587
588
liet dominees van elders komen. Het psalm
gezang werd begeleid door een zogenaamd
kabinetorgel. Later schonk Gerrit dit orgel
aan de Vrije Oud Gereformeerde Gemeente,
thans Oud Gereformeerde Gemeente in
Nederland, in de bekende Trapjeskerk in
Amersfoort.
Gerrit en Gesina hadden geen kinderen en
enige jaren na het overlijden van Gerrit ver
kocht zij in 1901 de Mof vooreen bedrag
van 9.000,= aan Arnoud Jan de Beaufort,
burgermeester van Leusden en eigenaar van
het landgoed "de Boom".
In de verkoopacte staat de Mof niet beschre
ven als herberg maar als hofstede, groot 3
ha.
Uit het gehele verhaal komt steeds meer
naar voren, dat de herberg bijzaak was en de
boerderij de voornaamste broodwinning.
I)e herberg de Mof had natuurlijk ook nog
al wat concurrentie van "kroegen" verderop
aan de Leusbroekerweg zoals "de
Nagtegaal" en "het Zwaantje". Deze beide
"kroegen"zijn van een veel latere datum dan
de Mof en bezaten ook minder status, omdat
in "de Mof' het Rechthuis van Leusden en
Leusbroek was gevestigd.
Gesina had bij de verkoop wel bedongen dat
zij in één kamer van de Mof tot haar dood
mocht blijven wonen.
Over de periode 1901-1934 is niets terug te
vinden in het archief van de stichting "de
Boom". Ook de gemeente Leusden kon de
bewoners in deze periode niet traceren.
Daarom gaan we verder vanaf 1934.
In de dertiger jaren van de vorige eeuw
heerste op de gehele wereld een enorme
economische crisis. Er was veel armoede,
ook in onze regio. Om de armoede enigszins
te ontv luchten dook men onder in het ver
enigingsleven. dat bloeide als nooit te voren,
liet ontbrak de verenigingen in het prote
stantse doqi Leusbroek (Leusden-zuid) ech
ter aan een goede lokatie en om een zaal te
huren in het rooms-katholieke dorp
Hamersveld kwam niet bij hen op.
De dochter van Arnoud Jan de Beaufort,
freule Annie, van Huize "de Boom" was
protestant en een zeer sociaal meelevend
persoon. Zij besloot het noodlijdende ver
enigingsleven te hulp te schieten.
De "freule" liet in 1934 de herberg en boer
derij afbreken en in 1935 werd een nieuwe
"de Mof" gebouwd in de stijl zoals we die
nu nog kennen. Het ontwerp was van archi
tect Pothoven uit Amersfoort en kostte het
enorme bedrag van f 16.000,=. Achter de
Mof werd ook een muziektent neergezet.
Bij de opening van de nieuwe zaak werden
de toenmalige uitbaters Aart Jansen en
Jannetje Vermeer toegezongen.
(De grootvader van Aart Jansen was de uit
bater van het café-restaurant Bergzicht,
beter bekend als "Aart Jansen").
Het lied luidde ongeveer als volgt:
Café-restaurant "de Mof" werd het dorps
huisvan Leusbroek (Leusden-zuid), tegen
woordig zouden wij zeggen cultureel cen
trum. Er waren veel verenigingen die
gebruik maakten van de grote zaal in dit
nieuwe gebouw zoals: de Christelijke
gemengde zangvereniging "Kunst Veredelt";
de meisjesvereniging "Dorcas"; het harmo
niegezelschap "Lisiduna", de oranjevereni
ging vierde hier Koninginnendag etc. De
plaatselijke verenigingen betaalden 15,=
per avond voor de grote zaal en sociaal wer
kende verenigingen 10,=.
Politieke bijeenkomsten waren verboden.
Voor het gebouw stond een dikke boom
waaraan een mededelingenbord was beves
tigd. Zie foto. Op het bord werden alle offi
ciële mededelingen opgeplakt zoals: geboor
ten, huwelijk, overlijden, houtverkopen e.d.
Tijdens de tweede Wereld oorlog waren er
o.a. Tjechische krijgsgevangenen in "de
Mof' ondergebracht. Zij moesten op het
landgoed Den Treek-llenschoten hout hak
ken. Van de omgehakte bomen werden ach
ter "de Mof" stukken hout gezaagd voor de
gasgeneratoren van de auto's van de
Duitsers. De voorraad hout werd bewaard in
de muziektent. De omwonende jeugd tracht
te op geregelde tijden, de houtvoorraad van
hun ouders hiermee aan te vullen.
Al deze zaken zijn nu verleden tijd. De
muziektent werd na de Tweede Wereld oor
log afgebroken.
Na het overlijden van zijn vrouw Jannetje
bleef Aart Jansen achter met twee dochters,
Jeanette en Marja. Hij hertrouwde met de
weduwe Margaretha van Droffelaar-van
Ruler, die reeds een zoon (Henk) had uit
haar eerste huwelijk.
Uit dit tweede huwelijk werden nog twee
kinderen geboren namelijk lna en Dirk.
Henk van Droffelaar neemt het bedrijf in
1969 over van zijn stiefvader. In 1973 ging
de zaak over naar de familie Van der Weide,
die hier nog steeds de scepter over zwaaien.
De Mof is nu uitgegroeid tot een gerenom
meerd café-restaurantbedrijf met een uitste
kende keuken.
In de grote zaal "Het Wagenwiel" wordt
vanaf 1973, eens per week, een gezellige
avond voor alleengaanden gehouden.
In van Dale, groot woordenboek der
Nederlandse taal wordt het woord mof als
volgt omschreven: I) oorspronkelijk:
scheldnaam voor overlandse arbeiders en
bedienden.
b.v. een Westfaalse mof.
later: algemeen scheldnaam voor
Duitsers
2) losse wollen mouw-brede koker van
bontwerk, dienende om de handen warm
te houden-.
3) brede ring tot verbinding van twee pij
pen of buizen.
4) verw ijd uiteinde van een pijp of buis
waarin een andere past.
Hieronder volgen nog een aantal mogelijke
verklaringen van verschillende auteurs, zon
der hieraan een waardeoordeel te geven.
Het woord "Mof" zou een verbastering kun
nen zijn van het hoog-Duitse woord "Muff",
dat knorrepot of een ongemanierde, niet erg
spraakzame persoon, betekent.
Volgens taalkundigen zou dit woord sedert
de 16de eeuw van Duitse soldaten zijn over-
De nieuwe Mof
Daar waar de oude Mof eens stond
Verrees een nieuwe uit Je grond.
Lustig klinkt ons tied door het nieuwe
gebouw
Hulde aan Jansen en zijn vrouw
Leusden en "de Mof' blijven hou en trouw.
Naamgeving
Jhr.ir.C.C.Th. de Beaufort.
Inlerieur van hel café begin jaren '50. Geen krukken om de bar. wél een biljari hoto Archief v koenen
