- *4
-I
v
I M
'-Ü
S
.J
WINKELEN OP HET KERKPLEIN
k
i.
j v*
A i
L.frw.,
5
xtv* V
v o.Y.>,i
V
1
t
j*
- v['
^raB®!r
A'
*w
it*-
f
j L«?ff
- v.f^
V.
A*-
v
-r^V -
t*'
V
Jtè
Het Cruis linksboven. De Wout Wech
voert langs de bovenrand richting Seyst en
Utrecht. Helemaal linksonder de Beeck met
de bavoorder brugge. Verder langs de
onderkant naar rechts: Leusden, Swarte
bcrghe, Amersfoort en Soest. (De 'Swarte
bergh' was een tapstede of kroeg bij de
toenmalige grens tussen Leusden en
Amersfoort). De Sterkenburgerweg voerde
van het Cruis via de graüdiiijnen richting
Leusden. De blommemheuvel en Strilo uit
de omschrijving van 1594 liggen zuidelijk
van de Wout Wech. De warande onder de
kompasroos was 'met konijnen bepoot'. De
diertjes waren hier in de 14e eeuw uitgezet
voor de jacht en voor de bisschoppelijke
keuken.
Een kleine wegkapel bij een belangrijke
wegkruising, bovenop een hoge heuvel,
moet in de 16e eeuw in de schier eindeloze
heide van verre een baken hebben gevormd.
Ouderen onder ons weten zich nog goed te
herinneren hoe onafzienbaar de Leusderhei
is geweest en dat de pyramide van
Austerlitz, op bijna dezelfde plek als ons
wegkruis, al van verre zichtbaar is geweest.
De bebossing heeft daaraan radicaal een
einde gemaakt.
De plek van het voormalige kruis lijkt een
voudig terug te vinden. We moeten dan naar
het punt waar de Treekerweg op de
Doornseweg uitkomt en bij de stoplichten
recht oversteken. Dan bij 'Bergzicht' - de
oude Leusdenaren spreken onveranderlijk
van 'Aart Jansen' - over de beukenlaan
ongeveer twee kilometer steil omhoog en
nét over de top, tot aan de open plek waar
een handvol zijwegen op uitkomt en waar
de ANWB-paddestoel nr.21999 de fietsers
de weg wijst. De zandweg in zuidelijke
richting is de Oude Driebergseweg. Aan de
noordkant van de open plek ligt een lage en
met brandnetels begroeide wal. Die begroei
ing hoort van nature in het voedselarme
milieu niet thuis en kan op puin in de onder
grond wijzen. Hier zou desgewenst voor
nader onderzoek de spade in de grond
moeten.
Noten:
1. H.P.Deys. De Gelderse Vallei, geschiede
nis in oude kaarten.
Blz.172, kaart 141. HES uitgevers. Utrecht
1988.
2. Arch.Leusderberg no.9, dl. I. ho. 129 e.v.
3. H.Hormann. Gezagsdragers 1405-1795,
blz.2. Historische toegangen van de
Gelderse Vallei, deel 18.
4. Dr.C.Dekker. Het Kromme Rijngebied in
de middeleeuwen, blz.356. Stichtse
Historische Reeks nr.9.
5. Dr.Judith Schuyf. Heidens Nederland,
blz.96. Stichting Matrijs, III.
Dat kerk en kroeg nooit ver van elkaar zijn
verwijderd mag bekend worden veronder
steld, maar een winkelnering die nauw ver
bonden is met een godshuis ligt iets minder
voor de hand.
Toch was dit bijna een hele eeuw een
vruchtbare combinatie in Hamersveld/
Leusden-C. De kosterswoning annex winkel
naast de R.K. St. Josephkerk was van 1945
tot 1982 het domein van de Fam. v.d. Tweel.
Makelaar Reimus die nu in dit pand huist
gaat overigens wel met aanmerkelijk hogere
bedragen om dan de winkeliers die hem
voorgingen. De eerste was koster H.J. van
Ieperenburg die vanaf de bouw van het pand
in 1895 er zijn nering in devotionalia, garen
en band tabaks waren en boerengoed had.
Onder devotionalia mag men verstaan;
•r
-
«V v--v"
-"''S
X,
4*.- t«i
0*r
Afbeelding 2.
KAART TAN DE LEUSDERBERG UIT 1594. (Met excuses voor de beroerde kwaliteit).
Frans van Loenen.
