178
boer Daatselaar. Via omwegen kwamen zij de volgende dag in Hamers-
veld bij familieleden aan. Mevrouw Herder, met kind, mevrouw Wessels
in haar invalidewagen, geduwd door Drikus Middelaar, werden met hun
vieren die nacht naar Amersfoort overgebracht voor verhoor. Dit ge
beurde per paard en wagen. De Duitse soldaten reden hiermee veel te
hard. In de binnenstad van Amersfoort sloeg het paard op hol. De
wagen kantelde. Mevrouw J.B. Wessels van IJzelendoorn raakte ernstig
gewond. Zij werd in het Sint-Elisabethziekenhuis opgenomen en over
leed daar op 6 mei 1945.
Drikus Middelaar werd na het ongeval meegenomen naar het politie
bureau. Het verhoor leverde niets op. Hij mocht naar Hamersveld
terugkeren, evenals mevrouw Herder.
De bange vermoedens van de groep bleken op waarheid te berusten.
Bij de dijk waren de vier mannen om het leven gebracht. Een
gruwelijke daad van de Duitsers die nergens voor nodig was.
Er staat niet voor niets op het monument "Vader vergeef het hun".
Op 11 mei 1945 zijn de vier om het leven gebrachte mannen herbegraven
op de R.K.begraafplaats in Hamersveld. Daar werd ook het lichaam van
mevrouw J.B.Wessels van IJzelendoorn te ruste gelegd.
27 april 1945 - Asschat - Leusden
Nicolaas Henricus v.d.Salm - Wassenaar 15-5-1899
Lambertus Antonius Herder - Hamersveld 8—11—1902
Johannes Wessels - Renkum 2-3-1893
Pieter Wessels - Arnhem 6-5-1920
6 mei 1945 - Amersfoort
Johanna Berdina Wessels van IJzelendoorn - Arnhem 5-1-1892
Met hartelijke dank aan de heren B.v.d.Salm, Joh.v.Eyden, H.v.Middelaar
A.Overvest, W. Schoonderbeek en G.Wanner Leusden, die mij veel waarde
volle inlichtingen gaven.
Overdenking bij de twee minuten stilte
J.W.v.d.Hengel-de Jonge
Het is hier stil in het bos.
Allerlei kleine geluiden die je als kind zo dikwijls hoorde,
en die je allang vergeten bent, komen terug. Je hoort de vogels
179
zingen, de bijen zoemen en je herkent zelfs het nietige, bijna
naamloze gerucht van de wind. Je hoort ook het gemompel van
mensen die samen zachtjes praten in deze omgeving. Je verstaat
hun woorden niet, want ze fluisteren slechts. Maar bij elkaar
is het toch een geluid.
Je kijkt eens om je heen, en zie, achter je nog 'n rij mensen
die zich allemaal begeven naar het monument...
Moeizaam soms komen wij daar, waar onze dorpsgenoten en vrienden,
familie vooral van hen die hier op deze plaats zijn gesneuveld
27 april 1945, 43 jaar geleden.
Hier is het dus gebeurd. De hoeden en petten gaan af.
Het wordt steeds stiller. We hebben gewacht tot iedereen er is.
We denken, nu kan het niet stiller worden...
Opeens weet je wat echte stilte is. Zonder overgang valt er
'n zwijgen, zo diep dat je de hartslag van je zelf hoort kloppen.
Dat is dus wat er gebeurt, als er werkelijk niemand wat zegt.
En het duurt 'twee minuten'.
Moge Zij God bij U zijn en Allen die gesneuveld zijn
