68
Hoewel het reizigersvervoer van en naar Leusden dus geen sukses was, kan dat niet
gezegd worden van het rendement van de totale spoorlijn. Behalve het vervoer van
personen tussen Amsterdam en Nijmegen werd ook het goederenvervoer steeds
belangrijker door de toenemende industrialisatie, waarbij steeds meer bedrijven zich in
de nabijheid van de spoorlijn vestigden, maar ook door de toenemende behoefte aan
vervoer van goederen vanuit Duitsland alsmede kolen vanuit Limburg in de richting van
Amsterdam. Uit mijn jeugd herinner ik me nog de lange goederentreinen met vaak niet
minder dan 50 a 60 wagons, soms getrokken door twee locomotieven, die Leusden
passeerden.
De oorlogsjaren
In de meidagen van 1940 werd de spoorbrug bij Rhenen door gevechtshandelingen
zwaar beschadigd, maar spoedig daarna weer hersteld, zodat ook in de eerstvolgende
oorlogsjaren de spoorlijn volledig in gebruik bleef. Voor de Duitse bezetters was de lijn
voor de aan- en afvoer van goederen (oorlogsmateriaal) uitermate belangrijk. De
geallieerden voerden meermalen bombardementen en beschietingen op spoorlijn en
treinen uit, maar na herstel van de schade bleven de treinen rijden.
Ongeacht het gevaar van luchtaanvallen ging ook het reizigersvervoer door. Ik herinner
me nog, dat velen in de kersentijd per trein naar Kesteren reisden om kersen te kopen
en zo ontstond de naam Kersentrein. Ook voor andere levensbehoeften had men een
niet ongevaarlijke treinreis over. Met de spoorwegstaking in september 1944 kwam er
een einde aan het geregelde treinverkeer. De Duitsers trachtten nog wel met eigen
middelen treinen voor militaire doeleinden te laten rijden, maar toen eind september
1944 de spoorbrug bij Rhenen bij een bombardement zwaar werd beschadigd, was
doorgaand treinverkeer niet langer mogelijk en reden er incidenteel nog uitsluitend
militaire treinen tussen Amersfoort en Rhenen.
De naoorlogse periode
Na de oorlog is nog wel overwogen de Rijnspoorbrug bij Rhenen te herbouwen, maar
het is er nooit van gekomen. Voor het nationale- en internationale goederenvervoer
beschikte men onder andere over de spoorlijnen Amsterdam - Utrecht - Arnhem en
Rotterdam - Dordrecht - Nijmegen, zodat de behoefte aan de lijn Amersfoort - Nijmegen
niet groot meer was. Voor het reizigersvervoer tussen Amersfoort en Rhenen kwamen er
busdiensten. Wel werd de spoorlijn Amersfoort - Rhenen weer volledig hersteld, vooral op
aandrang van belanghebbenden in onder andere Rhenen en Veenendaal, om
69
goederenvervoer weer mogelijk te maken en vanaf september 1946 reden op dit traject
weer goederentreinen.
In 1972 werd ook het goederenvervoer naar Veenendaal en Rhenen beëindigd en
nadien werden er hoofdzakelijk nog goederenwagons afgeleverd aan het station
Woudenberg/Scherpenzeel. Ook daaraan is inmiddels een einde gekomen en vanaf de
Leusbroekerweg richting Woudenberg zijn zelfs de rails verwijderd. De spoorlijn van
Amersfoort naar Leusden is nu nog uitsluitend in gebruik voor het autovervoer naar Pon's
Automobielhandel.
Bronnen en literatuur
Archief Gemeente Leusden 1875 - 1892
Faber, J.A. (red.) (1989). Het Spoor; 150 jaar spoorwegen in Nederland. Meulenhoff,
Amsterdam/Nederlandse Spoorwegen, Utrecht.
Russer, G.A. (1981). Amersfoort - Kesteren; 'n veel besproken spoorlijn. Schaffelaarreeks 9.
BDU, Barneveld.
Afb. 3: Sneltrein met loc. 3600, bij de Luntersebeek
Archief: G.A. Russer
