694
695
"Ik leek wel een kloosterzuster"
Het gebied waar Zr Van Kalkert werkte was
de hele gemeente Leusden, qua oppervlakte
de grootste van de provincie Utrecht. Het
(algemene) Groene Kruis telde in de
gemeente meer leden dan het (rooms-katho-
lieke) Wit-Gele Kruis. Lr was een goede
samenwerking tussen de drie kruisverenigin
gen. Zr Rosa (Leusden-Centrum) en Zr
Dignum (Achterveld) waren van de wit
gelen. In het weekend vervingen de zusters
elkaar. Twee van de drie deden dienst op
zaterdagmorgen en één van de drie ook op
zondag. Nel alsof je een huishouden hebt,
zegt Zr Van Kalkert, je bent er nooit van af.
Ze herinnert zich nog hoe ze de begrafenis
van een grootvader niet kon bijwonen,
omdat zij geen vervanging kon regelen. "Ik
leek wel een kloosterzuster" verzucht Zr
Van Kalkert.
"Als zelfstandig werkende moet je ook doen
aan zelfcontrole. En je moet consequent
w erken. Dat leer je in de loop van de tijd.
Maar op het laatst werd het zo anders, de
papierwinkel bij voorbeeld, de verantwoor
ding van je tijd tot op de minuut nauw keu
rig. nee dat zou ik niet meer kunnen. Ik
besloot soms in een opwelling een ernstig
zieke of een rouwende te bezoeken, gewoon
om te vernemen hoe het met hem/haar
ging."
All round
Een zelfstandig werkende wijkverpleegkun
dige moest all round zijn ("van de wieg tot
het graf") en laagdrempelig zijn. Twee keer
in de week hield Zr Van Kalkert zuigelin-
genbureau en een keer in de week kleuter
bureau. Bij dat laatste kreeg zi j op den duur
assistentie van het echtpaar Grambergen.
Hij was schoolarts in Nijkerk geweest en zij
kinderarts in het Sofia Kinderziekenhuis te
Rotterdam. Hij was ook vertrouwensarts in
Amersfoort en omgeving.
Dat Zr Van Kalkert geacht werd all round
te zijn was haar ook wel gebleken tijdens de
opleiding. Die had zij genoten in het
Diakonessenziekenhuis in Rotterdam. Je
deed dan eerst de opleiding voor A-ver
pleegkundige, plus de "kraam" en daarna de
wijkopleiding, met maar liefst 24 vakken!
Massale inentingen
Die kraamzorg-opleiding kwam haar nog
van pas, want een keer of vier moest zij bij
een bevalling assisteren, als de kraamzuster
verhinderd was.
De jaren zestig was ook de tijd van de mas
sale inentingen. Zo werden de moeders
opgeroepen om hun kind te laten inenten op
de leeftijd van 3, 4. 5 en 11 maanden voor
diphterie. tetanus en polio. Maar het was
ook de tijd nog van de pokkenvaccinatie.
Kleuters van 4 jaar en zelfs kinderen van 7
jaar werden ook opgeroepen.
"Schoolkinderen werden per klas opgeroe
pen. En als er een flauwviel viel de rest ook
flauw" herinnert Zr Van Kalkert zich nog.
Kanker kwam toen ook veel voor
Als wijkzuster heb je niet alleen te maken
met zuigelingen, peuters en kleuters, maar
ook met chronisch zieken en ernstig zieke
mensen. Zo geef je adviezen aan reumapa
tiënten, aan lijders aan t.b.c., aan kankerpa
tiënten. De inschakeling van de zuster
gebeurde door de huisartsen of op eigen ini
tiatief. In 1963 had Zr Van Kalkert te
maken met dokter Lansink, zijn assistent
dokter Den Toom en dokter Braun (in
Achterveld). De ziektes rheuma en t.b.c. zijn
tegenwoordig veel beter te behandelen dan
toen. En over kanker zegt Zr Van Kalkert
dat het niet zo is dat die ziekte tegenwoor
dig veel meer voorkomt dan vroeger. "We
zijn er opener over geworden. Vroeger werd
er wel over "K" gesproken en dat illustreert
dat de ziekte niet erg bespreekbaar was".
Ook maatschappelijk werker
"Je bent als wijkzuster soms ook maat
schappelijk werker. Ik lag er wel eens wak
ker van als ik mijn nek had uitgestoken
voor de toewijzing van de kinderen in geval
van een scheiding. Je kon er met niemand
over praten..." Het was bovendien de
bedoeling dat zij gevallen van kindermis
handeling vroegtijdig zou opsporen. Dat
was het nut van huisbezoeken, te beginnen
met de prenatale bezoeken: je ziet het een
en ander....
Bij een kind met het Syndroom van Down
moest zij wel eens adviseren wat wel en wat
niet te doen in het gezin. Als wijkzuster kon
zij enigszins vooruitzien wat het gezin nog
te wachten stond.
Patiënten die uit het ziekenhuis thuis kwa
men. moest zij bezoeken. Daarbij had zij te
maken met vooroordelen. Als zijn een hoog
bed voorschreef, wilden de gezinsleden dat
niet, "want dan ga je dood". Ook tegen
krukken maakte men toen nog bezwaar.
Zuster Van Kalkert heeft over de zorg van
ernstig zieke mensen een duidelijke filoso
fie: "Je moet altijd staan waar de patient
staat. Als de patient ergens op hoopt, moet
je mee hopen, maar geen valse hoop
Drie generaties
Ook nam zr Van Kalkert het initiatief tot het
organiseren van cursussen. Zo was er een
cursus EHBO. een kleuter- en een zuigelin
gencursus. "Goed verzorgd van top tot
teen". Reparatie electrische apparaten,
Zwangerschapsgymnastiek en Mensendieck.
Met dokter Lantink deed Zr Van Kalkert de
zuigelingen-consultatiebureaus. Dokter
lantink zei dan altijd: "Je bent er zeker één
vanOp den duur kenden ze drie
generaties. Het Groene Kruis hield deze
activiteiten niet alleen in Leusden-Zuid (De
Roo Van Aldewereltlaan). maar ook in de
lokalen van het Wit-Gele Kruis. Deze waren
in het witte gebouw tussen het Ros Beyaert
en de Kloosterhof, waar tot voor kort
café/restaurant "t Zustertje" was gevestigd-
Overigens is het Kruisgebouw aan de Roo
van Aldewereltlaan ook niet meer als zoda
nig in gebruik.
Werkdruk
Ik wil weten, bi j zo'n werkdruk, wie er voor
zorgde dat zij niet doordraaide. Zr Van
Kalkert:"Het was bijvoorbeeld van belang
één patiënt tot de dood te begeleiden. Je
legde toen ook de patiënt zelf af. Dit was
ook goed voor je eigen rouwverwerking
door de band die je met patiënt en familie
kreeg. Als er twee gevallen van stervensbe
geleiding tegelijk waren, was dat dubbel
zwaar".
Zr Van Kalkert is in 1979 oververmoeid
geweest. Hoe zij tijdens haar ziekte vervan
gen is weet zij niet meer. Maar in 1980
kwam er een zuster bij, zuster Uiudy.
Maar nu zijn wij voldoende afgedwaald van
de jaren '60 van de vorige eeuw om er een
punt achter te zetten.
Zr. Van Kalken geflankeerd door liaar R.K.
collegae. In liet midden Zr. Rosa.
Foto: A. v.d. Bert;
Zr. Van Kalkert houdt consultatiebureau in
het Wit Gele kruisgebouw in Hamersveld.
1970) Foto A. v.d. Berg
