(XytrCSLly p_£Ler&yfH*-~
s^. s
(j^yc-fo- -—^ lTj^A^2- (T—~p ("2
(Lajcz&i 2— -xf}-cj
-7
j— c.
-as
3
J q.8
72
Jjj£ijZ-oZ^ xyy&Q '-^y cécJfcr-Q^oP^'? ^«^3J12
jLa3
^jZ^rwfcSv" ^2bS=^-^__L(\ro-c4_ -2.
«-e-£? S— <&"«-«—.
r 3
CL~
1^
t"Z_«
4. 4- t/Z_-
<T-
-12_
^^4-
t'z.4
-(4CO
C^-ov ^2. \^-<~a-CÓL
Sffifc- 1'Ly o^
lxn^2G^ct_ £5>wvi\^Z^-^-'Jïu, _2r
/n *)o 3 '2~~
J5
i cL
ftJ 3as
73
Ik ben in Hamersveld géén bedrijf tegengekomen dat groter was dan één
ploeg, maar wel talloze kleineren. Men moest dan noodgedwongen met
breuken gaan rekenen en dat was niet eenvoudig. (Zie afb. 2 en 3).
De morgen heeft als rekeneenheid gewonnen. Dat de ploeg 60 morgens
telde, bleek hierbij mooi meegenomen. Men kon die 60 morgens leuk
opdelen, want het getal 60 is een veelvoud van twee, drie, vier,
vijf, zes en tien. Delen door zeven en negen gaf weer van die ver
maledijde breuken, maar delen door acht gaf 7j en dat kon er wel mee
door. Kort na het invoeren van de morgen blijkt de kavelgrootte dan
ook vaak een veelvoud van 7^ te bedragen.
Een en ander wordt geïllustreerd door de "Specificatie van oncosten
gevallen op t' concipiëren van een schouwbrieff" uit 1664. (Zie
afb. 4).
Het betreft hier waterschapslasten, er worden in totaal 36 items ver
meld met een gezamenlijk oppervlak van 712j morgans.
(De "vier akkers van 23 morgen" van het voormalige Groenhouten zullen
denkelijk vier akkers van 22^ morgens zijn geweest, maar dat zei geen
mens. Men rondde de breuk naar boven af).
Bedrijven met een aaneengesloten bezit van precies één ploeg waren er
rond 1700 nog vrij veel, grotere bedrijven waren in Leusden een witte
raaf (o.m. Ooievaarshorst), de kleinere kavels hadden getalsmatig de
overhand. Het is opvallend hoeveel van die kleinere kavels kennelijk
zijn afgesplitst van een volle ploeg,vooral in Hamersveld. (Zie
afb. 3). Hoe dat afsplitsen bij vererving e.d. in z'n werk ging valt
uit de talrijk voorkomende breuken globaal af te leiden.
De oppervlakte van het toenmalige Hamersveld valt vlot te berekenen.
In de "Uitsettinge van t geene die van Leusden cum suis Asschat te
lasten hebben in een jaar Logiesgeld" over het jaar 1698 komt Hamers
veld op een totaalbedrag van f 213-15-4. (213 gulden, 15 stuivers en
4 penningen). Er zijn in feite nog vijf bedrijven van een volle ploeg
elk van die bedrijven wordt met een bedrag van f 14-12-0 belast.
(Zie afb. 3). Als we dit basisbedrag delen op het totaalbedrag, ver
krijgen we op een snelle manier het totaal aantal belaste ploegen.
Dat blijkt ruim 14, 6 te bedragen.
De waard in De Swarte Steeg blijft buiten schot. Zijn grondbezit
staat echter wél geboekt: "Geurt Sijmons 3/16 1/8 1/16 doch
vermits een waard is dient voor Memorie". Bij elkaar 3/8 ploeg.
