussnig overgegaan, nadat Dollfuss on der moordenaarshand viel. Op 17 Mei 1934 werd in L e t 1 a n d de parlementaire regeering vervangen door de dictatuur. In dezelfde maand gebeurde iets dergelijks in B u 1 g a r ij e. Tot nu toe is dan alleen Spanje het land, waar de dictatuur na een zekeren tijd weer plaats maakte voor een constitutioneele regee ring. Op 13 Sept. 1923 voerde Generaal Primo de Rivera een succesvolle coup d'état uit, waarbij zijn doel was het land binnen 6 maanden van een corrupte en on bekwame regeering te bevrijden. Doch het zou 6 jaar en 4 maanden duren, voor hij aftrad en de regeering door het volk werd hersteld. Ten slotte kan men nog van een min of meer gewijzigden vorm van dicta tuur in Hongarije en Roemenië spreken. Europa heeft dus wel zijn deel van dezen uit verwarring, nood en corruptie geboren vorm van heerschappij gehad. FLORIS C. Nadruk verboden. Aan den zoo herhaaldelijk uitgesproken wensch, dat men van socialistische zijde zich duidelijk uitspreken zou, hoe men zich de uitvoering van het socialisme dacht, heeft Dr. Wibaut voldaan door de uitgave van een boek met bovenstaanden titel. Men mag dus wel aannemen, dat dit boek de bedoeling der Nederlandsche Sociaal-De mocratische partij weergeeft. Men kan zich drieërlei socialistisch stel sel voorstellen: het echte socialisme, of communisme; waarbij ajlles, zoowel ge bruiksgoederen als productiemiddelen ge meenschappelijk' eigendom zijn, en de bete broods dat blijft tot zij in het keelgat des gebruikers verdwenen is: dit stelsel ver onderstelt gemeenschappelijke woningen en gemeenschappelijk verbruik: dan een stelsel, waarbij de productie gemeenschap pelijk is, en de verdeeling eveneens uit een centraal punt plaats vindt, maar de wijze van verbruik vrij wordt gelaten: en pri vaat eigendom van verbruiksgoederen mo gelijk is. Geen van beide stelsels is dat van Dr. Wübaut. Zijn stelsel sluit zich veel nau wer aan het tegenwoordige aan, en onder scheidt zich alleen daarvan op 'én punt: de productiemiddelen zullen het eigendom dei- gemeenschap zijn; en er zal uitsluitend door de gemeenschap geproduceerd wor den; er zal echter niet door een gemeen schapsorgaan verdeeld worden: het zal een gesocialiceerd ruilverkeer zijn. Met andere woorden: in de plaats van den privé ondernemer zullen overheidsor ganen treden: maar er zal voor loon ge werkt worden evenals nu; en de goederen zullen verdeeld worden door koop en ver koop tegen prijzen, die uiteraard, wil de zaak normaal verloopen, juist als nu de kosten moeten dekken. Dit beteekent, dat de loonen zullen moeten worden vastge steld in verband met de prijzen, die men veronderstelt te kunnen maken. Het boek kondigt zich aan als een be toog, zoo staat in de voorrede te lezen, dat in het heerschende stelsel crises onvermij delijk zijn, en wil den weg wijzen om deze te voorkomen, en tot een wercldvoortbren- ging te geraken, die het belang der menschheid zou dienen. Doet de tegen woordige voortbrenging dit dan niet? Wi baut durft het niet beweren; „deheer schende voortbrengingswijze is niet in alle tijden en niet in alle opzichten in de ver- II LEVERT GOED GOEDKOOP SNEL Van Weedestraat 7 Soesterbergschestr.8 betering en in de uitbreiding der behoef- tenbevrediging, het eenig redelijk doel der productie, volledig tekort geschoten!" Mlaar in de toekomst zal dat volgens hem wél geschieden, tengevolge van het op houden der concurrentie tusschen de on dernemers. Intusschen, hierom gaat het toch weer niet. „Indien de vrije prijsvor ming weder algemeen zou worden, zou dit ons niet tot een voorstander of ondersteu ner van dit stelsel bekeeren. Ook dan zou het nog altijd op ondernemerswinst zijn gericht; een strekking, die voor ons in strijd is met het doel, dat de productie het belang der menschheid moet dienen. Voor ons ligt dit doel uitsluitend in de best mo gelijke ailgemeene behoeftenbevrediging." Zooals men ziet, ontbreekt hier een scha kel; namelijk deze, of misschien niet de productie om winst de beste manier is om de behoeften te bevredigen. Is dit het ge val, en het tegendeel is allerminst bewe zen, "de zaak van de „kapitalistische" pro ductiewijze staat zelfs vrij sterk, dan valt dus de geheele basis voor Dr. Wibaut's eisch van socialisatie weg! Op de vraag, of „collectieve productie ruim genoeg gemaakt kan worden voor algemeenere behoeftenbevrediging" wordt nu geantwoord door te verwijzen naar het feit, dat door protectionisme de producten niet kunnen worden voortgebracht in de landen van de laagste productiekosten. Dit is een pleidooi voor vrijhandel, dat ons li beralen uit het hart gegrepen is, maar niet voor socialisatie. Immers, door vrijhandel wordt dit bezwaar geheel uit de wereld geholpen. En zoolang de regeeringen nog zoo weinig internationaal voelen, dat zij producten uit andere landen weren, zullen zij nog veel minder aan socialisme denken, dan een „Economischen Wereldraad" vraagt! En nu het stelsel. Het voordeel ervan is, dat het produceeren om winst niet meer mogelijk is. Wie echter inziet dat dit niets anders is dan een produceeren voor ande ren om zoo ruim mogelijk in de eigen be hoeften te voorzien, wat in dit socialis tisch stelsel juist zoo het motief zal zijn voor zoo groot mogelijke prestatie, kan hierin geen voordeel zien. Wat echter wel verdwenen zal zijn, Wibaut wijst er niet op, is het arbeidslooze inkomen. Winst maar ook verlies! komen voor reke ning van den staat. Dit kan men een zeker, zij het negatief moreel voordeel achten. Een economisch voordeel is het alleen, als het het economisch peil van het volk ver hoogt, wat te bewijzen valt. Daartegenover staat het nadeel, dat het persoonlijk initiatief volkomen zal worden onderdrukt. Niemand zal voor eigen reke ning mogen produceeren. Alleen als staats beambte zal men dat mogen doen. Een dergelijk verbod moet een moreel nadeel van ongekende afmeting zijn, daargelaten, hoe het economisch werken zal: wat nog blijken moet. En nu ten slotte de in de voorrede aan gekondigde doelstelling, het voorkomen van crisis, hiervan kan natuurlijk geen sprake zijn. In een communistisch stelsel komen geen crisis voor: misschien zal het tot ongekende armoede leiden; dat is iets anders dan crises: deze komen voort uit het verdeelingsstelsel. In een staat, waar het product door de overheid ^verdeeld wordt, is er geen plaats voor. In Wibaut's socialistischen staat echter, brengt de staat juist voort, zooals totnutoe de onderne mers, op goed geluk. Heeft hij zich vergist, dan ontstaat er een crisis. En hij zal even veel, zoo niet meer aanleiding hebben zich te vergissen als thans de ondernemer. „Wij beseffen zeer wel", zegt Wibaut, „dat nauwkeurige prijsberekening niet kan worden gemist, doch wij stellen, dat in het gesocialiseerde ruilverkeer de prijsbere kening veel nauwkeuriger zal zijn, dan bij prijsvorming door het marktmechanisme". En waarop berust die meening? „De prijs berekening zal veel meer gebouwd zijn op de maatschappelijke waarde der economi sche diensten in de productie. De in de productie van een artikel vereischte ar- beidslévering zal een zeer voornaam ele ment in de prijsbepaling zijn." I De gemeenschapsorganen zullen de loo nen en de prijzen bepalen, in verband met elkaar, en zoo zal alles in de schoonste harmonie met elkaar zijn. Men ziet, dat j hier een economische grondwaarheid ver waarloosd is: dat men wel prijzen kan be palen, maar niet de hoeveelheden die tegen die prijzen afzet zullen vinden. Het zal in Wibaut's toekomststaat juist zoo zijn als nu, dat, wanneer de loonen te hoog zijn, de goederen geen afzet vinden, en er een cri sis komt. Het is alles volgens W. heel eenvoudig. Voor de internationale socialisatie zal een plan moeten worden opgemaakt. Verstan dig zal zijn hiertoe een opdracht te geven aan eenige bekwame lieden. Zooals de meeste socialistische plannenmakers, be schouwt Wibaut de wereld als een statisch geval. Alles zal worden berekend naar de gegevens, die er zijn. Alsof alles niet steeds in beweging was. Men stelle zich voor, dat wij nu leefden volgens een plan van het jaar 1800. Overal zal alles geregeld worden door: bevoegde internationale instanties." Die Opperste Economische Raad zal „de vergoeding vaststellen voor het ele ment arbeid in den ruimsten zin." Uit een groep „verstandige rustige werkers" zal die Raad bestaan." De nu bestaande eco nomische afdeelingen van den Volkenbond geven aanwijzingen voor de functioneering van dit toekomstige wereldorgaan. „Niet fantastisch" noemt Dr. Wibaut dit denk beeld! Niets, maar dan ook niets, dat maar in de verste verte met de toegedachte taak te vergelijken is, is ooit door deze volken bondorganen verricht! Volgens Dr. Wibaut heeft men alleen de keuze tusschen dit stelsel of autarkie! Wij liberalen zijn zoo vrij dit niet te gelooven. Integendeel wij noemen dit defaitisme. Men is bezig den menschen dit wijs te ma ken. Maar wij zijn zoo vrij nog te gelooven aan het gezond verstand, en daarom aan een economische toekomst, die dit socia lisme evenmin geven kan als autarkie. E. C. VAN DORP. In de laatste Raadszitting (op Woens dag 1 Aug.) heeft de Heer Gasille zoo als kort vermeld in het verslag van „de Soester" bij de rondvraag aan Weth. van Klooster een vraag gesteld omtrent het bezigen van grond, ontgraven op een perceel, dat eigendom is van dien Wethou der, voor aanvulling der bermen van we gen in 't Hart. Het is mij opgevallen, dat deze vraag van den Heer G. niet in de Raadsverslagen der overige Soester bladen is vermeld; (De Soester-Bode gaf zelfs naar ik hoor, wegens verhindering van den verslaggever totaal geen Raadsverslag). De redenen waarom men de zaak heeft verzwegen zijn te vermoeden. Zoo men er naar vraagt, zal men vermoedelijk zeggen, dat men dit punt van geen noemenswaard belang achtte en daarom er over zweeg. Maar volgens mijn meening is deze zaak zeker wel van belang en daar 1 zooals boven opgemerkt ook „de Soester" er slechts kort melding van maakte, wil ik hier er op terug komen, door thans opna me te verzoeken van een artikel, dat ik reeds op 19 Juli LI. aan de Redaktie van dit blad zond, doch dat toen met mijn voorkennis nog niet werd afgedrukt. Het artikel behandelde ook een. paar an dere opmerkingen, die men dus eveneens hieronder vindt. Het toenmaals gezonden artikel luidde: ECONOMISCH WERKEN. Een paar weken geleden trof het mij, dat ik langs de Spoorstraat in beide rich tingen wagens, met zand geladen, zag rij den en ik vroeg mij af, of hier op econo mische wijze gewerkt werd. Ten deele werd dit grondvervoer met gemeentewagens uitgevoerd, ten deele ook naar ik meen met particuliere voer tuigen. Voor de gemeente werd grond ontgra ven op den driehoek SpoorstraatSoester Engweg, welke grond werd gebezigd tot ophooging van het Terrein rondom het ge meentelijke huis, waar nu de ontvanger onze gemeentenaren ontvangt," naast het Raadhuis. Het terrein, waar deze grond ontgraven werd, is enkele jaren geleden in werkver schaffing gedeeltelijk opgehoogd, zoodat het mij uitermate verwondert, dat men er nu weer grond weghaalt. Misschien om wanneer men later de vóór eenige jaren niet voltooide ophooging weer gaat voortzettenhier des te meer werkeloozen aan den gang te kunnen zet ten? Zoo iets noemt men wel eens „monni kenwerk"! Dit geldt dus het grondverzet in de eejie richting. Dat in tegengestelde richting betreft zooals ik dezer dagen ontdekte aanvul ling van grond langs wegen in ,,'t Hart". Ik heb er nog voor kort op gewezen, dat hier in 't Hart nog veel grondaanvulling (noodig is, vooral ook om terreinen bouw rijp te maken en ik gaf ook aan, van welk gemeente-terrein men zonder bezwaar ge noegzaam grond kan afgraven. Maar Autoriteiten (voor met een heel groote en dikke A.) schijnen in Soest niet AAN DEN GEMEENTE-ONTVANGER VAN SOEST. Elke morgen, als de toren Negen slagen trillen doet, W-eetje, wien je dan heel monter Bij 't Gemeentehuis ontmoet! 't Is de man, die dertig jaren Heeft gecijferd en geteld; Die ontving en steeds weer uitgaf 't Ramm'lend goud en zilvergeld. Optelsommen, in millioenen, Dansten jaarlijks voor z'n oog; Bankpapier en zilvren munten Borg hij op, in stapels hoog. 't Was ontvangen van de rijken; Maar ook d'armen, niet gespaard, Brachten daar, vaak onder zuchten, 't Penningske bijeengegaard. Medeleven, medelijden Wrongen vaak 't gevoelig hart; Waar slechts mooglijk was te helpen, Bracht hij troost en leende smart. Heel de rijke bloei van 't leven Stelde hij in 't dorpsbelang; Geen tekorten, immer sluitend, Was z'n gansche levensdrang. Thans nog recht en fier van leden, Met intense levenslust, Werkt hij, tot het uur komt kloppen: Nu breekt aan UW tijd van rust. Dat hij jaren mag genieten Van die welverdiende rust, En geen ouderdom of ziekte Ooit z'n levensblijheid bluscht. graag den raad van een buitenstaander te volgen. Althans men ontgraaft den benoodigden grond' niet op gemeente-terrein, maar van een particulier veld. Of deze particulieren dien grond gratis afstaan, weet ik niet. Een ieder maakt graag geld voor zijn waar, wat m.i. zeer menschelijk is. Toen ik een der werklieden in 't Hart vroeg, van waar die grond kwam, zei hij mij van achter de Mèndelssohnlaan, van terrein van den Heer v. Klooster, en toen ik op dit terrein ging kijken en vroeg of dit terrein niet aan een bouwmaatschappij behoorde, noemde ook hier een arbeider mij den naam van den Heer v. KI. als eige naar. Ik breek hier het bewuste artikel af om tot de Raadszitting terug te keeren. Toen de Heer Gasille zijn 'bovenvermelde vraag stelde, luidde het antwoord1 van den Wet houder, „dat ook hij tot de ontdekking was gekomen, (wanneer?) dat men grond van zijn terrein weghaalde voor 't Hart; dat hij daarvan niets afwist en er geen permis sie voor had gegeven; spreker stojnd' er van te kijken toen men het hem vertelde" Hij vond er dus zelf wel iets vreemds (onbehoorlijks?) in; toch zeide hij niet of hij toen men het hem vertelde order heeft gegeven om de zaak stop te zetten óf dat hij ze kalm heeft laten voortgaan. (De levering heeft vele dagen, misschien zelfs enkele weken, geduurd!) Ik heb de vergadering niet bijgewoond, doch kan mij de toon van den spreker voorstellen, toen hij bovenstaand antwoord gaf. Het is weer een zaak, de moeilijk uit te zoeken valt, doch als men ziet, dat grond van terrein van den heer van Klooster wordt verwerkt aan gemeentewegen, dan zal het toch niemand verwonderen, dat bij mij het vermoeden rees, dat hier 'n raads lid zelfs een lid van het dagelijksch be stuur optrad als leverancier (zij het in direct, n.1. via den aannemer) der gemeen te, wat in de gemeentewet algeheel ver boden is. In elk geval werden hier weer gemeen telijke en persoonlijke belangen dooreen gemengd op een wijze, die zacht uitge drukt hoogst ongewenscht is. De Heer van Klooster moge zich den uitspraak herinneren vata een vroegere Raadscommissie te dezer zake (Notulen Raadsvergadering van 2111927). Ik acht het jammer, dat dit hier weer gezegd moet worden, want in verschillende opzichten begon men juist den indruk te krijgen, dat de Heer van Klooster als wet houder meermalen ook goed werk ver richt. Het gemeentebelang eischte m.i., dat deze raadsvraag niet werd doodgezwegen. W. H. C. DOORMAN. N.V. Eerste Soester Electrische Drukkerij van Weedestraat 7 Soestdijk Soesterbergschestraat 8

Historische kranten - Archief Eemland

De Soester | 1934 | | pagina 1