Boekbespreking
439
SOEREN Hamersveldseweg 6a
Dit is de titel van het negentiende deel uit
de serie "Historische Toegangen van de
Gelderse Vallei", uitgegeven door het
Bureau voor Familie-Historie te
Woudenberg, telefoon 033-2864170.
Wie enigszins op de hoogte is met de plaat
selijke en regionale geschiedenis weet, dat
er weer een bron is aangeboord, die voor de
genealogen en plaatselijke onderzoekers van
He historie een aanwinst is om op een ver
eenvoudigde manier meer gegevens te vin
den. Dit gold voor alle voorgaande delen,
maar ook zeker voor het bovengenoemde.
De heer Reichgelt, verbonden aan het
Gemeente Archief van Amersfoort, ontdekte
daar bij toeval de oorspronkelijke lijst van
het Slaperdijkgeld uit 1653.
Het Slaperdi|kgeld was een belasting inge
steld in 1653. Al vele keren was de Rijn- of
Grebbedijk tussen Wageningen en Rhenen
door gebroken, waarbij de Gelderse Vallei
geheel of gedeeltelijk overstroomde en het
Rijnwater via Amersfoort in de toenmalige
Zuiderzee loosde.
De Vallei lag in het gebied op de grens van
de provincies Gelderland en Utrecht.
Besprekingen tussen deze twee provincies
om de situatie te verbeteren liepen steeds op
niets uit. Toen dan ook in 1651 de
Grebbedijk weer doorbrak en de hele Vallei
onder water kwam te staan, besloten de
Staten van Utrecht zelf maatregelen te
nemen en werd er toestemming verleend om
een zogenaamde slaperdijk aan te leggen
In geval van een toekomstige doorbraak bij
Rhenen zou deze dijk het water tegenhou
den. Deze slaperdijk werd aangelegd ten
zuiden van Renswoude bij Emmiknuizen.
Hieraan waren voor aanleg en onderhoud
natuurlijk nogal wat kosten verbonden.
Volgens een oude waterstaatkundige regel
"wie het water deert, het water keert", moes
ten dus de mensen, die profijt trokken van
deze slaperdijk deze kosten betalen, dus
werd het slaperdijkgeld in 1653 ingesteld
voor de geërfden van de plaatsen
Amersfoort, W oudenberg, Leusden en
Renswoude. De eerste lijst van belasting
plichtigen uit 1653 is bewaard gebleven en
geeft ae indruk van een volkstelling. Maar
alleen de grondeigenaren en de paditers die
een eigen oedrijf bezaten werden aangesla
gen en stonden dan ook vermeld. De oor
spronkelijke lijst bevat echter uitsluitend de
namen die per plaats en vervolgens per
buur of gehucht genoemd worden, soms
met een aanduiding van de oppervlakte van
de door hen gebruikte grond zonder nadere
gegevens.
Het is de grote verdienste van de samenstel
ler Drs. A.F.M. Reichgelt met zijn medewer
kers,
dat er een goed bruikbaar naslagwerk van
gemaakt is door met behulp van andere
oude belastinggegevens deze namenlijsten
van aantekeningen te voorzien, zodat de lijst
de nodige
body kreeg en geschikt gemaakt is voor
gebruik door onderzoekers. Deze medewer
kers waren
heren Ir. W. H. M. Nieuwenhuis voor de
gegevens van Woudenberg, J. Verduin voor
Leusden en mr. E. J. Wolieswinkel voor
Renswoude. Een aanwinst voor alle onder
zoekers, zeker omdat er ook nog een alfabe
tische naamlijst is toegevoegd.
Van harte aanbevolen.
W Bos
eiv/e/ers 3833 GP Leusden
Tel. 033 - 4950891
Voor onbezorgd toeren. Eerst naar van Soeren.
Dealer van:
Fietsen Union en Rivel
Bromfietsen Honda, Yamaha, Peugeot, Kymco, Tomos, Vespa,
Puch, Malaguti.
Alle merken leverbaar.
Professionele werkplaats.
Tevens de electrofiets van Yamaha en Union.
Kom vrijblijvend langs voor een proefrit.
De heer Aalbers poseert tenmidden van zijn wagenpark voor de ansichten-foto
graaf 1953.
Sluperdijkgeld Woudenberg, Leusden c.s., Renswoude 1653
HISTORISCH! K
P.S. Te koop bij Bureau voor Familie histo
rie Woudenberg, tel. 033 - 286 41 70
W. de Greef), 25,-.
