4
5
Rangen, standen, erven en woningen in Asschat rond het jaar 1750
J. Verduin
- Dat aldaar maar zijn tien boeren en eene Heer, mitgs. seven
daghuurders welke nog iets betalen konnen, zijnde de resteerende
geheel onvermogend, en is te vreesen, dat eerdaags aan de armen
vervallen zullen. -
(Citaat uit een brief uit 1748)
Inleiding
In het jaar 1748 vond een belastinghervorming plaats die gedoemd
was vroegtijdig te mislukken. Dankzij die mislukte hervorming blijkt
het echter mogelijk de opbouw van de bevolking van Asschat uit dat
jaar in grote lijnen te reconstrueren. Deze opbouw omvat ook de
armen en vrijwel bezitlozen, die elders meestal nauwelijks in beeld
komen. De in het citaat vermelde indeling in rangen en standen,
één Heer, tien boeren, zeven 'daghuurders' en de geheel onvermogen-
den zal bij deze reconstructie als leidraad worden gehanteerd. Een
en ander zal worden aangevuld met wat gegevens over de boerderijen
en woningen uit die tijd.
Het grondgebied van de heerlijkheid Asschat
De heerlijkheid Asschat bestond uit twee afzonderlijke delen, de
Heiligenberg (afb. 1) en Asschat (afb. 2), welke door een weg met
elkaar waren verbonden. De ambachtsheer Jan Agges Scholten van
Asschat had zijn grondbezit op Heiligenberg in het jaar 1740 verkocht
en woonde in ons peiljaar 1748 in Amsterdam.
Het begrip 'classis'
Tijdens de mislukte belastinghervorming (1) werd het begrip 'classis'
ingevoerd. Dat was een graadmeter voor de relatieve welstand van een
gezin, welke graadmeter werd bepaald aan de hand van het jaarlijkse
bedrag aan consumptiegoederen (zonder de letter 'p') per gezinslid.
