Tweede Blad
Iets over Huizen
behoorende bij het nummer van
Vrijdag 12 December 1924
Reddendo Kunstenaars.
Voor >én /eer talrijk en aandachtig
gehoor hield de heer X 'lfhenius alhier,
SVixiisdagavoiil in de nieuw.' Kunst/aal
van llamdorl'l voor de XVreeniging va.n
Re. Idende Kunstenuuis een lezing over
Wagner's Parsifal.
,.l>us over Wugncr's Parsifal", aldus
ving de geacht-'- spreker zijn lezing aan,
Parsifal; het laatst? werk van den grooten
schepper van het muziekdrama. Wie Wag
ner is weet U allen, al is het niet hetze i c
uit welke bran men tot tiet leven en de
werken van de/en titaan onder de compo
nisten is ingelicht Hoewel het zeer ver
leidelijk voor spr. is om uitvoerig bij Wag
ner zélve stil te staan, wil hij dat. gezien
de beperking die een lezing als deze op
legt. niet deen eni volstaan met te consta-
tocren, dat Wagner als ieder groot kun
stenaar die boven de massa uitsteekt, is
vergood en verguisd. Uit de veelheid der
meeningen omtrent Wagncr en zijn oeuvre
staat evenwel éón gedachte die door vrij
wel allen wordt gevoed: Wagner was een
zeer belangrijk*' figuur. Dat bij beurte
lings werd verguisd en vergood bad hij ge
meen niet al die grooten, die moeten lire-
ken met de sleur en de conventie en de
doode moraal van hun tijd. Op ecu van de
voor Wag lier opgerichte standbeelden
staat gegraveerd: „Denker und D.chter ge-
waltigen Wills". Inderdaad, hij was een
dichter in taal en met de muziek, de taal
der ziel, de onmiddellijke ver tol les ter van
het gov. el. Bpr. gaat thans na, hoe de mu
ziek, ontstaan uit de klanken der primi
tieve volkoren méér dan dc spreektaal
rechtstreeks en 111 alle nuanceeringen het
menschelijk gevoel vertolkt. Hoezeer Wag
ner dit heeft toegrepen blijkt ook uit I-
primitieve natuurgeluiden, dc rhythinisehe
klanken waarmede de Rijndochters in
..Reingold" in het eerste bedrijf verhal...
van clen schat dien Vader Rijn verborgen
houdt.
De eerste vorm van poësie was dan ook
de lyrische, waaruit weer de epische (ver
halende) voortkwam Daarna ontstond een
synthese van die twee kunstvormen en de
dramatische dichter zette op beide le
kroon van zijn machtig kunnen De nni-t
samengestelde uiting van kunst groeide
«•venwel in het muziekdrama, waarin h f
woord van tien dichter wordt geidealïseerd
door de zangstem, die weer wordt gedra
gen door de golvingen van .de zieletaal, de
muziek van het. orkest. De voort.golvendo
symphonische muziek doet meegevoelen
wat er in de acteurs op hot toonecl 0111-
gnat
De oude Grieken hadden reeds belang
rijke dramaturgen als Soph kies. Aeschi-
los cn Euripides. In hun drama's werd h' t
gebeuren steeds afgewisseld door koren ot
rij-zangen, welke tot de schoonste gedeel
ten belvooren van d<? Grieksche liti Matuur
D'e muziek kon toen nog niet dre belang-
«looi T. Pluim.
De gemeenb- Huizen omvat, een der
heu vel ach tigste en daarom ook een der
schoonste doelen van Gooiland, terwijl zij
levens (in liet Noorden) door de zee l><-
spoeld wordt. Zij is dan ook gr.oier «la 11
men denkt; de zuidwestelijke grens loopt
langs den straatweg van dc kiosk op
Criidoo tot tegenover „De Goaische Boer',
vanhier over Oud-Bussum tot vlak hij «1-n
Leeuwenberg (Valkeveen), maar.... om
dan ook tot. aulcr den rook van het dorp
Huizen terug te keercu: dit. dorp ligt dus
vlak op de westelijke grens der gemeente.
Wat velen ook met. weten zullen is, dal.
dc genoemde kiosk een belangrijk grene-
punt in Gooiland is: immers komen hier
vier Gooische gemeenten samen, n.l. IIui-
zen, Hilversum, Laren en Blarieum
Huizen is, wat de grootte betreft, d"
derde gemeente van Gooiland; zie maar;
Hilversum beslaat. 4SG9 II. V.. Xaar.len
2129, Huizen 1542, Laren 1230, Blarieum
1003 on Bussuin 033 II, A. O k naar t aan
tal inwoners neemt Huizen de derde
plaats ill n.l Hilversum 410(10, Bussum
20000, Huizen 7100, Naarden 5100. La re»
5100 en Blarieum 1900 inwoners.
Op de grens van Huizen en Blarieum
vindt men den Tafelberg, ruim 30 Meter
boven den zeespiegel en d.is een der hoog
ste punten van het Goo\ zoo met het
hoogste. Daar evenwel de omgeving even
eens hoog ligt. verheft hij zicli slechts G
M. b' ven het omringende terrein. De naam
ri ontleend aan de blauwstcenen tafel
(oriënteertafel), waai1 «p indertijd 60 dor
pen. gehuchten, hoerenhuizen, enz. waren
aangegeven, die men daar kon waarnemen
Omstreeks 1837 is die tafel, helaas! ver
nield: naar men mij mededeelde, berust er
nog een ged?elt** van in het Raudlurs van
Hilversum.
De Tafel- of Kooltjesberg is een histo
risch plekje. Men zegt n.l dat oudtijds de
Graven van Holland in deze streken heu
veltjes Lieten opwerpen tot bescherming
van hot vele wild in do Gooische hos clien,
zooals wolven, vossen, herten en reeën; de
Tafelberg u er dan één van zijn (Ik be
grijp evenwel de beschermende werking
van die heuvels niet) Do Tafelberg zou
tevens gediend hebben als verzamelplaats
der jagers, om zich hier na een vermoeien
de jacht met spijs en drank te vensterken.
rijk»? plaats innemen van thans Daaraan
moésten eerst geniën als Palestri na. Bach,
Beethoven en Wagncr. om slecht- de ster
ren van «le eeisto grootm t«* noemen, hun
werk doen. Dat met de genoemde koren
evenwel ook prachtige resultaten bereikt
zijn, wij hebben slechts den naam van on
zen Vondel te noemen om het aan te too-
nep'.
Geheel anders is het gesteld mei k' ko
ren uit de opera's, een kunstvorm «lie, on
danks lie t feit «lat grootc componisten er
aun gewerkt hebben, bij spr. geen groc.te
bewondering heeft kunnen wekken. In de
opera is door een der partijen te veel con
cessie gedaan: él door den dichter, óf door
den componist. Zelfs het feit. dat de muzi
kaalste mensch die ooit geleefd heeft Mo-
art aan dez- vorm z"n genie heeft dienst
baar gemaakt. D<? opera is hal,fslaeht:g:
,.te veel ernst voor spel en t<' veel spel
voor ernst". Deze- koren hebben geen ge
meenschap met die uit de ouuh' Grieksche
tragedie. Zij zijn echte „publieke v?i-r:M.
lijkheden".
Het drama bij dc Grieken was een reli
gieus^ plechtigheid. Ge n wonder dat zij
Wagner. «lip zijn jeugd op het gymnasium
had doorgebracht. aantrokken. IIii had im
mers een «luidelijken afkeer van het allo-
ilaagsche vér van hem was het gewone,
het triviale. Waarlijk, nóch Apollo, nóch
Minerva kunnen of willen afdalen naar
het rumclor van de straat, doch met alk-
liefde trekken zij de nederige discipelen
van kunst en wetenschap óp tot hun eigen
zonnige hoogte!
Spr. gaat nu verder de ontwikkeling na
van liet Grieksche drama, via het Bachus-
«iratna, het Sater-drama enz. naar het mu-
/ick-draina van Wagner
Dat de klassieke voorbeelden V agnei
hebben gcinspireord is zeker, doch hij
werd geen slaafsche navolger van oude
vormen, doch hij bleek ook daarin een
kind van zijn tijd. die 2000 jaren van <1
Grieksche cultuur af lag Meer dan ieder
ander treft het woord van den «1'"Inter
vanaf het toonecl. Dat. wist ook V ogner
en spr. vindt, hier gelegenheid om als in
termezzo te herinneren aan onzen Heyei-
iuans. Denkt om de weduwe en de kinde
ren! Bij den lieer J. Grelinger «>p „Jaehl-
lust" zijn uwe milde ga\rcn welk. ni!
Wagner leed met allen en alles dat he.
goede derven moet. Hij gevo 1de het we
reld !e?d en kon onze aaide zoo sellon n
vinden, llij zocht naar een uitweg van dit
lijden en ook KTj kwam tot de gedachte
«lat. dc oorzaak van alle lijden is tl; zelf
zucht. Om verlost te worden moest de
strijd woiden aangedaan aan alles wal le -
lijk is en slecht. De verlossing klonk in de
blijde boodschap uit het Ouden: „Hebt Uw
naasten lief als U zélve". Dit is de verlos
sing van liet- wereldleed Alles en ieder
een smacht nuar Liefde, de verlossende
macht der onbaatzuchtige univc.*seelc
Liefde. Daarvan was Wagncr zeer ond i
den inlmk en het duidelijkst, en uitvoe
rigst heeft liij deze verlossings-gedachtc
in zijn laatste kunstwerk Parsilal gebeuld.
De heer N'olthenius gaf daarna een uit
voerig en duidelijk overzicht van het mu
ziekdrama Parsifal, welke bespreking na
elk bedrijf werd verduidelijkt door de daar
bij behoorende lantaarnplaatjes. Duidelijk
ontvouwde spr. die geschiedenis van de
Graal, de heilskelk", «Tic in de hoede van
de reinen. de aardsehe strijder.- voor de
heilige lijefdc vvrdl gesteld. Spr. toonde
•lun lu e de Graal d«* ideale-opvolgster was
van de Xil«elung« nscïïaT en zij lmt .ym-
bool wend van de zaligheid die den men-
schen is hergeven na den dood vanl hris-
tus.
Toch stelle men althans tegenwoor
dig niet te veel van dit panorama zich
voor; ten minste het is mij tegengevallen,
daar de omgeving in onze dagen tc boseli-
rijk is. De boomen die het g. z.cht op Hui
zen belemmeren /.uilen worden geveld.
Neen, voor een vergezicht had u liet i a
lj «en (of de Rotonde) van Blarioun
moeten beklimmen, dat zich vlak daarbij
verhief, maar sedert eenige jaren helaas!
is aigelroken. Daar wachtte u een onve.-
ge te lijk panorama, naar alle zijden liéen:
over zee cn land, over bosch en lmide. 11 l
vvas indertijd (plm. 1830 gebouwd door
do hoeren Iluyd-ocoper en Laan (de eerste
woonde op "t. kasteel Groeneveld bij Baarn.
de tweede vlak er bij op het thans verdwe
nen landhuis „SteevlLed"). Dc naatn Laan
is nog wel bekend door het Laanebcschjo.
Up dit paviljoen kon men tot 50 M boven
den zeespiegel klimmen. Dit theehuis
(want het was tevens een restauratie) is
om het uitzicht een tijdlang in eigendom
geweest van de Koningin-Weduwe Anna
Paulowna en later van Konigin Sophie,
die er meermalen van Soest dijk uit kwa
men theedrinken om van de prachtige
vergezichten te genieten
En nu naar het dorp Huizen zelf. He
naam is goed Ilollandsch, maar hoe komt
het dorp er aan? Ik heb ergens de vol
gende verklaring gevonden, maar die u
volstrekt niet als bewezen behoeft aan te
nemen. Oorspronkelijk dan was Huizen
zooals nog een visschcredorp, maar ni<?(
van schamele hutten. zóoaLs bijv. Amster
dam oorspronkelijk was. dccli van flink'
hui/en; daarom heeft men het dorp den
naam van Huizen gegeven, alsof men wil
de zeggen: wij bedoelen het visscbc-rsdorp,
waar Huizen, geen hutten- staan."
Wanneer het dorp gebouwd is, kan z?Ifs
niet bij' benadering worden opgegeven.
Trouwens, Huizen heeft niet veel in de
geschiedenis vaö zich laten spreken, en
gelukkig, mogen wij wel zeggen; want
als er in de oude historie van een plaats
gewag gemaakt wordt betreft het meestal
een of andere ratnp.
Eerst mst reeks 1650 kwam de vissc herij
tot bloei, daar vóór die tijd Naarden «1 -
voornaamste visschersplaats van Gooiland
was geweest Immers deze stad had bij
haar stichting in 1342 (na de verwoesting
van wat wij thans „oud-Kaarden" noemen)
van Graaf Willem IV o.a. liet. stapelrecht
der Zuiderzeevisscherij gok regen, d.w.z.
tusschen Muiden en Kampen mocht, ner-
Pursifal. «Ie „reine dwaas', hij heeft dé
zen avond voor do bezoekers van de door
wrochte en van grooto belezenheid en hel
dor inzicht getuigende lezing geleefd, door
het bezielende woord van den heer Ilugc»
N'olthenius. Wanneer men zóó over wer
ken van toonkunst kan spreken moet men
wel een heel zuiver begrip hebben \.in
haar hooge zending in het leven der men-
schcn.
11. Doop.
Als een bijzonderheid kunnen wij
va melden dat Zondag in de Ned, lleiv
kerk te Eeunm-s-Buiteii niet uiiml'i- dan
acht. kindertjes gedoopt zijn. o
Haven.
Aangekomen t\v<«.- schepen nnM pulp.
Rank.
Ke;d; sinds eenig n tijd werd gccoii-
stute-'rd, «lat zi< !i hij den uitgang dor ha
ven een l ank gevorm 1 Ir - lt Van GcJicm-
tewége w.nlt een onderzoek ingest dd ««•:-
moeièjjjk zal er meer gebaggerd moeten
worden.
Ned. Vereeniging voor Huisvrouwen.
Mevr. van GcndtLandrc wees in haar
toespraak, waarmcd'e zij Donderdag de diuk-
bezochle theemiddag in Concordia opende,
allereerst hierop, dat -men van de vereeniging
niet mocht verwachten dat deze in dienst
boden aangelegenheden, als loon. godspen
ning enz dwingend kan optreden. Bii dc
leden is te dien opzichte geen overeenstem
ming tc verkrijgen, hetgeen zeer begrijpelijk
is. V'ervolgens drong zij er krachtig op aan
i cent per weck terzijde te leggen voor het
Jacobafonds, indien elk lid aldus een gulden
's jaars contributie betaalt, kan veel meer hulp
geboden worden dan thans het g'eval is. Spr
kondigde aan. dat 20 Dec. a.s. een kinderfeest
gehouden zal worden en 13. 14 en 15 Maart
a.s. de tentoonstelling, en ondersteunde de
actie van mej. Cool tot behoud van dc Zandzee
bij Bussums Bloei cn deelde de adressen mede
van die leden, dte 111 verlegenheid zitten met
poesen, bontwerk hondenmanden en woning-
ruimte.
Bij ontstentenis van mevr Mispclblom Beijer
las mevr \an Gcndt een schrijven van dii
lid voor, waarin den leden verzocht werd
eenige wenken naat den ischboer over tc
brengen bc-trciicndc de-'behandeling van visch
en trekhonden cn in het algemeen bij tc dragen
dal -dierenleed zooveel mogelijk voorkomen
Wordt.
Ec-11 beroering van spijt ontstond onder de
honderden leden, toen bleek dat het op den
duur reglementair niet mogelijk is de aftre
dende secretaresse, pennmgmeesteresse en 'n
bestuurslid te behouden De verschijning van
mei. Groot op het podium bracht toen de
Marijke stemming. Toten Marijke dc uitnoo-
«liging van dc afdecling Bussum ontving om
te spreken had ze geaarzeld hieraan gevolg
gens andere dan te Kaanden visch ver
kocht. worden. D«* llufe'is moesten dus
vanzelf wel in Naarden lnim visch ter
markt brengén.
Bovend en verkreeg Naarden in 1403
nog een ander voorrecht; zij mocht n.l. oen
haven naar e graven, di« in 14T1 gereed
kwam. Maar later begon de zee zich meer
cn nicer t< rug te trekken en zoodoende
kon de haven van Xaarden niet langer
aan de eischcn des tijds voldoen; zij werd
dan ook in 1683. na een kwijnend bestaan,
voor goed gesloten.
Intiisschen had Huizen meer en meer
de visschcrij getrokken en sedert dat jaar
was de visch handed geheel naar Huizon
verlegd. D'at was natuurlijk de opkomst
v or de plaats. Zoo telde in 1632 het dorp
130 huizen (met omstreeks 700 inwoners)
en een eeuw later reeds 285 huizen (inet
ongeveer 1500 iiiw.), zoodat hot in die
eeuw verdubbeld*'.
Xog in 1795 vertcFt ons ..«H» Nederland
sche Stad- en Dorpbeschrijver" (van Van
Ollefen). dat de huizen niet in een hepaa)
«le rooilijn staan, maar schotsoh en
scheef: „ieder heeft zijn grond of akkers
bij zijn huis, zoodat het graan en and"re
landvruchten er als tusschen de lm-zen in
groeien." In die onregelmatige ligging :s
■sedert een g roc te vórljetoring gekomen
zooals de bezoeker z lf kan zien. al her 11-
neren enkele punten nog aan den ouden
tijd
In 1854 werd de haven aangelegd een»
uitkomst voor het zeevarende Huizen. N11
kunnen de schépen aan den Westdam
aanleggen, een kwartier van 't dorp af.
D" Hervormde kerk is meermalen ge
restaureerd. Het koor is gesloten door drie
zijden van den achthoek; het is lager dan
het schip en heeft, geen steunberen. Dit
is wel het geval aan de westelijk- muur.
dio dus misschien nog één vair de oor
spronkelijke korkwanden is. terwijl dc an
dere muren later met beperkte geldmidde
len herbouwd zullen zijn.
In 1795 vond men op een dor wanden n
paar versregels, die blijkbaar op een res
tauratie slaan:
ln uw vernieuwde kerk, o Huizen, staan Gods
knechten.
Verkondigende aan u des Hceren dierbrc rechten.
Ook leest men er o.a.:
Dit huys dat nu gebout staet door des Heeren
zegen.
Heeft jaren menighfout vervallen, woest gelegen
te geven, daar reeds zooveel cn door velen
oVer den vrede is gesproken Doch a! is ze
ipaar eenvoudig, ze neemt de vrijmoedigheid,
omdat cr geen schooner taak ;s voor de vrou
wen dan het opkomend geslacht de vredes-
gedachtc- bij te brengen.
Reeds tien jaar geleden hebben dc vrouwen
het klaargespeeld een internationale vergade
ring bijeen te roepen, hétgeen den mannen
toen niet gelukt is.
Al werden er vele talen o]> dit congres gé-
oproken die niet te verstaan waren, één taal.
die van het hart. verstaat teder, en al was het
alleen maar om te tooncn dat dc vrouwen
den durf hebben om te toonen dat zij boven
de golven van hartstocht, haat cn nijd de
mcnschenhefde hoog houden, is dit congres
geslaagd. Spr. voelt nog de ontroering, ge
wekt door dat eenc woord <«jj dit vergade-
iug: protest! Het was een verheven oogenblik
toen alle vrouwen uit de landen, die elkaar
bestreden hadden de jongens herdachten die
gevallen waren.
De vrouwen moeten begrijpen dc plaats die
zij in de samenleving inntement. mogen geen
wetten meer gemaakt w :>rden zonder onzen
invloed. Wij viouwen over de hcelë wereld
weten, dat wij overal dezelfde zorgen hebben:
voeding, kleeding. al die zorgen \oor de
kinderende mannen mogen wel redzamer,
gevoelige: zijn dan wij maar om zich met de
kinderen 's nachts tc bemo'eien. dat doen ze
nog niet. Toen ik Teuncs aanstootte om onze
Arie ook eens te helpen en zei. dat hij toch
ook de helft van hem was, draaid'e hij zich
om. laat mijn helft maar schreeuwen. Maar
toen stond ik op om zijn helft te 'helpen 1
De dood van al d'e jongelieden, vervolgt
sj»r kan den Staat niet helpen, wel kan hun
leven, hun werk, hun energie den Staat steu
nen Het evenwicht dei staten mag niet ge
kocht worden ten koste van het tvenwicht
van duizenden jongemannen. Het gaat dien
kant uit: dc Volkenbond staat aan de spits.
Den vechtersbazen zal dit wel een klein beetje
tot naa'enkcn brengen Maar zij zijn er nog
niet! Het is nog niet zeker dat alle volken
het piotocol van Gcnève onderteekenen. ook
Nederland niet. En het ergste is. dat het volk
zelf nog zoo weinig leeft in de vredesgedachte.
I11 ieder g'emoed moeten 3 wenschenarbitrage,
redelijkheid cn ontwapening, gegrift staan.
Maar ook de vrouwen zijn cr nog niet. Met
dezelfde vingers waarmedfe ze haai krulle-
bollcn gestreeld hebben, hebben zc granaten
en kanonnen gemaakt, en niet gedwongen of
uit broodsgebrek. Zij, die niet verminkt zijn.
zijn tc.uggekeerd met gebroken levensmoed cn
ondermijnde kracht. Honger, duurte, armoede,
ziekte heeft «ie oorlog ons gebracht, terwijl in
ons land de mobilisatie lanterfantcrij en ver
wildering der zeden hefeft veroorzaakt. Het
O.W. van de mannen mag niet opwegen tegen
het o wee van de vrouwen. Marijke had op
haar boerderij een Duitscher en 'n Franzoosje,
die eerst elkaar slecht verdroegen. Toen -riep
ze hen bij zich, volgens de les van den onver-
geteltjkcn meester Logstert cn gal ieder 'n
prik met de stopnaald Kijk. zoo zijn nu alle
menschen op d'e heele wereld hetzelfde van
binnen, ditzelfde warme bloed bezitten allen.
Het wordt tijd. dat wij vrouwen kracht
dadig opkomen voor onderwijs en soldaten
leven. De voornaamste leerstof in de geschie-
denisbctekcn is oorlog, oorlog, oorlog, die het
hardst sloeg krijgt een extra kruisje achter
zijn naam. Ook uit het spel moeten de solda
ten geweerd worden. Bij dezen Sinterklaas
was het soldatengoed zoo goed als verdwenen
uit de Rotterdamsche étalages. Spr. wckt'c op
bij 'n bezoek aan Den Haag vooral het Vredes
paleis met de. kinderen te bezichtigen cn hen
het beeld te tooncn, dat Cuba geschonken
heeft Dit beeld bt'eldt dc sma:t uit die moeder
cn cchtgenootc door den oorlog wordt aan-
Gclij k een wildernis de schuld was bij den
uiensch,
Die vrooji godisdienstigh is, kreeg niet zijns
harten wensch
zoodat do kerk een tijdlang in desolate
toestand móet verkeerd hebben.
En een ander gedichtje bevat de waar
schuwende woorden:
n/ie Godes woord aanhoort *.n duurnaar mei
en iecit.
Is als t bezaaide land, dat geene vruchten geef 1.
l>e zware steunen toren te door een zo3-
li. ekigo spits nigetlckt Um de houten be-
Kftppiiig staat een gemetselde h uning, cl 10
uit de lio eeuw dag teekent.
liet doophek dateert van omstreeks JLÜöU,
t« rwijl in 1795 d- „DorpsDOSclirijvcr" zegt:
„dat de kerk van binnen ook fraai wasaun-
gcicgu; dc pr< i'kstocl en verder eemg
aanzienlijke gestoelten waren allen bruin
gekleurd, 's Avonds werd dc kerk door 4
koperen kaarsenkronen verlicht
Ui? kerk zelf is nog voor de Reformatie
dus 111 Katholieken tijd gebouwd. Lv
1'roost van Oud munster (tUtrecht) had
hel recht den l'ostoor aan i.' stellen. .Nii
de invoering der Reïormiitio h»er te lan
de ging de toenmalige Pastoor H. Ou-
naeus tot d« Hervorming over en de ge
heel bevolking volgde dit voorbeeld. Zoo
komt het, dat in Huizen langen tijd geen
katholieken gevonden worden Thans nog
slechts weinigen.
liet kerkzegcl vertoont ecu huis met
een kerk 111 't verschiet en heeft, tot rund-
schrift: „Vroede zij doezen Huyzc", dus
oen zinspeling op den naam. Het wapen
der burgerlijke gemeente vei loont een
gouden melkmeisje met een juk op een
rood veld. (Of zou het een vischvrouw
wezen?)
Het vroegere Raadhuis met liet Post
en Telegraafkantoor Is 111 oud-Holland
se hen stijl opgetrokken en mag een sic
raatl van het. dorp worden genoemd. De
Raad behoeft sedert de opening niet meer
in de Dorpsherberg „het Rechthuis" t
vergaderen, zooals b.v. in 1795 het geval
was.
I11 ditzelfde jaar schreef „do Dorpsbe
schrijver" „Wees- of Armhuizen worden
hier niet. gevonden, de weezen en armen
worden bij de inwoners, besteed". Maar ge
lukkig is daarin reeds sedert ruim een
halve eeuw verandering gekomen: Op 31
Augustus 1869 werd het „Gereformeerd
Oranje-Weeshuis" geopend, een stichting,
gedaanhet staat in den achtertuin hoewel
het eigenlijk vóór het station behoort, opdat
ieder. Den Haag binnen komend het zou
kunnen aanschouwen
Mv-j Groot eindigt met de opwekking man
nen als Prof. van Embdcn, Hecring c.a. strij
ders voor den vrede te steunen. De vrouwen
moeten de brug tusschen de volkeren bouwen.
Gedachtig aan het woordzoo u het hart
tot spreken dringt, zoo spreekt, richtte zich
hterna mevr. Salverda tot de vergadering,
ten einde op te wekken toe te treden tot den
Alg. Ned. Vrouwen Vredebond.
SPOHT
Vac i hal.
Officieel L. F. C.-nieuws.
Aangenomen als werkend lid Ben Rueter,
Mauvezand te Laren
Het bestuur van L. F. C. brengt ter kennis
dat donateurs slechts vrijen toegang tot de
wedstrijden wordt verleend, die hun diploma
kunnen vertoonen.
Korfbal
Vios I (Bussum)L)e Hinde 110
De Hinde heeft Zondag weer een grootc
nederlaag te boeken gekregen. Ditmaal tegen
Vios, welk team nu de leiding heeft in de 2e
kla-se A. 't Lag geenszins aan slapheid, want
ieder heeft tot 't eind toe zijn best gedaan
maar aan 't enorm slechte plaatsen, de onge-
oefendheid en de slechte combinatie bij 't aan
vallen door de Laardërs.
De Hinde mist Koster voor wien Wim Del-
vendiep meespeelt. Vios speelt maar met vier
dame* Als scheidsrechter Hendriksen de bei
de teams binnen de lijnen fluit, stelt de Hinde
zich alsvolgt op
Aanval: C. Verhagen. K. Jansen. Annie
Houct en Stien Delv endiep.
Middenvak Evert Greetkcs. Wim Delvcn-
dici), Marie Greeikts en Annie Majoor.
Verdediging: A. Schoonderbeek, v. Arnhem
Gerda Schoonderbeek cn Eva Wijthoff.
Dc beide ploegen worden beurtelings te werk
gesteld, met Vios in de meerderheid. De Hin
de-aanval is er erg slecht in en de bal is er al
door zóó webr uit.
Frits Smit is in de Vios-aanval van Arn
hem ieder oogenblik gepasseerd en lost schot
op schot. Jaques Gans kon tegen Schoonder
beek, die zwaar, soms wel te zwaar, verdedigt
niets uitrichten Na tien minuten spelen, be
gaat dc Hinde-verdediging een grootc blunder
vn Smit schiet vlak voor de paal zuiver in.
(r0). Even later krijgt dezelfde speler door
slecht uitplaatsen weer een kans, die hij echter
mist. Na weer 10 minuten spelen vergroot J.
Gans met een schouderschot den voorsprong.
(20) Met de wisseling is Vios weer ver in
dc meerderheid Rienus v. d. Hoek heelt mas
sa's kansen, 't Duurt echter een kwartier efcr
hij cr 30 van maakt.
Even later verhoogt Jaap Schuddeboom de
score tot 4o. De Hinde-aanval krijgt nu wat
meer te doen Een bal van Co Merckelbach
tolt uit de Hinde-mand. maar even later maakt
Jaap Gipon op traaie wijze 5o. Co Merckel
bach 6o. Even voor rust schiet J. Gans over
dc handen van Schoonderbeek heen, in, 7o.
K'a de rust gaat 't spel weer wat meter op
en neer. De Hinde-aanval richt echter niet
veel uit. Gan* maakt nu schitterend 80.
't Spel van dc Hinde verslapt nu merkbaar.
'I Middenvak plaatst enorm slecht cn 't spel
is daardoor steeds op Vios-helft. R. v. d.
Hoek maakt 9o. Jaap Schuddeboom met een
afstandsschot 100. Geen enkele bal bereikt
dc Hinde-aanval meer. Co Merckelbach maakt
nog 110 cn dan maakt 't barmhartig^ fluitje
van den scheidsrechter, die concct leidde, 'n
einde aan den puntenregen.
waarop het dorp terecht trotsch 111 ag zijn.
Nog steeds is de visscherij voor Huizen
een bron van bestaan; haring rooken, ha
ring speten, netten boeten, manden vlech
ten. enz, enz. is e-r aan annex, en brengt
met «le verzending der visch groote l>e-
«li ij\iglicid al zijn ook h«cr de oorlogsja
ren helaas! niet zonder zw&ren druk voor-
«•ijgegaan. De „Dorpsbeschrijver' vertelt
ons reeds Meestal wordt er bot gevan
gen; deze wordt met karren lungs de
Vecht vervoerd en onderweg, maar voora*
tc Utrecht, verkocht; ceixige andere vis-
schors zeilen met hun vangst naar Zee
burg (Amsterdam), waar zij de bot in
platte bennen op wagens laden cn ze diaur-
na rondom Amsterdam, in Dieinermeer en
elders verkoopen. Daar zij met hun gela-
don wagentjes niet in de stad zolf mogen
komen, dragen sommige venters hun bon
nen do poort in en venten zoo bot langs
<1 huizen. Doch daar zij dan geen marxr-
p ach ten bétalen, wordt hun niet zelden
d? voorraad afgenomen. Dit is wel een
schade, maar het. voordeel schijnt toch
nog grooter te zijn."
..Ook is men in Huizen zon vervolgt
d<? schrijver begonnen (dus sedert 179'))
l> kkiiig te rooken, d'e te Amsterdam al
„Harderwijker bokking" verkocht wordt
en waar men op het Koningsplein een af-
nderlijke markt voor heeft; tocli is deze
bokking niet zoo smakelijk als die van
Harderwijk, hetgeen aan de wijze van het
reuken wordt toegeschreven '0 Winters
wordt cr ook veel spiering gevangen".
Wie destijds naar Amsterdam wilde
gaan had het niet zoo geriefelijk als
thans. Verbeeld u: drie maal per weck
voer e.r een zeilscbuit heen en weer op
Amsterdam en wel *s Maandags. Dinsdags
en Woensdag; 's winters bij besloten water
reed er dezelfde dagen een wagen naar
en van Amsterdam. Wat móet dat toen
een vermoeiende reis zijn geweest!
Laat ik 11 tot besluit nog een g? cijfer*
over den groei der bevolking in de laat
ste eeuw mededeelen.
Huizen telde in 1811 als gemeente 1835
inwoners; in 1822 waren er 1805 (dus min
der!); in 1840 reeds 2478. in 1874 rond
3300 en in 1890 bijna 4500 en thans rui in
7100. dus een voortdurende to: 11 Miring.
Moge het zoo, voortgaan!
Raam, Nov. 1924.
