Joodse onderduiker redde de
Achteveldse Kerk nu 87 jaar!
Woudenberg voerde de boekhouding. Naast
de exploitatie van de lijkwagen was er ook
een veewagen die regelmatig werd verhuurd
aan klanten voor fl 1per aag. Er was ook
er enig inkomen uit de verkoop van kleine
artikelen, zoals klompen, hooinarken, siga
ren en pruimtabak.
Een rekening van stoomtabakskerverij De
Snuifmolen ("Amersfoort) van 12 mei 1916
aan de heer Ipenburg Leusden, geleverd 25
pakjes zware pruim 1 strt) f. l.B.
De smid rookte letterlijk en figuurlijk, uit
het dagboek van 1924 blijkt dat hij wel voor
3 gulden per maand aan sigaren besteedde.
In het/eltde boekje de aantekening: A. de
GijtJgebokt. 16 Jan 1926".
De diverse boeken vanaf 1859 geven een
goed inzicht wat er alzo werd gerepareerd in
ae wagenmakerij. Naast de wagens en rijtui
gen werd voor iedereen van alles en nog wat
Fiersteld, zoals: een hilk op de greep, een
steel in de bijl, een mannetje in de oergnaaf,
een rad aan de kinderwagen, een knop op de
polstok, een houtje op de schaats en zhout-
les op holandsche schaatsen 75ct.
wat de verdiensten waren in het belasting
jaar 1908 1909 moge blijken uit het
Aanslagbiljet ï.g.v. Belasting op Bedrijfs- en
andere inkomsten. De verschuldigde belas
ting bedroeg te samen 8 gulden.
Met de opkomst van de automobielen en de
introductie van luchtbanden was de bloeipe
riode voorbij. Nieuwe vindingen kwamen,
zoals luchtbanden onder de plattewagen.
Cees (3) uit Doorn bouwde de eerste platte
wagen op lucht. Wonderlijk, niemand weet
meer waarom, maar Comelis (2) kocht deze
wagen en is er niet mee blijven zitten. Vanaf
die tijd werden afgedankte onderstellen van
de automobielen gebruikt om platte wagens
op te bouwen. De daarvoor gebruikte boe
renwagens, die qua bouw veel meer vak-
manscnap vereisten, werden minder in tel en
zouden na enkele jaren achterhaald zijn.
Johannes Ipenburg bezat overigens wel een
van de eerste automobielen van Leusden.
Hij stierfin 1960. Zijn vrouw en knecht,
George (Sjors) Heij, die vanaf de lagere
school bij Ipenburg was komen werken, zet
ten de zaak nog voort tot 1963. Toen was
het echt voorbij de smid van de overkant
had zijn bedrijf al eerder beëindigd.
Met de opkomst van de hippische sport
kwam er overigens wel een opleving van de
bedrijfstak, met name in de rijtuigen. O.a. in
Doorn vindt nog jaarlijks een rit plaats met
aangespannen rijtuigen. Dit evenement trekt
steevast een groot aantal bezoekers. En
inderdaad aan de wieg van dit evenement
stond ook een Ipenburg; Gerrard, zoon van
Cornelis (3). Een gevestigde naam in het
metier en schrijver van een standaardwerk
over rijtuigen.
Tot zover dit verhaal over de opkomst en
neergang van het wagenmakersvak in
Leusden. Het wagenmakersvak, dat eigen
lijk veelzijdiger was, als dat van de fabrieks-
njtuigbouwer. De wagenmaker maakte van
begin tot eind de wagen zelf. In de fabriek
had je diverse specialisten zoals de radma
kers, de stelmakers de kastenbouwers en de
bekleders. Het ambacht van wagenmaker
kon alleen met bevlogenheid uitgeoefend
worden. Zegsman Evert, die mij de nodige
informatie voor dit verhaal verschafte is er
het levende bewijs van. Ook hij bouwt en
restaureert nog dagelijks het authentieke
geri|. Met dit verschil, hij doet het als hobby
en dat woord kenden de vorige geslachten
nog niet.
Met dank aan Evert Ipenburg voor informa
tie en aanvul Hingen.
Woensdag 18 April 1945 omstreeks 18.30
uur hebben Duitse soldaten dynamiet in de
toren aangebracht omdat onze bevrijders,
Canadese soldaten, de toren gebruikten als
uitkijkpost naar o.m. Amersfoort. Inwoners
zagen net een en ander gebeuren en het was
Herman Baaiman die de Canadezen in het
vrije Barneveld waarschuwde. De Canadese
soldaten kwamen in brencarriers snel naar
de plek des onheils en overmeesterden er de
zeven Duitse soldaten.
Pas 55 jaar later, 9 Mei 2000 volgt de ver
rassende ontdekking wie de munitie
onschadelijk had gemaakt: Dr. E. Alvares.
Vanwege zijn Joodse afkomst was hij te
Achteveld ondergedoken op de boerderij
van de familie Albertus van de Glind onder
Achteveld gemeente Barneveld. Na gehoord
te hebben over deze explosieve stoften heeft
hij deze eigenhandig onklaar gemaakt en
daarmede verwoesting van kerk en toren
voorkomen. De explosieven zijn door de
onderduiker Gerard Maakgoea naar Bar
neveld vervoerd.
Alvares is beperkt in zijn gezichtsvermogen,
hij is 87 jaar. zijn adres is:
Achuzanah 201 4/16 te Ra'anana 433557
Israël. Vanuit Achterveld is er telefonisch
contact met hem geweest:
00.972 (O) 977 17968. Hij spreekt nog
vlot in de Duitse, Engelse en Nederlands.
Twee en vijftig jaren na 1945 schreef hij het
genoemde boek. Niet alles is hem dan dui
delijk meer wat blijkt uit het archief van de
Parochie Achterveld waarin Pastoor Smeets
schrijft o.m. dat hem niets bekend was van
de dynamiet en dat later vernam.
Blijft verder nog open staan: maar waar
om hebben de Canadese soldaten zelf niet
direct de dynamietlading onschadelijk ge
maakt. Voor een verder onderzoek kan ie
mand zich in verbinding stellen met de
Colonel emeritus C. Sydnev Frost Jr.Q.C.
PH 4 - 3800 Yonge Street, Toronto, Ontario,
M4N 3P7 of/wel Museum of the Regi
ments (Princess Patricia Company Light
Infanterie) te Calgary Canada.
1945 - 2000.
J.M. Schouten.
Boek: "Na negentien eeuwen terug in Eretz-
Israël" Een droom werd werkelijkheid.
Door Elja Vega (Dr. E.Alvares Vega, li.)
Ra'anana 1997.
Dr. E. Alveres Vega l.i.
Feest aan de Ooiervaarshorsterweg i.v.m.
25-jarig jubileum van Burg. de Beaufort.
Links ae werkplaats van Ipenburg.
