252
253
Bij verschillende graven werden bijgaven gevonden, zoals wapens en
beslagstukken voor de gordel. Deze waren vermoedelijk bedoeld voor
gebruik in het hiernamaals. Deze bijgaven vormen niet enkel mooie
voorwerpen op een tentoonstelling, maar zijn om een andere reden
haast belangrijker. De aanwezigheid ervan maakte het mogelijk de
skeletgraven te dateren. I\la het jaar 750 maakte het grafveld plaats
voor het kerkhof.
Schijffibula, 7de eeuw n. Chr.; vroeg middeleeuws grafveld Oud-Leusden.
Het voorwerp is vervaardigd van gedeeltelijk verguld brons met een
plaatje halfedelsteen in het centrum, (foto: Rijksdienst voor het Oud
heidkundig Bodemonderzoek, nr. H.5923-8)
Nog steeds is niet bekend hoe ver het gebied van de villa Lisiduna
zich heeft uitgestrekt. De opgravingen konden immers alleen plaats
vinden op de plek van de aar. te leggen snelweg. Waarschijnlijk heeft
het noordelijk gedeelte van de latere mark van Leusden er toe behoord.
De nederzetting bereikte een hoogtepunt vóór het jaar 1200. Daarna
begon het verval en nam Amersfoort de leiding in de regio over. Een
goede illustratie hiervan vormt de gang van zaken rond de stichting
van kerken. In 1132 werden kolonisten die zich in Hoevelaken vestigden,
verwezen naar de kerk van Lisiduna en trokken ook bewoners van de
nederzetting bij de Eem hierheen, Maar een eeuw later was er in Amers
foort een zelfstandige parochiekerk. De oorzaak van de snelle acher-
uitgang van Lisiduna was vermoedelijk het stuifzand, dat door de ont
bossing losraakte. Dit betekende het einde voor een bloeiende neder
zetting. Men mag gerust van een bloeiende nederzetting spreken want
alles wijst erop dat het goed boeren was in Lisiduna. Er zijn platte
gronden gevonden van grote boerderijen (dus paalgaten) van 21m bij
7 a 8m. Verder waren er schuren, hooibergen, werkplaatsen en veel
waterputten. Deze putten waren soms uit uitgeholde boomstammen ge
maakt, maar meestal werd een oude houten ton gebruikt. In de Franki
sche periode was het oostelijk gedeelte van Leusden nog steeds niet
voor bewoning geschikt. Hamersveld zou pas in de 12de eeuw ontgonnen
Oud-Leusden. Overgenomen uit Archeologische Monumenten in de Provincie
Utrecht, 1987.
