Uitleg van de muurschildering in het
voormalige kamp Amersfoort
Wie was Maria Angelis Huguenin-Herlin?
wei, want ze zaten onder de vliegen en
maden en de stank was niet te harden.
De brug over het kanaal was opgeblazen
door onze soldaten, maar met een paar bal
ken en planken kon men toch het indunatie
gebied betreden om het dode vee te begra
ven. De verbrande boerderijen boden een
aanblik van een grote puinhoop. Het verrot
te gras stonk een uur in de wind.
Een paar dagen later kwamen ook de huis
genoten thuis.
In het gebouwtje op het terrein van het
Politicopleidingscentrum IBP-Leusden,
vroeger 'De Boskamp' genoemd, bev indt
zich een muurschildering. Het is een over
blijfsel uit de Tweede Wereldoorlog toen op
dit terrein het P.D.A. gevestigd was, het
Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort.
In een van de barakken, in de kamer van
kampcommandant Berg is toen een muur
schildering gemaakt door Lazlo WeiB, een
van de gevangenen. Lazlo WeiB werd op 5
januari 1902 in de Hongaarse hoofdstad
Boedapest geboren en hij overleed op 26
maart 1945 in het concentratiekamp Bergen
Belsen. Hij was van beroep reclameschilder
en als zodanig werkzaam in de Bijenkorf in
Amsterdam. Hij was van Joodse afkomst.
Wanneer hij in Nederland terecht is geko
men, weten wij niet. Misschien na de Eerste
Wereldoorlog toen veel Hongaarse kinderen
en jong volwassenen een veilig heenkomen
zonder honger en ellende in Nederland
zochten. Lazlo WeiB zat tijdens de Tweede
Wereldoorlog in Amsterdam in het verzet.
Bij welke groep weten wij niet. Wel is
bekend dat zijn verzetsnaam 'Roland' was.
In 1944 werd hij opgepakt. Waarvoor?
Verzetswerk, meer is daarover niet bekend.
In de zomer van 1944 maakte hij de wand
schildering. Vandaar het frisse groen op de
schildering en de korenaren op de grond.
Kort daarop is hij op transport gesteld.
Waarom maakte hij deze tekening?
Waarschijnlijk op verzoek van de kampcom
mandant. Misschien heeft Lazlo er een extra
maaltijd aan overgehouden. Hij schilderde
het kamp in de vorm van een tweeluik. Aan
de rechterzijde tekende hij nauwkeurig een
bovenaanzicht van het kamp. Aan de linker
zijde beeldde hij de gevangenen van het
kamp uit. Er staan vier mannen op, drie
doen werkzaamheden in het kamp, het zg.
binnencommando-werk en een man doet
buitenwerkzaamheden. De arbeiders van het
buitencommando mochten onder bewaking
buiten de afrastering bos-of landarbeid ver
richten. In barak 16 waren de werkplaatsen
voor de kleermakers, timmerlieden en sme
den. De smid op de muurschildering draagt
achter op zijn jas een rode cirkel. Dat bete
kende, dat deze man vluchtgevaarlijk of ter
dood veroordeeld was. Bij de timmerman is
voorop zijn jas een driehoek aangebracht.
De kleur van de driehoek gaf aan wat voor
soort gevangene de betreffende persoon
was. De timmerman op de schildering heeft
een rode driehoek, dat betekende, dat hij een
politieke gevangene was. Bij de man, die
landarbeid verricht zie je duidelijk op de
voorzijde van zijn jas het persoonsnummer.
Dat diende voor de kampadministratie en
moest op velerlei plaatsen aangebracht
worden. Aan dat nummer kon je zien hoe
lang iemand al in het kamp was. Tijdens de
periode 1945 tot 1946 hebben diverse
gebruikers van het kamp hun sporen achter
gelaten door hun aanwezigheid en de over-
drachtsdata op de schildering van Lazlo
WeiB in de kantlijn aan te brengen. De
muurschildering wordt momenteel gerestau
reerd. Vanaf 18 april 2000 is het gebouwtje
op het terrein van de politieschool aan de
Appelweg weer te bezoeken en kunt u de
schildering van Lazlo WeiB in goede staat
bezichtigen. Het is de moeite waard!
Wij weten zeer weinig van Lazlo WeiB. Wie
meer weet, neme contact op met de schrijf
ster van deze uitleg: Rie Vroon-Roubos,
Landjonker 51, 3834 CM Leusden. fel 033-
4940126 of de heer C. Biezeveld, verbonden
aan het Politieopleidingscentrum, Appelweg
1, 3832 RK Leusden. Tel. 033-4679400. Hij
verstrekte mij de bovenstaande gegevens.
Hieronder vindt u de afbeeldingen van het
tweeluik. De beschrijving van de linkerzijde
van het tweeluik vindt u hierboven.
i»V
mtiMi
Op de steen aangebracht in een van de
muren van de Bruinenburgersluis staat de
volgende zin: MARIA ANGELIS -
HUGUENIN GEBR HERLIN - HEEFT
DEN EERSTE STEEN GELEGT, OP
DEN 10 SEPT" 1786.
Bij het schrijven van het boekje De
Grebbelinie, monumentaal groen in de
gemeente Leusden werd mijn nieuwsgierig
heid geprikkeld om te weten te komen, w ie
de vrouw was die de eerste steen bij de aan
leg van de Bruinenburgersluis had gelegd.
Het Centraal Bureau voor Genealogie te 's-
Gravenhage bood uitkomst. Daar waren
gegevens te vinden van de families Herlin
en Huguenin. Maria Angelis of Maria
Agnes, zoals zij in de stukken vermeld
staat, werd volgens haar overlijdensakte in
1757 te Sluis geboren. Zij was de dochter
van Johan Abraham Herlin en Maria
C'unigunda Kerkhooferin. De datum van
haar doop heb ik tot op heden niet kunnen
vinden. Haar familie was afkomstig uit de
Zuidelijke Nederlanden en behoorde in de
16e eeuw tot een militante groep protestan
ten. Het gevolg was, dat er leden van de
familie Herlin op de brandstapel terecht
kwamen. Zoals vele andere protestanten
verlieten zij Vlaanderen om zich in veiliger
(wordt vervolgd)
Rie 1 'roon-Rouhos
linkerzijde muurschildering Lazlo We ijl
Vier kampgevangenen aan het werk.
N»
rechterzijde muurschildering Lazlo Wei/3
Plattegrond van het kamp Amersfoort.
Bovenaanzicht.
Rie l roon-Rouhos
m
