if
Het glas van de Heerlijkheid Leusden
682
683
Vereniging Oud Scherpenzeel. jaargang
1999 en 2(MX))
Oud Woudenberg (periodiek van de
Stichting Oud Woudenberg, jaargang
1999 en 2(XX))
De Bewaarsman (periodiek van de
Historische Kring Hoogland, jaargang
1999 en 2(XX))
Museumpeil (Vakblad vcx)r museum
medewerkers, jaargang 1999)
Nieuwe aanwinsten van het boekenbe
stand van januari 2004 tot augustus 2004
Titel: De Slerrit van de Beauforten (Een
familiereünie op de heuvelrug)
Auteur samensteller: In 2(X)3 geschreven
dix)r Kees Visser, (onder redactie van een
achttal familieleden De Beaufort).
Inhoud: Het boekje beschrijft een stuk van
de familiegeschiedenis van de familie De
Beaufort.
Prominente l.eusdense De Beauforts en hun
hui/.en passeren de revue (De Heiligenberg,
landgoed De Boom, Huize Den Treek,
Schutterhoef)
Titel: Genealogisch Repert. (deel I en II)
Auteur/ samensteller: Respectievelijk in
1948 en 1962 uitgegeven onder auspiciën
van het Centraal Bureau voor Genealogie,
inhoud: Het repertorium bevat een enorme
hoeveelheid familienamen waarnaar gene
alogisch onderzoek is verricht (denk bij
voorbeeld aan de aan Leusden verwante
familienamen
De Beaufort, Van boekhorst, Roëll, Van
Weede, Dompsel(a)er, enzovoort). Ook
verwijzen de delen naar geraadpleegde lite
ratuur.
Titel: Jaarboek Oud Utrecht 2(X)3
Auteur samensteller: Uitgegeven door de
Vereniging Oud Utrecht en Het Utrechts
Archief
Inhoud: Geïllustreerd boekwerk dat in een
zevental thema's dieper ingaat op 'Utrechtse
zaken'. In het thema 'Heerschappij en ont
ginning in Woudenberg in de middelleeu
wen' komt. hex: kan het ook anders, de buur
gemeente Leusden ter sprake. Asschat en
Hamersveld in relatie tot de 'lage en unifor
me tijns'. 'I.eusderbroek' i.v.m. de ontgin
ningen en Donkelaar als 'Leusdense encla
ve' in het gerecht Woudenberg.
Titel: De Witte op avontuur (Renswoudse
volksverhalen uit het begin van de 20e
eeuw)
Auteur samensteller: Kees van
Droffelaar uitgegeven door de Historische
Vereniging Oud-Renswoude)
Inhoud: Een met veel oude foto's geïllus
treerd boek dat op prettige wijze de lezer
deelgenoot maakt van de Renswoudse
samenleving aan het begin van de 20e eeuw.
De gesproken stukken in de tekst zijn in het
Renswoudse dialect. Eveneens in het boek
opgenomen is een stamboom van de familie
Van Droffelaar.
Titel: De Dorpskerk in de Woudenbergse
Historie
Auteur/samensteller: K.C. van Lunteren
Inhoud: De Woudenbergse dorpskerk
vormt de rode draad, maar daaromheen
komt, in dit schitterend geïllustreerde boek,
de gehele historie van Woudenberg aan bod.
En als buurgemeente van Woudenberg is het
bijna logisch dat in de marge ook Leusden
aan bod komt. O.a. een klein stukje tekst
over de oude weg van Woudenberg naar
Amersfoort (via de Trekerweg en langs het
oude Tolhuis), het kerkepad over landgoed
de boom en de beeldenstorm in 1566 die
ook Leusden teisterde.
Titel: I ussen pret en prestatie (De cultuur
van Leusdense sportverenigingen).
Auteur samensteller: Gerhard te Winkel
Inhoud: De Leusdense sportclubs hebben
meestal een groot aantal leden, maar de top
van de vaderlandse competities wordt niet
gehaald. Deze feiten roepen een aantal vra
gen op. De auteur probeert antwoorden te
vinden door zich te verdiepen in de cultuur
van een aantal sportverenigingen. Een van
de ontdekkingen is dat bij veel club's,
gezelligheid, sociaal verkeer en plezier,
hoog in het vaandel staan. Dat verklaart dan
ook de titel van dit boek.
TiteLDe toekomst boven water (onderzoek
naar het unieke beekdalengebied in de
gemeente Leusden)
Auteur samensteller: Michelle
Möhlmann
Inhoud: Scriptie van een 4 - VWO leerling
over het verleden, heden en de toekomst
van het unieke beekdalengebied in de
gemeente Leusden. Qua opzet, lay-out, tek
sten en inhoud een schoolvoorbeeld van een
scriptie!
Leuk om te merken dat de jeugd (de toe
komstige leden van de Historische Kring
tenslotte) zo begaan is met hun leefomge
ving en er een scriptie over maakt. Lees in
dit verband vooral de conclusie aan het eind
van het werkstuk. Dat bij het vergaren van
informatie over het betreffende onderwerp
de Historische Kring, zij het in de marge,
ook een klein steentje heeft bijgedragen is
een prettige bijkomstigheid!
Dankzij een subsidie, beschikbaar gesteld
door de Gem.Leusden, kon Museum Flehite
begin dit jaar een aankoop doen uit een par
ticuliere verzameling van het glas op
bijgaande afbeelding.
Het glas is van kristal en is gemaakt tussen
1758 en 1768 en heeft als opschrift:
Christoffel Gregory was een notabele uit
Mijdrecht die in 1759 de Heerlijkheid
Leusden
kocht voor 17.750 gulden.
De Staten van Utrecht verkochten in die tijd
de heerlijke rechten, zoals bestuur en lage
rechtspraak en het benoemen van ambte
naren als schout en gadermeester
(ontvanger), om geld in het laadje te krij
gen.
Het glas heeft Christoffel Gregory vermoe
delijk laten maken als stat ussy mbool.
Het glas is zo groot (23 cm. hoog) dat het
de vergadering kon rondgaan om er om
beurten
uit te drinken.
Zo werden de besluiten van een vergadering
beklonken.
Negen jaar later heeft Christoffel Gregory
de heerlijkheid verkocht aan de
Amersfoortse regent Isaac Scheltus, die
tevens zijn schout was, voor 8.(XX) gulden.
Isaac Scheltus kon hierdoor voortaan zelf de
Leusdense ambtenaren benoemen.
Was hij, Christoffel Gregory, in geldnood
gekomen, om het met zoveel verlies te ver
kopen
Het glas is hierbij buiten de verkoop geble
ven en dat heeft hij waarschijnlijk zelf
behouden.
Leusden c.s. (cum suis) heeft betrekking op
andere buurtschappen die bij Leusden
behoorden in die tijd Leusbroek,
Hamersveld, Snorrenhoef en Dronkelaar.
Bij de Bataafse Revolutie van 1795 is het
gerecht Leusden c.s. verandert in Gemeente
Leusden.
Het glas staat nu in Museum Flehite in
Amersfoort. Er zijn 12 Eemlandse glazen
bekend,
waarvan er 8 te zien zijn in Museum Flehite
Een overzicht van dit glas en vergelijkbare
exemplaren is te vinden in: Gerard Raven,
"Vivat Amersfoort - gegraveerde glazen in
Eemland" (Kroniek: Tijdschrift Historisch
Amersfoort) 6:2 (juni 2(X)4) 4-5, verkrijg
baar bij Museum Flehite.
'jp
74
't Welvaart'n van den heerlijkheid van
Leusden c.s. Christoffel Gregory zijn
geregt.
gebaseerd op informatie van dhr. G. Raven
van ver. Flehite).
f
v-
