Gezagdragers Amersfoort 1405-1795
338
339
Historische Sprokkels
We ontvingen van ons medebestuurslid Drs.
H. Th. Hormann deel 18 van de Historische
Toegangen van de Gelderse Vallei met
bovenstaande titel.
Abraham van Bemmel noemt in zijn
"Beschrijving van de stad Amersfoort deel
II in 1760 honderden gezagdragers van
Amersfoort in het genoemde tijdperk. Hij
doet dat chronologisch per jaar geeft hij de
namen van de dan functionerende gezagdra
gers met enkele bijzonderheden. Voor de
onderzoeker kan dat heel prettig zijn als er
tenminste naar jaar gezocht wordt. Heel
anders wordt het als men op naam gaat zoe
ken. Dat wordt dan. in het ongunstigste
geval, bijna 400 jaar nalopen voor één
naam. Een eindeloos gezoek.
Het is de verdienste van de samensteller van
dit register, dat hij er een andere en veel
snellere ingang van gemaakt heeft door de
namen alfabetisch op te nemen. Het zal hem
wel wat tijd en zweetdruppels gekost heb
ben. maar de gebruikers zullen hem er dank
baar voor zijn. Wie een naam zoekt van een
gezagdrager in Amersfoort heeft de gezoch
te gegevens in enkele seconden voor zich!.
Is dit niet een wat elitaire Amersfoortse
zaak? In zekere zin wel, maar laten we niet
vergeten dat de gezagdragers in Amersfoort
vaak van (zeer) welgestelde afkomst waren
en zeker in die tijd daardoor ook zeer
invloedrijk waren, zodat door één persoon
meerdere ambten na elkaar of soms gelijktij
dig uitgeoefend werden. Bovendien werden
de ambten bij invloedrijke families menig
maal van vader op zoon overgedragen. En....
daar gaat het om, deze vooraanstaande, rijke
lieden, belegden hun geld in land en boerde
rijen. Heel wat hoeven in Leusden en omge
ving waren in hun bezit. Bij enig historische
onderzoek, ook in Leusden, komt men bijna
vanzelfsprekend Amersfoortse notabelen
tegen.
Van meer dan 1500 namen met achternamen
wordt in dit register vermeld welke functies
in welke jaren bekleed werden. Een aan
winst dus.
Eén kritische noot. Bij de verantwoording is
een lijstje gebruikte afkortingen opgeno
men. Het zou aanbeveling verdienen om bij
een volgende druk een korte omschrijving te
geven van de genoemde ambten.
Niet iedere lezer weet waarschijnlijk wat
een cameraar of vyve is.
Overigens van harte aanbevolen.
W.Bos
Over geschiedenis behoeven niet altijd dikke
boeken of uitgebreide artikelen geschreven
te worden. Soms zijn kleine fragmenten wel
net zo leuk. Hierbij twee voorbeelden
Het artikel uit de Katholieke Illustratie uit
1887 laat zien hoe onveilig het honderd jaar
geleden op de Leusderhei nog kon zijn. De
titel zou kunnen luiden: "Het slachtoffer van
een niet begane moord". Het artikel werd
mij toegezonden door een bestuurslid van de
Historische Vereniging in Hoevelaken, de
heer G.Raven.
De rekening van een bakker op de
Schutterhoeflaan (zijweg van de
Arnhemseweg) uit 1935 komt uit het
archief van de Dorpskerk in Leusden-Zuid.
De Schutterhoeflaan werd aangelegd en
met huizen bebouwd in de jaren 1919-1937.
Planologisch geen succesnummer!
Op de hoek van de Arnhemseweg was een
bakkerij annex winkel gevestigd. Het pand
staat daar nog steeds. De ingang van de win
kel, precies op de hoek is nog duidelijk her
kenbaar. Bakker Hoogendoorn leverde ken
nelijk brood voor de armen van de diaconie
en wel elke dag voor ongeveer zestig cent,
noteerde wekelijks zijn leveranties en stuur
de na ca. twee maanden de rekening.
Ook andere bakkers in Leusden leverden
dagelijks brood aan de armen. Vaak waren
dat zware roggebroden van vijf kilo!
W.Bos
No 26,21e Jaargang 1887
Kath. Illustratie
Uit een artikel geschreven n.a.v.
Mgr.P.G.Schagt in het jaar 1887.
op ongeveer 14-jarige leeftijd toch had
de jeugdige Schagt het ongeluk zijn braven
T. Hoogendoorn
7
-■I m
vader, en wel door een noodlottig ongeval,
te verliezen. Zijn vader (boekhouder en chef
op de weverij van firma Westerkappel en
hoofd te Haarlem), werd op reis voor deze
firma, op de toenmaals nog onveilige heide
van Amersfoort door een struikrover aange
vallen, die hem zijne geldswaarde afvorder
de; —dan Schagt, van den eerste schrik
bekomen, diende de aanvaller met zijn stok
zulk een pak slagen toe, dat die hem voor
zijne voeten zag nedertuimelen.
In de stellige verbeelding een manslag te
hebben begaan ijlde hij nu als een gejaagde
naar Amersfoort en bracht dadelijk het
gebeurde in kennis van de bevoegde magt.
Dan ofschoon na ingesteld onderzoek scha
duw noch schijn van een manslag gebleken
was en de roover slechts een welverdiend
pak slagen had gekregen, had de schrik
Schagt zo aangegrepen dat hij te huis
komende onmiddellijk ernstig ziek werd, en
de ijlende koortsen, die hem te grave sleep
ten, genoegzaam bewezen, dat aan het voor
gevallene alleen zijn dood te wijten was.
rL
Electrische Brood- cn Banketbakkerij
- .DE SCHUTTER".
Chocolade en Bonbon*
Schutterhoeflaan lensden
Leusden. 193
\OTA--
Jj
y\.t«P
JAja
V\.M.
