aan
de Rijn
Hoeveel ben je waard
LEGPUZZLE: DE GANZENHOEDER
SILHOUETTEN KNIPPEN
door
Jan van Leeuwen.
Het was in de herfst. De bomen droegen
prachtige goudbruine bladeren en de na
tuur had haar mooiste kleed aangetrokken.
De akkers stonden leeg, alles bereidde zich
op de winter voor. Toen besloot ik om er
eens een weekje uit te trekken en de fees
ten van de druivenoogst aan de Rijn mee
te maken, waar ik zoveel over had ge
hoord.
Naar mijn vacantieoord.
Zo stapte ii. in Keulen over op de trein,
die me naar Bingen, een klein plaatsje aan
de Rijn zou brengen. Meteen al kwam ik
in een heel andere wereld. Waar de bergen
een beetje dichter bij de oevers van de Rijn
kwamen, waren ze dicht beplant met wijn
stokken. In Bingen, het stadje aan de Rijn,
waar deze zich naar het Noorden buigt,
stapte ik uit en zocht een gemoedelijk ho
telletje op Ik kreeg een prettige kamer.
Uit mijn raam keek ik uit op het plaatsje
Rüdesheim. Ze zeggen, dat Karei de Groo-
te daar zelf de wijn liet aanplanten, om
dat hij gemerkt had dat de sneeuw aan die
kant eerder smolt dan aan de andere kant.
Toen liet hij uit het Zuiden van zijn rijk
wijnstokken komen en liet die op de ber
gen van Rüdesheim planten. En nog te
genwoordig heeft de wijn, die uit Rüdes
heim komt een bijzonder goede naam.
Maar Bingen was niet de plaats, waar ik
wilde blijven. Ik wilde naar een heel klein
plaatsje toe. Daar is het het gemoedelijk-
ste in de oogsttijd. Zo kwam ik dan een
dag later in mijn „Wijnstadje" aan. En nu
zal ik jullie eens vertellen, hoe het bij de
druivenoogst toegaat.
De oogst begint.
Vroeg in de ochtend werd ik door een
paar geweerschoten gewekt. In elke wijn
gaard is namelijk een bewaker, die ervoor
moet zorgen, dat de vogels niet te erg huis
houden onder de lekkere rijpe druiven.
De plukkers hadden er al dagenlang op
gewacht, dat de oogst zou kunnen begin
nen, want de druiven waren helemaal rijp.
De steeltjes waren heel droog, de druiven
konden nu gemakkelijk geplukt worden.
Iedereen wachtte tot de morgen zou ko
men, waarop een man met een grote hoorn
door de straten zou gaan, waar hij telkens
hard op blies Want als dat geluid gehoord
werd, wisten ze, dat de oogsttijd begonnen
was.
En nu, vanmorgen was het zo ver! Er
klonk een luid geroep en gelach buiten op
straat. Ik kon het niet langer uithouden in
mijn bed en kleedde me vlug aan De toren
klok luidde, de nevels trokken op van de
velden. Het zou een prachtige dag worden.
Toen ik buiten kwam, zag ik een hele stoet
plukkers en pluksters, die met een hoop
kleine kinderen eromheen, zingend door
het dorp trokken naar de wijnbergen. De
wijnoogst is voor iedereen de vrolijkste
tijd van het jaar.
Een tijdje later was het boven in de wijn
gaarden een drukte van belang. Nu moest
de oogst van het jaar binnengehaald wor
den. Ik liep tussen de anderen door en
deed me te goed aan de heerlijke rijpe
druiven. Maar nu- moeten jullie niet den
ken, dat dat zo maar gaat! Wie als gast
naar de wijngaard komt en alleen drui
ven wil eten, inplaats van zijn handen uit
te steken en mee te helpen, wordt eerst
eens goed gejonast onder vrolijk gelach
van de plukkers en pluksters Zo ging het
ook met mij. Ik werd opgepakt, een paar
maal heen en weer geslingerd en daarna
weer neergez „Zo", zeiden ze tegen me,
,nu kunt u uw gang gaan en net zoveel
eten als u maar wilt!" Ik had mijn wijn-
doop gehad. Het was een mooi gezicht, die
wijngaard met de rijpe druiven De wijn
stokken stonden op gelijkmatige afstand
van elkaar. De bladeren waren van groen
geel geworden. De Dlukkers en pluksters
hadden het erg druk, maar er werd vro
lijk tussendoor gezongen.
De grote tobben werden snel gevuld. Ze
zijn van hout en hebben twee leren draag
riemen. Er kan ongeveer 50 kilo aan drui
ven in.
Hoe de druiven bewerkt worden.
De drager stampt met twee grote stam
pers de druiven fijn in de tobben. Dan
vloeit het donkerrode en dongergele sap
uit de druiven in tobben, die op een wa
gen staan. Als alle tobben op de wagen vol
zijn, rijdt de wagen, die bespannen is met
paarden en ossen, naar de wijnkelders. Ik
ging ook eens in zo'n wijnkelder kijken.
Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat
heerst daar een grote bedrijvigheid, want
het druivensap mag niet lang bij de drui
ven zelf liggen. De grote teilen, die bin
nenkomen, worden in een pers gelegd en
de druiven worden net zolang uitgeperst,
tot er geen sap meer in zit. Het sap, dat er
uit geperst is, heeft een vrij vies kleurtje,
maar het smaakt heerlijk.
Na het werk.
De hele dag werd er doorgewerkt. In de
wijngaarden en in de kelders. Alleen met
etenstijd werd het werk even onderbroken.
Dan aten de plukkers als wolven en daar
tussendoor zongen ze steeds weer een vro
lijk lied. Er zijn zoveel liederen aan de
Rijn. Ik kende er al veel van, maar ik heb
er weer heel veel bijgeleerd.
Toen het avond begon te worden hoorde
ik een paar schoten en op dat teken hiel
den alle mannen en vrouwen op met wer
ken. Vrolijk zingend trokken ze in lange
stoet weer naar het dorp terug. De kerk
klok luidde en het leek wel of al die men
sen van een groot feest thuis kwamen. Al
leen de bewaker bleef op de wijngaard om
op de kostbare druiven te passen.
Dat duurde zo een hele tijd, maar toen
alle druiven geplukt en uitgeperst waren,
begon het grote druivenfeest. Toen trokken
de plukkers -en pluksters hun mooiste kle
ren aan, de meisjes droegen bloemen in
het haar en de mannen een bloem In hun
knoopsgat. Iedereen lachte en was vrolijk.
Met muziek voorop trokken ze door het
dorp en daarna begon het grote feest. Tot
laat in de nacht werd er gezongen en ge
danst. Alle inwoners vierden de wijnoogst
mee. Het was weer een goed wijnjaar ge
worden. Over een paar dagen zou het sap
Hoeveel denk je dat jullie waard zouden
zijn, als jullie verkocht moesten worden?
1000 gulden? 2000 of 10000? Misschien zelfs
nog wel meer! Maar dat zou erg hoog be
taald zijn, hoor. Kijken jullie maar eens
naar de plaatjes hieronder, dan zal je eens
zien, hoe weinig je maar waard bent, als
Kalk is het hoofdbestanddeel. Er zit on
geveer voor 1.70 gulden aan kalk in je.
Daarmee zou je net het plafond van een
niet al te grote kamer kunnen witten.
Je hebt ook fosfor in je, wisten jullie
dat? Maar heel weinig. Voor 14 cent, dat
is ongeveer zoveel als er in 1000 lucifers-
kopjes zit!
Er zit voor 1 cent suiker in je lichaam.
Als we een volle theelepel in ons kopje
doen, hebben we alle suiker al gebruikt.
je gaat uitrekenen hoeveel er aan „mate
riaal" in je zit! Nee hoor, dan zijn jullie
ongeveer 3 gulden waard! Daar hoef je niet
van te schrikken, want dat geldt alleen
maar voor de .hoeveelheid materiaal" die in
je zit en niet voor wat je waard bent, door
alles wat je doet en kunt!
Er zit voor ongeveer 0.98 gulden aan vet
in je. Dat is voldoende voor drie stukken
zeep en daar zou men net een flinke was
mee kunnen doen.
Verder bezit je een beetje zwavel. Voor
12.5 cent! Daar zou moeder net haar in-
maakpotten mee kunnen uitzwavelen.
Zo is het ook met ijzer. Je hebt ook
maar voor 1 cent aan ijzer in je. Daar kan
je een spijker van maken en er een schil
derijtje aan ophangen!
in de volle teilen gaan gisten. De lekkere
zoete smaak gaat er dan af en het sap
smaakt nu bitter en krijgt een veel lich-
Hebben jullie wel eens goed gekeken
naar die aardige zwarte plaatjes, die soms
in de krant staan? Dat zijn silhouetten!
Jullie hebben zeker allemaal wel eens over
een silhouette horen spreken. Als het don
ker wordt en je hebt een eind gewandeld
en je gaat terug naar het dorp of naar de
stad, dan zie je de silhouette van de kerk
toren tegen de hemel afgetekend. Daar be
doelt men mee, dat je alleen de zwarte om
trek van de kerktoren ziet, maar geen
aparte lijnen erin. Jullie hebben dat zeker
wel eens allemaal gezien. De silhouetten
van bomen, van een brug of van huizen
Het is een mooi gezicht. Het lijkt allemaal
zo stil in het donker en zo rustig. Je moet
er maar eens op letten, als je tegen de avond
thuis komt. Als het zo donker is, dat je de
verschillende gebouwen en bomen niet
meer kunt zien, maar alleen hun omtrek
ken tegen de avondlucht.
Silhouetten knippen is een heel leuk
werkje. Wie erg goed met de schaar over
weg kan, hoeft de figuurtjes niet eerst te
tekenen, maar kan ze meteen knippen. De
anderen kunnen beter het papier eerst om
draaien, zodat de witte kant boven komt
en daar de omtrek van datgene wat ze
knippen willen, optekenen. Dan kan je
langs die lijnen knippen. Daarna draai je
het papier weer om en je silhouet is klaar.
Je kunt natuurlijk wel een paar puntjes
licht erin maken, dat is in een echte sil
houette buiten ook wel eens, als ergens
bijvoorbeeld licht in een huis brandt of op
een andere manier. Je kunt, als je silhouet
te klaar is, het papier op een stuk karton
plakken, zodat het beter blijft staan. Je
zult eens zien, hoe aardig het staat. Als je
dan een oude doos neemt en je verft die
donker en van boven iets lichter, (dat moet
de lucht voorstellen), kan je daar je fi
guurtjes inzetten en dan heb je een echt
avondlandschap gemaakt.
Probeer het maar eens, je zult het erg
leuk vinden!
tere kleur. Zo blijft het een tijd liggen. Als
het genoeg gegist is, wordt het gezuiverd.
De wijn, die nu ontstaan is, blijft in grote
vaten liggen en in het voorjaar wordt deze
wijn in gr.ote hoeveelheden verkocht. Dan
komen alle wijnhandelaren en de eigena
ren van de wijngaarden bij elkaar en
wordt alles verkocht. De wijnhandelaar
doet de wijn in flessen en verstuurt ze over
het hele land en naar het buitenland. De
naam van de plaats waar de druiven ge
kweekt zijn, komt op de fles te staan en
zo zien we die flessen weer in de winkels
liggen.
Het was erg prettig en interessant om
zo'n wijnoogst eens mee te maken. Ik was
goede vrienden geworden met de inwo
ners van het dorp en het kostte me wer
kelijk veel moeite om weer afscheid te ne
men, maar daar was niets aan te doen. Ik
moest weer naar huis en aan het werk!
Maar de vrolijkheid en de opgewekte stem
ming van de tijd in mijn wijndorp voel ik
toch nog in me!
ZIJ VOND HAAR VEEL TE AARDIG.
„Als een olifant het niet wil", vertelde
een heel bekende olifantendresseur, „kan
niemand op zijn rug blijven zitten. Ook
niet, als er een groot zadel op zijn rug ligt.
Een olifant heeft namelijk zo'n losse huid,
dat hij die heel gemakkelijk heen en weer
kan schudden. Als nu iemand op de rug
van de olifant zit en hij „schudt zijn huid",
is het onmogelijk om te blijven zitten. Ik
had bij mijn troep een vrouwtjesolifant, die
„Baby" heette. Ze liet me telkens voor spot
staan. Ik wilde haar verschillende kunstjes
laten doen, maar zij wilde niet. Elke keer,
als ik op haar rug klom, wachtte ze tot ik
boven was en als ik goed en wel zat,
schommelde ze even en dan lag ik weer op
de grond. Toen kwam ik op een idee. Het
was al een oude circusgrap. Er werd bij
de voorstelling gevraagd, wie van de toe
schouwers één keer in het rond wilde rij
den. Meestal gebeurde dat op een ezel. De
baas van den ezel belooft dan bijvoorbeeld
tien gulden voor wie er op kon blijven
zitten. Er zijn altijd veel mensen, die het
willen proberen, maar het lukt bijna nie
mand, want de ezel is natuurlijk zo afge
richt, dat hij bij iedereen een paar maal
heen en weer schokt, zodat de ruiter eraf
valt.
Dat wilde ik nu met Baby ook proberen.
Zij zou nog beter dan welke ezel ook haar
berijder of berijdster van zich af kunnen
schudden. Ik probeerde het eerst nog een
paar maal met mezelf en met het overige
personeel. Het lukte niemand van ons om
op haar rug te blijven zitten. Toen brak de
dag van de voorstelling aan. Door een ge
luidsversterker liet ik omroepen, wie een
ritje op de olifant wilde maken. Eenmaal
helemaal in het rond. De olifant had een
groot zadel op haar rug en was een heel
mak dier. Wie het zou lukken om zonder
vallen eenmaal rond te rijden, kreeg tien
gulden. Toen kwam er een heel knap, aar
dig meisje naar voren. Ze wilde het wel
eens proberen, zei ze. En toen gebeurde er
iets geks met Baby. Ze bewoog zich niet,
toen het meisje op haar rug klom en toen
ze eenmaal goed en wel zat, begon ze kalm
door het circus te lopen Een olifant voelt
altijd direct of hij een mens aardig vind* of
niet. En dit meisje scheen erg in Baby's
smaak te vallen, want ze liepen trots twee
maal in het rond en er gebeurde niets. Het
publiek klapte heel hard in de handen en
ik begon ook te lachen, want ik vond het
een erg grappig geval. Mijn stugge Baby
had vriendschap gesloten met dat aardige
meisje en ik gaf haar na afloop de tien gul
den, die ze eerlijk verdiend had."
OUDERS MOETEN NAAR SCHOOL
GAAN.
De omgekeerde wereld in Ko
penhagen.
Eens in het jaar is het in de scholen van
Kopenhagen de omgekeerde wereld. Wie
dan eens even in een klas kon kijken, zou
zijn ogen uitwrijven en denken, dat hij
droomde. Hij zou niet begrijpen, wat hij
zag, want.... dan zitten de ouders in de
schoolbanken en de kinderen staan langs
de kant en kijken en luisteren, welke fou
ten de ouders maken! Dat klinkt wel erg
gek, maar toch is het waar. En als je naar
de gezichten van al die grote mensen kijkt,
kan je duidelijk zien, dat ze het lang niet
allemaal prettig vinden en dat ze bang zijn,
dat ze geen antwoord kunnen geven op de
vragen, die hun gesteld worden.
Waarom zou dat nu zijn, denken jullie
natuurlijk. Dat komt zo: Eens in het jaar
moeten de ouders weer naar school gaan.
dat wil zeggen, dan hebben ze het recht,
om zelf te zien of het onderwijs, dat op
school gegeven wordt, goed is. Dus of de
leraren goed les geven, of ze duidelijk uit
leggen, of er niet te moeilijke dingen be
handeld worden en of er geen dingen be
handeld worden, waar de kinderen verder
niets aan hebben. En als je dat recht hebt,
moet je er ook gebruik van maken! Daar
om zitten op die dag de ouders van de leer
lingen in de schoolbanken en krijgen Ge
schiedenisles. Dan merken ze, dat ze hele
maal vergeten zijn, wanneer de slag bij
Doggersbank was. Of ze krijgen Aardrijks
kunde en weten niet meer, waar Soerakar-
ta ligt. Bij rekenen kunnen ze niet eens
allemaal gauw uitrekenen hoeveel 7/8 ge
deeld door 2/5 is De kinderen langs de
kant voelen zich erg trots als zij wel ant
woord kunnen geven op de vragen, die
hun ouders niet kunnen beantwoorden
Maar er zijn ook kinderen, die zo'n mede
lijden met hun moeder hebben, dat ze stil
letjes achter de bank kruipen, waar ze zit
en het zachtjes voorzeggen. En sommige
jongens schrijven vlug het antwoord op een
papiertje en gooien dat handig naar hun
vader toe!
Er zijn ook ouders, die het erg naar vin
den, aïs ze in het bijzijn van hun kinde
ren geen antwoord op de vragen kunnen
geven en die schrijven dan een briefje, dat
ze niet kunnen komen. Maar het spreekt
toch vanzelf, dat onze ouders, die onder
tussen alweer zóveel andere dingen heb
ben moeten leren, niet meer alle dingen
weten, die er bij ons op school ingehamerd
worden! Het is daarom ook helemaal niet
erg, als ze niet altijd kunnen antwoorden,
maar het is wel erg grappig om die om
gekeerde wereld eens mee te maken!
TOEN TOMMIE EN ZIJN VRIENDJES
„AUTORENNEN" SPEELDEN".
WETENSWAARDIGHEDEN.
In Kalgoorlie in West-Australië zijn de
straten met stenen geplaveid, waarvan men
plotseling ontdekte, dat ze goud bevatten.
Nu worden al die stenen er weer uitge
haald. De mensen hebben daar dus op goud
gelopen!
In Engeland worden wel eens z.g. „gymk-
hana-races" gehouden, d.z. komische wed
strijden bij verschillende soorten van sport,
bijv. paardrijden met een glas water in de
hand.
