776
De figuren die u tegen zult komen op de
rondwandeling zijn:
Bisschop Ansfried
Ansfried werd omstreeks 940 geboren als
zoon van Lambert, de graaf van Leuven en
diens vrouw Gcrberga.
Ansfried kreeg zijn opvoeding aan het hof
bij de aartsbisschop van Trier. Daarna deed
hij een krijgsopleiding bij de aartsbisschop
Bruno van Keulen. Bruno was de broer van
de machtige koning Otto I de Grote. Toen
Otto de Grote in 961/962 zijn tocht naar Ro
me maakte om zich door de paus tot keizer te
laten kronen, stelde hij Ansfried als lijfwacht
en eerste zwaarddrager aan.Ansfried was
graaf in Brabant, waar hij grote stukken land
bezat. Hij was een ridder die geen haarbreed
wenste af te w ijken van recht en wet, en ro
vers opjoeg. In 966 huwde hij Hilzondis,
gravin van Strijen. Ze kregen een dochter:
Bencdicta.In 992 stichtte gravin Hilzondis
op aandringen van haar man, een kerk en
benedictinesser abdij in Thorn, waar zij zelf
als kloosterlinge intrad.
Na de dood van zijn vrouw in 994 besloot
Ansfried als nederig monnik verder te leven.
Hij had toen al een reputatie om zijn heilig
heid en rechtvaardigheid. Koning Otto III
wees hem aan, als nieuwe bisschop van
Utrecht. Aanvankelijk weigerde Ansfried,
maar Otto lil bleef aandringen, zodat hij
toch maar toestemde. Ansfried ontdekte de
"berg" bij Leusden, omringd door water, en
vond dit een ideale plek om te mediteren.
"Hierheen liet de bisschop zich met een
bootje over die rivier (Heiligenbergerbeek)
zetten" en stichtte hier eerst een monniken
cel en later een klooster.
Benedicta
Benedicta werd de eerste abdis in het kloos
ter in Thorn, dat door haar moeder gesticht
was. Toen haar vader op zijn sterfbed lag,
kwam ze naar de Heiligenberg om haar va
der te verzorgen.
Ansfried w ilde op de Heiligenberg begraven
worden. Na zijn dood, op 3 mei 1010, roof
den de Utrechtenaren het lijk, omdat ze von
den dat hun bisschop in Utrecht begraven
moest worden.
En daar ging Ansfried, weer met een bootje
over de Heiligcnbcrgerbeck, ditmaal in te
gengestelde richting en onder heel wat grim
miger omstandigheden!
Jan van Nassau
Graaf Jan van Nassau, ook wel "Jan de Ou
de", was de jongere broer van Willem van
Oranje-Nassau. Beiden waren kinderen van
Willem de Rijke en Juliana van Stolberg.
Graaf Jan trouw de drie maal en kreeg in to
taal 24 kinderen. Zijn oudste zoon. Graaf
Willem Lodewijk van Nassau Dillenburg
werd in 1584 de eerste Stadhouder van Fries
land. Uit deze tak stamt ook ons huidige ko
ningshuis.Jan's leven is erg verweven ge
weest met dat van zijn beroemde broer. Jan
w as een overtuigender en strengere calvinist
dan zijn broer Willem van Oranje, die meer
voor godsdienstvrijheid was. Willem gaf van
af 1568 leiding aan het verzet tegen het
strenge bewind van de Spaanse Filips II, de
landsheer van
de Nederlanden.
Filips zond Alva
met zijn solda
ten naar de Ne
derlanden.Jan
steunde zijn
broer financieel,
maar ook poli
tiek. Hij voerde
vele opdrachten
in Duitsland en
de Nederlanden
voor hem uit.
Later werd hij ook Stadhouder van Gelder
777
land. In de eerste jaren van de Tachtigjarige
Oorlog behaalde Alva successen, maar vanaf
1572 keerde het tij. Steeds meer steden in
Holland en Zeeland schaarden zich achter
Willem van Oranje en de calvinisten kregen
het in de door hem beheerste gebieden voor
het zeggen. In 1572 schreef Willem van
Oranje een brief aan het bestuur van Amers
foort, met het verzoek om zijn troepen bin
nen de muren te laten. Amersfoort was ech
ter een katholiek bolwerk en men zag de cal
vinistische Geuzen meer als de vijand dan
als bevrijder. Men vreesde voor een beelden
storm. Amersfoort werd toch door de Geu
zen ingenomen, maar weer terugveroverd
door de katholieke Spanjaarden.
In 1579 kwam Jan van Nassau, met zijn le
ger naar de Heiligenberg, om Amersfoort
vanuit zijn kamp aldaar, te belegeren. "Oock
mede quam dien dach S.E. Graef Johan van
Nassau bij ons. Logeerden op den Heylig-
henbergh int clooster".
Joost van den Vondel
Joost werd geboren op 17 november 1587 in
Keulen en is 92 jaar oud geworden.
Joost van den Vondel was de belangrijkste
dichter uit de Renaissance. Zijn gedichten
waren maatschappijkritisch, het waren lof
dichten en spotdichten op de gebeurtenissen
om hem heen. Hij schreef spotdichten als de
politiek of de kerkelijke gang van zaken hem
niet beviel, waardoor hij ook vijanden maak
te. Hij was ook lid van de Muiderkring, een
groep van dichters. Bij de gastheer van dit
gezelschap, P C. Hooft was Vondel later niet
meer zo welkom, omdat hij katholiek gewor
den was.
Vondel w ilde één groot klassiek verhaal
schrijven over keizer C'onstantijn, zodat hij
als schrijver onsterfelijk zou worden. Zoals
Homerus zijn Ilias en Odyssee schreef. Toen
stierven zijn zoontje en vrouw en had hij
geen zin meer om het boek af te maken en
hij scheurde het manuscript in stukken! Hij
worstelde zich door een hele moeilijke perio
de heen, maar hervond zichzelf en schreef in
1637 het toneelspel "de Gijsbrecht van Aem-
stel", waarmee hij alsnog heel bekend werd.
In 1657 maakte hij een lofdicht op Amers
foort welke "De Nachtegaal van Amisfort"
heette. In dit gedicht zijn ook een aantal re
gels gew ijd aan het landgoed de Heiligen
berg. Hij bezong hierin de schoonheid van
de tuinen en landerijen.
Jan de Beijer
Jan de Beijer was de grootste Nederlandse
tekenaar van stads- en dorpsgezichten uit de
IS1" eeuw. Hij werd in 1703 in Aarau in
Zwitserland geboren. Hij groeide op in
Duitsland en verhuisde later naar Limburg.
In 1731 begon hij met tekenen en kreeg hij
les van Cornelis Pronk in Amsterdam. Later
opende Jan zelf ook een tckenschool in Am-
Staande hij de berg, zal A nsfried nog eens
zijn verhaal vertellen, over de ontdekking
van deze bijzondere plek.
Benedicta vertelt het verhaal van haar be
roemde vader Ansfried en de brute roof van
zijn lijk, staande bij de beek waar vandaan
zij de laatste glimp van zijn baar heeft waar
genomen.
Jan van Nassau vertelt u het verhaal van de
belegering van Amersfoort en de ondergang
van het klooster door de komst van de Geu
zen. Deze verre voorouder van Willem-
Alexander schroomt zelfs niet om over zijn
brute plannen met de Burgemeester en
raadsleden van Amersfoort te verhalen!
Joost van den Vondel wil u graag een aantal
regels voordragen uit zijn gedicht, en u ver
tellen welke plant hem op de Heiligenberg
het meest bekoorde!
