8
De hoev/eelheid grond werd in morgens en roeden uitgedrukt. Een
morgen mat ca. 0,85 hectare of bunders en telde 600 roeden, elk uan
ruim 14 vierkante meter. Wen onderscheidde de totale hoeveelheid
grond scherp van de in cultuur gebrachte grond, welke laatste in
'goede' morgens werd uitgedrukt. We zullen geregeld de naam 'erf'
tegenkomen. Onder zo'n erf verstaan we dan de boerderij, met alle
nevengebouwen en bijbehorende landerijen.
1. De Heer. Johannis Jonas woonde op Heiligenberg, een groot huis
met maar liefst 8 haardsteden en één oven. Het kan zijn dat er enige
'daghuurderswooningen' op het terrein hebben gestaan. Er is een
melding van dergelijke woningen uit 1771. Vrouwe Johannis Jonas,
weduwe van de heer Herman Smit, was de feitelijke eigenaresse en liet
in 1758 op haar terrein een herenhuis met twee haardsteden bouwen,
de Heiligenbergzicht.
2. De Boeren. Zij woonden uiteraard op de pachtboerderijen, die als
standaard één haardstede en één oven hebben bevat. De eigenaars van
de tien boerderijen woonden vrijwel zonder uitzondering in Amersfoort.
De 'Vrijbergh', ook wel 'het Hek' genaamd, was destijds op Heiligen
berg de enige echte boerderij.
De Princenhof op Heiligenberg werd toendertijd niet tot de boerderijen
gerekend. Wevr. Temminck, weduwe van de Amersfoortse Borgemeester,
was hier in 1753 zowel eigenaar als bruikster en verbouwde vooral
tabak. De familie Temminck komt niet voor op de lijst van 1748 betref
fende de consumptiegoederen. Een verklaring hiervoor kan zijn dat deze
familie feitelijk in Amersfoort heeft gewoond en daar zijn consumptie-
gelden heeft betaald. De Princenhof zou dan zowel tabaksboerderij als
een buitenverblijf kunnen zijn geweest.
In Asschat telde men 9 boerderijen. Langebeek, dat net ten westen
van de toenmalige Cloorsterbeek lag, behoorde daar niet bij en werd tot
Hamersveld gerekend. Dat de Liniedijk, welke uit ca. 1750 dateert,
westelijk achter Langebeek om werd gegraven deed aan dit feit niets
af.
Groot Hagenouw en Klein Hagenouw in Asschat maten elk 60 morgens,
waaronder slechts 16 'goede' morgens. Dit lijken zeer oorspronkelijke
middeleeuwse maten. De beide boerderijen werden wel samengevat onder
de naam van: Eerste Nevenblok.
Groot Wijnbergen in 1936
Tekening: G. v. Leeuwen
