82
83
Ter toelichting nog het volgende:
- De westelijke afwatering, de Grift, werd van noord naar zuid gegra
ven. Dit geldt ook voor de Keursloot en de Hamersveldse wetering.
Graven van zuid naar noord zou volkomen onlogisch zijn geweest.
- Hen heeft waarschijnlijk niet met het graven van de kavelsloten
gewacht totdat het meest zuidelijke punt van de ontginning was be
reikt. Ik heb de indruk dat men al snel ten noorden van Hamersveld
-Hakhorst aan de slag is gegaan met het graven van dwarssloten.
Enkele argumenten:
1De Keursloot, die kennelijk heeft gediend als extra ontwatering
voor de noordelijke kavels;
2. De Torenakker, een zeer spits toelopend perceel land nabij de
boerderij Hamersveld. Deze moet zijn ontstaan te danken hebben
aan het feit dat men op twee verschillende plaatsen met de ver
kaveling is begonnen. Eerst van Hamersveld-Hakhorst in noorde
lijke richting, later van Zuidwind-Bruinhorst eveneens in noor
delijke richting, maar nét een beetje afwijkend. Als je van twee
kanten met verkavelen begint, loop je een gerede kans scheef uit
te komen. (Zie' afb. 7);
pJety'nM Afb. 7. "De grote ontginningen".
Dit kaartje is ontleend aan
i ■'k"c' "1200 jaar wonen en werken in Leusden"
■*- /"fV door Hans Renes.
t t i
3. Het land ten noorden van de boerderij Hamersveld lag waarschijn
lijk hoger dan het land ten zuiden ervan; men kon aan de noordkant
snel resultaat boeken. De "Legger" uit 1728 laat zien dat Zuidwind
Bruinhorst, Hamersveld en het perceel direkt ten noorden van
Hamersveld toendertijd nog de volle ploeg maten. De smallere kavels
lagen in 1728 tussen Hamersveld en Bruinhorst. Lag hier het drassig-
ste deel van de ontginning, waar al vroeg extra dwarssloten moesten
worden gegraven?
- Cor van de Hengel noemt in zijn "Bijdrage" een viertal namen van
boerderijen, die van vóór 1400 lijken, te weten: Brink, Rosmolen
(het latere Rossenberg), Biesart en Gansewey. Deze boerderijen heb
ben langs de Hamersveldseweg gelegen. Ik heb hun namen, zij het met
enige aarzeling, op het kaartje ingeschreven. Deze namen zijn tussen
haakjes geplaatst. "Brink" zou heide betekenen, "Biesart" zou op de
begroeiing van vóór de ontginning slaan en zou dus veel natter zijn
geweest. Dit versterkt het onder 3. vermelde argument, het terrein
zuidelijk van de boerderij Hamersveld was weinig aantrekkelijk en
kwam pas laat voor ontginning in aanmerking.
Noten:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
C.G.van den Hengel. Scriptie Leusden 1605-1794.
Idem. Bijdragen tot de Geschiedenis van Leusden tot 1811.
W.A.G.Perks. Den Treek, van marke tot landgoed.
Franck's Etymologisch Woordenboek der Nederlandsche Taal.
Prisma Etymologisch Woordenboek.
W.van Iterson. De Historische ontwikkeling op de Rechten van de
Grond in de provincie Utrecht.
Oud-Archief Leusden. Omslagen L 91, L 15 en L 160.
-Den Treek-; pag. 25.
-Scriptie-; pag. 7 en 8.
-Bijdragen-; pag. 101.
Oud-Archief leusden. Omslag L 116.
Idem. Omslag L 153
Idem. Omslag L 22.
-Bijdragen-; pag. 13.
Idem. Pag. 18
