pl_
Het Groene Kruiswerk in Leusden in de
jaren "60 van de 20l eeuw Henk verburg
692
■w
693
Het is niet bekend welke "koleur" verf door
de kerkmeesters is gekozen. Zouden ze echt
appelbloesem voor de predikstoel hebben
overwogen? In 1795 begint de zogenaamde
Franse Tijd als de Franse legers ons land
binnentrekken. Op veel plaatsen worden die
met gejuich begroet: "Vrijheid, gelijkheid en
broederschap"
l)e feestvreugde wordt al gauw getemperd.
Ons land wordt onderdrukt en de bevolking
verarmt.
In dit zelfde jaar wordt de Leusder kerk
geteisterd door brand. Weten de Franse
"broeders" hier meer van of ligt de oorzaak
elders? Het staat nergens beschreven. De
schade is echter zo groot, dat men jarenlang
geen kerkdiensten kan houden in de bescha
digde kerk. Fr wordt een oplossing gevon
den door diensten te houden in boerderijen.
Zo w orden met naam en toenaam genoemd
de boerderijen op het Heetveld: Groot
Loevezijn, Groot Ravenhorst en nog twee
boerderijen elders in Ixusden.
Na negen jaar wordt er in 1804 weer dienst
gehouden in de opgeknapte kerk. Fn dan
nadert het einde van de kerk van Oud-
I^eusden. Men heeft de kerk niet voldoende
wind- en waterdicht kunnen krijgen (gebrek
aan financiën?). Fr komen steeds meer
klachten van de gemeenteleden en de predi
kanten. De kerk, die daar eenzaam op de
heide staat, is dermate krikkemikkig gewor
den. dat men besluit tot afbraak 1826/27)
en tot bouw 1827/28) van een nieuwe kerk
in een meer bewoond gebied. De toren is als
gemeentelijk eigendom blijven staan en is
sindsdien herhaaldelijk gerestaureerd. De
toren staat afgebeeld als logo in het vignet
van de Historische Kring en wordt regelma
tig gebruikt als blikvanger van Leusdense
activiteiten.
Deze afbraak van de kerk staat beschreven
in "Leusden Toen" 12e jaargang nr. Iter-
wijl het verslag van de bouw van de
Dorpskerk te vinden is in hetzelfde blad en
jaargang nr.3.
XlA
-T7*
Winter 1963. Zr Lydia van Kalkert komt
van haar woonplaats Rotterdam naar het
verre Leusden om hier te solliciteren. De
bijeenkomst van de sollicitatiecommissie is
ten huize van dokter Lantink. Fen bestuurs
lid haalt haar van het station Amersfoort op
en dokter Lantink zal haar wegbrengen. Het
sollicitatiegesprek heeft plaatsgevonden.
Dokter Lantink loopt met de sollicitante
naar het klompenhok. Daar hoort hij de vol
gende sollicitante aankomen. Dat de twee
elkaar ontmoeten lijkt hem niet zo'n goed
idee. Hij aarzelt. Dan trekt zr Van Kalkert
hem mee de keuken in.
Misschien was dit nog belangrijker dan het
gesprek dat eerder plaatsvond. Hier toonde
de sollicitante zich tactvol en resoluut. Fn
zijn dat niet twee belangrijke eigenschappen
voor een wijkverpleegkundige?
In twee gesprekken die ik met haar had
toont Zr Van Kalkert zich nog steeds reso
luut. Ze wacht niet op de vragen, maar zegt:
"Dan wil je zeker ook wel wetenWe
spreken af dat we in dit artikel een beeld
zullen schetsen van het Kruiswerk in het
begin van de jaren '60. Maar u vergeeft ons
toch onze uitstapjes wel naar recentere
jaren?
Zr Van Kalkert kwam in 1963 -als 30-jari-
ge- van Hillegersberg-Schiebroek en zou in
1992 in Leusden met pensioen gaan. Haar
motto is altijd geweest: "Wat je voor de één
doet, moet je ook voor de ander kunnen
doen".
Nieuwe accomodatie
Zuster Van Kalkert kwam, als opvolger van
Zr Prins, terecht in een nieuwe accommoda
tie, het Groene Kruisgebouw aan de De
Roo van Aldewereltlaan. Met de huisjes
voor de wijkverpleegkundige en de conciër
ge stond dat temidden van onontgonnen
land. De laan zou op I mei 1963 officieel in
gebruik genomen worden, met muziek en
de burgemeester. Fn aan het stille dorp,
waar ieder alles van elkaar wist, moest Zr
Van Kalkert zo wennen - het was wat
anders dan Rotterdam - dat ze zich voornam
het in elk geval een jaar uit te houden. Dat
zij zo lang gebleven is komt naar eigen zeg
gen "doordat er een fijn bestuur was en ik
eigen initiatieven kon ontwikkelen".
"Nog te manken tot gebruijk in Je kerk agt
vrouwe banken ieder lang 10 voet. de poot
en. silting en leuning daer oen van grene I
duijms deelen. als de standers daar de
leuning aan komt van exke bont.
En nog twee dito dubbelde mans banken
"De predikstoel sal bij provisie blijven soo
als die is. maar boven deselve te maaken
een nieuw dak of verhemelte, voor met twee
agtkante hoeken van greene hont sonder
vuur, rib of spint, en bequaam van dikte en
swaarte na den Eijsch vant werk. en wel in
één te werken na de tekening daer van zijn
de."
"Hel beschot en nieuwe deuren onder de
Tinnen, de predikstoel, en verder nieuwe
werk binnen 't hekje, alle tweemaal over te
verven ligt blau. olijfkoleur of appelbloesem
soo als 't selfe sal worden geordonneerd'
L J i' l t l d
i i r„
Plattegrond van kerk en toren van Oud-Leusden.
Het Groene Kruisgebouw vlak na de bouw. begin jaren '60 aan de Roo van Alderwereltlaan
De Kwint taan is nog onbebouwd Foto Archief Frans van h tenen