T
53
een gevaar op de weg. Bovendien kende de één nog slimmere trucks dan de ander
om de ander maar af te troeven in zijn haast om vooral de eerste te zijn in
1 de garage. Ze zijn er nog trots op. Zelfs gebeurde het eens, in de jaren v^k
I na de oorlog, - het distributiekantoor stond nog opgesteld bij het gemeente-
I huis dat de brandweersirene midden in de nacht afging. Tweemaal achter elkaar.
f Dat betekende brand. Alle brandweerlieden vlogen hun bed uit om te zorgen als
eerste bij de brand aanwezig te zijn. Er was echter geen brand. "Eén april!"
lachte de veldwachter P. Kraaikamp, die voor de grap op de sirene had gedrukt.
Hij had zich snel verstopt achter het distributiekantoor, want niet iedereen
kon zo'n grap waarderen, wanneer je warme bed uit moest komen.
Zo was de onderlinge sfeer, tot de professionalisering intrad. Nu is dat niet
meer mogelijk. Er zijn teveel mensen bij betrokken en het werk is te inge
wikkeld geworden. Er wordt enkel volgens een vastgesteld schema serieus
gewerkt met vaste bevelslijnenDe materie is te ingewikkeld om hiervan af te
wijken
Ik wil nog een enkel woord wijden aan het beleid van de overheid ten aanzien
van brandpreventie. Ik heb er al reeds op gewezen dat in de vorige eeuw brand
beschouwd werd als een ramp die je overkwam. De mensen alert maken op brand
gevaar vond men onnodig. Pas na 1900 werden de mensen geregeld opmerkzaam
gemaakt op het gevaar van hooibroei. In de kranten verschenen daar eerst
artikeltjes over en later volgde de overheid met algemene waarschuwingsplak
katen. Nu was in een agrarisch dorp hooibroei ook de voornaamste brandoorzaak.
In deze tijd zonder ventilator en brandweerauto kon het best wel eens gebeuren
dat zo'n hooibergbrandje oversloeg naar de hele boerderij. Dan brandde
letterlijk alles af. Dat daarbij ook mensenlevens te betreuren waren, heb ik
echter nooit vermeld gezien. Noch in de vorige eeuw, noch in deze tijd. Na
1930 kwam het jaarlijks waarschuwen tegen bosbrandgevaar daarbij. Maar het is
pas in onze tijd dat het brandpreventje waarschuwt tegen brandgevaar op elk
mogelijk terrein van wonen en werken.
De brandweer heeft momenteel zeker een beter gehalte dan vroeger. Het vervelende
evenwel is, dat de branden dat ook hebben. De strijd tegen de brand en alle
andere taken van hulpverlening, waarbij wel mensenlevens op het spel staan,
blijft een harde en moeizame. De zwembadbrand is een eerste voorbeeld van het
•nieuwe soort van branden, maar zeker zal het niet de laatste zijn. Gif wordt
een steeds reeëler gevaar bij branden. De normale recht toe recht aan boerderij-
brand, hoe vreselijk en kostbaar die ook is, levert geen gevaar voor de hele
gemeenschap. Zwembadbranden en dergelijke kunnen dat mogelijk wel. Daarop moet
een brandweer tegenwoordig ingespeeld zijn. Dat vraagt een andere aanpak en
inzet. De wijzigingen van de afgelopen jaren zorgen daar ook voor.
Bronnen: Vereniging van Ned. Gemeenten, In lichterlaaie, een beeld van de
brandweer in Nederland, Den Haag, 1983.
Agenda Leusden, 1818-1929
Raadsnotulenboeknr. 205-3 tot 208-4 en intervieuws.
Leusden, juli 1986
Ali Ton
De grens tussen Leusden en Amersfoort sinds 1824
1 De berichten over een gre-nswijziying tussen Leusden en Amersfoort hebben af heel
wat tongen losgemaakt. Als de gemeentegreus inderdaad do nieuw aangelegde
snelweg gaat volgen, zal het belangrijk»- historische gebied bij Oud Leusden
aan Amersfoort komen. Over do emoties die deze zaak meebrengt was in ons
verenigingsorgaan al meer dan eons te lezen.
In dit artikel gaat het over de geschiedenis van de grenswijzigingen tussen
Leusden en Amersfoort. Het is immers niet de eerste keer dat een grenscorrectie
tussen de beide gemeenten ter sprake kont. rond de' eeuwwisseling was dit ook het
geval, alleen liep de grens toen heel anders.
Bekend is het uit 1867 daterende kaartje van J. Kuyper 'zie afb. Ij.
Globaal gesproken kan men zeggen, dat een deel van Leusden in de vorm van een
taartpunt in het huidige Amersfoort stak. Het Leusdense grondgebied strekt zich
uit tot aan het complex van de Juliana van Stolberg kazerne, dat thans als woon
gebied weer een veel stedelijker functie hoeft. De namen Leusderweg en Leusder-
kwartier herinneren aan deze oude situatie. Er. wel heel illustratief in dit
verband is de meer dan een eeuw oude LisidunnschoolHet is veel minder bekend
dat Amersfoort omgekeerd als het ware een wig m Leusden vormde.- Aan beide
zijden van de Arnhemseweg lag het Amersfoortse grondgebied, tot aan de brug
bij Bavoort. De oude brug wel te verstaan, waarvan de bruggehoofden vanaf de
parkeerplaats van café-restaurant Bavoort nog t.o zien zijn. De-oude straatweg,
die daar de Heiligenbergerbeek kruiste, vormde ter plaatse de grens. Er zijn
niet veel Leusdenaren die hiervan nog weten. Toch is het pas zeventig jaar geleden
dat de grens tussen Amersfoort en Leusden hier liep.
I De bedoelign van dit artikel is enige achtergrondinformatie te geven over de
grenscorrectie van 1917. Terloops kan ook aandacht geschonken worden aan de
wijzigingen van 1893 en 1962.
Er is ook nog een andere, speciale, reden om een onderzoekje in te stellen naar de
gang van zaken rond de grenswijziging van 1917. In één van de dozen ongeordende
archivalia in de Leusdense archiefbewaarplaats bevindt zch een fraaie kaart, die
direct de aandacht trekt. Volgens het geschrift gaat het om een "uitbreidings
plan der gemeente Leusden". Overige aanduidingen ontbreken volledig, maar het
plan moet wel dateren uit de jaren, die direct aan de grondruil van 1917 voor
afgaan. In één van de volgende paragrafen zal blijken waarom.
1. Het grondgebied van Leusden sinds 1814
Na de Franse tijd werden overal bij proces-verbaal de gemeentelijke grenzen
vastgesteld. Voor wat betreft Leusden gebeurde dat op 9 augustus 1824 door de
landmeter A. Slits in tegenwoordigheid van schout C. van Diepenheim-Scheltus en
een aantal aanwijzigersOok het "proces-verbaal der verdeelign van het grond
gebied der Gemeente Leusden in sectien" bevindt zich in een doos ongeordende
archivalia. Dat is des te meer jammer omdat in processen-verbaal als deze
behalve minutieuse omschrijvingen van de loop der gemeentegrens ook fraaie
schetsen van de grensscheidingen voorkomen. In dit geval komen kloksgewijs de
grensscheidingen met Amersfoort, Stoutenburg, ScherpenzeelBarneveld, Wouden
berg en Zeist aan de orde.
Voor ons is alleen de grens met Amersfoort van belang, waarvan we de schets
uit het proces-verbaal afdrukken, (afb. 2.)
Om een goede indruk te geven van zo'n proces verbaal volgt hieronder een groot
gedeelte uit art. 4 "grensscheiding ten aanzien der gemeente van Amersfoort".
De lezer kan dit citaat zonder bezwaar ook overslaan en verder gaan bij
afb. 3, waar we aan de hand van het hedendaagse kaartbeeld het verloop van de
grens zullen nagaan.
In artikel 4 staat:
"Beginnende aan het laats in het vorig artikel geëindigde en omschreven punt
(nl. het snijpunt Leusden, Zeist, Amersfoort r.p.) hebben wij volgens aanwijzing
