64
De hier niet met name genoemde opzichter was de Leusdense architect J. Pothoven.
Hij was sinds 1908 met de afwerking van het uitbreidingsplan belast. Voor die tijd
was de Amersfoortse gemeenteopzichter Kam al met de werkzaamheden begonnen, maar
deze had het te druk om het werk te voltooiien. We danken deze wetenschap aan een
wel aanwezig antwoord aan de inspecteur volksgezondheid d.d. 17-11-1908. (16)
Het is natuurlijk opvallend dat aanvankelijk de Amersfoortse gemeentearchitect
Kam voor het Leusdense uitbreidingsplan was aangezocht. Ook hieruit blijkt weer dat
de plattelands gemeente Leusden niet voldoende toegerust was voor deze taken. Net
als dat in 1914 zou gebueren (zie boven in paragraaf 3) loste men deze moeilijkheid
op in nauwkeurige afstemming op Amersfoort. De uiteindelijk afstand van dit gebied
in 1917 was dan ook het vanzelfsprekende vervolg.
Ma de Tweede Wereldoorlog
Na 1917 bleef de toestand ongewijzigd, totdat in de jaren vijftig Amersfoort het
initiatief nam tot onderhandelignen met de gemeenten Leusden en Stoutenburg. De
keistad voorzag haar toekomstige uitbreidingen en eiste daartoe met name
van de gemeente Stoutenburg nogal wat grondgebied. De onderhandelingen duurden
lang, mede omdat de raad en het college van Stoutenburg niet gelijk over de kwestie
dachten, en uiteindelijk werd pas in 1958 overeenstemming oereikt over de TW 23
als de nieuwe grens (17). Voor Stoutenburg betekende dit het verlies van goede
landbouwgronden, voor Amersfoort ruimte voor woningen in Randenbroek en Schuilen-
burg. Voor de gemeente Leusden veranderde er niets wezenlijks. In plaats van
Dodeweg/Lokhorsterweg werd nu de snelweg de grens, hetgeen wat weilanden opleverde;
daartegenover stond een verlies van grondgebied aan de overzijde van het viadukt
in de HeiligenbergerwegIn 1962 kwam de wet in het staatsblad en was de grens
correctie van kracht. (18)
De grenswijziging van 1962 bracht vooral de Stoutenburgse gemoederen danig
in beweging, en daar was toen ook alle reden voor. Toch lijkt achteraf bezien de
veronderstelling terecht, dat de herkenbare grens van RW 23 de gemeente Stouten
burg voor een annexatie door Amersfoort "a la Hoogland" behoed heeft.
Wat zou de groeistad anders verhinderd hebben ook in zuid-oostelijke richting uit
te dijen, zodat Amersfoort op de kaart een volmaakte cirkel, met de binnenstad als
middelpunt zou zijn? Lijkt dat een te ver gezochte veronderstelling? Wellicht niet,
want soms zou men denken dat voor planologen regelmatige figuren en rechte lijnen
het ideaal zijn; en rechte snelwegen!
W. van Herson, De historische ontwikkeling van de rechten op de grond in de
provincie Utrecht, I. Leiden, 1932.
1. W.A.G. Perks, Hoe uit een Frankische villa een 20e-eeuws landgoed ontstond,
Leusden: den Treek en de Boom. Samsom N.V., Alphen aan de Rijn 1965 46-57
2. W.A.G. Perks, a.w. p 46-57.
Bundel grenswijziging 1893 en 1917
3. Archief gemeente Leusden, doos 10 nr. 7
-4. Notulen B W Leusden, d.d. 17-05-87 en 26-05-87, archief gemeente Leusden,
doos 237 nr. 1
5. Bundel "stukken betreffende de uitbreidingsplannen 1902-1915"
archief gemeente Amersfoort.
6. Schrijven G.S. van Utrecht aan B W van Leusden d.d. 22-06-1905, archief
gemeente Leusden agenda 1905.
7. Archief gemeente Leusden, agenda 1914, no. 225.
8. Schrijven van B W van Leusden aan B W van Amersfoort d.d. 04-03-1914.
Archief gemeente Amersfoort, bundel grensregelignen der gemeente 1822-1918.
9. Schrijven van B W van Amersfoort aan B W van Leusden.
bD
Archief gemeente Leusden, doos 10 nr. 7.
10. Bundel grenswijziging 1893 en 1917
Archief gemeente Leusden, doos 10 nr. 7. en
Bundel grensregelignen der gemeente 1822-1918
Archief gemeente Amersfoort.
11. Archief gemeente Leusden, agenda 1910, nr. 62/2
12. Schrijven aan Pieter van Achterbergh
Archief gemeente Leusden, agenda 1910, nr. 276/8.
13. Archief gemeente Leusden, agenda 1914, 12-02-1914, nr. 121.
14. Archief gemeente Leusden, agenda 1914, 06-03-1914.
In de verzameling stukken 1914 werd het betreffende schrijven niet aangetroffen.
15. Notulen B W Leusden, d.d. 18-03-1914,
Archief gemeente Leusden, doos 237, nr. 5.
16. Archief gemeente Leusden, agenda 1908, nr. 683/7.
17. Zie hiervoor uitgebreider in bundel grenswijziging 1962, archief gemeente
Leusden 207 151 1955/1962 (voorheen gemeente Stoutenburg).
18. Zie ook bundel samenvoeging van Leusden en Stoutenburg 1962/1969, archief
gemeente Leusden doos 9, nr. 2.
v
Jubileumboekje Brandweer Leusden
Onze vereniging heeft van de Brandweer Leusden de toezegging gekregen 25
exemplaren van het boekje "150 jaar Brandweer Leusden" te mogen verkopen
voor de helft van de prijs. Het boekje is geschreven door ons lid mevr.
Alie den Hartog-Ton. Leden die geinteresseerd zijn kunnen het boekje kopen
op de Culturade. De prijs zal dan 1 5,bedragen.
