76
flfb. 5. De kaart van 9 november 1727 betreffende de percelen langs de
Hamersveldseuieg.
77
De kavels moeten zich ten tijde van de ontginning over de weg hebben
uitgestrekt, van de Grift tot waar nu het Valleikanaal ligt. (De
Hamersveldse Wetering is van later datum, ik kom daar nog op terug).
De gemiddelde lengte van de kavels heeft dan globaal 2 kilometer
bedragen. Bij een kavelgrootte van één ploeg of ruim 50 ha. moet de
gemiddelde kavelbreedte derhalve ca. 250 meter zijn geweest.
Het regelmatige verkavelingspatroon strekt zich ook ten noorden van
De Zwarte Steeg uit, de plek waar eens het rechthuis stond en waar nu
de Rabo-Bank bij de Biezenkamp is gevestigd. De totale weglengte
komt op 3 kilometer, zodat er ten tijde van de Hamersveldse ontginning
langs deze route plaats was voor ca. 3000 250 =12 bedrijven, elk
van 60 morgen. Het kaartje laat zien dat er rond 1700 nog een aantal
van die forse bedrijven aanwezig waren.
Ik heb dat teruggekoppeld naar de "Memorie ofte legger van de mergen-
talen onder Leusden cum suis voor zoo veele die contribueren moeten
in 't Logijsgelt over de jare 1728". (12). De grote kavels worden ook
daar genoemd, bij de kleinere kavels raakte ik het spoor bijster.
Bij de maatvastheid van het kaartje zet ik een fors vraagteken.
(Hu ik het tóch over vraagtekens heb, ook de in de akte vermelde
oppervlaktematen zullen zelden exact zijn geweest. Men doet er m.i.
goed aan de ploegen en morgens eerder als reken-eenheden te beschou
wen dan als nauwkeurige oppervlaktematen).
Cor van den Hengel (13) noemt een aantal Hamersveldse boerderijen van
vóór de tijd van de grote ontginning, zoals Hohorst, Krakhorst, Hak-
horst, Hamersveld, Langebeek, Bruinhorst, Wetering en Zuidwind of Ter
Borchhorst. Deze "huispercelen" lagen uiteraard op de wat hogere
gronden en hadden hun afwatering geregeld voordat de ontginners kwa
men.
Drie van die "huispercelen", Hamersveld, Bruinhorst en Zuidwind liggen
ten tijde van het kaartje tevens langs de Hamersveldseweg. Zij meten
dan de volle ploeg. Een citaat uit de "Bijdrage" (blz. 14):
- Dok kan een blokvormige aanleg (van vóór de grote ontginning J.V.)
van de eerste huispercelen uitgangspunt zijn. Dit lijkt het geval
met Hamersveld, Bruinhorst en de Zuidwint (die Borghorst kan geheten
hebben), die dan later ingepast zijn in het ontginningsschema
'Hamersveld'. -
