De eerste de Beaufort in Leusden
W.Bos
Bij mijn familieonderzoek ca. 30 jaar gele
den kwam ik toevallig in het doopboek van
de Gereformeerde (Hervormde) kerk te
Ysselstein een opvallende doopaantekening
tegen. Meestal werd bij een doop vermeld
de naam van de dopeling, de beide ouders,
soms die van de getuige(n), ook wel peter of
meter genoemd en de doopdatum.
Op 16 juli 1775 werd een doop wel zeer uit
voerig vermeld als volgt:
(gedoopt)
WILLEM HENDRIK z.v.
De Heer Mr. Joachim Ferdinand De
Beaufort
Heer van Duyvendijk Drossard der Stadt
en Baronie van Ysselsteijn en
Vrouwe Anna Digna van Gelre
Tot Peter den hoog Welgebooren Heer
Hans Willem Renger Lieutenant-
Generaal van de cavalerie. President
van den Hogen Krijgsraad der verenigde
Nederlanden mitsgaders Kamerheer
van Haare Koningl. Hoogheid
Mevrouwe Princesse van Orange en
Nassau, etc. etc. etc.
en
zijn Hoog Welgeb. Echtgenoote, Vrouwe
Anna Helena Henriëtte de Beaufort.
De dopeling van zulke hoge afkomst is dus
Willem Hendrik de Beaufort, de eerste uit
dit geslacht, die zich in Leusden vestigde.
Nu speelt in Leusen nogal eens de gedachte,
dat deze familie De Beaufort al vanaf oerou
de tijden hier gevestigd was. Toch is dat pas
kort na 1800 dus bijna 200 jaar het geval,
wat op zich nog een respectabele tijd is.
De Frans klinkende naam doet natuurlijk
vermoeden, dat de wortels van het geslacht
in Frankrijk hebben gelegen en zelfs meer
dan dat. De Beaufort, in het Nederlands dus
van Beaufort, verwijst naar een bepaalde
plaats in Frankrijk, zoals bij ons, om maar
een paar willekeurige Leusdense namen van
Ingen, van Alphen, van Hoorn te noemen,
een bepaalde plaats van herkomst aangeeft.
De grote Michelinverkeersatlas van
Frankrijk, die alle steden en dorpjes tot de
kleinste toe vermeldt, geeft drie plaatsen aan
die de naam Beaufort dragen: twee ervan
liggen in Oost-Frankrijk: in de buurt van het
meer van Génève en bij Albertville, de
derde in het westen bij Tours.
Heeft inderdaad de wieg van de voorvaderen
van deze familie in één van deze plaatsen
gestaan? Mogelijk kan een verder genealo
gisch onderzoek in Frankrijk zekerheid
geven.Wel is het zo, dat de eerste De
Beaufort, die zich in Nederland vestigde
was Pierre (Piet) de Beaufort geboren in
1595 te Sédan (Noord-Frankrijk) als zoon
van Paul de Beaufort en Barbe Barreau.
Paul was kleermaker en koopman te Sédan.
Zijn voorgeslacht was afkomstig van Meaux
ten oosten van Parijs. In 1613 komt Pierre
naar de Nederlanden en vestigt zich in 1645
in het Zeeuwse stadje Hulst en is dan
getrouwd met Anna Colvé uit een aanzien
lijk Zeeuws geslacht. Hij overlijdt in 1661.
De Beauforts blijven daar vele jaren wonen.
Zij bekleden hoge ambten.
Zijn achterkleinzoon, die naar hem ver
noemd is: Pieter Benjamin de
Beaufort( 1688-1777) verhuist naar Den
Haag, dat ook toen al het bestuurscentrum
van ons land was. Daar lagen ook meer kan
sen voor hoge ambten, die de familie
ambieerde.
Zijn zoon Joachim Ferdinand de Beaufort
(1719-1807gehuwd met Anna Digna van
Gelre gaat in de Baronie van IJsselstein
wonen, waar hij zoals het boven genoemde
doopboek aangeeft, drossaart oftewel
bestuurder van die stad was.
Daar werd in 1774 hun zoon Willem
Hendrik de Beaufort geboren, die zo'n grote
invloed op het toen onaanzienlijke, landelij
ke Leusden zou gaan uitoefenen. Hij stu
deerde rechten in Utrecht, maar had ook
grote belangstelling voor de landbouw. Al
in 1805 werd hij secretaris van de
Commissie van Landbouw te Utrecht. In
1800 liet hij zijn oog vallen op Leusden en
kocht hij de eerst percelen grond bij
Bavoort. In 1807 komt hij naar Leusden als
hij de bestaande buitenplaats De Treek
koopt. Enkele maanden daarna koopt hij
Ooievaarshorst en in de volgende jaren
breidt hij zijn bezit uit met nog een aantal
Leusdense boerderijen. De familie was rijk
en kon zich deze aankopen kennelijk per
mitteren. Zo wordt een groot landgoed
gevormd.
Hij was hier echter niet gekomen om alleen
zijn grondbezit uit te breiden. Hij had een
doel voor ogen: uitbreiding van de cultuur
grond en verbetering daarvan door ontgin
ning en beplanting. Hij vond twee geestver
wanten. De eerst was Huibert M.A.J. Asch
van Wijck, die vanaf 1816 eigenaar was van
Henschoten en andere landerijen in
Woudenberg. De tweede was Jan Bernard
Stoop, die tussen 1826 en 1846 honderden
bunders hei en bos kocht in Zeist en
Woudenberg en die productief maakte. De
bezittingen van beide heren gingen door
huwelijk met resp. de dochter van Stoop en
de kleindochter van Asch van Wijck in de
loop van de 19e eeuw over in handen van de
nazaten van Willem Hendrik de Beaufort.
Zo werd met Leusden als bakermat een
groot twintigste eeuws landgoed gevormd,
waaraan nog steeds de naam van De
Beaufort verbonden is.
N.B. Stichting "De Boom", die ook verbon
den is met de familie De Beaufort is pas
ontstaan vanaf 1879 door de kleinzoon van
de bovengenoemde Willem Hendrik: Arnout
Jan de Beaufort, die bijna uitsluitend door
aankopen van boerderijen ook een groot
landgoed tot stand bracht. Hij liet ook het
landhuis "De Boom" bouwen vanaf 1879.
Hij was en tijdlang burgemeester van
Leusden en Stoutenburg. Zijn enige dochter
Anna Aleida de Beaufort erfde dit landgoed
in 1929 en maakte er een Stichting van. Zij
was in Leusden algemeen bekend als "juf
frouw Annie van De Boom", die in de herin
nering van vele Leusdenaren nog voortleeft.
Een korte biografie van haar is opgenomen
in Utrechtse biografieën, Eemland I, dat
omstreeks half november a.s.verschijnt.
Bronnen:
Het Utrechts Archief, Inventaris no. 53
Familie De Beaufort
Hoe uit een Frankische villa een 20e euws
landgoed ontstond, W.A.G.Perks, 1965
Willem Hendrik de Beaufort (1774-1829)
HISTORISCHL
HISTORISCHE
i
