208
den van de Domeinen, die ze prompt in de uitverkoop hebben gedaan.
Daar staan in de Stoutenburgse blaffaards wel meer voorbeelden van).
In de latere blaffaards moeten beide delen van Den Treek dan afzonder
lijk tot 1736 zijn blijven voortbestaan. Dat lijkt op het eerste gezicht
u/at vreemd, maar zou duidelijk in overeenstemming zijn geweest met de
toenmalige beginselen. Het systeem zoals dat in 1536 werd opgezet, liet
overboekingen maar moeizaam toe. Het totale bedrag aan oudschilgeld,
dat per gerecht moest worden afgedragen, mocht immers niet worden ge
wijzigd. De vraag waarom de Stoutenburgse heffing na 1736 kennelijk
niet meer als inbaar werd beschouwd, blijft zo onbeantwoord. (Ik wil
er in dit verband nog op wijzen dat het oudschildgeld een reeële last
was en als zodanig door de eigenaar moest worden opgebracht. Zo'n
eigenaar kon elders wonen, in een ander gerecht of zelfs in een
andere provincie, buiten het machtsbereik van de schout en de be
lastinggaarder, toen nog een gadermeester geheten. Voor dat probleem
had men een standaard-oplossing: de bruiker of pachter moest de
volle mep betalen en dat met zijn pacht-afdrachten zien te verrekenen!)
Vrijhoef. De blaffaard uit 1536 noemt keizer Karei V als eigenaar
van Vrijhoef in Leusbroek. Karei was de rechtsopvolger van de
bisschoppen van Utrecht en het is bekend dat rond 1330 de toenmalige
bisschop één erf in Leusbroek in persoonlijk eigendom heeft bezeten,
met Wilger Soetensoen als bruiker (zie 'De registers en rekeningen
van het bisdom Utrecht 1325-1336' door mr. S. Mullerblz. 448). Dat
erf zou dus heel goed Vrijhoef kunnen zijn geweest. De hoeveelheid
akkerland van Vrijhoef werd in 1536 op 'een halff Lants' gesteld.
Dat bleek later 8 morgen te zijn. Een volle hoeve telde 16 morgen
aan akkerland. (Zie ook Perks, blz. 25 en 26).
De Mof. Volgens de blaffaard van 1536 was flert Wolphertsen te Amers
foort eigenaar van een klein stukje land van 1/8 morgen ca. 1000
vierkante meter), met Thijmen Willemsen als bruiker. Aan oudschild
moest 15 stuivers worden opgebracht. Later is ene Jan Aertsen eige
naar. Aan zijn naam te zien was dit waarschijnlijk de zoon van Aert
liJolphertsen. Bruiker is den 'De Mof' Nog weer wat later, de blaffaard
noemt hier helaas geen jaartallen, is Willem Moy eigenaar en is
'De Moffinne' bruikster. In 1686 en 1696 wordt verteld dat we met
'De Mof' van doen hebben en nog weer later zien we, in 1716, de
209
naam van Marie Saare opduiken en zijn we helemaal thuis. We mogen
aannemen dat de tapstede De Mof zijn naam aan de Duitse pachter
te danken heeft gehad. Het is bekend dat er toen -rond 1590- nogal
wat Duitse huursoldaten rondtrokken en dat deze de zo populair
geworden jenever hebben ingevoerd.
Cursus 'Bronnen in het Rijksarchief'
Deze cursus is bedoeld voor mensen die bezig willen gaan met historisch
onderzoek en daarbij gebruik willen maken van de archiefbronnen, aan
wezig in het Rijksarchief in Utrecht. Het rijksarchief beschikt over
een uiteenlopende verzameling van bronnen, die in de cursus historisch
worden ingeleid en toegelicht. Er wordt informatie verstrekt over de
inventarissen, de inhoud van de bronnen, de aanwezige toegangen en in
leiding. Per bron wordt bekeken voor welk soort onderzoek hij geschikt
is en welke vragen u aan de bron kunt stellen.
Deelnemers kunnen meebepalen welke bronnen wat meer diepgaand worden
besproken.
De cursus vindt plaats op drie dinsdagavonden, 24 mei, 7 juni en 14
juni van 19.30 - 21.30 uur op het Rijksarchief te Utrecht, Alexander
Numankade 201. De kosten bedragen 55,per deelnemer. Koffie
en een korte syllabus zijn daarbij inbegrepen.
Voor meer informatie en opgave kunt u contact opnemen met
Stichting Stichtse Geschiedenis, Mariaplaats 23, 3511 LK Utrecht,
tel. 030-34 38 80.
Abonnement op Sticht Historisch Contact
Per ingang van 1994 is het mogelijk een abonnement te nemen op
Stichts Historisch Contact. Een abonnement van vier afleveringen
kost u slechts 10,Het blad wordt thuis bezorgd.
Stichts Historisch Contact is het tijdschrift bedoeld voor leden van
historische verenigingen in de provincie Utrecht en amateur historici.
Stichts Historisch Contact houdt u op de hoogte van de nieuwste
ontwikkelingen in de geschiedbeoefening, de nieuwste publicaties en
tentoonstellingen op gebied van lokale en regionale geschiedenis en
andere wetenswaardigheden.
