(3l
Een kruideniersleven
Pastoor Van den Hurk was zijn opvolger.
Deze zag kans om de liturgische inventaris
in korte tijd belangrijk uit te breiden. Na
pastoor Van den Hurk nam de invloed van
de kerk op het dorp gestaag af.
We mogen blij zijn dat Meinhardus van
Houten in 1674 de kiem legde voor het dorp
Achterveld. Dat er na hem enkele pastoors
kwamen die allerlei initiatieven hebben ont
wikkeld om hel dorp uit te breiden en van
de parochie een hechte gemeenschap te
maken, is een extra reden om dankbaar te
zijn. Genoeg reden om dit in september van
1999 uitgebreid te herdenken.
"Niets blijft zoals het is." Aan die simpele
waarheid ontleent de historische kring haar
bestaansrecht. Echter, in sommige sectoren
van onze (dorps)samenleving is de omslag
naar grootschaligheid en verzakelijking wel
zeer snel voltooid. De middenstand is daar
een aansprekend voorbeeld van: in relatief
korte tijd zijn de "buurtwinkels" ten prooi
gevallen aan de "grootsupers".
Onvermijdelijk, maar ook jammer.
In dit artikel wil ik zo'n inmiddels verdwe
nen nering aan de vergetelheid ontrukken.
Een stukje "jonge geschiedenis", die niette
min door de jongste generaties niet meer in
herinnering kan worden geroepen.
In Leusden-Zuid bevond zich aan de
Arnhemseweg, ongeveer aan de overzijde
van de Dorpskerk, een rijtje winkels waar
achtereenvolgens, zuivel, brood en banket,
vlees en (fijne) vleeswaren, en groenten en
fruit aan de man werden gebracht.
Achter de bomenrij bevond zich een platge
treden paadje dat was ontstaan om
het herhaaldelijk oversteken van de toen al
drukke Arnhemseweg te voorkomen. Over
dat rijtje neringen wellicht een andere keer
meer. Nu richten we de schijnwerper achter
op de kruidenier die iets verderop zetelde in
de scherpe bocht na de Dorpskerk richting
Amersfoort.
Deze Rein Malkenhorst was de enige die
een concurrent naast zich moest dulden in
de Fa. Veenendaal die een Sparwinkel dreef
ongeveer 1 km. verderop richting "De Mof."
Rein is in 1991 overleden, doch zijn wedu
we, mw. Malkenhorst, nu woonachtig in
Veenendaal, weet op aanstekelijke wijze het
wel en wee van een kruideniersbeslaan in de
jaren '50 en '60 voor het voetlicht te bren
gen.
Reins vader bestiert een boerenbedrijf aan
de Arnhemseweg 74. Dit pand, ongeveer
400 m van de weg af gesitueerd, is enkele
jaren geleden gesloopt om plaats te maken
voor een nieuwe villa.
Beginjaren '40 start Rein met zijn broer
Peter (in de volksmond "Peet" genoemd),
met het uitventen van kruidenierswaren
middels een fiets met een grote mand voor
op. De voorraad bevond zich in de voorma
lige stal, de "deel".
Geleidelijk aan worden ook aan huis bood
schappen afgehaald door klanten en ontstaat
een provisorische winkel. De familie bezat
alleen een "Tabaksvergunning" die destijds
eenvoudig te verkrijgen was. Voor het ven
ten van goederen was geen vergunning
nodig, echter voor het beginnen van een
winkel wel.
In 1946 was een aantal klanten bereid te
getuigen van het feit dat zij ook zelf bood
schappen aan huis betrokken. Zo werd een
vergunning losgepeuterd en kon de verbouw
van de deel plaatsvinden en was de winkel
een feit.
Rein trouwde in 1946, woonde korte tijd
met zijn vrouw aan de Langesteeg in een
bakhuis en betrok in 1948 het pand dat later
de moderne winkel moest worden. Broer
Peet bleef in het ouderlijk huis wonen tot
aan zijn overlijden in 1991.
Het echtpaar Malkenhorst kocht het nieuwe
pand,deels bewoond. De andere helft ging
dienst doen als woning: de "achterkamer".
In de "voorkamer" startte de nieuwe winkel.
De voorraad bevond zich hoog opgetast op
de trap en waar maar enige ruimte voorhan
den was. Met recht "pionieren" derhalve.
Rein en Peet bleven aan huis bezorgen. Tot
de sluiting in 1965 bediende Peet vooral de
regio Moorst op de fiets (met mand uiter
aard).
Rein behaalde na verloop van tijd zijn rijbe
wijs en kon op die wijze een groter gebied
bestrijken.
Er werden 2 rondes afgelegd. De le diende
om de boekjes met bestellingen op te halen.
Tijdens de 2e werden de waren daadwerke
lijk afgeleverd.
Tot 1955 bleef het woekeren met de ruimte.
Toen de overige huurders uiteindelijk waren
vertrokken was het zaak vergunning te krij
gen voor de verbouwing tot heuse winkel
met een grote glazen pui.
Via bemiddeling van de toenmalige burge
meester Kwint (de lijnen waren nog kort
blijkbaar) lukt dat ook. Hij verricht dan ook
de feestelijke opening in 1955. (zie foto)
Het wordt dan een VeGe-winkel. Een van de
coöperaties die via gezamenlijke inkoop en
reclamevoering de kosten laag probeerden te
houden.
Huize St. Jozef.
Frons van Loenen
HISTORISCHE K/?/.,
De winkel van Malkenhorst vóór de grote
verbouwing van 1955. De bezorgfiets met
de grote mand staat rechts tegen de gevel.
Foto gemaakt tijdens de opening in 1955.
Achter de toonbank van links naar rechts;
Henny de Kruif (van 't Spul). Bep van
Ginkel, Rein Malkenhorst, Coby Vermeulen,
Mw. Malkenhorst. Vóór de toonbank de kin
deren. Links zijn de bakken met losse waren
te zien, rechts de vleeswaren-afdeling.
