gratis
Voor wat boort wat!
een kwartaal abonnement op
ons Geïllustreerd weekblad
schat van foto's
Gooische Agenda
Woe lis dag 17 December.
BUSSUM, Concordia, 8 u.ur: Concert
Volksuniversiteit Xaarden-Bussum.
HILVERSUM, „De Vereeniging", 8 uur:
Voordracht Methode Coué door Mia Kloek-
Pi rée.
Donderdag 18 December.
BUSSUM, Novum, 8 uur: Jubileum Al-
bert VogeL
Vrydag 19 December.
HILVERSUM, Hof van Holland, 8 uur.
„De Opschepper".
Zaterdag 20 December.
BUSSUM, Concordia, 8.3U uur: Uitvoe
ring Toonkunst: Missa Solemnis.
LAKEN, Hamdorff, 8&5 uur: Uitvoering
Tooneelverecniving De Papegaai.
BUSSUM, Concordia, 2 uur: Kindormid-
d&g vaalwego do Vereen, v. Huisvrouwen.
hqeft doen opnemen, zal 7 en 8 Januari
onder auspiciën van de Volksuniversiteit
in de Flora Bioscoop opgevoerd worden.
Voor de kinderen.
De Vereeniging van Huisvrouwen
heeft gemeend niet alleen leerzame thee
middagen voor de moeders te mopten onga-
niseoren, doch het spreekt bijna vanzelf
heeft 't bestuur ook gedacht aan de kin
doren. Moeder en kind, zijn onatschei-
delijk aan elkander verbonden. Het be
stuur heeft gemeend nu eens iets te moe
ten doen voor de jeugd en organiseert voor
Zaterdag as. een kindermiddag in Con
cordia onder leiding van den heer Ilenri
Nolies. Dczo heer zal de jeugd vermaken
met goochelen en handschaduwbeeldcn. Het
belooft dus een echt gezellige middag te
warden.
Nadere bijzonderheden heeft men in de
advertentie in dit nummer.
Huisvlijttentoonstelliug.
Het bestuur van de af<l Bussum van
de Vereeniging van Huisvrouwen vestigt
er do aandacht op, dat op de op 13, 14 en
15 Maart in Concordia te houden huisvlijt
tentoonstelliug eenigo stands beschikbaar
worden gesteld voor het exposeoren van
benoodigdheden op huisvlijt betrekking
hebbende.
Zij die hiervoor gevoelen kunnen inlich
tingen bekomen aan het adres in de ad
vertentie in dit nummer vermeld.
"Wydingsavond.
De Gooische af deeling van den Vrij
zinnig Christelgken Jongerenbond houdt
Vrijdagavond 19 Dec., 8 uur, een openbare
bijeenkomst in den vorm van een wijdings-
avond die geleid zal worden door mejuffr.
Tony de Ridder uit Dos terbeek.
Deze samenkomst heeft plaats in het
gebouw van den Ned. Protestantenbond te
Bussum, Nieuwe Hilversunischewog, en is
toegankelijk voor iedereen, zoowel voor
ouderen als voor jongeren.
Algcincenc ledenvergadering der G.L.S.V.
Vrijdagavond werd in cafc De Beurs
een vergadering gehouden van bo\engc-
nopmde vereeniging. De voorzitter, de
heer v. Eyk heet de aanwezigen, in 't bij
zonder de pers, welkom en opent te 8.30
uur de vergadering. De notulen worden
voorgelezen en na kleine bespreking goed
gekeurd Vervolgens geeft de secretaris, de
heer J. H. Maas, een overzicht over het ge
beurde in het afgcloopen jaar.
Spr. memoreert, hoe in de eerste be
stuursvergadering het feit onder de oogen
is gezien om de belangstelling in 't Gooi
voor de vereeniging aan te wakkeren. Het
is n.l. gebleken, dat vee van de Gooitfche
gemeenten niet ken concurreeren togóh
dat van Loosdrocht en andere gunstiger
f gelegen plaatsen. Daartoe werden plaatse
lijke sub-dom missies benoemd in de Gooi
sche gemeenten, die veel hebben bijgedra
gen tót het slagen der tentoonstelling
Ook aan hen danken wij veel geldprijzen
en medailles. De tentoonstelling gaf alle
roden tot tevredenheid. Was op de voor
laatste 176 stuks grootvep aanwezig, nu
ruim 300 stuks. Waren de ochteuddrave-
rijen niet naar genoegen, dan kwam dat,
doordat bleek dat zou worden meegedon-
gen door paarden, die reeds prijzen had
den verdiend en dus werden uitgesloten.
Over de draverijen van den tweeden dag
was ieder vol lof. Op de vergadering
waar de lotenverkoop zou worden gere
geld. was weinig belangstelling. De kas
staat er beter voor dan 't vorig jaar toen
wij pl.m. f 600 te kort hadden. We hielden
2200 loten over waar nog geen f 1000.
prijzen op vi.elen. Het ledental is geklom
men van 84 op 96 leden. Uit het verslag
van den penningmeester, den lieer Nap.
vernamen wij dat de totaal ontvangsten
bedroegen f7592.67de uitgaven f 8720.84;
de bezittingen f 801.buiten de opbrengst
van cenige prijzen die niet afgehaald zijn
geworden, zoodat liet tekort bedraagt
f 327.17.
De finantiecle commissie brengt verslag
uit en heeft geen op of aanmerkingen en
brengt dank voor het richtige beheer der
gelden. De nieuw voorgestelde lpden wor
den aangenomen. Vervolgens bracht de
verkoop der niet afgehaalde en derhalve
aan de vereeniging vervallen' prijzen
f 78.75 op. zoodat het tekort met dit lw?-
drag wordt verminderd.
Als finantiecle commissie voor het jaar
1925 worden benoemd de H.H. Koudijs. W.
Jurrissen, H. Terbeek.
Na voorlezing der nieuwe statuten en
huishoudelijk reglement, ter aanvrage der
Koninklijke goedkeuring, wordt besloten
dit aan te vragen. Dit is noodig in ver
band met het verkrijgen van rechtsper
soonlijkheid voor de vereeniging, waar
door veel mceite en last kan worden voor
komen. Wegens periodiek aftreden van de
H.H. J. H. Maas, Th. J. Jurrissen, 1'. van
Gent, B. v/d Hulst Sr., W. Kaptein. P. C.
Leguit en II. Pest, di,e allen weer herkies
baar zijn, wordt een stemming gehouden,
't Stembureau maken uit de H.II. Jurrissen,
De G reef en v. 't Weel. Bij eerste stem
ming worden mot meerderheid van stem
men gekozen de n.II. J. II. Maas. Th. J.
Jurrissen, B. v/d Hulst Sr. en P. C. Leguit.
zoodat nog een vrije stemming wordt ge
houden voor het kiezen van 2 bestuursle
den. Deze stemming leverde geen resul
taat op. Herstemming bond nu plaats tus-
schen de H.IT. W. Kaptein, L. Raven. G.
Link en W. Jurrissen. Gekozen werden üe
H.II. W. Jurrissen en L. Raven.
Punt 11 vas de agenda vermeldde de le
spreking der plannen voor 1925. Het be
stuur stelde voor een tentoonstelling, een
groote harddraverij en ringrijdery en wei
op 19 en 20 Augustus 1925, tevens n:g
voor een jaar aanhouden van de loterij
met 4000 loten, met minder prijzen, maar
degelijker prijzen. Na veel discussie spe
ciaal over de loterij, werd het voorstel van
het bestuur aangenomen.
Na de rondvraag, waar eenige heeren
gebruik van maakten, te 11.30 u. sluiting
KUNST
Ed. Gerdcs in de Kunstzaal Willem Brok
te Hilversum.
Laat ik beginnen met voorop te stellen,
dat het werk van Gordes grooter belang
stelling en waurdecring verdient, dan het
geniet
Gordes toch heeft naast een zekere ge
makkelijkheid van deen, naast habilitcit,
een gevoelig temperament, waardoor me
nig werk van hem een diepere bekoring
krijgt; en juist van dit werk laat hij bij
Brok enkele zeer goede specimen' zien.
Dat hij een vlot en vaardig schilder is,
toont hij mot. een groot portret van een
militair, dat handig en vast in elkaar ge
zet is, goed getypeerd en waarbij de stof
der klecding met zeer weinig, uitstekend
is weergegeven.
Maar had hij niets gezonden dan dit por
ti et en zijn bloemcnschilderijen, gij zoudt
een onvolledigcn indruk van zijn werk ge
kregen hebben. Zijn bloonien-schilderijen
toch, zij zijn gedaan met een zelfde losse
toe's, met hier een vee g en daar een smeer,
met een tegen elkaar zetten van frisse he
kleurtjes, zooals een geroutineerd schilder
dit vermag. Zij zijn niet slecht, o. neen, en
een geheele tentoonstelling alleen hiervan
zou waarschijnlijk wel een genoegen voor
het oog zijn; maar wij verlangen van een
kunstwerk meer dan oogenstreeling door
het uiterlijk
Daarom is het cok zoo plejziorig met
dien anderen Gerdes hier kennis te maken,
met dien grooten droomer, met dien stil
len mijmeraar, die de stemmingen in de
natuur doorvoelt. Ilij geeft de avonden,
als dc details van boomen en buizen ver
loren gaan, alles zich in groote massa's
heeft opgelost, en een waas van tceder-
heid over het landsehap komt. Zóó zag hij
Indië met de waringings. die zich donker
afteekenen tegen een diep blauwe lucht.
Niet liet helle zcainigo Indië bekoort hem.
maar de atmosfeer van de regenmoesson,
waardoor de kleur gedempt wordt, waar
door de boomen zwaar en ondoorzichtig
worden. En opeens treft hem in dij© donke
re toon, liet geschitter van lichtjes die
spiegelen in het water, die zijn als kleine
glimwormen 's avonds in het bosch. Er
komt dan iets mystieks in zijn werk, iets
romantisch. Trouwens in zijn schilderij
van een Jxerenwoning bij avond; in zijn
„schemering", in zijn ouden boom, voelt
gij ook een'zekere en fijne romantiek, ziet
gij naast den kleurgevoeligen schilder, den
grooten droomer. En zoo als deze laatste
de natuur, en dc stemmingen in de natuur
zag en aanvoelde, zoo vertolkte het de
eerste, en wij die beider samenwerking ga
deslaan, wij worden aanvankelijk gebceid
door de kleur, maar kcanen dan onder de
bekorende suggestie van den inensch die
zóó de huizen en zóo de boomen en zóó het
landsehap zag.
Wij worden stil en genieten.
Behalve het werk van Gerdes exposojort
Brok ook een zeer groote collectie etsen
van Dietz Edznrd, een merkwaardig kun
stenaar met een zeer persoonlijk talent.
Wij zouden hem eenigszins kunnen verge
lijken met dien jongen Belg. Albert Ser-
vaes, wiens religieuse voorstellingen een
te menschëlijk karakter droegen, wat de
aanleiding was dat een serie kruisstaties
indertijd geweigerd werd.
Ook Dietz Edzard~ maakt etsen mot re
ligieuse onderwerpen, waarbij hij zijn per
sonen iets zeer menschel ij ks geeft of lever
hij ziet in den Christus, ni de Madonna,
in Maria de hoogste uitingen van menschë-
Ujke li.efde en sinart. En in de uitdruk
king van het gelaat, soms alleen in de
oogen, zoekt hij die innerlijke ontroering
weer te geven.
Ilet. is bij uitstek suggestief werk. Gij
kunt liet mooi of niet mooi vinden, innnr
liet trekt u aan. het boeit u, die ocgen la
ten u niet los. Het is werk waar, zxo niet
bekoring, toch zeker ontroering van uit
gaat. R, W. P. Jr.
Heyernuins-herdenking.
Er was een zeer groote belangstelling
voor de kunstavond, georganiseerd door
het Heyerman's-Comité, Vrijdagavond in
De Harmonie tc Hilversum.
Dc avond werd ingeleid) met dc uitvoe
ring van het tweede deel van R. Schu-
inan's quintet, de indrukwekkende Ma telle
Funebrc. 'Bram Mendes speelde lc viool,
onze plaatsgenoot Hans Grelinger kweet
zich zeer verdienstelijk van de niet gemak
kelijke 2e viool-partij de heer Leoj/old
speelde alt, de lieer Canivez cello en lust
not least mevrouw Leopold piuno. Een on
gelukje (verkeerd omslaan) bezorgde het
ensemble eenige critieke oogenblikken,
toen de pianiste even „er uit" geraakte.
Dank /ij de geroutineerde slagvaardigheid
van Bram Mendes bleef het strijkkwartet
„er in", totdat de pianiste weer bij was.
Henri van Bcoven hield een buitenge
woon goede gedachtenisrede, waarna do
aanwezigen zich op zijn verzoek eenige
oogenblikken van hun zetels verhieven ter
cere van de nagedachtenis van don groo
ten Xederlandschcn schrijver.
Coon Hissink droeg een gedeelte van
„Dc Dageraad" voor en mevrouw Sophie
dc Vriesde Boer van Rijk maakte van
het aandoenlijke „Kindier-twaalfuurtje"
iets zeer bijzonders. Met de dramatische
schets ïn een bedrijf .Nocturne", uitmun
tend vertolkt door mevrouw Esther de
Bier van Rijk, Coen nissink en Frans
Mümichmann, werd de avond op waardige
wijze besloiten!
T.
Afsclieids-avond S. van Groningen.
Men schrijft ons:
Zaterdag-avond vond dit concert in den
Stadsschouwburg plaats, aangeboden door
de Mij. tot bevordering van Toonkunst
aan den 73-jarigen pianist en componist,
die meer dan 30 jaar aan deze My. te Lei
den verbonden was. Er werden uitsluitend
werken van den gehuldigde ten gehooro
gebracht, uitgevoerd door Mej. Mi a Pel-
tenburg, den hoer C. Oberstadt en het
Haagsehe Strijkkwartet
Mot de liederen, waar zich de zangeres,
uitstekend begeleid door den heer An-
driesse, geheel ingeleefd had, oogstten mej.
Peltenburg en de componist een groot suc
ces; het zal niet te verwonderen zijn,
wanneer deze, tot nu toe slechts in zeer
beperkten kring bekende, scheppingen bin
nenkort meermalen op de concertprogram
ma's zullen voorkomen. Zij stammen uit
een voor ons moderne menschen ver verle
den, omstreeks 1880, en wij kunnen ons
moeilijk voorstellen, dat de dichter van
deze romantische uiterst gevoelige muziek
nog onder ons leeft.
De vertolking dor instrumentale com
positie liet nog al iets tc wenschen over.
Ofschoon v. Groningen's werken hooge
eischen aan de techniek der uitvoerenden
stellen, wagen wo het niet tc veronderstel
len, dat ze te zwaar voor de hoeren waren,
maar vermoeden, dat de voorbereiding
niet voldoende geweest was. Dit is trou
wens ook plausibel, wanneer men in aan
merking neeint, dat het plan voor dit
feest eerst tamelijk laat werd opgevat.
Het piano-kwartet, dat cois indertijd de
Bohemers met den componist zelf aan de
piano boden, was stukken beter, dan wat
hier gegeven werd. Juist in dit werk, waar
elke stem zingt en zijn eigen weg gaat,
zijn kleine fouten voldoende om het effect
te bederven, en moet het samenspel vol
maakt zijn. Ook in de vioolsonate harmo
nieerden violist en pianist niet en ging
veel fijns verloren.
Voor de pauze sprak de heer Vijgh.
voorzitter der afd. Leiden van Toonkunst
den jubilaris toe, en memoreerde o.u. hv
hij bij het begin van zijn loopbaan het
publiek verbaasd deed staun door de phac-
uomenalje praestatic, een Beethoven-sy-
clus tc geven, waar hij alle 32 sonaten uit
hot hoofd voordroeg. Er werden bloemen
aangeboden, en ook mej. v. d. Horst, de
tegenwoordige directrice der Leidsche mu
ziekschool, sprak haar voorganger zeer
hartelijk toe. Ontroerd dankte de gehuldig
de in korte woorden.
Tijdens de pauze had een. receptie in de
bestuurskamer plaats, terwijl na afloop
van het concert een sciupcr jubilaris, uit
voerenden cn bostuursleden van Toonkunst
vereen igde,
(Dc heer S. van Groningen komt
d,eze week te Laren vestigen. Goed ge
zien! Kunstenaars behooren hier. R"d.)
De Opschepper.
Vrijdag 19 December a.s. geeft de
N.V. Het Schouwtooneel, Directie Adr. v.
der Horst en Jan Musch, in de Schouw
burgzaal van het Hof van Holland een en
kele opvoering van het. succes-blijspel Do
Opschepper (The Show-Off) door G. Kelly.
liet is vooral Mevr. Willi, v. d. Horst
v. d. Lugt Melsert die in deze rol, die eon
nieuwe zijde van haar talent naar voren
brengt, triomfen viert. De geheele voor
stelling wordt trouwens met groot succes
ooit vangen.
IKGEZOKDEN.
Buiten verantwoordelijkheid der redactie.
Moord in ons kippen- en duivenhok.
Mijnbeer de Redacteur!
Veroorloof mij eenige plaatsruimte in
uw voeLgelezcn blad voor 't navolgende:
Nu, na cenige weken van afwachten, 't
duidelijk wordt, dat 't onderzoek niet heef*
kunnen uitmaken waar de verantwoording
is te zoeken voor de bovenomschreven laag-
liartige daad, wil ik hem of hen die oor
zaak zijn, dat mij en mijn gezin deze ramp
is wedervaren, het volgende, door bemid
deling van dit blad. zeggen:
Er wordt beweerd, dat 't een hond is ge
weest, die in een korte spanne tijds in
staat was, ruine onder ons met zorg op
gekweekt gevleugeld vee te bewerkstelli
gen. inijn overtuiging blijft, dat er, ,a
ieder geval, ieinund bij is geweest, aan
wien dat beest behoorde hoe kon er an
ders een begraven kip gevonden worden.
Reeds eenige malen mochten wij van
abonné's een opgaaf voor nieuwe abonné's
ontvangen. Het spreekt vanzelf dat derge
lijke opgaven ons ten zejerste verheugen,
aangezien daaruit de sympathie blijkt, die
men voor ons blad koestert Wij zijn er
van overtuigd, dat onze abonné's de beste
propagandisten voor ons blad kunnen zyn.
omdat zij uit ervaring weten, welk 'n uit
stekend Gooisch nieuwsblad wij voor den
luttelen prijs van 6 cent per weck of 70
cent per drie maanden bieden. Het is daar
om dat wij hijOrmede alle abonné's uit-
noodigen daadwerkelijk te willen mede-
werk'on aan de uitbreiding van ons aantal
abonné's. „Voor wat hoort wat" en daarom
geven wij iederen abonné die een nieuwen
abonné opgeeft als belooning
dat wekelijks verschijnt in 16 bladz. groot
formaat, met een
de voornaamste gebeurtenissen van den
dag, zoowel in Nederland als in den
vreemde.
Dit „geïllustreerde nieuws van de week"
bevat daarenboven prachtige complete ver
halen, leuke anecdotes, wetenswaardighe
den voor iedereen, geestige gravures, dam-
problemen, puzzles, raadsels enz. enz.
Werkt dus in den kring van uw familie
en vrienden voor dit blad en verzuim niet
bij de opgave van nieuwe lezers duidelijk
ook eigen naam cn adres te vermelden.
DIT ADMINISTRATIE.
11 ink „er onder" getrapt (de sporen der
hielen waren duidelijk zichtbaar)....
n. Dio „iemand" ihecft 't op z'n gewe
ten. dat: mijn gezin, en speciaal m'n zéér
zwakke vrc.uw, voortaan de eieren-produc
tie moeten missen we kregen er 3 a 4 per
dag van onze. in Maart geboren kippen.
b. Die „iemand" kan er zich op beroe
men (sic) ons een groote strop te hebben
bezorgd, omdat 't finantieel niet mogelijk
is, do geleden schade te herstellen, en hij
zal, misschien, zich wel verkneukelen in
de wetenschap, dat er, in mijn gezin, geen
eieren kunnen worden gekooht voor de
tegenwoordige exorbitant hooge prijzen!
Is 't misschien een daad van wraak ge
weest om een andere reden???
Dan is 't toch zeker een lafhartige ge
weest, want de verkeerde de zwakke
is getroffen.... en 't was dan toch zeker
op mij persoonlijk gemunt geweest!
Wuurom?
Kijk, mijnheer do Redacteur, op deze
vraag zul ik wel nimmer antwoord krij
gen, want „uit den hoek" moet die iemand
dan komen.
Onder aanhaling van 't liekcnde:
Aeh! waren alle menschen wijs,
En deden daarbij wel....
eindig ik, en zeg u beleefd dank voor do
gelegenheid mij verschaft, m'n hart even
te luchten!
'k Heb de eer te zijn,
Hoogachtend.
VAN DER WERFF
Blaricum, 6 Dcc. 1924.
Huizorweg 211a.
SPORT
Hoendersport.
A.s. Woensdagavond 17 dezer vangt
(le heer L. van Gils te Blaricum in een lo
kaal van de openbare school zijn lessen
aan in de pluimveeteelt. Uitgaande van
de pluimveevereeniging Bussum en omstr.
zijn een kleine 20 cursisten ingeschreven,
uit diverse Gooische dorpen.
Voetbal. Korfbal, etc.
Reeds voor den Zondag waren alle te
spelen wedstrijden door betrokken organi
saties afgelast Het weer maakte het spe-
Het hooren van muziek
door
Jhr. A. RAPPARD.
Alvorens met het opstel over bovenstaand on
derwerp aan te vangen, wil ik den lezer waar
schuwen, dat het doel van dit artikeltje is. alléén
eens na te gaan wat zich bij den muziek-liefhebber
al zoo voordoet, wanneer hij muziek hoort en hoé
hij die hoort. De toonkunstenaar van professie
late dus dit praatje over dilettanten maar liever
ongelezen. Hoewel: baat het niet,, schaden zal 't
hem ook niet. In ieder geval verwachte men geen
critisch-aesthetische beschouwingen: ik begin niet
met een citaat uit Schopenhauer en eindig niet met
Nietzsche. Hoogstens zou ik Hegel kunnen citee-
ren en waarschuwen: ..Dies ist nicht für lange
Ohre gesagt!"
Het hooren van een muziekstuk, het bijwonen
van een tooneelstuk. het bezichtigen van een beeld
houwwerk, van een schilderij, het lezen van een
boek. Dit zijn de verschillende wijzen, waarop het
publiek deel kan nemen aan een kunst-uiting.
Een schrijver heeft er zich over beklaagd, dat
de menschen zoo bijzonder slecht lezen. Een toon
kunstenaar kan met hetzelfde recht beweren, dat
de menschen slecht luisteren. Ze hooren wel, o ja,
dikwijls is het in een zaal ademloos stil. wanneer
in de muziek een generale pauze voorkomt. De
klank van de muziek is dan het eenige geluid, dat
daarna de geheele overvolle zaal vulten tóch
wordt er door negen en negentig procent van die
hoorders géén muziek gehoord. Want. ze zitten
daar niet omdat ze willen deelnemen aan de
muziek-vertolking. als hoorders, doch omdat ze er
moeten zijn om de gewichtige reden: dat de mode
het voorschrijft, óf omdat de contributie betaald
is. óf omdat 't zoo zonde is. dat de kaart onge
bruikt blijft, óf omdat ze den artiest persoonlijk
beloofden te zullen komen, hoewel ze eigenlijk op
de thee bij mevrouw A. hadden moeten zijn, óf
ja om nog honderden andere ..of-fen", terwijl er
maar een hoogst enkele is, die komt om van de
muziek te genieten.
Om één groot concert te kunnen bijwonen, moet
de hoorder aan verschillende ongeschreven watten
gehoorzamen. Tot deze wetten behooren geluk
kig, dat hij niet mag rooken en dat mén niet mag
praten tijdens de muziek. Dat is gelukkig, want
dat is hinderlijk én voor de uitvoerenden én voor
de overige aanwezigen. Doch minder noodzakelijk
lijkt mij de conventie, dat er niet geaplaudisseerd
mag worden tusschen twee deelen van een toon
werk. De finesse hiervan is mij nog niet duidelijk
geweest. Ik dacht dat een uiting van enthousiasme
den kunstenaar altijd wel welkom was. opdat hij
voelt dat hij zijn hoorders boeit. Thans hoort men
veel- of weinig-beteekenend kuchen en soms een
neussnuit-fanfare. Mij is de doodsche stilte na een
meeslepend-voorgedragen deel van een sonate
altijd ietwat benauwend. En onwillekeurig vraag
ik mij af: zou die stilte wel in acht genomen wor
den als het programma eens niet vermeldde dat dit
nummer bestaat uit a. b en c? Och, let maar eens
op een ietwat breed eindigend ..trugschluss".
Bijna altijd wordt dit gevolgd door een snel onder
drukt applaus. Onderdrukt door ssst-geroep en
overgaand in zacht gegrinnik van hen, die er (dit
maal) niet inliepeh. fylij daarentegen heeft het
meermalen pijnlijk getroffen, wanneer bijvoorbeeld
een violist een deel met één onmiskenbaar duide
lijk es-groot besluit, efi onmiddellijk hierop zijn
viool bijstemt met een. als een mes in de ooren
snijdend: a-e, a-e. Waarlijk, al dat conventioneele
in acht nemen van de luister-wellevendheid, doet
mij me altijd afvragen: „Heeft de schrijver alléén
het recht te klagen, dat de menschen slecht lezen'/
Hooren ze niet minstens even slecht? En zien?"
Hoe bekijkt bijvoorbeeld het publiek een beeld
houwwerk? Ze loopen er heen, tot de punten van
de schoenen tegen het voetstuk stooten en zeg
gen: „dat is-t-ie nou" en gaan verder. En een
schilderij? „O, hoe prachtig is die gelijkenis ge
troffen!". De meer gevorderde roemt de con
ceptie. de toon. het licht en bruin, maar bij
slot van rekening gaan hun opmerkingen niet ver
boven die van de traditioneele bakvisch uit, die
de Nachtwacht van Rembrandt „snoezig" vond!
Wat is het dan. dat al deze hoorders en be
schouwers in den weg staat om inderdaad van
het gebodene te genieten? Het antwoord op deze
vraag kan m.i. slechts luiden: „hun zucht om zoo
wel voor zichzelf als ten bate van derden, hun
gevoelens onder woorden te brengen". Zuivere,
contemplatieve onbevangenheid tegenover het
kunstwerk is hun niet voldoende. De conventie
eischt van hen minstens een opmerking en liefst
een aanmerking, terwijl 't opgeld doet wanneer
men kan zeggen: „die passage geeft mij altijd een
gevoel van en dan volgt een zomer- of win
terlandschap. of een indruk van kabbelend water,
of wat dan ook. Maar: de conventie verbiedt op
straffe van on-muzikaliteit, te volstaan met te zeg
gen: „mooi", of: „ik kan het nog niet beoordeelen.
het moet eerst in mij uitwerken". Vindt men iets
leelijk, dan kan men het gewoonlijk wél in voor
zichtige of onvoorzichtige bewoordingen terstond
uiten. Dit laat de conventie wél toe en kan soms
zelfs den spreker een zeker overwicht over Zijrr
hoorders Verschaffen. Er is dan ook een zelcere
categorie van menschen, die zich al» regel gesteld
heeft haar meening nooit onverdeeld gunstig te
doen zijn en zich te omgeven met een ondoor
dringbaar omhulsel van scepticisme. Wanneer zoo
iemand met een veelbeteekenend glimlachje zegt:
„mij. gaat déze muziek te hoog", dan kan de com
ponist van die muziek zich dat voor gezegd hou
den. De armen vergeten de juistheid van het ge
zegde van een criticus, jaren geleden, die, naar
aanleiding van toen moderne Fransche muziek,
opmerkte: „Als men z'n hoofd tegen een vat stoot
en het klinkt hol. dan is het nog altijd de vraag
of deze holte in het vat, dan wel in het hoofd zit".
De man die dit dorst te schrijven (Dr. de Jong.
destijds muziek-redacteur van „Het Vaderland"),
mocht dit doen. want ieder, die zijn critieken gere
geld las. wist wel. dat bij hem de twijfel uitge
sloten was. daar zijn kennis en kunde op muzikaal
gebied verre boven dien twijfel verheven waren.
Doch: Quod licet Jovi non licet Bovi (wat
Jupiter past, betaamt den os nog niet), wordt
helaas al te dikwijls vergeten.
Dat de zucht om het genotene onmiddellijk als
het ware te etiquetteeren, de appreciatie in den weg
