224
namen Leusden of Stoutenburg zouden worden afgevoerd om ook dit
vrij jonge toponym buiten beschouwing te laten, zodat men op schone
lei kan beginnen.
Het tweede door ons gesuggereerde toponym, wèl samenhangend met enie
bewoningsconcentratie is Bavoort bij leusbroek. De naam is echter
weinig bekend, is niet byzonder klankrijk en wordt door mij derhalve
als te verwaarlozen voorbij gegaan.
Op zoek naar een verantwoorde keuze van een nieuwe naam, welke toch
verankerd zou liggen in de te formeren gemeente en in het geheel
daarvan steunpunten zou hebben, welke bovendien aan eisen van lange
traditie zou voldoen en welke bovendien gemakkelijk in het gehoor
ligt en niet zonder betekenis zou zijn, kwam vast te staan dat één
van de vele hier thuishorende toponymen op "horst" m.i. sterke voor
keur verdient. Reeds in Leusden - Stoutenburg noteerden wij 24
"horst"-namen. In de nabije omgeving verschijnt de naam nog eens
20 keer. Gelet op de betekenis van dit woord - in het oudgermaans
"hursti" luidend - nl. beboste hoogte in moerassig gebied, wordt aan
een karakteristiek van deze gemeente het volle pond gegeven.
Vraag was nu of er in het gebied van de nieuwe gemeente een bewonings
concentratie heeft bestaan met bestuurlijke allures, welke in traditie
met de afgeschreven toponymen Leusden - Stoutenburg zou kunnen wed
ijveren.
Het lijkt buiten kijf dat als men zich met de naam LOKHORST zou
kunnen verenigen, een schot in de roos wordt geplaatst.
Voor de eerste maal ontmoeten wij Luchurst 1247 Juli 19, wanneer
Adam de Luchorst, leenman van de St. Paulusabdij zich invloed trachtte
te verschaffen in de buurt van Bunschoten (K. Heeringa, Oorkondenboek
vam het Sticht Utrecht, II, 's Gravenhage 1940, nr. 1134).
Belangrijk echter is, dat in 1254 dit Luchorst een "curtis" een "hof"
blijkt te zijn (F. Ketner, a.w., nr. 1321).
Uit de loop der geschiedenis komt naar voren dat tot 1595 de familie
Lockhorst en tot 1702 de afstammelingen ervan dit leengoed hebben
bezeten. Wat de betuurlijke zijde aangaat, zeer lange tijd hadden de
heren van Lockhorst in dit goed het dagelijks gerecht, ook al is dit
latere tijd soms lang niet uitgeoefend. Het Re eft een funktie ver
vuld als ridder matige hofstad met politieke en militaire aankleve
van dien. De erbij behorende leenkamer tolde tienden o.a. in Leusden.
Aandacht verdient tevens dat Lokhorst voorkomt op de lijst van archeo
logische monumenten, centraal ligt ten opzichte van Stoutenburg -
225
Leusden, en voldoende in de toekomst zal blijven afgeschermd tegen
invloed van de zijde van de toenemende uitstraling van Amersfoort.
Tenslotte aangaande de betekenis van het voorvoegsel Lok in de samen
stelling Lokhorst. Bijna buiten twijfel staat dat de stam Lok in
verband gebracht moet worden met het middelnederlandse "loken" dat
sluiten, omheinen, tot bevredigd gebied verklaren, betekent. liJij ken
nen het uit de ogen luiken (sluiten), beloken Pasen in de middel
eeuwse en kerkelijke tijdsbepaling. "Lok" is één uit de ontelbare
woorden "tuin", "frid", (vergelijk Vrijthof) enz. die de afbakening
van een gebied aanduiden.
Van rechtshistorische zijde is hierover uitvoerig geschreven voor
het buitenland door Prof. Dr. K.S. Bader in Zurich en voor Nederland
door ondergetekende in "Het Friese dorp in de Middeleeuwen,Drachten
1962.
Aan de hand van dit advies dienden beide Raden zich een mening te
vormen.
In de vergadering van 14 augustus stelde de voorzitter met nadruk,
"dat van de raad geen besluit wordt gevraagd, doch inderdaad slechts
een mening, die echter van groot belang kan zijn. De Rijksarchivaris
heeft gezocht naar een geschiedkundig verantwoorde meer centrale naam
en deze gevonden in "Lokhorst". Hij benadrukte dat voor hem geen
voorkeur voor weke naam dan ook aanwezig was.
De heer Kuijpers sprak zich namens zijn fractie uit voor "Leusden"
op grond van oude naamsbekendheid. Feodale namen waren voor hem uit!
den boze.
Namens de V.V.D.-fractie betoogde de heer Verstegen, dat de oude
naam "Leusden" voor ons alleen van gewicht is in zoverre hij voor
thans en voor de toekomst waarde heeft. De huidige bekendheid van de
naam, de wijze waarop hij gemakkelijk in het gehoor ligt en prettige
associaties oproept, is in de eerste plaats belangrijk. De bekend
heid van een naam, de associatie, is - dat blijkt in de reclamewereld
goud waard. Kortom, onze gemeente met ambitieuze groeiplannen moet
met het oog op de toekomst gepromoot en verkocht worden." Hij kwam
derhalve uit bij de naam "Leusden".
"Zegt men, dat men in Leusden woont, dan is de eerste gemiddelde
